Temat: „Chłop” Władysława Stanisława Reymonta – epopeja wiejska. 15.12.2011

Reymont: 1867 – 1925 r., a Nobla uzyskał 1924 r. pod koniec roku.

Chłopi: 1899 – 1908 r.

Imał się różnych pracy – teatr, dziennikarz, dróżnik na kolei, medium.

1864 r. – dekret o uwłaszczeniu chłopów. Reymont pokazuje wieś pouwłaszczeniową. Akcja utworu toczy mniej więcej w latach 80’ XIX w. Boryna był uczestnikiem powstania styczniowego.

Uniwersalny charakter dzieła pokazuje mentalność chłopów nie tylko w Polsce. Powieść ogólnochłopska.

Epopeja chłopska, powieściowa – bohater zbiorowy (chłopi), pokazane są 4 pory roku (cykliczność), paralelizm świata natury (boskiego) i chłopskiego (ludzkiego), Jagna pełni rolę piękności, o którą toczą się konflikty, porównania homeryckie, sceny batalistyczna (walka o las).

Porządki czasu: liturgiczny (święty, cykl świąt katolickich), agrarny (rytm prac polowych).

Zamyka się rok polowy poprzedni, a zaczyna się nowy – zboża ozime. Bezczas historyczny.

Serwituty – wspólna własność chłopów i dziedzica.

Odbywa się walka o las, szkołę polską. Posiadają także świadomość narodową.

Soplicowo jest axis mundi (oś świata) dla szlachty. Paralelnie także Lipce (a nawet bardziej) dla chłopów. Jest karczma, kuźnia, młyn, kościół, cmentarz, służba zdrowia – Jambroży, Dominikowa oraz Tymów – sąd, targ.

Reymont mityzuje chłopów.

Temat: Jednostka a zbiorowość. Etyka życia zbiorowego. 21.12.2011

Naturalizm - prąd literacki, który powstał we Francji w XIX wieku i rozprzestrzenił się na inne kraje Europy, pojawił się także w Stanach Zjednoczonych. Powieści naturalistyczne nosiły znamiona dokumentalizmu (o estetyce skrajnie mimetycznej) - były fotograficznym opisem rzeczywistości. Fikcja literacka została ograniczona na rzecz przekazania problematyki społecznej. Wprowadzono także nowe typy bohaterów - ludzi pochodzących z najniższych warstw społecznych (miejska biedota, chłopstwo), a nawet z marginesu. Tematem utworów stały się zaś sprawy związane z ich codzienną egzystencją. Akcentowano niesprawiedliwość społeczną i powszechny wyzysk.

Naturaliści stworzyli także nowatorski sposób ekspresji. Często stosowali bardzo brutalne obrazowanie oraz elementy turpizmu. Wprowadzili autentyzm językowy do wypowiedzi bohaterów (gwarę, drastyczne słownictwo).

Najważniejsze wartości: ziemia, praca, wiara (ale nie wpływa ona na życie codzienne, np. organiścina wypędza ciężarną Magdę, myśl Antka o zamachu na ojca), rodzina.

Kuba parobek, ale cenią go, dostaje podwyższę, o którą prosi. Ojcuje Witkowi.

Młynarz i Kowal zamożni, ale nie cieszą się szacunkiem, bo nie zarabiają na roli.

Patriarchat – np. Boryna.

Matriarchat – np. Dominikowa. Ale Reymont pokazuje konflikty między rodzicami a dziećmi. Szarpanina Szymka i Dominikowej w/s Nastki. Później wieś pomaga Szymkowi i Nastce budować dom.

Hierarchia jest nie do przekroczenia. Np. miejsce stania w kościele. Im bliżej ołtarza tym bardziej zamożni.

Obyczajowość: Kobiety są traktowane z większym ostracyzmem. Np. Mateuszowi i Antkowi dużo można.

Jagna jako kozioł ofiarny. Kobiety ją nienawidziły i zazdrościły. Jednostka jest w ramach gromady i jeśli jest inna – wykluczenie.

Antek w czasie wygania Jagny: „Z gromadą żyję to i z gromadą trzymam.”

Naturalizm – koncepcja biologiczna człowieka. Człowiek jako zwierzę, a grupa społeczna - gromada. Miotają nim popędy, instynkty. Jednostka musi podporządkować się prawom większości.

Ludzie bezdomni.