B. Malinowski - Argonauci Zachodniego Pacyfiku

(relacje o poczynaniach i przygodach krajowców z Nowej Gwinei)

Rozdział III - Istota Kula

zwięzła definicja Kula

ekonomiczny charakter Kula

przedmioty wymiany; pojęcie vaygu'a

główne reguły i aspekty Kula; aspekt socjologiczny (partnerstwo); kierunek krążenia przedmiotów wymiany; charakter posiadanie przedmiotów Kula; zróżnicowany i całościowy efekt reguł Kula

akt wymiany i jego zasady; akwizytywne i kolektywistyczne tendencje tubylców; konkretny przykład wymiany; dary wywoławcze

czynności związane z Kula i jej wtórne aspekty; budowanie czółna; wymiana handlowa - ich prawdziwy związek z Kula; ceremonie, mitologia i magia Kula; tabu w wypadku śmierci, rozdziały żywności i ich powiązania z Kula

ad. I

Kula - forma wymiany o rozległym, międzyplemiennym charakterze, prowadzona przez społeczności zamieszkujące szeroki pierścień wysp Nowej Gwinei , tworzących zamknięty okrąg

wzdłuż tego szlaku są przekazywane stale w przeciwnych kierunkach dwa rodzaje przedmiotów:

zgodnie z ruchem wskazówek zegara - długie naszyjniki z czerwonej muszli - tzn. soulava

w kierunku przeciwnym - bransolety czy naramienniki z białej muszli - mwali

przedmioty te, podróżując w swoim kierunku w obrębie zamkniętego kręgu, spotykają przedmioty tego drugiego rodzaju i są nieustannie za nie wymieniane

ustalone szczegóły transakcji, regulowane przez zespól tradycyjnych reguł i konwencji

niektórym aktom Kula towarzyszą złożone obrzędy magiczne i publiczne ceremonie

w wiosce i na wyspie w Kula bierze udział określona liczba ludzi (otrzymują przedmioty, zatrzymują na krótki okres czasu i przekazują dalej)

każdy mężczyzna, który uczestniczy w Kula okresowo, choć nieregularnie otrzymuje jeden lub kilka soulava lub mwali, które potem musi przekazać jednemu ze swoich partnerów w zamian za przeciwny przedmiot wymiany

reguła: „raz w Kula, zawsze w Kula” (dotyczy zarówno ludzi jak i przedmiotów)

jedna transakcja nie kończy stosunku Kula, związek pomiędzy partnerami jest stały i trwa całe życie

fundamentalny aspekt: obrzędowa wymiana tych dwóch artykułów

istnieje wiele związanych i dokonywanych przy tej okazji czynności wtórnych, np. równolegle z rytualną wymianą jest prowadzony zwykły handel, wymienianie dużych ilości przedmiotów użytkowych, a nieosiągalnych na danym terenie; budowanie przed wyprawą dalekomorskich czółen, formy wielkich ceremonii żałobnych, tabu przygotowawcze

Kula - wielka, złożona instytucja zarówno ze względu na zasięg geograficzny jak i bogactwo i różnorodność składających się na nią czynności; stwarza więź łączącą znaczną ilość plemion; szeroki zespół czynności powiązanych, zharmonizowanych, tworzących jedną całość

dla nas - skomplikowana i uporządkowana instytucja, a przecież jest rezultatem działań i „dzikich”, którzy nie mają skodyfikowanych praw, zarysowanych celów etc.; znają tylko cele indywidualnych poczynań i odnoszące się do nich reguły, nie znają całościowego obrazu struktury społecznej Kula; nie posiadają oni wyobrażenia o wymiarach Kula jako o zorganizowanej konstrukcji społecznej, a tym bardziej jej funkcji socjologicznych i implikacji; nie potrafiliby udzielić pełnej, właściwej odpowiedzi na pytanie, czym jest Kula; integralny obraz nie istnieje w umyśle dzikiego, bo on jest w środku i nie potrafi spojrzeć całościowo

zadanie etnografa:

dostrzeżenie, że pewne czynności, na pozór nie powiązane ze sobą, posiadają określone znaczenie

ustalenie, co w tych działaniach jest stałe i istotne - odkrycie praw i reguł rządzących tymi transakcjami

skonstruowanie obrazu tej wielkiej instytucji, połączenie w całość wszystkich zaobserwowanych szczegółów (socjologiczna synteza różnorodnych, ale istotnych przejawów)

ad II

podanie definicji - odwrócenie porządku badawczego etnograficznej pracy terenowej, gdzie najbardziej ogóle wnioski uzyskuje się w rezultacie długich poszukiwań i indukcji

ogólna definicja Kuli powinna służyć jako rodzaj planu, zespołu wytycznych dla dalszych konkretnych i szczegółowych opisów

Kula dotyczy wymiany dóbr i przedmiotów użytkowych, jest instytucją gospodarczą (w dziedzinie gospodarki pierwotnej wiedza badaczy jest powierzchowna i szczupła * tu następuje przypis, że uwagi te Malinowski pisał w latach 20-tych i teraz nie są już aktualne; dział ten został przebadany gruntownie przez ucznia Malinowskiego - R. Firtha. *)

Kula - forma handlu, ale „handlu” rozumianego bardzo szeroko, jako wszelka wymiana dóbr

obecne obiegowe aprioryczne znaczenie terminu „handel pierwotny”:

przekazywanie z rąk do rąk koniecznych lub użytkowych artykułów, bez oprawy ceremonialnej czy specjalnych reguł, pod naciskiem braku czy potrzeby, w nieregularnych, odstępach czasu

dokonuje się na drodze albo bezpośredniej, naturalnej wymiany towarowej (każdy uważnie pilnuje swojego), albo, jeżeli dzicy boją się wchodzić w bezpośrednią styczność, za pośrednictwem jakiś urządzeń zwyczajowych, a przestrzeganie zobowiązań zabezpieczone jest sankcjami wysokich kar

Kula przeczy tej definicji, ukazując prymitywną wymianę w zupełnie innym świetle

Kula:

nie ma charakteru tajnej ani dorywczej wymiany

jest powiązana z mitem, oparta na tradycyjnym prawie i otoczona magicznymi rytuałami

odbywa się w określonych odstępach czasu, z góry ustalonych terminach, na utartych szlakach handlowych

z socjologicznego punktu widzenia, mimo, że odbywa się między plemionami różniącymi się językami, kulturą, prawdopodobnie też rasą, jest oparta na ściśle ustalonym i trwałym statusie, na uczestnictwie łączącym w pary kilka tysięcy jednostek

uczestnictwo trwa całe życie, zakłada różne wzajemna obowiązki i przywileje,

stwarza typ stosunków międzyplemiennych na ogromną skalę

handel ekonomiczny jest oparty na formie kredytu, co zakłada wysoki stopień zaufania i handlowego honoru

wymiany nie dokonuje się pod naciskiem potrzeby, jej głównym celem jest wymiana przedmiotów nie mających żadnego praktycznego zastosowania

z pozoru Kula to powtarzanie w nieskończoność wymiany dwóch artykułów przeznaczonych do ozdoby

czynność ta staje się podstawą potężnej międzyplemiennej instytucji, z którą łączą się mit, magia, tradycja, rozbudowujące wokół niej określone formy rytualne i ceremonialne; otoczyły nimbem romantyzmu i szczególnych wartości, rozniecając rzeczywistą pasję do tej prostej wymiany

ad III

naramienniki - mwali - uzyskuje się odłamując wierzchołek i wąski koniec dużej stożkowatej muszli (Conus millepunctatus), następnie poleruje się tak powstały pierścień

bransoletki te są poszukiwane przez Papuo-Melanezyjczyków Nowej Gwinei, noszone przez mężczyzn (*ze zdjęcia wynika, że tak tuż nad łokciem*)

naszyjniki - soulava - wyrabiane są z małych krążków czerwonej muszli spondylusa

również rozpowszechnione

ośrodki produkcji: wioska w Port Moresby, kilka innych na teranie wschodniej Nowej Gwinei, szczególnie wyspa Rossel i Wyspy Trobrianda

małe paciorki, w kształcie grubych, okrągłych dysków z otworem pośrodku, w kolorach od brudnobrązowego do karminowej czerwieni, mają różne zastosowania zdobnicze:

element kolczyków - zasadniczą część stanowią pierścienie ze skorupy żółwia, przymocowane do małżowiny usznej, do nich przywiązuje się wisiorki z krążków muszli; noszenie tych kolczyków jest bardzo rozpowszechnione, zarówno wśród kobiet jak i wśród mężczyzn (choć niektórzy noszą tylko krążek ze skorupy żółwia)

do krótkich naszyjników, ściśle przylegających do szyi, zrobionych z tych czerwonych krążków, z jednym lub dwoma breloczkami z muszelek kauri

wyrób różnych złożonych ozdób, noszonych tylko na dużych uroczystościach

i, co ważne, do bardzo długich, 2-5 metrów, naszyjników, spotykanych w dwóch odmianach:

bardziej okazałe z dużym brelokiem z muszli

z większych krążków, z kilkoma muszlami kauri, lub czarnymi nasionami banana pośrodku

obydwa główne artykuły Kula są przede wszystkim ozdobami i jako takie są używane tylko do najokazalszego stroju tanecznego i przy bardzo uroczystych okazjach, w których bierze udział kilka wiosek; nie wolno ich używać jako ozdób codziennych czy przy mniej ważnych okazjach (np. dożynki, tańce wioskowe, tu raczej maluje się twarz, ozdabia kwiatami czy nosi mniejsze, choć nie codzienne ozdoby)

ich główną funkcją nie jest noszenie (jeżeli wódz udaje się do sąsiedniej wioski w roli obserwatora, to ich nie ubierze, chyba, że ma zamiar brać udział, to wtedy tak; poddani, przyjaciele czy krewni mogę pożyczyć od niego te naramienniki czy sznury z muszli)

znaczna większość - 90% ma zbyt małe rozmiary, by mogli je nosić nawet młodzi ludzie; niektóre zaś są ogromne i mają tak wielką wartość, że są ubierane tylko przez kogoś szczególnie ważnego, w bardzo uroczystym dniu

jakiemu celowi służą? tu podany jest przykład insygniów królewskich, pokazywanych Malinowskiemu w Edynburgu, które były, wg niego, brzydkie, bezużyteczne i pretensjonalne  analogia do pokazywanych mu i opisywanych dokładnych losów klejnotów (vaygu'a) trobriandzkich

zarówno klejnoty koronne, czy też rodzinna biżuteria, jak i vaygu'a posiada się dla samego posiadania, i stąd płynie ich sława, która jest głównym źródłem ich wartości

jeżeli przedmiot brał udział w ważnych historycznych scenach, przechodził przez ręce postaci historycznych, budzi skojarzenia natury uczuciowej, to będzie drogi sercu i wart każdej ceny sentymentalizm historyczny

każdy wartościowy artykuł Kula ma swoją indywidualną nazwę, zaś tradycja tubylcza nadaje mu wartość historyczną i romantyczną

klejnoty są równocześnie symbolami bogactwa, u nas w dawnych czasach, na Nowej Gwinei do „niedawna (dla Malinowskiego!) ranga i bogactwo szło ze sobą w parze

różnica: przedmioty Kula są w posiadaniu jednej osoby przez pewniej czas, podczas gdy skarby europejskie musza być czyjąś trwałą własnością, by osiągnąć swoją wartość

patrząc na to zagadnienie z etnograficznej perspektywy, można zaliczyć kosztowności Kula do tzw. „obrzędowych” przedmiotów symbolizujących bogactwo (do których należy - broń, często bogato rzeźbiona i wielkich rozmiarów; narzędzia kamienne; przedmioty użytku domowego czy narzędzia rzemieślnicze, zbyt bogato zdobione i niewygodne w użyciu)

ale - często przedmioty są nazywane „obrzędowymi”, bo nie wiadomo, jak je zaklasyfikować; wiele z nich to po prostu przedmioty nie używane, o których wartości zadecydował materiał, z którego zostały wykonane; inne służą w okolicznościach uroczystych, ale nie odgrywają żadnej roli w rytuałach, służą tylko do ozdoby; niektóre pełnią istotne funkcje instrumentaliów w magicznych i religijnych rytuałach, są ściśle związane z ceremonią, i tylko te powinno się nazywać „obrzędowymi”, „ceremonialnymi”; przykład - toporki osadzone na bogato rzeźbionych rękojeściach, niesione przez kobiety podczas wielkich uczt So'i u Południowych Massimów, które towarzyszą wnoszeniu do wiosek świń i sadzonek mango

vaygu'a - kosztowności Kula - są przedmiotami użytkowymi, które przestały już pełnić te funkcję, a zarazem są przedmiotami obrzędowymi w wąskim i właściwym tego słowa znaczeniu

porównanie z europejskimi klejnotami - wykazanie, że nie jest to jakiś fantastyczny wymysł dzikich z wysp Mórz Południowych, działają te same siły psychologiczne i socjologiczne, identyczna postawa umysłowa; cel-ukazanie, czy są dla tubylców kosztowności Kula

ad IV

główny akt Kula - wymiana tych dwóch rodzajów vaygu'a, podlegająca ścisłym regułom i ograniczeniom

transakcje Kula mogę być dokonywane tylko między partnerami

człowiek należący do Kula może dokonywać wymiany z ograniczoną liczbą partnerów

związek partnerski zawiązuje się po wypełnieniu szeregu formalności i trwa całe życie

liczba partnerów zależy od rangi i znaczenia uczestnika (zwykły uczestnik - kilku, wódz - setki)

nie ma oficjalnego mechanizmu ograniczającego ilość partnerów, ale dla każdego jest zupełnie jasne, do jakiej liczny upoważnia go ranga i pozycja

dwaj partnerzy Kula powinni dokonywać wymiany Kula a oprócz tego wymieniać od czasu do czasu inne podarki; zachowują się jak przyjaciele, mają wobec siebie powinności i obowiązki, różne w zależności od odległości dzielącej ich wioski i ich społecznego stanowiska

przeciętny mężczyzna ma zazwyczaj:

kilku partnerów z najbliższej okolicy, zazwyczaj powinowatych lub przyjaciół; pozostaje z nimi najczęściej w bardzo dobrych stosunkach

jednego lub dwóch wodzów w swoim lub sąsiednim okręgu, z którymi dokonuje wymiany kula (jest zobowiązany do udzielania im pomocy i świadczenia różnych usług, ofiarowywania im najcenniejszych vaygu'a, gdy dotrą do jego rąk; w zamian może oczekiwać szczególnie łaskawego traktowania)

partnera z dalekich wysp, który staje się gospodarzem, opiekunem i sprzymierzeńcem w obcym kraju; gdzie przybysz nie czuje się pewnie i jest narażony na różne niebezpieczeństwa (obecnie, choć krajowcy nadal nie czują się bezpiecznie w obym kraju to niebezpieczeństwo nabiera charakteru magicznego, jest raczej obawą przed działaniem obcego czarownictwa; dawniej jednak niebezpieczeństwa miały bardziej konkretny charakter i partner stawał się gwarancją bezpieczeństwa); dostarcza im również żywności, ofiarowuje prezenty, jego dom (choć nie stanowi miejsca do spania) staje się miejscem spotkań z ludźmi na terenie wioski

więzy łączące dwóch osobników w stałe stosunki wymiany darów i sług, charakterystyczne dla tych krajowców

wymiany Kula może dokonywać jedynie z tymi ludźmi, ale w gronie partnerów może wybierać, kogo zamiera obdarować przedmiotem, wybranym wedle własnego uznania

skutki reguł określających wzajemne powiązanie partnerów Kula:

wokół pierścienia Kula wyrasta sieć stosunków, które tworzą ściśle powiązaną strukturę; ludzi żyjących w oddaleniu setek mil morskich łączy więź wynikająca z bezpośredniej, indywidualnej wymiany - wymiany Kula, znają się wzajemnie, spotykają od czasu do czasu na wielkich zgromadzeniach międzyplemiennych;

przedmioty docierają do odległych, pośrednich partnerów, nie tylko przedmioty związane z Kula, ale również różnego rodzaj sprzęt domowy, podarunki

szlakami Kula wędrują nie tylko wytwory kultury materialnej, także zwyczaje, pieśni, motywy artystyczne, wpływy kulturowe

instytucja obejmująca tysiące ludzi, powiązanych wspólną pasją, jaką jest wymiana Kula, i mniejszymi więzami, zainteresowaniami

indywidualny aspekt Kula; przykład przeciętnego człowieka, mieszkający w wiosce w Sinaketa (ważny ośrodek Kula w południowej części Wysp Trobrianda); ma kilku bliższych i kilku dalszych partnerów, dzielących się na tych, którzy mu dają naramienniki i tych, którzy ofiarowują mu naszyjniki (naramienników i naszyjników nigdy nie otrzymuje się od tej samej osoby, muszą one wędrować w przeciwnych kierunkach), konkretnie ten człowiek będzie otrzymywał z północy i wschodu (np. okręgi Luba, Kumulata czy Kiriwina) tylko naramienniki, zaś z południa i zachodu (np. południowe okręgi wysp Boyowa, Amphlett i Dobu) - naszyjniki i równocześnie będzie je przekazywał w przeciwnym kierunku niż ten, z którego je otrzymał; jeżeli partner zmieniłby miejsce zamieszkania na terenie wioski, dawny stosunek zachowywał swoją moc, jeżeli stanie się członkiem społeczności wioskowej położonej w innej stronie, stosunek ulegnie odwróceniu

każdy uczestnik musi podporządkować się określonym regułom wyznaczającym kierunek geograficzny transakcji (obrazowo: tubylec, zwrócony ku środkowi pierścienia Kula przesuwa stale naramienniki z lewej strony ku prawej, naszyjniki z prawej ku lewej  okólna wymiana Kula; pierścień, krąg przesuwających się przedmiotów)

wioski znajdujące się w obrębie tego pierścienia zajmują ściśle względem siebie określone pozycje

najbardziej godna uwagi cecha: nikt nie przetrzymuje kosztowności Kula przez dłuższy okres czasu; kilka szczególnie pięknych naramienników i naszyjników, stanowiących czyjąś trwałą własność jako klejnoty rodzinne jest wyłączonych z transakcji Kula

człowiek nigdy nie przetrzymuje przedmiotu dłużej niż rok czy dwa, co już może mu przynieść opinię skąpca; pewne okręgi mają złą opinię „powolnych” czy „trudnych” w wymianie Kula

w ciągu życia przez ręce człowieka przechodzi ogromna liczba tych przedmiotów, których posiadaniem cieszy się przez jakiś czas, zazwyczaj ich nie używając, ze świadomością konieczności przekazania ich

z tytułu czasowej własności spływa na niego wiele sławy, może pokazywać przedmiot, opowiadać jak go uzyskał, komu zamierza go ofiarować - stanowi to jeden z ulubionych tematów rozmów i plotek

okres obiegu wokół całego pierścienia wynosi 2 - 10 lat

porównanie przedmiotów Kula do trofeów, odznaczeń, medali, pucharów - przedmioty pozostające w rękach strony zwycięskiej (grupy czy jednostki) tylko przez pewien czas, dająca jednak wiele przyjemności z samego faktu, że okresowi właściciele są upoważnieni do tego posiadania

podobieństwo wynika z niemal takiej samej postawy umysłowej

w wypadku Kula również można znaleźć element dumy, jaką rodzi świadomość własnej zasługi; sukces w Kula jest przypisywany specjalnej, osobistej sile, związanej przede wszystkim z posiadaniem mocy magicznych, co jest źródłem poczucia dumy

sława ze zdobycia przez jednostkę szczególnie pięknego klejnoty Kula spływa na całą społeczność, z której ta osoba pochodzi

wymienione reguły z punktu widzenia:

jednostki ograniczają zakres społeczny i kierunek transakcji, jak też okres posiadania przedmiotów;

całościowego efektu wyznaczają ogólny zarys Kula, nadają jej charakter podwójnie zamkniętego kręgu

ad V

o naturze każdej indywidualnej transakcji, biorąc pod uwagę jej techniczno - handlową stronę

główna zasada: dar po upływie pewnego czasu musi zostać odwzajemniony darem o równej wartości (czasem następuje to w ciągu kilku minut czy godzin, czasem trwa do roku czy nawet dłużej)

nie może to być wymiana z rąk do rąk, z targami i kalkulacjami; zasada przyzwoitości i uczciwości jest ściśle przestrzegana i bardzo ceniona

tubylcu odróżniają Kula od zwykłego handlu wymiennego - gimwali (w języku kiriwińskim); często krytykują niewłaściwy, zbyt pobieżny i nieuczciwy sposób prowadzenia wymiany Kula, mówiąc: „prowadzi Kula tak jakby to była gimwali”

druga zasada: ustalenie wartości przeciwdaru pozostawia się uznaniu ofiarowującego, nie może on być zmuszany żadnymi środkami

oczekuje się, że odpłaci się równoważnikiem daru (za dobry naszyjnik ofiaruje równie piękny naramiennik i na odwrót)

za klejnot nie można zrewanżować się kilkoma mniejszymi, choć możliwe jest złożenie tymczasowych mniejszych darów, by wypełnić nimi czas, dopóki nie nastąpi właściwa odpłata

otrzymujący może czuć się zawiedziony, nawet zagniewany, jeżeli złożony przeciwdar nie jest ekwiwalenty, ale nie ma prawa domagać się rekompensaty ani zerwać z nim wymian

postawa tubylców wobec bogactwa i wartości, wbrew przypuszczeniom, nie jest formą „zagarniaj i nie wypuszczaj z ręki”; bo chociaż każdy krajowiec uczestniczący w Kula, jak każdy człowiek, pragnie mieć coś na własność, chce to zdobyć i obawia się stracić, to jednak kodeks reguł społecznych, narzucający zasadę wzajemności, przeważa nad jego wrodzonymi skłonnościami do zagarniania mienia

dla tubylców posiadanie jest równoznaczne z dawaniem; od mężczyzny, który posiada jakąś rzecz oczekuje się w sposób naturalny, że będzie się nią dzielił, przekaże ją dalej; im wyższa ranga tym większe pod tym względem oczekiwania (oczekuje się od wodza, że będzie się dzielił żywnością z każdym obcym, gościem, włóczęgą; tym co ma pod ręką - dlatego wodzowie ukrywają te artykuły; cieszący się wielkim powodzeniem u ludzi wyższej rangi specjalnie wyrabiany kosz z drewna z poziomymi przegrodami, w dolnych częściach można było ukryć własne, wartościowe przedmioty)

główna oznaką potęgi jest bogactwo, przejawem bogactwa - hojność

skąpstwo jest wadą najbardziej pogardzaną i jedyną kwestią, na której temat tubylcy mają silnie wyrobione poglądy moralne; hojność - przejawem dobrego charakteru

ten moralny nakaz i zwyczaj szczodrobliwości stał się źródłem fałszywej koncepcji „prymitywnego komunizmu dzikich”

podstawa kodeksu moralnego sprawia, że każdy człowiek będzie się starał jak najuczciwiej dokonywać transakcji Kula, zaś im znaczniejsza jest to osobistość, tym większa chęć ukazania swojej szczodrobliwości

noblesse oblige - szlachectwo zobowiązuje - norma społeczna regulująca postępowanie tubylców

oczywiście bywają kłótnie, choćby stąd że - ponieważ występuje tam silna rywalizacja w okazywaniu hojności - człowiek chełpi się swoją szczodrobliwością, przeciwstawiając jej skąpstwo partnera

nie ma targowania, tendencji do pozbawiania partnera należnego udziału

u postaw Kula dwie zasady:

złożenie daru, za który po upływie pewnego czasu trzeba złożyć dar rewanżowy, ale nie jest to wymiana towarów

określenie ekwiwalentu pozostawia się dającemu i nie można wpływać na jego decyzję, nie ma targowania się czy wycofywania się z transakcji

opis konkretnego przykładu: (*opisywany w pierwszej osobie, osobę zachowuję, bo tak łatwiej*) „przypuśćmy, że ja, człowiek z Sineaketa,...” mam dwa naramienniki, do wioski przybywa ekspedycja zamorska z Dobu; zadąwszy w konchę (*nie napisał, co to jest*), biorę parę naramienników i ofiarowuję je swojemu partnerowi, mówiąc mniej więcej takie słowa: „to jest vaga (dar otwierający wymianę), we właściwym czasie ofiarujesz mi za to wielki soulava (naszyjnik)”; w następnym roku, podczas mojej wizyty w wiosce partnera, albo on będzie w posiadaniu naszyjnika odpowiedniej wartości, i ofiaruje mi go jako yolite (dar odwzajemniający), albo nie będzie miał daru równoważącego i da mi mały naszyjnik, zaznaczając, że składa mi go w charakterze basi (daru zastępczego), oznacza to, że główny dar zostanie mi odpłacony przy najbliższej okazji, zaś za basi, ofiarowany jak dowód dobrej woli, muszę się w międzyczasie odwzajemnić prezentem w postaci małego naramiennika; dar końcowy, jaki otrzymam celem zamknięcia całej transakcji nazywa się kudu (dar zamykający)

targowanie jest wykluczone, aczkolwiek istnieją zwyczajowe i określone sposoby uzyskiwania konkretnych vaygu'a, o których wiadomo, że są w posiadaniu partnera  dokonuje się to przez ofiarowanie tzw. wywoławczego i pobudzającego daru; wiadomości o tym, kto posiada cenniejszy naszyjnik rozchodzą się, jego ukazanie się w danym okręgu budzi sensację

wszyscy partnerzy zaczynają się ubiegać o uzyskanie tego szczególnego przedmiotu, składając pokala (dary, które składają się ze świń, szczególnie pięknych bananów, yamu i taro) i kaributu (dary wywoławcze, które posiadają większą wartość, są to kosztowności, ostrza wielkich toporów - beku, lub też łyżki do wapna z kości wieloryba)

ad VI

słów kilka o czynnościach związanych z Kula i jej aspektach wtórnych

wymiana ta musi być dokonywana pomiędzy okręgami oddzielonymi od siebie niebezpiecznymi morzami, które to przestrzenie ludzie muszą przebywać na łodziach żaglowych, trzymając się ściśle określonych dat  wyprawy wymagają znacznych przygotowań

czynności wstępne: budowa czółna, wyposażenie, zaopatrzenie w prowiant, ustalenie dat, organizacja społeczna całego przedsięwzięcia (towarzyszą temu szczegółowe ceremonie i okolicznościowe rytuały magiczne, wodowanie, próbny rejs...)

są to czynności uboczne dokonywane pod kątem widzenia Kula, tworzące powiązaną serię

Kula towarzyszy dodatkowa wymiana towarowa

żeglarze Kula wyruszają w podróż z czółnem zaopatrzonym w spory zapas artykułów, o których wiadomo, że są najbardziej poszukiwane w zamorskich okręgach, zaś z podróży powracają z różnymi towarami, które nie występują w ich rodzinnych stronach;

część tych towarów przekazywana partnerom, część na zapłatę za różne towary

czasem przybysze podejmują na własną rękę eksploatację zasobów surowcowych na terenie obcego kraju, np. mieszkańcy Sinaketa nurkują za muszlą spondylusa w lagunie Sanaroa

dodatkowy handel komplikuje sprawę, wielkie ośrodki Kula (np. Sinaketa) nie specjalizują się w żadnym rzemiośle i najpierw sami muszą się zaopatrywać w potrzebne im do wymiany towary w innych wioskach, co czynią we wstępnych ekspozycjach handlowych, poprzedzających Kula

z punktu widzenia socjologów porównawczych, od zewnątrz, handel i budowa łodzi wydadzą się poczynaniami bardzo ważnymi, podczas gdy wyprawę Kula można potraktować jako pośredni bodziec, skłaniający tubylców do podejmowania podróży morskich i prowadzenia handlu (Malinowski uważa jednak mieszanie spekulatywnych czy hipotetycznych poglądów z opisem faktów za niewybaczalne wykroczenie przeciwko regułom metody etnograficznej)

traktowanie Kula jako działanie główne i pierwszoplanowe - podkreślenie tego porządku jako założenia samej instytucji

głównym celem JEST wymiana Kula: wszystko - wyznaczanie daty czynności wstępnych, planowanie wyprawy etc. - robi się pod kątem widzenia wymiany Kula:

obrzędowa uczta przed wyruszeniem wyprawy dotyczy Kula

końcowa ceremonia ma na celu ocenę i obliczenie zdobyczy, artykułów Kula (a nie innych, uzyskanych na drodze wymiany handlowej)

magia, główny czynnik całej procedury, odnosi się wyłącznie do Kula, nawet te obrzędy magiczne, które odprawia się nad czółnem

czółna buduje się w ścisłym związku z wyprawą Kula

oczywiście, istnieją plemiona, które nic nie wiedzą o Kula a też budują czółna i odbywają dalekie wyprawy handlowe; wszędzie jednak tam, gdzie Kula jest praktykowana, są jej podporządkowywane wszystkie pokrewne czynności, zaś budowa czółna i handel odbywają się w ścisłym związku z nią; wyraża się to zarówno w istocie samych instytucji, w działaniu wszystkich urządzeń, jak też w zachowaniu i bezpośrednich wypowiedziach tubylców

Kula jest wielką i złożoną instytucją, choć sam jej rdzeń może się wydawać niepozorny

dla tubylców stanowi ona jedno z najistotniejszych zainteresowań życiowych, dlatego posiada charakter obrzędowy i otaczana jest magią; w wymianie Kula, nawet jeżeli na wyprawę wyruszają tylko małe grupy, przestrzega się pewnych tabu i zachowuje różne zwyczajowe formy, związane z wyruszeniem, żeglugą i powrotem; nawet najmniejsza wyprawa stanowi wydarzenie plemienne

najbardziej typową formą jest wyprawa, w której bierze udział znaczna ilość łodzi, tworzących jeden wielki zespół, zorganizowana w określony sposób, w związku z nią odbywają się uczty, rozdziały żywności, publiczne ceremonie; ma wspólnego przywódcę i kierownika, podporządkowana jest różnym regułom, obowiązującym niezależnie od zwykłych tabu i przepisów związanych z Kula

ceremonialny charakter jest całkowicie związany z magią

wierzenie w skuteczność magii dominuje w Kula, podobnie jak w innych czynnościach tubylców

trzy systemy magiczne:

obrządki magiczne nad czółnem, by zapewnić mu szybkość, zwrotność, bezpieczeństwo, by uczynić je szczęśliwe dla Kula

rytuały magiczne mające zapobiec niebezpieczeństwom związanym z żeglugą

magia Kula - mwasila, składa się z licznych obrządków i zaklęć, które oddziałują bezpośrednio na umysł (nanola) partnera i powodują jego uległość, utratę równowagi umysłowej, dzięki czemu będzie on skory do ofiarowywania darów Kula

Kula opiera się nie tylko na mocnych podstawach tradycyjnych, ale otoczona jest również wieloma legendami; o mitycznych przodkach, którzy dokonywali dalekich i śmiałych wypraw, dzięki swej wiedzy magicznej unikali niebezpieczeństwa, zwyciężali wrogów, pokonywali przeszkody, czynami stworzyli wiele precedensów, które stały się wzorem do naśladowania przez zwyczaj plemienny; główna ich zasługa polega na tym, że przekazali swym potomkom magię, która umożliwia im praktykowanie Kula

w niektórych okręgach (do których Trobiandczycy nie należą) Kula łączy się z uroczystościami żałobnymi, zwanymi so'i

w wielkich wyprawach Kula uczestniczy wielu krajowców, wręcz całe okręgi; aczkolwiek obszary geograficzne, z jakich rekrutują się członkowie wyprawy są wyraźnie określone (tu również patrz mapa); widać na niej szereg kręgów, z których każdy stanowi jednostkę socjologiczną, nazywana społecznością Kula

społeczność Kula składa się z jednej lub kilku wiosek, które wyruszają wspólnie na wielkie wyprawy zamorskie i uczestniczą jako jedna całość w transakcjach Kula, odprawiają magię, posiadają wspólnych przywódców i wymieniają kosztowności w obrębie tego samego zewnętrznego i wewnętrznego kręgu społecznego

Kula pomaga:

w małych wewnętrznych transakcjach dokonywanych w granicach danej społeczności Kula, czy też sąsiadujących z nią ciągłe przenikanie przedmiotów z jednej wioski do drugiej, a nawet w obrębie tej samej wioski

w wielkich zamorskich wyprawach, w czasie których odbywa się wymiana artykułów pomiędzy dwoma oddalonymi od siebie społecznościami  wielka liczba kosztowności, czasem przeszło tysiąc przedmiotów, jest wymieniana w trakcie jednej, ogromnej transakcji, a raczej w wielu transakcjach odbywających się równocześnie

warto zauważyć - towary dodatkowego handlu się zużywa, vaygu'a nieustannie obiegają krąg Kula

wielkie zamorskie wyprawy są niewątpliwie bardziej efektowną i rzucającą się w oczy formą Kula; składa się na nie o wiele więcej ceremonii, rytuałów magicznych i zwyczajowych praktyk, wymagają więcej przygotowań, niż taka wymiana wewnętrzna, śródlądowa ( w reszcie książki Malinowski pisze właśnie więcej o tych „dużych” wymianach., opisuje zwyczaje, które badał na Boyowa, na Wyspach Trobrianda)

no i koniec =)

---