Astma
Astma oskrzelowa (dychawica oskrzelowa) jest chorobą, która objawia się napadami duszności wydechowej na skutek skurczu mięśniówki oskrzeli i obrzęku śluzówki z wykrztuszeniem lepkiej wydzieliny czemu towarzyszy często charakterystyczne furczenie i głośne świsty podczas napadów. Podłożem choroby jest nadmierna reaktywność oskrzeli na bodźce. Patogeneza astmy może więc być różnorodna, w zależności od tego, jakie mechanizmy odgrywają rolę pierwszoplanową. Dychawica oskrzelowa to choroba przewlekła i prowadzi do upośledzenia sprawności organizmu. Następstwem zaawansowanej dychawicy oskrzelowej jest rozedma płuc i przerost prawej strony serca.
Przyczyna napadów astmy nie jest do końca wyjaśniona. Szczególną rolę w etiopatologii astmy oskrzelowej przypisuje się mechanizmowi immunologicznemu i zaburzeniu czynności układu β-adrenergicznego. Osoby chorujące na dychawicę oskrzelową często zapadają na inne choroby uczuleniowe takie jak katar sienny, pokrzywka czy obrzęk Qunickego, a w okresach między napadami obecne są u nich objawy infekcji oskrzelowej. Jednak u części chorych w odstępach między napadami dychawicy nie stwierdza się żadnych zaburzeń.
Szczególną rolę jako przyczynę astmy oskrzelowej przypisuje się uczuleniu. Zachorowanie na astmę może nastąpić m.in. pod wpływem uczulenia na zapachy, owoce czy potrawy. Do czynników alergennych wywołujących napady dychawicy oskrzelowej zaliczane jest także białko bakterii.
Zgodnie z teorią blokady beta-adrenergicznej dotyczącą patogenezy astmy oskrzelowej, u chorych na dychawicę oskrzelową dochodzi do zablokowania wrażliwości receptorów beta-adrenergicznych zarówno pod wpływem czynników genetycznych bądź nabytych. Zaburza to równowagę w układzie nerwowym autonomicznym i pobudzona zostaje składowa parasympatyczna co wywołuje skurcz oskrzeli. Jeśli w tych okolicznościach dochodzi do uwolnienia mediatorów chemicznych (w wyniku reakcji immunologicznej) lub mediatorów neurohormonalnych, to działanie ich nie jest wystarczająco równoważone przez katecholaminy i rozwija się obraz kliniczny astmy.
Jednak teoria ta nie znajduje potwierdzenia w świetle współczesnych poglądów i nie została dotąd udowodniona, choć dostarczono niemało faktów przemawiających za jej słusznością. Tak np. wykazano, iż u chorych na astmę efekt hiperglikemiczny wstrzykniętej adrenaliny jest istotnie mniejszy niż u ludzi zdrowych. Teoria ta dobrze tłumaczy występowanie u chorych na astmę w przeciwieństwie do ludzi zdrowych skurczu oskrzeli po propranololu (pogłębienie już istniejącego bloku beta-receptorów), jak i korzystny wpływ leczniczy aminofiliny w dychawicy (hamowanie fosfodiesterazy rozkładającej cAMP).
Objawy astmy oskrzelowej
Charakterystycznym objawem astmy oskrzelowej są nagłe napady duszności wydechowej z okresami przerwy. Wdechy chorego wydają świszczące dźwięki. Atak dychawicy rozpoczyna się uczuciem ucisku i rozpierania w klatce piersiowej, które szybko przechodzi w duszność, z towarzyszącym jej kaszlem i odpluwaniem lepkiej plwociny. Podczas lekarskiego badania płuc stwierdza się odgłos opukowy bębenkowy, osłabienie szmeru oddechowego pęcherzykowego, przedłużanie się wydechu, oraz liczne świsty, furczenia i gwizdy nieraz słyszane z odległości. Atak dychawicy trwa zazwyczaj od kilkudziesięciu minut do kilku godzin, a nawet ponad dobę mimo stosowanego leczenia -mowa wówczas o stanie astmatycznym. Nagłe napady astmy wywoływane są przez kontakt z alergenem. Zaś w przypadku infekcji duszność astmatyczna narasta stopniowo. W czasie napadu obserwuje się przyspieszony rytm zatokowy i cechy przeciążenia prawej komory i przedsionka serca. Dodatkowo podczas ostrego napadu stwierdza się: obturację dróg oddechowych, w badaniach gazometrii stwierdza się hipoksemię (prowadzące do hipoksji obniżenie ciśnienia cząstkowego tlenu we krwi tętniczej) z hipokapnią (obniżenie prężności dwutlenku węgla we krwi poniżej normy), co daje obraz alkalozy oddechowej. W przypadku ciężkiego, przedłużającego się, napadu potęgują się zaburzenia wentylacji i perfuzji, i rozwija się kwasica oddechowa. W okresach między napadami nie stwierdza się żadnych zmian. Badanie spirometryczne daje wynik prawidłowy, również wynik EKG jest prawidłowy, z zaznaczonymi cechami dekstrogyrii (Skręcenie serca dookoła długiej osi). Niepowikłana astma nie daje zmian w obrazie radiologicznym.
Rodzaje astmy oskrzelowej
Astma oskrzelowa zewnątrzpochodna czyli atopowa astma oskrzelowa polega na wnikaniu alergenów głównie droga wyziewową. Stąd napady wywoływane są najczęściej przez alergeny wziewne. Astmę atopową rozpoznaje zwykle się w dzieciństwie przy dodatkowej obecności alergii w rodzinie. Testy skórne z pospolitymi alergenami inhalacyjnymi dają wyniki dodatnie. We krwi stwierdza się eozynofilię i niewielki wzrost poziomu IgE (Immunoglobulin E).
Kluczową rolę w patogenezie astmy zewnątrzpochodnej odgrywają reakcje typu natychmiastowego, uwarunkowane obecnością IgE. Podstawową reakcją w astmie zewnątrzpochodnej jest połączenie alergenu z przeciwciałem typu IgE zakotwiczonym na błonie mastocytów. W wyniku tej reakcji uwolnione zostają z wnętrza mastocytów związki o silnym działaniu biologicznym, tzw. mediatory. Przypuszcza się, iż zaburzenia błony podstawowej śluzówki niekiedy niedobór wydzielniczej IgA na powierzchni śluzówki sprzyjają przedostaniu się alergenów ze światła oskrzeli do płuc, gdzie wchodzą w reakcję z IgE.
Astma wewnątrzpochodna . Obecnie nie udaje się uchwycić bezpośrednich przyczyn wywołujących napady dychawicy. Wyniki testów skórnych z typowymi alergenami wziewnymi są najczęściej ujemne. Jednak w rozwoju i przebiegu tej postaci choroby kluczową rolę przypisuje się zakażeniu bakteryjnemu i wirusowemu oskrzeli. Choroba ujawnia się zazwyczaj po 35 roku życia, ma przebieg uporczywy, a rokowanie jest gorsze niż w astmie zewnątrzpochodnej.
Astma indukowana przez kwas acetylosalicylowy. Znane są przypadki nadwrażliwości astmatyków na Aspirynę i niektóre leki przeciwzapalne tj. m.in. indometacyna, pyralgina, fenoprofen i ibuprofen. Gdzie w krótkim czasie po ich zażyciu następuje gwałtowny napad astmy, któremu towarzyszy łzawienie i katar. Ta postać choroby dotyczy częściej kobiet w średnim wieku, u których objawy nieżytu spastycznego oskrzeli wyprzedzają zwykle wystąpienie nadwrażliwości na ten lek o kilka lat. Nadwrażliwość ta uwarunkowana jest rodzinnie.
Diagnoza astmy
Do wykrycia czynnika wyzwalającego w przypadku astmy atopowej przeprowadza się w okresie między napadami próby ekspozycyjne wziewne z podejrzewanymi alergenami. W rozpoznaniu różnicowym należy myśleć przede wszystkim o tych chorobach, w których duszność należy do objawów dominujących. W różnicowaniu dychawicy sercowej rozstrzyga obecność podstawowych zmian w sercu; w odmie opłucnej badanie fizyczne i radiologiczne, w guzach śródpiersia badanie radiologiczne, w zapaleniu płuc ogólne objawy infekcji, badanie fizyczne i radiologiczne. Duszność w zwężeniu górnych dróg oddechowych cechuje stridor i utrudniony wdech.
Rokowanie i leczenie astmy
Astma bardzo rzadko jest bezpośrednią przyczyną zgonu, jednak znacznie zmniejsza ogólną sprawność życiową i często uniemożliwia wykonywanie zawodu. Leczenie oparte jest przede wszystkim na wykryciu czynników uczulających lub usunięciu ognisk zakażenia. Rokowania zależne są w dużym stopniu od rodzaju astmy. Największe szanse na skuteczną terapię i wyleczenie chory ma w przypadku astmy zewnątrzpochodnej.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)
POChP jest jedną z najczęstszych chorób przewlekłych z wszystkich i najczęstszą przewlekłą chorobą układu oddechowego. Uważa się, że na POChP w Polsce choruje ok. 10% mieszkańców po 30. roku życia, czyli ok. 2 mln osób. Spośród chorych na POChP 90% stanowią palący papierosy obecnie lub w przeszłości, połowa spośród pozostałych 10% - to bierni palacze, a ok. 1% chorych ma genetycznie uwarunkowany niedobór alfa1-antytrypsyny; w tej grupie osób choroba rozwija się wcześniej niż u pozostałych chorych.
Zmiany w POChP dotyczą oskrzeli i miąższu płuc. U osoby zdrowej w oskrzelach wytwarza się śluz, służy on między innymi do usuwania zanieczyszczeń docierających do oskrzeli wraz z wdychanym powietrzem. Śluz wraz z zanieczyszczeniami jest przesuwany do gardła i wykrztuszany. Przesuwanie śluzu jest możliwe dzięki rzęskom znajdującym się na nabłonku w dużych oskrzelach. Poruszają się one z częstością ok. 800 ruchów na minutę. Zwiększone wydzielanie śluzu w oskrzelach powoduje „zatopienie” w nim rzęsek, gorsze oczyszczanie oskrzeli, a to sprzyja zakażeniom.
Zmiany w oskrzelach w przebiegu POChP polegają na zwiększonym wytwarzaniu śluzu, co doprowadza do zwężenia ich światła i uszkodzenia ścian pęcherzyków płucnych oraz niszczeniu włókien sprężystych, co powoduje zapadanie się oskrzeli. W zdrowych płucach jest ponad 300 milionów pęcherzyków płucnych, które są sprężyste i rozciągliwe. Aby to zobrazować, można wykorzystać porównanie pęcherzyków płucnych do balona. Podobnie jak nadmuchanie balona, napełnienie pęcherzyków płucnych powietrzem wymaga wysiłku, natomiast ich opróżnienie odbywa się tak, jak wypuszczenie powietrza z balonu – samoistnie. Płuca uszkodzone w POChP mają mniej tkanki sprężystej, co powoduje gorsze, trudniejsze wydmuchiwanie z nich powietrza i w związku z tym wymaga więcej wysiłku, a równocześnie nie pozwala na wydmuchanie całego powietrza, które powinno być z płuc usunięte. Powoduje to tzw. pułapkę powietrza i nadmierne rozdęcie płuc – te zmiany są przyczyną duszności.
Gdyby rozłożyć płasko wszystkie pęcherzyki płucne osoby zdrowej, to zajęłyby powierzchnię ok. 100 m2. Na takiej powierzchni może odbywać się wymiana gazowa w zdrowych płucach.
Zniszczenie przegród międzypęcherzykowych powoduje zmniejszenie powierzchni wymiany gazu w płucach i jest przyczyną niewydolności oddechowej (gorsze usuwanie dwutlenku węgla z krwi i gorsza dyfuzja tlenu z pęcherzyków do krwi).
Przyczyny POCHP:
Palenie tytoniu
Zanieczyszczenia środowiska (narażenie w miejscu pracy, zanieczyszczenia powietrza w dużych miastach)
Zakażenia układu oddechowego w dzieciństwie
Nawracające zakażenie układu oddechowego u dorosłych (sprzyja im palenie papierosów)
Uwarunkowania genetyczne
Objawy POCHP
Duszność. Początkowo występuje w czasie wysiłku i nasila się w czasie trwania choroby, występując przy coraz mniejszym wysiłku, a w końcu także w czasie spoczynku, często nad ranem. Jednakże duszność może być spowodowana przez wiele różnych chorób. Jeśli dotyczy chorego z rozpoznaną POChP to:
1) należy regularnie przyjmować wszystkie zalecone leki (bywa, że chorzy uważają, że mogą przestać brać leki, jeśli czują się lepiej);
2) należy rozpocząć regularny program ćwiczeń fizycznych i aktywności w celu poprawy wydolności fizycznej;
3) należy nauczyć się prawidłowego oddychania w czasie wysiłku tak, by było ono bardziej wydajne;
4) jeśli chory uważa, że stosowane metody nie pomagają, to powinien o tym poinformować swojego lekarza
Kaszel. Występuje przez większość dni w roku, przede wszystkim rano, zwykle jest produktywny, wykrztuszana plwocina jest śluzowa (w kolorze białym lub szarym). Do nasilenia kaszlu dochodzi przy zakażeniach układu oddechowego, chory wykrztusza więcej, a plwocina jest śluzowo-ropna lub ropna (wtedy ma kolor żółty lub zielony). W zakażeniach dochodzi czasami do wykrztuszania plwociny podbarwionej krwią (krwioplucie), zawsze należy o tym poinformować lekarza.
Inne objawy występujące u chorych na POChP są nieswoiste (np. .bóle w klatce piersiowej, osłabienie) i mogą być związane z innymi chorobami.
Czasami duszność i kaszel powodują zmęczenie, a to z kolei zmniejsza chęć do wysiłku i powoduje unikanie aktywności fizycznej i jest przyczyną gorszej wydolności fizycznej organizmu, a także nasila duszność wysiłkową. Przerwanie takiego błędnego koła może być trudne, ale należy starać się do tego nie dopuszczać, a jeśli chory obserwuje u siebie takie objawy, powinien robić wszystko, aby ten proces zahamować.
Nadciśnienie płucne
Nadciśnienie płucne jest jednostką chorobową, w której następuje wzrost średniego ciśnienia w tętnicy płucnej ponad 25mmHg w spoczynku i 30mmHg w czasie wysiłku. Nadciśnienie płucne jest na szczęście rzadką chorobą. Wyróżnia się pierwotne nadciśnienie płucne o nieznanej przyczynie oraz wtórne do wielu różnych chorób.
Przyczyną zmian doprowadzających do utrwalonego wzrostu ciśnienia w naczyniach płucnych mogą być różne choroby:
choroby serca, wady zastawkowe (niedomykalność zastawki trójdzielnej) lub zespół Eisenmengera w wadach wrodzonych.
choroby płuc takie jak pylice, przewlekła obturacyjna choroba Płuc (POChP), zespół bezdechu sennego
choroby tkanki łącznej, jak reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), toczeń układowy
choroby zakrzepowo - zatorowe, głównie powikłania epizodu zatorowości płucnej
inne choroby uszkadzające naczynia płucne (tętnicze, żylne i włośniczkowe) jak zakażenia HIV, nadciśnienie wrotne, zatrucia lekami lub toksynami.
Nadciśnienie płucne objawia się przede wszystkim dusznością wysiłkową, a następnie spoczynkową, łatwym męczeniem się oraz omdleniami w czasie wysiłku, czasami występują bóle w klatce piersiowej. Z czasem w nadciśnienie płucne doprowadza do niewydolności prawokomorowej serca i związanych z tym objawów – głównie obrzęków. Obecne są też objawy choroby wywołującej nadciśnienie płucne: sinica i pałeczkowatość palców przy wadach serca i chorobach płuc; objawy niewydolności żylnej w przewlekłej zatorowości płucnej; objawy skórne, stawowe, objaw Raynauda w chorobach tkanki łącznej, i inne.
Schorzenie to wymaga wysokospecjalistycznej diagnostyki w wybranych ośrodkach. W przypadku gdy podejrzewa się nadciśnienie płucne należy wykonać ECHO serca, które jest najlepszą metodą weryfikacji oraz wstępnej oceny nasilenia, jak również daje często odpowiedź jaka jest przyczyna schorzenia. Istotne nadciśnienie płucne wymaga weryfikacji i oceny reaktywności naczyń płucnych (spadek ciśnienia po lekach) w cewnikowaniu prawostronnym.
Nadciśnienie płucne zawsze wymaga ustalenia przyczyny, dlatego oprócz powyższych badań wykonuje się badania krwi, RTG klatki piersiowej, tomografię komputerową, scyntygrafię płuc, badania czynnościowe płuc i inne zależnie od potrzeby.
Nadciśnienie płucne dzieli się na:
łagodne – średnie ciśnienie w tętnicy płucnej >25-35mmHg;
umiarkowane - >35-45;
ciężkie >45mmmHg.
Pierwotne nadciśnienie płucne rokuje bardzo źle. Inne jego postacie, zależnie od choroby podstawowej i zaawansowania jakie osiągnęło nadciśnienie płucne. Jeśli jest to możliwe należy usunąć przyczynę powodującą nadciśnienie płucne, a więc np. skorygować wadę serca, usunąć zakrzepy z tętnicy płucnej. Należy ograniczyć wysiłek fizyczny, unikać przebywania na dużych wysokościach i latania samolotem.
Leczenie nadciśnienia płucnego
Jeśli w cewnikowaniu tętnicy płucnej udowodniono reaktywność naczyń płucnych stosuje się antagonistów wapnia. Jeśli leczenie to nie przynosi efektu albo reaktywność naczyń jest słaba lub jej brak wskazane są leki o działaniu hamującym przebudowę naczyń (przerost ściany) do których należą: sildenafil, bosentan i prostanoidy (np. Iloprost). U większości chorych stosuje się leczenie przeciwkrzepliwe (raczej nie w zespole Eisenmengera tj. z odwróceniem przecieku wewnątrzsercowego – początkowo lewo-prawy potem prawo-lewy). Nadciśnienie płucne spowodowane hipoksemią zwykle dobrze reaguje na tlenoterapię. Jeżeli nadciśnienie płucne doprowadziło do niewydolności serca stosuje się leki moczopędne i czasami digoksynę.
W przypadku ciężkiej niewydolności prawokomorowej serca można u części chorych wykonać paliatywny zabieg polegający na przedziurawieniu drogą przezskórną przegrody międzyprzedsionkowej (septostomia). Zabieg ten powoduje przepływ części nieutlenowanej krwi do lewej części serca z ominięciem płuc. Ostateczną deską ratunku chorych na nadciśnienie płucne jest przeszczepienie płuc i serca, jednak zabieg ten jest mało dostępny, a przeżywalność po zabiegu krótka.
Nadciśnienie płucne jest do uniknięcia, w niektórych przypadkach – należy odpowiednio wcześnie rozpoznać i leczyć wady serca, zakrzepicę żył głębokich i zatorowość płucną. Do profilaktyki należy także rzucenie palenia tytoniu, wczesne i skuteczne leczenie chorób układu oddechowego i zapobieganie infekcji HIV.
Zator płuc
Zator płuc jest stanem klinicznym, w którym dochodzi do zamknięcia światła jednej z tętnic płucnych materiałem zatorowym. Materiał zatorowy to w większości przypadków zakrzep (może też być nim tłuszcz uwolniony z tkanek do układu krążenia podczas urazu). Typowa lokalizacja zatoru płuc to dolne płaty prawego płuca.
Prawie 90% zakrzepów pochodzi z obszaru, z którego krew zbierana jest przez żyłę główną (około 60% z żył uda), pozostałe z układu żylnego miednicy. U osób starszych, unieruchomionych (nawet przez krótki czas np. podczas lotu samolotem) może dojść do zakrzepicy i oderwania materiału zatorowego. Do innych przyczyn zatoru płuc zaliczamy zaniesienie materiału zatorowego do płuc w przebiegu migotania przedsionków.
Materiał zatorowy powoduje niedrożność pnia płucnego lub jego odgałęzień co jest przyczyną nagłego wzrostu oporu w naczyniach płucnych. Prawa komora serca zostaje przeciążona ciśnieniowo, co może doprowadzić do niewydolności serca prawokomorowej. Jeśli mechanizmy wyrównawcze w krążeniu płucnym są niewystarczające może dojść do zawału płuca.
Zator płucny to nagły stan kliniczny i może objawiać się następującymi objawami:
u większości przypadków nagle pojawia się duszność (subiektywne uczucie braku tchu) oraz przyspieszenie oddychania;
ból w klatce piersiowej, który może promieniować pod przeponę;
kaszel, przyspieszone bicie serca;
pacjent może odczuwać niepokój.
Powikłania zatoru płuc:
zapalenie płuca lub opłucnej,
zawał płuca,
ropień płuca,
prawokomorowa niewydolność krążenia.
Odma opłucnowa
Powietrze lub inne gazy w jamie opłucnej spowodowane najczęściej uszkodzeniem miąższu płucnego lub przedziurawieniem ściany klatki piersiowej. Odma opłucnowa jest jednym ze stanów nagłych i jako taka wymaga niezwłocznej interwencji chirurgicznej. Zazwyczaj występuje jednostronnie. Może powstać np. na skutek pęknięcia podopłucnowych pęcherzy rozedmowych płuc w czasie silnego kaszlu, przebicia do jamy opłucnej ropnia "drenowanego" z drugiej strony do oskrzela, pęknięcia jamy gruźliczej lub w następstwie obrażeń pourazowych klatki piersiowej. Odma opłucnowa jest to stan nagły i wymaga natychmiastowej interwencji chirurgicznej.
Objawy
Nagły ból uciskający w klatce piersiowej, który wystąpił po silnym kaszlu, większym wysiłku fizycznym lub po urazie klatki piersiowej, zazwyczaj szybko narastająca duszność, przyspieszenie tętna, bladość powłok.
Większość osób cierpiących na tą jednostkę chorobową, która dotyczy około 2% kobiet i 4% mężczyzn w wieku średnim nie jest w pełni świadoma swojego schorzenia, myląc jego najbardziej charakterystyczne objawy, czyli głośne chrapanie i bezdechy, ze zwykłym chrapaniem.
Podstawowym objawem obturacyjnego bezdechu sennego jest głośne, nieregularne chrapanie z okresami zatrzymania oddechu. Zwiotczałe mięśnie gardła, podniebienia miękkiego i łuków podniebiennych zapadają się tak głęboko, że w fazie wdechu zamykają dopływ powietrza do płuc. Okresy względnej ciszy odpowiadają wtedy bezdechom, natomiast głośne dźwięki występują w momencie przywrócenia wentylacji.
Sen osoby z bezdechami sennymi bywa na ogół niespokojny i przerwany krótkimi wybudzeniami, których chory nie jest świadomy. Bezdechom sennym mogą towarzyszyć uczucie duszności, kołatanie serca czy wzmożona potliwość. Chory niekiedy zrywa się w nocy przestraszony z uczuciem duszenia. W tej sytuacji sen nie przynosi odpoczynku - chory budzi się zmęczony, ma problemy z porannym „rozruchem". W ciągu dnia pojawia się uczucie zmęczenia, zaburzenia pamięci i koncentracji uwagi.
Chorzy na obturacyjny bezdech senny wskutek niewyspania w nocy bardzo łatwo zasypiają w nieodpowiednich miejscach i sytuacjach, są częstymi sprawcami wypadków komunikacyjnych. Brak snu powoduje także zmniejszenie efektywności pracy, a nawet czasem jej utratę. Może być również sprawcą zaburzeń stanu emocjonalnego - lęku, depresji, drażliwości, a w związku z tym także konfliktów rodzinnych i zawodowych.
Około połowa chorych na obturacyjny bezdech senny ma nadciśnienie tętnicze. Przerwy w oddychaniu powodują głębokie niedotlenienie, które jest przyczyną zaburzeń rytmu serca, niekiedy bardzo groźnych. Niedotlenienia związane z bezdechami mogą nasilać niedokrwienie mięśnia sercowego i być przyczyną zawału serca. Chorobie często towarzyszy cukrzyca i inne zaburzenia hormonalne, powodujące m.in. brak potencji seksualnej czy nocne oddawanie moczu. Najczęściej obturacyjny bezdech senny jest rozpoznawany dopiero wówczas, gdy wystąpią jego następstwa, np. udar, zawał, nadciśnienie, groźne zaburzenia rytmu serca lub choroba wieńcowa. Czasem w ogóle ta choroba jest nierozpoznawana.
Diagnostykę zapewniają pracownie snu (przeważnie w szpitalach). W Polsce takie ośrodki znajdują się w większych miastach, np. przy klinikach akademii medycznych. Pracownia snu jest to miejsce, w którym odbywają się nocne badania w celu pełnego zdiagnozowania schorzenia oraz ustalenia właściwego postępowania leczniczego. Gdy pacjent śpi, ocenie poddawanych jest kilka parametrów równocześnie: pomiar czynności mózgu, pomiar czynności serca, pomiar czynności gałki ocznej, pomiar aktywności mięśni, badanie ruchów klatki piersiowej i brzucha, pomiar saturacji (utlenowania) krwi oraz pozycja ciała. Zależnie od decyzji lekarza pacjent zostaje skierowany na badanie jedno lub kilkunocne, połączone z kilkudniowym pobytem w szpitalu lub wykonywane jedynie nocami, z dziennym pobytem poza szpitalem.
Leczenie ustalane jest indywidualnie. Na ogół pierwszym zaleceniem jest redukcja masy ciała. W przypadku podejrzenia choroby pacjent pozostaje pod obserwacją. Łagodnego i średniego stopnia zaburzenia niekiedy można skorygować leczeniem laryngologicznym oraz spaniem w pozycji wymuszonej na boku (umieszczenie piłeczki tenisowej w zaszytej „kieszeni” pidżamy na plecach – wtedy z uwagi na niewygodę spania na wznak pacjent śpi na boku).
W przypadku ciężkich zaburzeń lekarz zalecić może leczenie przy pomocy aparatu wytwarzającego dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych tzw. CPAP. Aparat CPAP (Continous Positive Airway Pressure) jest urządzeniem zapewniającym podawanie ciągłego dodatniego ciśnienia wdychanego powietrza, co pozwala na pokonanie bariery zapadniętej tchawicy, pozwalając na normalny wdech. W konsekwencji conocnej terapii urządzeniem CPAP znikają przykre dla otoczenia objawy chrapania, a przede wszystkim pacjent odzyskuje normalne ciągłe dotlenienie organizmu i unika przebudzeń spowodowanych gwałtownymi wdechami po fazie bezdechu.
Prawidłowo leczony pacjent w krótkim czasie (niekiedy już po kilku nocach leczenia) odczuwa poprawę w postaci stopniowej redukcji objawów. Mija senność dzienna, zmęczenie, stopniowo normalizują się zaburzane funkcje życiowe.