13. Prawo cywilne 24.01.2013
Odpowiedzialność solidarna art. 366
Kwestia odpowiedzialności solidarnej dłużników wiąże się z wielością dłużników po jednej stronie zobowiązania. Mamy jednego wierzyciela i kilku dłużników.
Nie ma żadnego automatyzmu między wielością dłużników, a tym że odpowiadają oni solidarnie. Przeciwnie zasada jest że każdy odpowiada za swoja część, jeśli świadczenie jest podzielne, podzielne zawsze są pieniądze, rzeczy oznaczone co do gatunku. A więc solidarność nie jest jakąś zasadą.
Ta odpowiedzialność tylko za swoją część jest nazwana odpowiedzialnością pro parte ( tylko pro parte)
Inny mechanizm spotykamy w zobowiązaniach solidarnych chodzi o tzw. Solidarność bierną – solidarność dłużników:
Solidarność musi mieć swój tytuł prawny, solidarności nie można domniemywać. Art. 369 – zobowiązanie jest solidarne jeżeli to wynika z ustawy , przepis ustawy stanowi ze dłużnicy są odpowiedzialni solidarnie art. 441 lub z czynności prawnej
Na czym polega odpowiedzialność solidarna
Art. 366
Solidarność bierna – solidarność dłużników jest bardzo korzystna dla wierzyciela, ponieważ ma on cały wachlarz wyboru co do kogo się zwróci, do którego z dłużników się zwróci o spełnienie świadczenia. Jest to komfort dla wierzyciela. Dużo korzystniejsze dla wierzyciela, niż zwykła odpowiedzialność pro parte.
Co wierzyciel może:
Kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób że wierzyciel może żądać całości lub jeśli chce części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilu z nich lub od każdego z osobna. Każdy z dłużników solidarnych zobowiązany jest do podporządkowania się temu żądaniu. Każdy odpowiada za całość.
Efekt spłacenia wierzyciela art. 366 – zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek dłużników, zwalnia pozostałych, bo jeśli jeden z dłużników spłacił wierzyciela, to wierzytelność po prostu wygasa, wierzyciel nie może żądać już niczego.
Jeden z dłużników solidarnych może być nie wypłacalny – aż do zupełnego zaspokojenia wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani, art. 376 – część przypadająca na dłużnika niewypłacalnego rozkłada się między współdłużników, wszyscy zostają zobowiązani do końca, czyli do zaspokojenia wierzytelności nawet jeśli jeden jest niewypłacalny i nie można od niego uzyskać spełnienia świadczenia - to nie jest usprawiedliwienie dla pozostałych.
Dłużnicy nie myszą być zobowiązani w identyczny sposób – chodzi o to samo świadczenie, ale jeden może płacić na raty jedne spłaca od razu. Może być różna wysokość świadczeń. Wierzyciel nie może zażądać czegoś innego niż to co wynika z treści zobowiązania konkretnego dłużnika solidarnego – art. 368
Zasada reprezentacji między dłużnikami – działania dłużnika solidarnego nie mogą szkodzić współdłużnikom art. 371.
Idea reprezentacji między dłużnikami przejawia się w tym że przerwanie lub zawieszenie biegu przedawnienia (korzystne dla wierzyciela) w stosunek tylko do jednego dłużnika solidarnego, nie ma skutku względem współdłużników.
Dłużnik może korzystać z tych zarzutów które są dłużnikom wspólne
Konsekwencja wspólnoty dłużników solidarnych : wyrok który zapada na korzyść jednego z dłużników solidarnych może zwolnić wszystkich dłużników, jeśli uwzględnia zarzuty które są im wszystkim wspólne.
Regres – roszczenia zwrotne, w stosunku już wewnętrznym między dłużnikami solidarnymi, relacja dłużnik - dłużnik, rozliczenia- roszczenia regresowe. Podstawa jest tu fakt spełnienia świadczenia aby powstało roszczenie regresowe. Jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, wtedy może w jakiś częściach żądać zwrotu od współdłużników. W jakich częściach: - równych zabezpieczenie gdyby nie było porozumienia między dłużnikami. Jeżeli było porozumienie mogą się oni umówić nawet tak że jeden z dłużników nic nie płaci, to zależy do nich.
Solidarność bierna
Nie domniemywa się
Odpowiedzialność in solidum – solidarność nie prawidłowa – solidarność nie właściwa bo nie ma przepisu, ustawy nie ma tytułu prawnego . efekt zewnętrzny w in solidum jest identyczny jak w artykule 366 .
Umowa przedwstępna art. 389 – 390
To taka umowa gdzie jedna ze stron lub obie strony zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy w przyszłości
Oznaczona umowa jest poprzedzona umową przedwstępną, określana jest jako umowa przyrzeczona, definitywna
Etap przygotowawczy
Co niezbędne: określenie istotnych postanowień tej umowy przyrzeczonej tej ostatecznej. To co charakteryzuje konkretną umowę, co decyduje o jej kwalifikacji prawnej. Czy, się różni darowizna od sprzedaży. Przedmiot i cena to musi być bo to są istotne postanowienia. Towarzyszy umowie sprzedaży np. nieruchomości. Nie trzeba określać terminu – jeżeli już ma obowiązywać termin to decyduje to kto złożył termin szybciej – tego termin będzie wiążący
Trzeba w ciągu roku termin wyznaczyć od zawarcia umowy przedwstępnej bo jeżeli nie to będą skutki prawne
Umowa przedwstępna może wywierać skutek silniejszy bądź słabszy:
Skutek silniejszy – polega na tym że strony lub strona będą mogły żądać zawarcia umowy przyrzeczonej przed sądem
Od czego zależy skutek silniejszy:
- jeżeli termin nie był określony to musi być wyznaczony w ciągu roku od zawarcia umowy przedwstępnej inaczej nie ma mowy o skutku silniejszym,
- kiedy termin był wyznaczony w okresie rocznym, do wystąpienia skutku silniejszego niezbędne jest by umowa przedwstępna zawarta była w odpowiedniej formie.
- nawet umowa przedwstępna dotycząca nieruchomości nie wymaga szczególnej formy
Skutek słabszy art. 390
- polega na tym że pojawia się roszczenie odszkodowawcze z tego tytuły że nie doszło do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można wymusić jej zawarcia
- roszczenie w granicach ujemnego interesu umownego – szkoda jest to co zostało utracone przy przygotowaniach do zawarcia umowy przyrzeczonej – koszty dojazdy, ekspertyz, koszty kredytu warunkowego
Dodatkowe zastrzeżenia umowne
Mogą się pojawić a nie muszą
Art. 394 – zadatek dany przy zawarciu jakiejkolwiek umowy , on musi zostać wręczony, samo porozumienie co do tego że zadatek ma być nie wywoła skutku prawnego przewidzianego w tym przepisie, są to czynności realne. Danie zadatku jest czynnością realną. Silniejszy skutek polega: w razie nie wykonania umowy przez jedna ze stron z przyczyn za które odpowiada, druga strona zyskuje prawa odstąpienia od umowy bez wyznaczenia dodatkowego terminu – uprawnienie wyjątkowe rzadko taką przewiduje możliwość odstąpienia jednostronnego odstąpienia od umowy, zadatek można zatrzymać. Zadatek pełni tu funkcje uproszczonego odszkodowania,
Jeżeli osoba dała zadatek osobie która się nie wywiązuje się z umowy
może żądać sumy dwukrotnie wyższej
Zadatek zachowuje się jak zaliczka jeżeli wszystko odbywa się poprawnie
Jeżeli umowa została rozwiązana za zgoda stron zadatek zwraca się, nie pełni zadatek żadnych szczególnych funkcji
Jak duży może być zadatek tego się ni rozstrzyga, nie może przekraczać świadczenia z tej umowy
Art. 395 umowne prawo odstąpienia – nie ma sprzeczność z zasadą pacta sunt servanda, przesłanka skutecznego odstąpienia jest termin, trzeba określić termin, z którego upływem już odstąpienie nie będzie możliwe, strony zgodnie umawiają się o możliwości odstąpienia przez jedna ze stron lub obu stroną będzie mógł przysługiwać termin odstąpienia, lecz jak przepis mówi tylko w ciągu oznaczonego terminu,
Jak się wykonuje? Przez jednostronne oświadczenie woli