Westerplatte

Historia Polski, Jednostki fizyczno-geograficzne, Europa, USA

Westerplatte, półwysep przy ujściu Martwej Wisły do Zatoki Gdańskiej, w obrębie Gdańska.

Położenie: Westerplatte położone jest w północno-wschodniej części Gdańska, na Wyspie Portowej. Jest to niezamieszkały, zalesiony półwysep pomiędzy Zatoką Gdańską i zakolem Martwej Wisły, tzw. Zakrętem Pięciu Gwizdków. Szerokość półwyspu waha się od ok. 200 do ok. 500 metrów, długość wynosi ok. 2 kilometrów.

Według podziału administracyjnego Westerplatte należy do osiedla Przeróbka. Zostało przyłączone do Gdańska w 1814 roku^]. Graniczy od południa z Wisłoujściem i Portem Północnym, a przez Martwą Wisłę z osiedlem mieszkaniowo-przemysłowym Nowy Port

Nazwa: Nazwa Westerplatte (d. West Platte) pochodzi z języka niemieckiego. Wester to „zachodni”, a platte – „płyta” (w znaczeniu: „wyspa”). Westerplatteoznacza więc „zachodnią wyspę.

Zgodnie z nazwą Westerplatte w XIX wieku było jeszcze wyspą, natomiast określenie „zachodnia” służyło do odróżnienia wyspy od istniejącej wtedy również Ost Platte („wyspy wschodniej”), która z czasem połączyła się z lWesterplatte to jedyna nazwa o niemieckojęzycznym brzmieniu zachowana na terenie Gdańska. Nazwę zachowano, gdyż stała się symbolem walki o wolność.

Obiekty:

• Pomnik Obrońców Wybrzeża

• Cmentarzyk Poległych Obrońców Westerplatte

• Zachowane wartownie: Wartownia nr 1, Wartownia nr 3, Placówka Fort, Placówka Elektrownia

• Koszary

• Pomnik-napis Nigdy więcej wojny

• Terminal promowy Westerplatte

• Kaszubski Dywizjon Straży Granicznej

• Punkt obserwacyjny 25 baterii artylerii stałej z lat 50. XX wieku.

• Pętla autobusowa

Historia: Westerplatte powstało w XV w. jako wyspa, na skutek nadmiernego osadzania się przy ujściu Leniwki transportowanego przez rzekę rumowiska. W 2. połowie XIX w. wyspa połączyła się z lądem i utworzyła półwysep Westerplatte
Od 1919, na podstawie traktatu wersalskiego, polska strefa portowa wWolnym Mieście Gdańsku. Za zgodą Ligi Narodów w grudniu 1924 na Westerplatte ulokowano polską Wojskową Składnicę Tranzytową, w której od grudnia 1925 stacjonowała załoga licząca 88 oficerów i żołnierzy. 1933, po dojściu A. Hitlera do władzy, wobec eskalacji roszczeń niemieckich, załogę Westerplatte wzmocniono czasowo batalionem wojska.
1 września 1939 garnizon liczył 182 oficerów i żołnierzy pod dowództwem majora H. Sucharskiego. Oprócz broni strzeleckiej, stanowiącej indywidualne uzbrojenie żołnierzy, na wyposażeniu placówki znajdowało się 41 karabinów maszynowych (ręcznych, lekkich i ciężkich), 2 armatki przeciwpancerne, 4 moździerze i 1 działo. Na terenie składnicy wybudowano 6 betonowych schronów, tzw. wartowni.
1 września 1939 ostrzelanie Westerplatte przez niemiecki pancernik Schleswig-Holstein rozpoczęło II wojnę światową. Polskie linie obronne na Westerplatte atakowane były przez oddziały niemieckie liczące łącznie 3400 żołnierzy z Danziger Heimwehr, piechoty morskiej i gdańskiej Sch tzpolizei. Całością sił niemieckich dowodził generał F.G. Eberhardt.
W wyniku walk toczonych do 7 września 1939 Niemcy stracili ok. 300-400 żołnierzy, zabitych i rannych. Straty Polaków - 15 zabitych i 50 rannych. W 1966 u wejścia do portu zbudowano pomnik Obrońców Wybrzeża, wg projektu A. Haupta, F. Duszenki i H. Kitowskiego.