Teoria egzogenicznego wzrostu to teoria ekonomiczna tłumacząca procesy i mechanizmy rozwoju gospodarczego bazująca na teorii neoklasycznej. Teoria ta dominowała w ekonomii przez okres 40 lat (1945-1985).
Teoria ta zakłada, że wzrost gospodarczy jest wynikiem oddziaływania 3 czynników:
• wzrostu nakładów pracy żywej (czyli wzrostu liczby pracujących);
• wzrostu nakładów kapitału (maszyn i budynków), osiąganemu dzięki wysokiej relacji inwestycji do PKB;
• postępu naukowo-technicznego (zakładano, że postęp naukowotechniczny jest egzogeniczny, czyli jego tempo jest niezależne od polityki gospodarczej (po prostu w danym okresie naukowcy dokonują pewnej liczby odkryć).
Według teorii egzogenicznego wzrostu, jeśli tylko względnie ubogi kraj zdobędzie się na wystarczająco duży wysiłek w dziedzinie inwestycji, efektem będzie szybki wzrost PKB. Co więcej, pomiędzy krajami powinna występować tendencja do tzw. realnej konwergencji – kraje uboższe powinny rozwijać się szybciej od zamożniejszych. Za zjawiskiem tym stoi oczywisty, z punktu widzenia ekonomii neoklasycznej, mechanizm: w regionach ubogich praca jest tania, zaś kapitał relatywnie drogi bo jest go niewiele (regiony ubogie mają niewielkie dochody, a zatem i niewielkie oszczędności). Jeśli kapitału jest mało, krańcowa korzyść z jego użycia jest wysoka. Oznacza to, że z inwestycji w rejonie uboższym osiąga się większy zwrot niż w regionie bogatym, gdzie kapitał jest względnie tani i jest go dużo. Stanowi to zachętę do przepływu kapitału z regionów bogatszych do uboższych, to zaś wiedzie do szybszego tempa wzrostu regionów biednych.
Szybsze tempo wzrostu regionów biednych nie wymaga zresztą nawet importu kapitału. Używana w tradycyjnych modelach wzrostu gospodarczego neoklasyczna funkcja produkcji opisująca proces przetwarzania czynników produkcji (pracy i kapitału) w dobra i usługi charakteryzuje się spadającymi krańcowymi produktywnościami czynników produkcji, wraz ze wzrostem ich ilości. Oznacza to, że w gospodarce, w której kapitału jest niewiele, każda dodatkowa jego jednostka zaoszczędzona i zainwestowana daje w rezultacie wyższy wzrost produkcji, niż w gospodarce rozwiniętej. Przy tej samej stopie oszczędności, gospodarka słabiej rozwinięta będzie rosła szybciej od bogatszej.
Kluczowymi wskaźnikami określającymi długookresowe zdolności wzrostu gospodarczego w modelach egzogenicznego wzrostu był postęp technologiczny, oraz charakteryzująca efektywność procesów inwestycyjnych przyrostowa kapitałochłonność. Warto zauważyć, że modele egzogenicznego wzrostu koncentrowały się na odtworzeniu samego mechanizmu kumulowania się czynników produkcji, mniejszą uwagę poświęcając polityce gospodarczej – modele te mogły służyć do opisu wzrostu gospodarczego i w krajach o gospodarce rynkowej, i centralnie planowanej, oraz uzasadnić każdą politykę gospodarczą, która tylko zapewniałaby wzrost stopy i efektywności inwestycji.
Teoria endogenicznego wzrostu to teoria ekonomiczna tłumacząca procesy i mechanizmy rozwoju gospodarczego. Przez długie lata w teorii ekonomii dominowała teoria egzogenicznego wzrostu. Analiza rozwoju gospodarczego świata w ostatnim trzydziestoleciu pokazała jednak, że modele egzogenicznego wzrostu w niezadowalającym stopniu oddają złożoność problematyki rozwoju. Wzrost gospodarczy w krajach rozwijających się był wprawdzie w latach 1960-1997 o 1,5 punktu wyższy niż w krajach rozwiniętych, jednak prawidłowość ta nie odnosiła się do wszystkich regionów. Generalnie rzecz biorąc, wynik ten był sprzeczny z oczekiwaniami formułowanymi przez teorię egzogenicznego wzrostu. W końcu lat 80-tych powstał konkurencyjny model endogenicznego wzrostu. Tłumaczył on dziwny fenomen: USA, najbogatsza gospodarka świata rozwijała się w bardzo szybkim tempie, podczas gdy ubogie kraje Afryki radziły sobie bardzo słabo. W modelu endogenicznego wzrostu zauważono trzy zjawiska: W modelach endogenicznych wzrost gospodarczy opisany jest procesem inwestowania w rozwój czynników produkcji z jednej strony, z drugiej zaś procesem „uczenia się” sposobów najbardziej efektywnego wykorzystania tych czynników. W takiej sytuacji tzw. realna konwergencja (tzn. zbliżenie poziomów PKB na mieszkańca) nie może być zagwarantowane w każdym przypadku - kraj ubogi, lecz stosujący złą politykę gospodarczą i nie inwestujący w rozwój kapitału ludzkiego, może rosnąć wolniej od kraju bogatszego. Na gruncie empirycznym, nowa szkoła myślenia o wzroście spowodowała ustalenie tzw. consensusu waszyngtońskiego, czyli listy zaleceń dla polityki gospodarczej umożliwiających osiągnięcie szybkiego tempa wzrostu. Należą do nich m.in. niski poziom deficytów budżetowych i inflacji, kierowanie wydatków publicznych na oświatę, naukę i rozwój infrastruktury, niskie stopy podatkowe oraz szeroka baza poboru podatków, liberalizacja sektora finansowego, liberalna polityka kursu walutowego i handlu, tworzenie zachęt do napływu kapitału zagranicznego, stabilne i sprzyjające prywatnej przedsiębiorczości prawo, prywatyzacja i dobra ochrona praw własności. Ważną rolę w zapewnieniu warunków dla stabilnego wysokiego wzrostu ma też stabilność społeczna i polityczna. |
|---|
Europejska Unia Płatnicza (EUP) powstała na mocy umowy państw Organizacji Współpracy Gospodarczej w Europie (OEEC) z 19 września 1950.
Jej celem było odzyskanie możliwości handlu multilateralnego, co urzeczywistniono doprowadzając do swobody wymiany walut w 1958 (również w tym roku EUP rozwiązano). Jej założeniem było stworzenie systemu rozliczeń wielostronnych w warunkach ograniczeń dewizowych stosowanych przez uczestników. Mechanizm EUP okazał się na tyle efektywny, że - również dzięki osiągniętemu poziomowi rozwoju gospodarczego - do końca 1958 r. wszystkie kraje członkowskie zniosły ograniczenia w płatnościach bieżących. Organem zarządzającym EUP był Dyrektoriat.
Faktoring jest jedną z form finansowania działalności przedsiębiorstwa. Polega on na wykupie przez wyspecjalizowaną firmę (faktora) od przedsiębiorstwa (faktoranta) wierzytelności z tytułu sprzedaży towarów lub usług do przedsiębiorstw. Dzięki usłudze faktoringu przedsiębiorstwo uzyskuje środki finansowe wcześniej niż wynosi termin zapadalności wierzytelności handlowych. W rezultacie faktorant nie musi czekać na spłatę wierzytelności od dłużnika, zabezpieczając się jednocześnie przed ewentualnym opóźnieniem w spłacie.
Wierzytelności skupowane są przez faktora za wynagrodzeniem, z reguły w formie dyskonta, czyli po cenie niższej niż ich wartość nominalna. Dyskonto jest wynagrodzeniem faktora. Inne formy wynagrodzenia wymienione są poniżej.
Faktoring jest wykorzystywany w zarządzaniu płynnością finansową przedsiębiorstwa ponieważ dzięki możliwości wyboru ilości wierzytelności oraz terminu ich sprzedaży faktorowi, pozwala on na regulację strumienia wpływów środków pieniężnych do przedsiębiorstwa.
Podmioty transakcji faktoringu
W transakcji faktoringu z reguły biorą udział trzy podmioty:
Faktorant jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność handlową lub usługową uprawnionym do otrzymania należności od dłużnika z tytułu sprzedaży towarów lub świadczenia usług. Faktorant zbywa wierzytelności handlowe wyspecjalizowanej instytucji faktoringowej. Forma organizacyjno-prawna faktoranta nie jest istotna, zatem może być nim przedsiębiorstwo jednoosobowe, spółka prawa cywilnego lub handlowego.
Faktor jest wyspecjalizowaną instytucją świadczącą usługi faktoringowe. Faktorem może być bank bądź firma faktoringowa. Faktor wykupuje od faktoranta wierzytelności handlowe.
Dłużnik jest odbiorcą towarów lub usług nabytych od przedsiębiorstwa (faktoranta). Jest on zobowiązany do terminowego uregulowania płatności należnych faktorantowi. Dłużnikiem może być każdy podmiot, któremu faktorant sprzedał towary bądź usługi. Zgoda dłużnika, którego wierzytelności są zbywane nie jest wymagana do zawarcia umowy faktoringowej.
Przedmiot transakcji faktoringu
Przedmiotem transakcji faktoringu jest wierzytelność handlowa wynikająca z umowy dostawy, sprzedaży lub świadczenia usług, bez względu na ich przeznaczenie. Mogą być to wierzytelności istniejące bądź przeszłe, natomiast nie mogą być to wierzytelności niezbywalne. Przedmiotem faktoringu nie może być wierzytelność ze sprzedaży rzeczy przeznaczonych do użytku osobistego lub rodzinnego, z których korzysta się w ramach gospodarstwa domowego nabywcy, bowiem przedmiotem faktoringu mogą być jedynie wierzytelności związane z obrotem gospodarczym.
Formy faktoringu
Według ryzyka związanego z niewypłacalnością dłużnika:
Faktoring właściwy (pełny) (bez regresu) polega na wykupie przez faktora wierzytelności handlowych oraz przejęciu ryzyka związanego z niewypłacalnością dłużnika. Do faktora należy egzekwowanie należności od dłużnika. W tym przypadku instytucja faktoringowa w swoim interesie dokonuje oceny wypłacalności dłużnika. Koszty faktoringu pełnego są większe niż pozostałych form. Wysokość dyskonta zależy od oceny ryzyka przez faktora.
Faktoring niewłaściwy (niepełny) (z regresem) polega na wykupie przez faktora wierzytelności handlowych bez przejęcia ryzyka związanego z niewypłacalnością dłużnika. W sytuacji kiedy dłużnik nie spłaci należności, faktorant musi spłacić należność wobec faktora zamiast dłużnika a następnie samodzielnie dochodzić swoich praw wobec dłużnika.
Faktoring mieszany jest połączeniem faktoringu właściwego i niewłaściwego. Ta forma faktoringu polega na wykupie przez faktora wierzytelności handlowych wraz z ryzykiem niewypłacalności dłużnika, ale jedynie do określonej w umowie wysokości. W przypadku niewypłacalności dłużnika zadłużenie do pewnej kwoty pokrywa faktor, a nadwyżkę powyżej określonego limitu - faktorant. Jeśli zadłużenie jest zmniejszane z jakiegoś powodu (np. reklamacje) wtedy ryzyko niewypłacalności przesuwane jest z faktoranta na faktora.
Według terminu zawiadomienia dłużnika o zawarciu umowy faktoringowej wyróżniamy:
Faktoring otwarty - polega na niezwłocznym zawiadomieniu dłużnika o zawarciu umowy faktoringowej. Jedna ze stron jest zobowiązania poinformować dłużnika o umowie pomiędzy instytucją faktoringowa a przedsiębiorstwem. Faktoring ten ma na celu uświadomienie dłużnika o konieczności przelania środków na rachunek faktora a nie faktoranta.
Faktoring półotwarty - polega na zawiadomieniu dłużnika o zawarciu umowy w momencie wezwania go przez faktora do uregulowania wierzytelności.
Faktoring tajny polega na nie zawiadomieniu dłużnika o zawarciu umowy faktoringowej. Przy wykorzystaniu faktoringu ukrytego, dług spłacany jest przez dłużnika faktorantowi, który następnie przekazuje go faktorowi. Ukrycie faktu wykorzystania faktoringu przed dłużnikiem ma na celu uniknięcie zrażenia do siebie klientów przez przedsiębiorstwo (faktoranta).
Według momentu otrzymania zapłaty za sprzedaną wierzytelność:
Faktoring dyskontowy polega na przejęciu przez faktora wierzytelności drogą cesji. Faktorant otrzymuje wierzytelność od faktora w momencie zawarcia umowy faktoringowej, czyli bez względu na datę zapłaty wierzytelności przez dłużnika.
Faktoring zaliczkowy polega na otrzymaniu przez faktoranta określonej zaliczki od faktora, która zależy od wartości oraz terminu spłaty wierzytelności. Resztę wierzytelności faktorant otrzymuje w rzeczywistym terminie płatności lub w momencie, kiedy dłużnik ureguluje zobowiązania.
Faktoring wymagalnościowy polega na otrzymaniu przez faktoranta wierzytelności w momencie faktycznego uregulowania zobowiązania przez dłużnika. W tej formie faktoringu chodzi o zmobilizowanie dłużników do terminowej spłaty zobowiązań.
Forfaiting (franc. Forfaitage, niem. Forfaitierung) – forma operacji rozliczeniowej polegająca na skupie należności terminowych w postaci weksli, z wyłączeniem prawa regresu wobec odstępującego weksel.
Forfaiting najczęściej wykorzystywany jest przy operacjach zagranicznych i jest formą bezgotówkowej zapłaty w rozliczeniach zagranicznych. Operacje takie są dosyć kosztowne w porównaniu z operacjami wekslowo-kredytowymi. Instytucja przeprowadzająca forfaiting liczy odsetki według wyższej niż nominalna stopy procentowej stąd nierzadko forfaitingiem zajmują się banki.
Przykład transakcji forfaitingowej może przebiegać następująco: bank importera poręcza weksel (awal) importerowi, który przekazuje go eksporterowi jako formę zapłaty. Eksporter nie chcąc czekać do dnia wykupu weksla, odstępuje taki weksel instytucji forfaitingowej, która natychmiast wypłaca środki eksporterowi. Wykup weksla następuje w terminie płatności wskazanym na wekslu za pośrednictwem banku importera, od którego wykupuje weksel sam importer.
Strony operacji forfaitingowej możemy podzielić na:
forfaitera – nabywcę wierzytelności (instytucja forfaitingowa),
forfetystę – zbywającego wierzytelności (eksportera),
dłużnika forfaitingowego – kontrahent, który płaci wekslem (importer).
Korzyści wynikające z forfaitingu:
gwarantuje natychmiastowe uzyskanie środków przez eksportera, po złożeniu weksla w instytucji forfaitingowej,
dla importera wygodny sposób zapłaty wekslem, zaakceptowany przez eksportera odwleka „fizyczny” wypływ gotówki z firmy,
łatwy sposób finansowania i brak konieczności załatwiania skomplikowanych procedur, który stoi po stronie instytucji forfaitingowej,
eliminacja ryzyka (stóp procentowych, handlowego) po stronie eksportera w związku z wykupem przez forfaitera.
Przedmiotem forfaitingu mogą być nie tylko weksle, ale także inne wierzytelności handlowe, które mogą być wykupione przed terminem ich wymagalności. W Polsce jednak forfaiting wykorzystywany jest najczęściej w transakcjach zagranicznych.
Początek formularza
Dół formularza
Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju, International Bank for Reconstruction and Development, popularnie nazywany Bankiem Światowym, wraz z afiliowanymi przy nim: Międzynarodową Korporacją Finansową i Międzynarodowym Stowarzyszeniem Rozwoju stanowi największą międzynarodową organizację finansową udzielającą pomocy kredytowej przede wszystkim krajom rozwijającym się.
O jego powołaniu postanowiono jednocześnie z powołaniem Międzynarodowego Funduszu Walutowego na konferencji w Bretton Woods w lipcu 1944. Istnieje jako wyspecjalizowana organizacja ONZ od grudnia 1945 z siedzibą w Waszyngtonie. Członkami banku mogą być kraje należące jednocześnie do Międzynarodowego Funduszu Walutowego.
Środki na udzielanie pożyczek MBOiR czerpie przede wszystkim z emisji obligacji na rynkach kapitałowych krajów wysoko rozwiniętych, z wpłat gotówkowych krajów członkowskich oraz z własnych funduszy rezerwowych zgromadzonych w ciągu całego okresu istnienia i działania.
MBOiR udziela kredytów jedynie rządom krajów członkowskich lub podmiotom gospodarczym działającym w tych krajach, ale pod warunkiem uzyskania na spłatę tych kredytów gwarancji rządowych. Kredyty udzielane przez MBOiR są przeznaczane z reguły na finansowanie konkretnych przedsięwzięć i projektów, ale również na finansowanie strukturalnych przemian w gospodarkach krajów rozwijających się. Oprócz kredytów MBOiR udziela również fachowej pomocy doradczej, wysyłając do krajów, którym pomaga, swoich ekspertów.
Polska była jednym z krajów założycielskich MBOiR, po czym w 1950 wystąpiła z niego, a następnie, po złożeniu w 1981 wniosku o ponowne przyjęcie, jest od 1986 członkiem MBOiR.
Europejski System Walutowy – porozumienie zawarte przez kraje członkowskie Wspólnoty Europejskiej i Komisję Europejską w 1979 roku w celu zawężenia pasma wahań między ich własnymi walutami. Najpierw został stworzony tzw. wąż walutowy, a następnie w wyniku rozwoju systemu międzynarodowych płynnych kursów walutowych postanowiono wprowadzić dalsze regulacje i ustanowiono Europejski System Walutowy (ESW), oparty na stałych kursach walutowych.
Cele ESW
stworzenie obszaru stabilności monetarnej, która regulowałaby sytuację gospodarczą i polityczną w ramach Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej
uniknięcie wpływu na gospodarki państw z niską inflacją konkurencyjnych dewaluacji przeprowadzanych przez kraje z wyższą inflacją
wprowadzenie zewnętrznego czynnika, który dyscyplinowałby związki zawodowe lub wzmacniał wiarygodność polityki antyinflacyjnej w krajach z wysoką inflacją
Najważniejsze trzy elementy ESW
Mechanizm Kursów Walutowych (ERM) mający na celu redukcję wahań między kursami walut krajowych Wspólnoty Europejskiej (6 członków UE)
Wspólna waluta ECU – European Currency Unit – waluta bezgotówkowa, składająca się z koszyka 9 walut krajów EWG, później w 1999 zastąpiona przez EURO
Mechanizm interwencyjno – kredytowy banków centralnych – dostarczania kredytu krajom mającym trudności z bilansem płatniczym (wszystkie państwa członkowskie UE)
Siatka parytetów bilateralnych
Było to pierwsze posunięcie, które polegało na wyznaczeniu kursów centralnych dla każdej pary walut. Mogły one być zmieniane, ale tylko w wyjątkowych sytuacjach, natomiast pasmo wahań wynosiło ± 2,25% i zostało następnie poszerzone do ± 15% w celu przeciwdziałania spekulacjom. Zanim zostały osiągnięte granice pasma, kraje mogły interweniować kupując lub sprzedając odpowiednie waluty po wyrażeniu zgody przez zainteresowane państwa (interwencja wewnątrzpasmowa). Jeżeli jednak kurs między dwiema walutami osiągał granicę, to władze monetarne tych państw były już zobowiązane do tego, aby sytuację unormować (interwencja na granicy pasma). Mechanizm, który miał zapewnić utrzymanie stałych kursów walutowych, działał w sposób asymetryczny, ponieważ interwencje podejmowane przez kraje były dużo bardziej kosztowne dla państw z deficytem bilansu płatniczego. Ponadto restrykcyjne działania krajów o wysokim znaczeniu gospodarczym wpływały na aprecjację jego waluty w stosunku do waluty innych, mniejszych państw. Dobrym przykładem jest tutaj polityka gospodarcza Niemiec nastawiona na utrzymanie stabilności monetarnej, która wywoływała ciągłą presje na aprecjację marki w stosunku do innych walut. Spowodowało to utworzenie drugiego mechanizmu wahań opartego na Europejskiej Jednostce Walutowej – ECU.
ECU (European Currency Unit) i wskaźnik dywergencji
Zostało stworzone jako koszyk walut zawierający waluty krajów EWG.
W zamierzeniach miało służyć jako:
podstawa funkcjonowania symetrycznego mechanizmu wahań
instrument spłaty pożyczek między bankami centralnymi w ramach ESW
waluta rezerwowa
Wskaźnikiem dywergencji jest różnica między wartością ECU wyliczoną zgodnie z kursami centralnymi a wartością wyliczoną zgodnie z kursami rynkowymi. Jest to lepszy wskaźnik niż wskaźnik dywergencji liczony na bazie różnic między poszczególnymi kursami bilateralnymi, ponieważ pozwala na identyfikację waluty dywergencji w stosunku do całego koszyka walut, co byłoby niemożliwe gdyby zwracało się uwagę jedynie na fluktuację wokół parytetów bilateralnych.
Mechanizm ten miał zapewnić większa symetrię w sygnalizowaniu napięć i rozkładaniu ciężaru dostosowań niż wcześniejszy system oparty na siatce parytetów. Poprzez to byłby to efektywniejszy mechanizm koordynujący polityki gospodarcze krajów uczestniczących w MKW. Jak się jednak okazało, mechanizm ten nie spełnił swoich funkcji, na co złożyło się wiele przyczyn, głównie zaś brak wiążącego zobowiązania do interwencji za pomocą dostosowawczej polityki pieniężnej i fiskalnej w sytuacji dywergencji między rynkową wartością ECU a jego wartością wyliczona zgodnie z kursami centralnymi.
Efekty
Cel rozszerzenia i wzmocnienia współpracy walutowej: wskaźnikiem jakim możemy się przy kwestii realizacji tego celu posłużyć jest zmienność kursów walutowych. Śledząc zmiany tego wskaźnika możemy przyjąć, że został on w większym stopniu zrealizowany przez uczestników MKW niż przez inne państwa członkowskie OECD. Zatem efekt realizacji uznajemy za pozytywny.
Asymetria występująca w „wężu”: biorąc pod uwagę tę kwestię, zasadnym jest stwierdzenie, że cel w wymiarze ogólnym nie został osiągnięty, bowiem tylko Niemcy były w stanie decydować o swojej polityce pieniężnej, narzucając tym samym kierunek działań innym krajom
Bank centralny, będąc jedynym emitentem pieniądza, może kontrolować jego cenę, czyli stopę procentową. Stopy procentowe banku centralnego to nic innego jak cena, za jaką bank centralny udziela kredytu bankom komercyjnym, lub po jakiej sprzedaje papiery wartościowe.
Wyróżniamy kilka rodzajów stóp banku centralnego – stopa depozytowa, lombardowa, redyskontowa, referencyjna – w zależności od typu operacji pomiędzy bankiem centralnym i bankami komercyjnymi. Nie muszą być one równe stopom procentowym, które kształtują się na rynku – bo też operacje pożyczania przez banki komercyjne pieniędzy z banku centralnego nie zawsze są normalnymi operacjami kredytowymi. Za ich pomocą bank centralny reguluje ilość pieniądza na rynku (czyli podaż pieniądza), a więc prowadzi politykę pieniężną. Są to więc instrumenty polityki gospodarczej.
We współczesnej gospodarce tradycyjny mechanizm wpływu stóp procentowych banku centralnego na sytuację na rynku pieniężnym uległ pewnym modyfikacjom. Stopy te są przede wszystkim punktem odniesienia dla stóp procentowych kształtujących się na rynku pożyczek między bankami, a te z kolei są punktem odniesienia dla oprocentowania kredytów udzielanych przez banki osobom fizycznym i przedsiębiorstwom. Poprzez zmiany stóp procentowych bank centralny wpływa na to, jak wiele kredytów udzielają banki komercyjne. Jeśli bank centralny podnosi swoje stopy procentowe, rośnie także oprocentowanie kredytów na rynku i spada (lub wolniej wzrasta) podaż pieniądza. Obserwacja stóp procentowych banku centralnego oraz próba odgadnięcia ich ewentualnych zmian stanowi jedno z najważniejszych zadań analityków gospodarczych.
W Polsce najważniejsze spośród stóp procentowych banku centralnego są stopy operacji na rynku pieniężnym, za pomocą których bank reguluje ilość pieniądza w gospodarce. W celu zmniejszenia ilości pieniądza NBP sprzedaje bony pieniężne bankom. Minimalna stopa procentowa takich bonów to stopa referencyjna ustalana przez Radę Polityki Pieniężnej.
Poza stopą referencyjną, bank centralny operuje również innymi stopami procentowymi. Stopa lombardowa stosowana jest wówczas, gdy bank centralny pożycza brakujące bankom komercyjnym środki pod zastaw skarbowych papierów wartościowych. Stopa redyskontowa stosowana jest wówczas, gdy bank centralny udziela pożyczek odkupując weksle, które były w posiadaniu banków komercyjnych.
Narodowy Bank Polski oferuje też bankom możliwość składania krótkookresowego (jednodniowego) depozytu w banku centralnym. Lokaty przyjmowane są do końca dnia operacyjnego, a zwrot kwoty depozytu wraz z należnymi odsetkami następuje w kolejnym dniu operacyjnym. Lokaty są oprocentowane według stopy zmiennej ustalanej przez Radę Polityki Pieniężnej (stopy depozytowej). Lokaty terminowe w NBP pozwalają bankom komercyjnym na zagospodarowanie nadwyżek płynnych środków. W efekcie przeciwdziałają spadkowi krótkookresowych stóp na rynku międzybankowym poniżej stopy depozytowej.
Kosztów komparatywnych teoria, sformułowana przez D. Ricardo, a rozwinięta przez J.S. Milla teoria wymiany międzynarodowej i międzynarodowego podziału pracy.
Zgodnie z nią kraj może osiągać korzyści w wymianie handlowej nie tylko wtedy, gdy swoje towary wytwarza taniej niż inne kraje w ujęciu bezwzględnym, ale także wówczas, gdy wytwarza bezwzględnie drożej, ale różnice kosztów wytwarzania różnych towarów w porównaniu z innymi krajami (koszty relatywne, komparatywne) są zróżnicowane. Inne kraje mogą być zainteresowane importem towarów, które jakiś kraj wytwarza niewiele drożej od nich samych, gdyż dzięki temu oszczędzają pracę pozwalającą im wytworzyć i sprzedać za granicę więcej tych towarów, które same produkują taniej.
Istotne znaczenie dla ustalenia korzyści z takiej wymiany ma kurs walutowy.
GDRy - globalne kwity depozytowe - Notowane na kilku światowych rynkach kapitałowych jednocześnie. GDR-y mogą być emitowane w ofercie prywatnej i publicznej i dzielą się na dwie transze:
- rynek europejski;
- rynek amerykański.
GDR-y kierowane na rynki europejskie są najczęściej plasowane na giełdach w Londynie i Luksemburgu (największe ośrodki obrotu GDR-ami). Giełdy te mają liberalne wymogi dopuszczania GDR-ów i proste zasady obrotu. Transza amerykańska może mieć postać RADR-ów lub ADR-ów trzeciego poziomu, lub może być plasowana na podstawie regulacji Amerykańskiej Komisji Papierów Wartościowych, która w 1990 roku uprościła procedury nabywania przez obywateli USA zagranicznych papierów wartościowych.