WYKŁAD 5 07.11.12r.

S. Ossowski i jego 3 sposoby ujmowania struktury społecznej:

*podział dychotomiczny(konfliktowy)- w którym najstarszą role odgrywa sposób widzenia podstawowego konfliktu w skali społeczeństwa, przydatne przy podziale na kobiety i mężczyzn, z punktu widzenia analizy życia społecznego podstawowa funkcja dotyczy zróżnicowania społecznego w ramach konfliktu społecznego

*podział funkcjonalny(kooperacyjny)- człony to części ograniczonej całości; społeczeństwo składa się z segmentów, między nimi występuje współpraca, kooperacja; jest to kategoria społeczno- zawodowa np. lekarze leczą, nauczyciele uczą

*podział gradacyjny(hierarchiczny)- człony wyrażone w zależności od pozycji w hierarchii społecznego prestiżu; taki układ że człony mamy wyrażone według pewnej gradacji np. duża, średnia, mała

władza; posiadanie: biedni, bogaci, b. bogaci

Przykłady:

bogaci-średnio zamożni-biedni

odgrywający rolę aktorów- widzowie zmian społecznych

uczciwi-oszuści

zdolni do adaptacji-nie zdolni do adaptacji

innowatorzy- konformiści

wygrani-przegrani

optymiści-realiści- pesymiści

aktywni zawodowo- bierni zawodowo

aktywni życiowo- bierni życiowo

zajmujące wysokie pozycje społeczne- średnie-niskie

akceptujące zmiany klasowe- nie akceptujące zmiany klasowe

Segmenty pełnią funkcje – segmenty czyli zawody, jest to podział pracy np. lekarze leczą

Zawody wyróżnia się w oparciu o:

1.kwalifikacje- mogą być określone przez kategorie szkolne lub zdobyte w toku praktyki zawodowej

2. w kategoriach społeczno-zawodowych(funkcjonalny układ)- aby mówić o kategorii społeczno-zawodowej należy myśleć odnośnie zawodu, wykształcenia, miejsca w systemie zarządzania

Warstwy społeczne występują w podejściu klasowym i stratyfikacyjnym

1.Warstwy w rozumieniu struktury w układzie klasowym- strukturalne zdefiniowane warstwy społeczne:

-występuje w marksistowskiej perspektywie oglądu struktury społecznej, kiedy podział na klasy okazuje się nie wystarczający i warstwa to części klasy bądź istotne społecznie kategorie społecznie nie dające się zaliczyć do żadnej z klas wyróżnionych na podstawie stosunków na podstawie stosunków do środków produkcji (vide inteligencja, chłopstwo- zbiorowość o własnej kulturze i poczuciu tożsamości)

-analizy empiryczne- dychotomiczny podział na 2 klasy to dla opisu społeczności okazuje się

niewystarczający jako pierwszy zwrócił na to uwagę Marks

2.Inne rozumienie warstw społecznych to podejście stratyfikacyjne:

-Jako ogólna kategoria teoretyczna: oznacza ona jeden z poziomów stratyfikacji rozumiany jako układ grup tworzących hierarchiczne ze względu na zakres władzy, prestiżu i bogactwa członków. Członkowie tak rozumianych warstw mają pewną świadomość wspólnoty interesów, poczucie grupowej tożsamości, styl życia

- Jako kategoria empiryczna wyróżniona na podstawie kryteriów mierzalnych (wysokość dochodu/ ilość zarabianych pieniędzy, wykształcenie, prestiżu zawodowego). Tak wyróżnione warstwy tworzą skalę porządkową.

Społeczeństwo Amerykańskie

Podejście amerykańskie 3 typy klas

-klasa wyższa- najmniej liczna w USA 3-5% ogółu społeczeństwa w ramach tej klasy następuje kumulacja 3 cech: wysoki poziom bogactwa, władzy i prestiżu. Do tej klasy zalicza się właścicieli przedsiębiorstw, wielcy finansiści bankowi i wielkich właścicieli ziemskich oraz najwyższa klasa menagerska. Prestiż wynika nie tylko z bogactw ale i wpływów politycznych, ale także opiera się na bardzo wysokim poziomie konsumpcji. Jest wew. mało zróżnicowana w perspektywie gradacyjnej,

klasa wew. homogeniczna.

- klasa średnia- charakterystyczna dla epoki postindustrialnej. Jest wew. zróżnicowana, jest heterogeniczna, nie tylko w gradacyjnym ujęciu ze względu na różne kategorie które się na nią składają – od rzeźnika do menagera niższej rangi. Zróżnicowanie na podstawie władzy, bogactwa i prestiżu. Ma swoje konsekwencje w tym że klasa nie jest zdefiniowana w ramach interesów.

Trzy cechy które świadczą o specyfice odrębności tego segmentu:

1. Specyficzna pozycja rynkowa związana z:

1. Wysokością i źródłem dochodów (dochody z pracy)

2. Możliwość awansu- posiadane kwalifikacje nabyte w czasie procesu kształceniowego. W tę kategorię wpisany jest awans wyznaczony przez instytucje w której się pracuje np. od specjalisty do kierownika

3. Pewność zatrudnienia

1. Specyficzny charakter pracy- 3 cechy tej specyfiki (istnienie pewnej hierarchii)

1. Biuro czy rodzaj biura

2. Praca jednozmianowa

3. O dużym ładunku autonomii i decyzyjności

1. Specyficzny styl życia- cechy

1. Przywiązanie do wartości symbolicznych, wykształcenie co najmniej średnie

2. Konsumpcja- pełni określoną funkcję tj. mają charakter instrumentalny, dążą do osiągnięcia pozycji klasy wyższej- chcą mieć jak największy prestiż; manifestują status na zew.

3. Wzory socjalizacji- opiera się na wzorze samosterowności, odejście od rygoryzmu,

inwestycja w dzieci

- klasa niższa- klasa robotnicza, która w odróżnieniu od pozostałych klas charakteryzuje się kwalifikacją na podstawie szkoły zasadniczo zawodowej; znajdowanie stanowisk w których zakres decyzji i autonomii jest niewielki tj. są zawody w których mężczyźni pracują w halach, uniformach; poziom i styl życia wyznaczony przez poziom wykształcenia

Trzy typy w ramach klas niższych wg Locka

1.Tradycyjny, proletariacki typ świadomości klasowej

-kontestacja ładu kapitalistycznego i radykalizmu działań

→ konfliktowa wizja kapitalistycznego społeczeństwa- dychotomicznie podzielone; wizja grupy krzywdzonej, silne poczucie własnych interesów

→związane z wielkoprzemysłową tradycją, usytuowane obok zakładu przemysłowego

2. Tradycyjny typ świadomości, ale uległy

-postrzegają strukturę społeczną w kategorii kooperacyjnych, niekonfliktowy, mają silne poczucie hierarchii społecznej i swojego miejsca w niej, nie kontestuje ładu, a akceptuje go, od szefów oczekują przewodnictwa w kwestiach społecznych, politycznych

-niechętny/wrogi stosunek do związków zawodowych, nie strajkują

3.Sprywatyzowany typ świadomości - nowy typ robotnika, w nowoczesnych gałęziach przemysłu:

- dobrze wykształcony, mobilny społecznie i geograficznie, niezakorzeniony;

- wysoce instrumentalny stosunek do pracy; droga do wyższego poziomu życia i konsumpcji

- słabo identyfikuje się z własnym zawodem, sprawy klasy interesują go wyłącznie z perspektywy walki o wyższe zarobki; solidarność i lojalność grupowa jest słabo rozwinięta, do Związków zawodowych i Partii Pracy też ma stosunek instrumentalny a nie ideologiczny

- zorientowany na życie prywatne i rodzinę

Struktura klasowa w USA

1. Klasa wyższa- 1-3% społeczeństwa, elita pochodzenia skrzyżowana z elitą finansową

Trzy warstwy:

*arystokracja

*burżuazja przemysłowa

* burżuazja finansowa

* także górne warstwy dyrektorsko- menagerskie (bo wysokie dochody)

2.Klasa wyższa-średnia- 10-15%

-kadry menager i profesjonalne nie co niższego szczebla

-wolne zawody, specjaliści

3. Klasa niższa-średnia- 30-35%

-szeregowi urzędnicy (białe kołnierzyki)

-nauczyciele

-najemni pracownicy sektora usług

4. Klasa robotnicza-40-45%

-robotnicy przemysłowi i ….

- niższa kategoria pracowników sektora usług

5. Klasa niższa- 20-25%