13 Istota kulaid 14459 Nieznany (2)

background image

1

13. ISTOTA KULA

OPRACOWANIE NA PODSTAWIE: Bronisław Malinowski, Istota Kula
w: Argonauci Zachodniego Pacyfiku, R. III, ss. 126-155


ANTROPOLOGIA – CWICZENIA

ZJAZD IX

24.01.2010

Kula – instytucja gospodarcza, forma handlu, forma wymiany między plemionami, które za-
mieszkują wyspy sąsiadujące z Nową Gwineą, które tworzą zamknięty okrąg. Wzdłuż tego szlaku
nieustannie wędrują w przeciwnych kierunkach dwa przedmioty:

soulava, naszyjniki z czerwonej muszli – zgodnie ze wskazówkami zegara;

mwali, bransolety/naramienniki z białej muszli – przeciwnie do ruchu wskazówek zega-

ra.

Każdy przedmiot wędruje i spotyka na swojej drodze drugi przedmiot, za który jest wymieniany.

Jest to niekończąca się transakcja, której reguła brzmi „raz w kula, na zawsze w kula”. Tworzy
więź łączący znaczną liczbę plemion, obejmuje szeroki zakres czynności wzajemnie powiązanych i
harmonijnych, które składają się na organiczną całość.

Plemiona uczestniczące w wymianie znają reguły kula, motywy i cele indywidualnych poczynań,
ale nie jest im znany obraz całości tej struktury.

Soulava i mwali to ozdoby noszone przy bardzo uroczystych okazjach (np. wielkie tańce obrzędo-
we, uczty). Nie wolno ich używać jako ozdób codziennych. Większość tych przedmiotów jest albo
nieporęczna (za małe, za duże) albo tak wartościowa, że wkłada się je tylko w wyjątkowych oko-
licznościach.

Autor porównuje ozdoby do europejskich klejnotów koronnych – wszystkie te przedmioty po-
siada się dla samego posiadania, a płynąca stąd sława jest źródłem ich wartości. Ponadto mają
wartość historyczną – przechodziły przez ręce postaci historycznych, dlatego budzą szereg waż-
nych skojarzeń i uczuć. Różnica polega na tym, że przedmioty kula znajdują się w posiadaniu jed-
nej osoby tylko przez pewien czas, a skarby europejskie muszą być czyjąś własnością, aby osiągnąć
pełną wartość. W tym sensie przedmioty kula bardziej przypominają trofea czy odznaczenia.

Vaygu’a – przedmioty kula zalicza się do przedmiotów obrzędowych – pełnią one funkcję instru-
mentariów w magicznych i religijnych rytuałach, oraz przedmiotów użytkowych, które przestały
jednak już pełnić tę funkcję.

Transakcje kula mogą być dokonywane tylko między partnerami, tzn. między osobami, które nale-
żą do kula, nie zaś między każdym mieszkańcem okręgu.

Związek partnerski zawiązuje się po wypełnieniu szeregu formalności i trwa całe życie. Liczba
partnerów zależy od rangi i znaczenia uczestnika – im wyższa pozycja (np. wódz), tym więcej
partnerów.

Dwaj partnerzy kula poza wymianą przedmiotów obrzędowych, powinni też czasem wymieniać
inne podarki. Łączą ich przyjacielskie stosunki i szereg wzajemnych zobowiązań.

background image

2

13. ISTOTA KULA

OPRACOWANIE NA PODSTAWIE: Bronisław Malinowski, Istota Kula
w: Argonauci Zachodniego Pacyfiku, R. III, ss. 126-155


ANTROPOLOGIA – CWICZENIA

ZJAZD IX

24.01.2010

Przeciętny człowiek dokonuje wymiany kula z jednym/dwoma wodzami ze swojego lub sąsied-
niego okręgu i zobowiązany jest do świadczenia różnych usług. Natomiast partner z odległych
wysp jest gospodarzem i opiekunem w obcym kraju, gdzie przybysz nie czuje się pewnie.

Kierunek wymiany wyznacza pozycję wiosek w obrębie pierścienia – albo są one po stronie nara-
mienników, albo naszyjników.

Okres obiegu wokół całego pierścienia wynosi od 2 do 10 lat.

U podstaw wszelkich transakcji kula leżą dwie zasady:

za złożony dar trzeba po upływie pewnego czasu złożyć dar rewanżowy;

określenie ekwiwalentu pozostawia się dającemu i nie można wpływać na jego decyzje, nie

można się targować ani wycofywać z transakcji.

Krajowiec uczestniczący w kula, jak każda ludzka istota, pragnie mieć coś na własność, jednak ko-
deks reguł społecznych narzucający zasadę wzajemności, przeważa nad wrodzonymi skłonno-
ściami. Posiadanie jest dla niego źródłem wartości i znaczenia, ale jest też równoznaczne z dawa-
niem
– od partnera oczekuje się, że posiadaną chwilowo rzecz przekaże dalej, a im wyższa ranga
tym większe zobowiązanie (dlatego ludzie wysokiej rangi często muszą ukrywać rzeczy przezna-
czone na własny użytek).

Etapy wymiany:

przybycie zamorskiej ekspedycji,

ofiarowanie vaga, daru otwierającego wymianę,

wizyta w wiosce partnera,

otrzymanie yotile, daru odwzajemniającego lub

brak daru o równej wartości,

otrzymanie basi, daru zastępczego,

otrzymanie kudu, daru zamykającego wymianę.

Czynności przed wyprawą kula: szczegółowy zarys budowy czółna, budowa czółna, ceremonie i
rytuały magiczne, wodowanie i próbny rejs, przygotowanie wyposażenia, zaopatrzenie w pro-
wiant, ustalenie dat, organizacja przedsięwzięcia. Kula towarzyszy dodatkowa wymiana towaro-
wa. Są to jednak czynności wtórne. Na pierwszym planie zawsze znajduje się Kula.

background image

3

13. ISTOTA KULA

OPRACOWANIE NA PODSTAWIE: Bronisław Malinowski, Istota Kula
w: Argonauci Zachodniego Pacyfiku, R. III, ss. 126-155


ANTROPOLOGIA – CWICZENIA

ZJAZD IX

24.01.2010

Obrzędowość i magia w Kula:

obrządki magiczne w czasie budowania czółna celem nadania mu szybkości i bezpieczeń-

stwa,

magia nad czółnem,

mwasila, czyli magia kula – zaklęcia, które oddziałują na umysł partnera i powodują jego

uległość,

mitologia kula,

so’i, czyli uroczystości żałobne.

Społeczność kula – jednostka socjologiczna; składa się z jednej lub kilku wiosek, które wyruszają
wspólnie na wielkie wyprawy zamorskie i uczestniczą jako jedna całość w transakcjach, odprawia-
ją magię, posiadają wspólnych przywódców i wymieniają kosztowności w obrębie tego samego
zewnętrznego i wewnętrznego kręgu.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
13 Produkowanie kielbasid 14752 Nieznany
Istota wspolczesnego zarzadzani Nieznany
17 rzs 2012 13 net wersja pods Nieznany (2)
Cwiczenia nr 13 RPiS id 124686 Nieznany
13 Sporzadzanie mapy sytuacyjno Nieznany
13 Zdobienie i wykonczanie wyro Nieznany (2)
Pojecie i istota kosztow jakosc Nieznany
EZNiOS Log 12 13 w4 pojecia id Nieznany
Cwiczenia nr 13 (z 14) id 98681 Nieznany
13 bhp szkolaid 14618 Nieznany (2)
13 Wykonywanie zabiegow zdobnic Nieznany (2)
13 IMIR uzupelnienie materialy Nieznany (2)
13 Rozdziae 12id 14782 Nieznany (2)
13 wybite szybyid 14908 Nieznany
13 Prowadzenie rachunkowosci je Nieznany (2)
Pr dom nr 13 RPiS id 382114 Nieznany
PM 13 2T id 363324 Nieznany
13 Uzytkowanie maszyn i urzadze Nieznany

więcej podobnych podstron