Istota kula

Społeczność kula pod względem terytorialnym obejmuje ona szereg wysp i archipelagów pn. – zach. Melanezji, tworząc zamknięty pierścień, który swą podstawą oparty jest o kontynent Nowej Gwinei.

Wymiana kosztowności jest centralnym aktem kula. Odbywa się zawsze publicznie z zachowaniem pewnych formalności, co nadaje temu aktowi charakter szczególnie uroczysty, na wpół obrzędowy. Nie jest to wymiana oparta na zasadach komercjalnych, choć transakcjom kula często towarzyszą wymiany towarów użytkowych, takich jak żywność, wyroby garncarskie, plecionkarskie, czy inne wyroby rękodzielnicze. Te transakcje handlowe mają jednak całkiem inne cele, inne tło gospodarcze i oprawę zwyczajową, a także krajowcy określają je innym terminem.

Czynności związane z kula, obok centralnego aktu wymiany, obejmują żeglugę po dalekich i niebezpiecznych morzach, a także odwiedziny u obcych, mówiących innymi językami ludów. Dla przybyszów oparcie, jakie znajdują w domach współpartnerów, ich gościnność, opieka i wypływające stąd poczucie zabezpieczenia zarówno w sensie fizycznym, jak i magicznym jest warunkiem umożliwiającym te odwiedziny. Powstaje w ten sposób szersza, ponadlokalna organizacja kula, co umożliwia prowadzenie wspomnianego już zamorskiego handlu.

Kula pociąga za sobą szereg innych aktów i czynności, jak konstrukcję łodzi i znajomość zasad nawigacji, pokazy żywności i ucztowania, praktyki kultowe, posiada swą rozbudowaną magię i mitologię.

Kula jest formą wymiany o rozległym, międzyplemiennym charakterze; prowadzona jest przez społeczności zamieszkujące szeroki pierścień wysp, tworzących zamknięty okrąg. Wzdłuż tego szlaku wędrują stale w przeciwnych kierunkach dwa i tylko dwa rodzaje przedmiotów. W kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara przesuwa się stale jeden z tych przedmiotów – długie naszyjniki z czerwonych muszli, zwane soulava, w przeciwnym kierunku wędruje drugi rodzaj – bransolety czy naramienniki z białej muszli, zwane mwali. Każdy z tych przedmiotów, podróżując w wyznaczonym kierunku w obrębie zamkniętego kręgu, spotyka na drodze przedmioty tego drugiego rodzaju i jest nieustannie za nie wymieniany. Każdy ruch artykułów kula, każdy szczegół transakcji jest ustalony i regulowany przez zespół tradycyjnych reguł i konwencji, a niektórym aktom kula towarzyszą złożone obrzędy magiczne i publiczne ceremonie.

Funkcje społeczne istoty kula:

- gospodarcza – dotyczy także wymiany dóbr i przedmiotów użytkowych, ,

- ekonomiczna – oparty jest na specjalnej formie kredytu, co zakłada wysoki stopień wzajemnego zaufania i handlowego honoru – dotyczy to także ubocznego, drobnego handlu, który towarzyszy właściwej kuli,

- obrzędowa - niektórym aktom kula towarzyszą złożone obrzędy magiczne i publiczne ceremonie,

- umacnianie więzi – uczestnictwo w kula jest związkiem trwającym całe życie, zakłada różne wzajemne obowiązki i przywileje,

- utrzymywanie pokoju - stwarza pewien typ międzyplemiennych stosunków na ogromną skalę,

- instytucja społeczna – wielka, złożona i głęboko wrośnięta w życie tubylców,

- wartość symboliczna - sama w sobie, nie dokonuje się jej pod naciskiem jakiejś potrzeby, ponieważ jej głównym celem jest wymiana przedmiotów nie mających żadnego praktycznego zastosowania,

- pozycja, prestiż – im większe, okazalsze przedmioty wymiany, tym właściciel tymczasowy ma większą pozycję w społeczeństwie i większe obowiązki wobec swoich partnerów wymiany,

- przepływ treści niematerialnej – przenoszenie informacji z innych wysp, plemion, zawieranie przyjaźni,

- magia.

KARIBUTU – dar wywoławczy

BASI – dar zastępczy

YOTILE – dar odwzajemniający

KUDY – dar końcowy, właściwy