Metody specjalne – wykład 1 – 03.10.2010r. Semestr III

Mgr Tomasz Kabała

Tematy wykładów:

1. Krioterapia ogólnoustrojowa.

1. Definicja i podstawy teoretyczne.

2. Wskazania i przeciwwskazania do krioterapii.

3. Organizacja działu krioterapii ogólnoustrojowej.

4. Kinezyterapia jako integralna składowa krioterapii.

1. Zastosowanie metody DBC w schorzeniach narządu ruchu.

1. DBC jako metoda zgodna z zasadami EBM.

2. Badanie pacjenta.

3. Planowanie programu terapii.

4. Przebieg usprawniania.

5. Kontrola wyników.

1. Metody specjalne u pacjentów po udarach mózgu

1. Problemy terapeutyczne.

2. Zasady i etapy fizjoterapii po udarze mózgu,

3. Koncepcja PNF

Literatura:

1. Badanie neurologiczne – to proste! G. Fuller 1995.

2. Rehabilitacja po udarze mózgu – P. Laidler 1996.

3. Udary naczyniowe mózgu – J. Majakowski 1998.

4. Zastosowanie zimna w medycynie – A. Sieroń, G. Cieślar 2003.

5. Kinezyterapia – Zembaty 2001.

6. Krioterapia – leczenie zimnem – A. Sieroń, G. Cieślar 2007.

7. Usprawnianie po udarze mózgu. WHO 2007.

8. Kinezyterapia w stabilizacji kompleksu lędźwiowo-miedniczego – C.Richardson, P. Hodges 2009.

9. PNF w praktyce – S. Adler, D. Beckers, M. Buck 2009.

Czasopisma:

1. Fizjoterapia

2. Postępy Rehabilitacji

3. Rehabilitacja Medyczna

4. Inżynieria Biomedyczna/Acta Bio-Optica et Informatica Medica.

5. Medycyna Praktyczna.

6. Fizjoterapia Polska.

Internetowe bazy danych:

UpToDate www.uptodate.com

Evidence Based Medicine www.evidence-basedmedicine.com

Cochrane Collaboration/Cochrane Library www.cochrane.org

MEDLINE www.ncbi.nim.nih.gov/pubmed

Medycyna Praktyczna www.mp.pl/artykuly

Kriodestrukcja stosowana jest w chirurgii.

Kriostymulacja stosowana jest w fizjoterapii.

Krioterapia ogólnoustrojowa wg dr Gregorowicz - pod tym pojęciem należy rozumieć bodźcowe, stymulujące stosowanie powierzchniowo temperatur kriogenicznych, poniżej 100 stopni C , w czasie 2-3 min, w celu wywołania pozytywnych reakcji fizjologicznych organizmu na zimno.

- działanie stymulujące niskiej temperatury

- krótki czas

- temperatura kriogeniczna poniżej -100 stopni C

- wywołanie korzystnych fizjologicznych reakcji na zimno

Krioterapia ogólnoustrojowa z wykorzystaniem komory niskotemperaturowej jest metodą coraz szerzej stosowaną w świecie, nierzadko z powodzeniem zastępującą środki farmakologiczne…

Historia:

1907r. – skonstruowanie przez Whitehouse’a urządzenia

1978r. – Toshimo

1982r.

1989r.

Wskazania do krioterapii ogólnoustrojowej:

1. Schorzenia narządu ruchu

- RZS

- ZZSK

- łuszczycowe zapalenie stawów

- zmiany zwyrodnieniowe stawów i kręgosłupa

- choroba zwyrodnieniowa stawu barkowego (PHS)

- entezopatie – np.”łokieć tenisisty”, ostrogi piętowe, choroby przyczepów mięśniowych

- artropatia związana z dną moczanową

- choroby krążka międzykręgowego – dyskopatie, lumbago, rwa kulszowa

- neuralgie nerwów obwodowych

- choroby tkanek okołostawowych, ścięgien, więzadeł

2. Schorzenia neurologiczne:

- SM

- porażenie splotów i nerwów obwodowych

- stany po udarze mózgu

- stany po zabiegach operacyjnych na OUN

- fibromyalgia

3. Urazy, złamania, stany po zabiegach operacyjnych na narządzie ruchu.

4. Zespół Sudecka

5. Osteoporoza.

6. Medycyna sportowa.

7. Odnowa biologiczna, stany zmęczenia fizycznego i psychicznego spowodowane m.in. stresem.

Ponadto zabiegi w kriokomorze:

- oddziaływają korzystnie na układ immunologiczny

- działają przeciwbólowo

- spowalniają procesy starzenia

- wspomagają zabiegi kosmetyczne (profilaktyka cellulitu)

Przeciwwskazania względne (pacjenci pod szczególnym nadzorem):

- zaburzenia rytmu serca

- wady zastawek serca

- choroba niedokrwienna serca

- zespół Raynauda

- nadmierna potliwość skóry

- niedoczynność tarczycy

- nietolerancja zimna

- wiek powyżej 75 lat

Przeciwwskazania bezwzględne:

- choroby nowotworowe

- zakrzepowe zapalenie żył głębokich

- przebyte zatory tętnic obwodowych

- niestabilna choroba wieńcowa

- schyłkowe okresy chorób serca, ukł. oddechowego, nerek

- ostre infekcje

- znaczna niedokrwistość

- nadwrażliwość na zimno

- klaustrofobia

Podstawowe parametry:

- wymiary: dł x szer x wys – 450x250x250cm lub 300x200x250cm

- konstrukcja prefabrykowana składająca się z przedsionka i komory właściwej ze ścianami wypełnionymi izolacją techniczną

- wnętrze komory bezpieczne – boazeria z drewna lipowego

- jednorazowa liczba pacjentów to 5-6 osób

- czynnik chłodzący: ciekły azot; ciekłe powietrze; R507, R23, R14 w komorze elektrycznej

- czas schładzania komory do temp. pracy 25 min (komora elektryczna ok. 5h do temp. -125C).

- zakres temperatury pracy od -60C do -160C sterowany automatycznie po zadaniu parametrów pracy

Kwalifikacji do terapii ogólnoustrojowej dokonuje lekarz. Przeprowadza on wywiad dotyczący:

- chorób przebytych i współistniejących

- tolerancji pacjenta na zimno

- badanie internistyczne i neurologiczne

- szczegółowo instruuje o zasadach zachowania się podczas zabiegu

Przed każdym wejściem do kriokomory mierzone jest ciśnienie krwi i tętno.

Sprawdzany jest również wymagany ubiór:

- strój kąpielowy

- drewniaki

- podkolanówki

- rękawiczki

- nauszniki lub czapka

- maska na nos i usta

- brak biżuterii

Etap I

- wejście i krótkotrwały pobyt pacjentów w przedsionku komory, celem adaptacji organizmu w temp. -60C

- w przedsionku pacjentom towarzyszy zawsze obsługa komory

Etap II

- wejście i 2-3 min., pobyt w komorze właściwej w temp. od -110C do -130C

Etap III

- wyjście pacjentów do przedsionka a następnie na zewnątrz komory

Zabiegi w kriokomorze poprzedzają kinezyterapię (ćwiczenia fizyczne) prowadzoną w indywidualnie dla każdego pacjenta dobranych programach, z uwzględnieniem rodzaju dolegliwości, możliwości wysiłkowych i ruchowych ogólnego stanu zdrowia.

Całością funkcjonowania kriokomory steruje specjalistyczny program komputerowy. Nieustannie kontrolowana jest temperatura, ilość tlenu (minimum 18%!!).

DOBÓR ĆWICZĄCYCH I RODZAJE ĆWICZEŃ

- ze względu na rodzaj schorzenia: grupy jednorodne; grupy niejednorodne

- ze względu na formę organizacji: ćw. indywidualne; ćw. grupowe

- ze względu na cele terapii: ćw. ogólno usprawniające; ćw. specjalne; ćw. przyrządowe; metody kinezyterapeutyczne (np. PNF, Bobath, DBC)

CZAS TRWANIA ĆWICZEŃ

Efekty terapeutyczne krioterapii: zmniejszenie bólu i zmniejszenie spastyczności, utrzymują się od 3 do 4 godzin po zabiegu. Jest to najlepszy czas, który można poświęcić na skuteczną kinezyterapię. Minimalny czas ćwiczeń po krioterapii wynosi 30 minut.

WYPOSAŻENIE SALI GIMNASTYCZNEJ

- stół rehabilitacyjny

- drabinki rehabilitacyjne

- cykloergometry (nie mniej niż dwa stanowiska)

- materace gimnastyczne

(wszystko to powyżej to minimum wg NFZ!)

- stanowiska do ćwiczeń w odciążeniu (SET, UGUL)

- bieżnie ruchome

- step pery, rotory i inne

ORGANIZACJA ZAJĘĆ

- zalecane są głównie ćwiczenia czynne

- pacjenci wychodzą z kriokomory bezpośrednio do sali gimnastycznej (w strojach sportowych)

- ilość terapeutów uzależniona jest od liczby pacjentów, stopnia dysfunkcji oraz poziomu sprawności fizycznej ćwiczących

- w jednej grupie optymalna liczba pacjentów to 20-25 osób na dwóch fizjoterapeutów