FINANSE PRZEDSIĘBIORSTWA
CEL = pozyskanie potrzebnego do funkcjonowania przedsiębiorstwa kapitału i efektywne lokowanie majątku.
Maksymalizacja zysku przy utrzymaniu płynności finansowej.
MAJĄTEK PRZEDSIĘBIORSTWA
Całość dóbr materialnych i niematerialnych, w których zainwestowany został kapitał przedsiębiorstwa
PŁYNNOŚĆ FINANSOWA – zdolność do upłynniania majątku co pozwala terminowo regulować zobowiąza.
PŁYNNOŚĆ MAJĄTKU – Amortyzacja (koszt, który zwraca się w przychodach), Koszt zużycia surowców i mat.
WYPŁACALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA – Podsiadanie pieniędzy na rachunku rozliczeniowym w ilości pozwalającej na spłacenie zobowiązań przypadających na kolejne dni płatności miesiąca.
ZASADY FINANSOWANIA MAJĄTKU KAPITAŁEM WŁASNYM I OBCYM
ZŁOTA ZASADA FINANSOWANIA
Krótkoterminowy majątek finansujemy z krótkoterminowych źródeł finansowania.
Majątek upłynniony w okresie do 1 roku finansujemy z kredytów krótkoterminowych (zobowiązania)
Majątek trwały upłynniony w okresie więcej niż rok finansujemy ze źródeł długotermin. (kapitał własny).
ZŁOTA ZASADA BILANSU
Majątek trwały możemy finansować i kapitałem własnym i w części długotermin. Kapitałem obcym (stałym).
PIONOWA ZASADA STRUKTURY KAPITAŁU
Kapitały obce zabezpieczamy kapitałami własnymi ( które sobie odpowiadają). Gwarancja wypłacalności przeds.
ŹRÓDŁA SAMOFINANSOWANIA
ZYSK – Nadwyżka sumy przychodów ze dóbr i usług nad wydatkami i kosztami
AMORTYZACJA – Pieniężnie wyrażone zmniejszanie się wartości majątku trwałego.
EMISJA AKCJI – Emisja papierów wartościowych reprezentujących część kapitału zakładowego.
OBLIGACJE
Rodzaj pożyczki
Emitowany papier wartościowy, w którym emitent czyli pożyczkobiorca (dłużnik) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia o charakterze pieniężnym lub nie pieniężnym.
Jest to papier masowego obrotu więc najczęściej występuje w seriach.
$$\mathbf{Wb =}\frac{\mathbf{\text{Ob}}}{\mathbf{1 + r}}\mathbf{+}\frac{\mathbf{\text{Ob}}}{\left( \mathbf{1 +} \right)\mathbf{2}}\mathbf{+ \ldots =}\frac{\mathbf{\text{ΣOb}}}{\left( \mathbf{1 = r} \right)\mathbf{t}}\mathbf{+}\frac{\mathbf{\text{Wn}}}{\left( \mathbf{1 + r} \right)\mathbf{n}}$$
Wb – aktualna wartość rynkowa obligacji
n – liczba okresów (lat) do wykupu obligacji
Ob – wartość okresowych odset. do mmnt. umorzenia długu
Wn – cena wykupu obligacji
r – stopa dyskontowa
POŻYCZKA PIENIĘŻNA
Alternatywa dla kredytu bankowego.
Pożyczkobiorca zobowiązuje się pobrać określoną ilość pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku oraz zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub rzeczy tego samego gatunku lub ilości.
Podmioty udzielające: akcjonariusze, kooperanci, uczestnicy sieci franchisingowej.
LEASING
Przekazywanie przez jedną stronę (wynajmujący, wydzierżawiający, leasingodawca)
drugiej stronie (najemcy, dzierżawcy, leasingobiorcy) rzeczy do korzystania za ustaloną opłatą i po uzgodnieniu warunków leasingu (użytkowania) i podpisaniu umowy.
Operacyjny – coś jak dzierżawa, przekazanie na krótki okres. Leasingodawca może zawierać kilka umów o ten sam przedmiot i ponosi pełne ryzyko utrzymania rzeczy, napraw itd.
Finansowy – coś jak sprzedaż z zastrzeżeniem praw własności. Leasingobiorca nabiera praw własności do przedmiotu. Ustalenie opłat czynszu czy wartości przedmiotu. Ma charakter średnio lub długo terminowy.
Zwrotny – zakup przez finansującego dobra inwestycyjnego od przyszłego korzystającego.
Potem oddanie go do użytku i tym samym przekształcenie kapitału stałego w płynny.
FORFAITING
Długoterminowe obce źródło finansowania należności długoterminowych.
Wierzytelności wekslowe
Wierzytelności wynikające z dostaw lub sprzedaży
Wierzytelności objęte akredytywami
Podmioty : zbywcy wierzytelności, nabywcy wierzytelności, dłużnicy
FRANCHISING
Obce zewnętrzne źródło finansowania rozwoju przedsiębiorstwa.
To udzielenie drugiej stronie zezwolenia do prowadzenia działalności handlowej pod znakiem towarowym czy nazwą firmy franchyzera i wykorzystanie pakietu zawierającego niezbędne elementy:
Kompletna koncepcja przedsiębiorstwa
Proces wprowadzania i szkolenia
Stała pomoc i poradnictwo
ZA OPŁATĄ FRANCHISINGOWĄ!!!
WEKSEL
Papier wartościowy – dokument stwierdzający wierzytelność pieniężną o treści i skutkach określonych w prawie wekslowym. Wystawienie weksla zobowiązuje biorcę do bezwarunkowego spłacenia sumy określonej w wyznaczonym czasie i miejscu
$$\mathbf{S = K + K*}\frac{\mathbf{r}}{\mathbf{100}}\mathbf{\%*}\frac{\mathbf{t}}{\mathbf{360}}$$
S – suma wekslowa wraz z odsetkami
R – stopa procentowa w stosunku rocznym
T – liczba dnia od wystawienia do dnia płatności
K – pierwotna suma wekslowa
KREDYT DYSKONTOWY WEKSLOWY
Sprzedaż weksla bankowi i uzyskanie kredytu w postaci sumy pieniężnej wypłacanej od razu w momencie zawarcia umowy (przed terminem płatności). Weksle te muszą spełniać warunki prawa wekslowego
$$\mathbf{k =}\frac{\mathbf{K*r*t}}{\mathbf{100*360}}$$
k – koszt dyskonta weksla
K – suma oddawana do dyskonta
R – roczna stopa dyskontowa
T – dni od zawarcia umowy do dnia spłaty
FAKTORING
Krótkoterminowe finansowanie przedsiębiorstwa polegające na sprzedaży należności pośrednikowi w rozliczeniach z tytułu sprzedaży towarów i usług (faktor=pośrednik np. bank lub inna instytucja).
KOSZTY ŹRÓDEŁ KAPITAŁU
Wydatki ponoszone przed przedsiębiorstwo w związku z możliwością dysponowania kapitałem w stosunku do rynkowej jego wartości. To STOPA ZWROTU Z KAPITAŁU czyli STOPA DYSKONTOWA (w %)
Koszt kapitału akcyjnego zwykłego
Koszt emisji nowych akcji
Koszt kapitału akcyjnego uprzywilejowanego
Koszt zysku zatrzymanego
KAPITAŁ AKCYJNY ZWYKŁY – metody obliczania
To stopa dyskontowa (zwrotu) stosowana przez inwestorów wobec oczekiwania dywidend
co do CENY akcji zwykłej RYNKOWEJ powiększonej o stałą stopę wzrostu dywidendy
Kz = (D/W +g) *100%
Kz – koszt kapitału akcyjnego zwykłego
D – dywidenda na jedną akcję na koniec pierwszego roku
Wz – cena rynkowa akcji zwykłej
G – stopa wzrostu dywidendy
MODEL GORDONA !!
MODEL WZROSTU DYWIDENDY
Akcja warta jest tyle ile wynosi bieżąca wart. wypłacanych dywidend przy stałej stopie wzrostu dywidendy.
Pe = (D0 *(1+g)) / Ke-g
Pe – cena rynkowa akcji zwykłych
D0 – dywidenda w okresie początkowym
G – zakładana stopa wzrostu dywidendy
Ke – koszt kapitału akcyjnego zwykłego
Koszt kapitału akcyjnego
Ke = $\left( \frac{\mathbf{D}\mathbf{0}\mathbf{*}\left( \mathbf{1}\mathbf{+}\mathbf{g} \right)}{\mathbf{\text{Pe}}}\mathbf{+}\mathbf{G} \right)\mathbf{*}\mathbf{100}\mathbf{\%}$
MODEL CAMP – Capital Asset Princing Model !!
MODEL WYCENY AKTYWÓW KAPITAŁOWYCH
Kd = Rf+βe (Rm-Rf)
Kd – koszt kapitału akcyjnego zwykłego
Rf – dochodowość papierów wartościowych wolnych od ryzyka inwestorów
Rm – średnia dochodowość wszystkich papierów
βE - Współczynnik beta dla akcji danego przedsiębiorstwa
KOSZT EMISJI NOWYCH AKCJI
$$\mathbf{Kn =}\left( \frac{\mathbf{D}}{\mathbf{Wz - F}}\mathbf{+ g} \right)\mathbf{*100\%}$$
Kn- Koszt kapitału nowej emisji akcji zwykłych
D – dywidenda na jedną akcję na koniec pierwszego roku
F – koszty emisji i sprzedaży przypadającej na nową akcję zwykłą
g – stała stopa wzrostu nowej dywidendy
Wz – cena rynkowa akcji zwykłej
ŚREDNI WAŻONY KOSZT KAPITAŁU WACC
Udział kosztu i struktury źródeł kapitału w łącznej sumie bilansowej
Ks = Σ(U * K)
Ks – średni ważony koszt kapitału
Uź – udział źródła w sumie kapitału
Kź – koszt danego źródła
Ź – źródło
N – liczba źródeł
Formuła rozwinięta: Ks = Uz*Kz + Un*Kn+ Up*Kp+Uzz*Kzz+Ud*Kd+Uo*Ko
Kap.akcyjny zwykły, nowa emisja akcji zwykłych, kapitał akcyjny uprzywilejowany, kapitał z zysku zatrzymanego, udział kredytu bankowego, udział obligacji
KREDYT KUPIECKI
ZALETY:
- wymierne korzyści
- unikanie udziału w interesach osób trzecich
- brak bardziej skomplikowanych formalności
- zaciąganie kredytu bez udziału znawców praca
WADY:
- brak pewności uregulowania należności w terminie
- ograniczone zaufanie
KOSZT – koszt nieskorzystania z opustu i dokonanie zapłaty w pełnej wysokości w odroczonym terminie.
$$\mathbf{K =}\frac{\mathbf{\% opustu}}{\mathbf{100 - \% opustu}}\mathbf{*}\frac{\mathbf{360}}{\mathbf{okres\ kredytu - okres\ opustu}}$$
CELE PRZEDSIĘBIORSTWA
Zachowanie płynności finansowej przedsiębiorstwa
Maksymalizacja wartości rynkowej przedsiębiorstwa
Minimalizacja kosztów finansowania przedsiębiorstwa
Maksymalizacja rentowności kapitału własnego
DŹWIGNIA FINANSOWA DFL – degree of financial leverage.
Zyskowność kapitału własnego wiąże się z ponoszeniem kosztów finansowych i ryzykiem finansowym.
Ryzyko finansowe – Jest nim obciążone przedsiębiorstwo w związku z wprowadzeniem do kapitału źródeł obcych i wynika z prawa pierwszeństwa do majątku przedsiębiorstwa jakie mają wierzyciele.
Np. rosnące zadłużenie powoduje, że dawcy kapitału żądają dodatkowej premii za ponoszone ryzyko.
Jak zmierzyć dźwignię- działanie dźwigni finansowej przez wprowadzenie niżej oprocentowanego kapitału obcego dla podniesienia rentowności kapitału własnego to wyraża miara efektu dźwigni finansowej.
DŹWIGNIA = stosunek zysku operacyjnego do zysku brutto
$\mathbf{DFL =}\frac{\mathbf{\% \bigtriangleup ROE}}{\mathbf{\% \bigtriangleup EBIT}}$
Ujecie dynamiczne
$$\mathbf{DFL =}\frac{\mathbf{\text{EBITo}}}{\mathbf{EBITo - Od}}$$
Ujęcie statyczne
DFL – miara efektu dźwigni
%zmiana ROE –procentowy przyrost rentowności kapitału własnego
%zmiana EBIT – procentowy przyrost zysku operacyjnego bez oprocentowania długu i podatku
EBITo- zysk operacyjny okresu bazowego (przed oprocentowaniem długu i opodatkowaniem)
Od – Odsetki od kapitału obcego
EBIT – zysk operacyjny
Odcięcie od przychodów ze sprzedaży kosztów operacyjnych (stałych i zmiennych)
EBIT = (q*p) – ks – (q*kz)
Q – liczba wyprodukowanych i sprzedanych wyrobów
P – jednostkowa cena sprzedaży
Ks – całkowite koszty operacyjne stałe
Kz – całkowite koszty operacyjne zmienne
Dodatni efekt dźwigni –zyskowność całkowitego kapitału przedsiębiorstwa > stopy procentowej kapitału obcego (r)
Ujemny efekt dźwigni – zyskowność całkowitego kapitału przedsiębiorstwa < stopy procentowej kapitału obcego (r)
$\frac{\mathbf{\text{EBIT}}}{\mathbf{\text{kapita}}\mathbf{l\ }\mathbf{\text{og}}\mathbf{ol}\mathbf{\text{em}}}\mathbf{*}\mathbf{100}\mathbf{\% > / <}$ r
DŹWIGNIA OPERACYJNA I ŁĄCZNA degree of operating DOL
Wzrost procentowego udziału zysku operacyjnego w przychodach ze sprzedaży
Jak zmieni się zysk pod wpływem określonego przyrostu sprzedaży.
$\mathbf{DOL =}\frac{\mathbf{\% \bigtriangleup EBIT}}{\mathbf{\% \bigtriangleup S}}$ ujęcie dynamiczne
$\mathbf{DOL =}\frac{\mathbf{So - Kzo}}{\mathbf{\text{EBITo}}}$ ujęcie statyczne
DOL – miara efektywności operacyjnej
%zmiana EBIT – procentowy przyrost zysku przed spłatą odsetek i oprocentowaniem
%zmianaS – procentowy przyrost sprzedaży netto
So – wartość sprzedaży netto w okresie bazowym
Kzo – poziom kosztów zmiennych w okresie bazowym
EBITo – poziom zysku operacyjnego w okresie bazowym
DTL (iloczyn efektów dźwigni) degree of Total leverage
DTL = DOL *DFL
MODEL BAUMOLA
Baumol znalazł alternatywę dla utrzymywania zapasów płynnej gotówki
UTRZYMYWANIE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH PRZYNOSZĄCYCH ODSETKI.
Ograniczenie ilości płynnej gotówki oznacza możliwość zainwestowania pozostałe kwoty na rynku pieniężnym.
Optymalna wielkość środków pieniężnych zależy od wielkości zapotrzebowania na pieniądze i koszty utrzymania tych środków.
K- koszt utraconych korzyści – koszt utraconego oprocentowania jakie mogliśmy uzyskać gdybyśmy lokowali dochód w krótkoterminowych papierach wartościowych przynoszących odsetki.
Całkowity Koszt = suma kosztów transformacji i utraconych korzyści z oprocentowaniem portfela inwestycyjnego
W = wydatki pieniężne, Ku koszty utracone, D – dochód Kt koszty transakcji
$\mathbf{K = Kt*}\frac{\mathbf{D}}{\mathbf{W}}\mathbf{+ \ Ku*}\frac{\mathbf{W}}{\mathbf{2}}$
$$\mathbf{W =}\frac{\sqrt{\mathbf{2Kt}}\mathbf{*D}}{\mathbf{\text{Ku}}}$$
RYZYKO PUNKTOWE
I KLASA – małe ryzyko kredytowe ( termin płatności 25 dni i dłuższy)
II KLASA – umiarkowane ryzyko kredytowe – podmioty o dobrej syt. Finans. Z terminem płatności 21 dni i dłużej
III KLASA – duże ryzyko kredytowe – grupa której odpowiada krótki termin płatności (14 dni mniej lub więcej)
STRATEGIE ZARZĄDZANIA KAPITAŁEM OBROTOWYM :
KONSERWATYWNA – utrzymanie wysokiego poziomu kapitału obrotowego przez co utrzymujemy wysoką płynność z cechami nadpłynności czego rezultatem jest zmniejszenie rentowności (zyskowności)
AGRESYWNA – ujemny kapitał obrotowy (często zerowy| brak płynności finansowej, lub niedopłynność) Jeżeli jest to przemyślana (zaplanowana), to powinna prowadzić do zwiększonej zyskowności
UMIARKOWANA – dodatni poziom kapitału obrotowego, dopasowany (skorelowany) do cyklu konwersji gotówki , określony poprzez zapotrzebowanie na kapitał obrotowy, konsekwencją utrzymanie płynności finansowej lub nadpłynności, umiarkowana zyskowność
Strategie te są ściśle skorelowane z zarządzaniem aktywami obrotowymi i źródłami finansowania.
NPV – ZWROT Z INWESTYCJI
NPV > O to zdyskontowane wpływy są wyższe od zdyskontowanych nakładów.
IRR – WEWNĘTRZNA STOPA ZWROTU
To taka stopa procentowa K gdy inwestycja przestaje się zwracać
MIRR – ZDYSKONTOWANA WEWNĘTRZNA STOPA ZWROTU
próg rentowności (opłacalności inwestycji)
PI – WSKAŹNIK RENTOWNOŚCI
Korzyści/Straty netto z każdej zdyskontowanej złotówki
ZALEŻNOŚCI:
K< IRR NPV > 0 PI > 1 INWESTYCJA SIĘ OPŁACA
K= IRR NPV =0 PI = 0 GRANICA OPŁACALNOŚCI INWESTYCJI
K > IRR NPV < 0 PI < 1 INWESTYCJA SIĘ NIE ZWRACA