~8.10.2014 ĆWICZENIA 1

Ocena przydatności gruntów dla celów rekultywacji

wg T. Skawiny i M. Trafas

Klasy przydatności rekultywacji gruntów:

Klasa A – grunty bardzo dobre, przydatne do rekultywacji rolnej

Klasa B – grunty dobre, mniej przydatne do rekultywacji rolnej, natomiast bardzo przydatne do rekultywacji leśnej

Klasa C – grunty wadliwe, nieprzydatne do rekultywacji rolnej, a do leśnej dopiero po częściowym polepszeniu

Klasa D – grunty złe, tj. nieproduktywne i nieprzydatne dla rekultywacji, wymagające podstawowego użyźnienia i izolacji

Klasa E – grunty toksyczne, nieprzydatne do rekultywacji, wymagające neutralizacji lub izolacji, przy czym wyróżnia się:

Podklasa EC – grunty toksyczne, które po neutralizacji mogą być przeklasyfikowane do najmniej do klasy C

Podklasa ED – grunty toksyczne, które po neutralizacji mogą być przeklasyfikowane do najmniej do klasy D

Właściwości gruntu uwzględniane przy rozpoznawaniu ich przydatności do rekultywacji:

• Litogeneza utworów

• Zawartość CaCO₃ i ewentualnie MgCO₃

• Wskaźnik plastyczności

• Pojemność sorpcyjna

• Ilość i rodzaj materii organicznej (próchnica i jej formy, torf, węgiel brunatny)

Przy ocenie plastyczności utworów plastycznych (określania ich toksyczności), elementami podstawowymi są:

• Zawartość siarczków lub siarki rodzimej

• Zasolenie

• Zawartość fitotoksycznych pierwiastków śladowych (metali ciężkich) i łatwo hydrolizujących soli Al

• Podatność na czynność termiczną

• Odczyn

LICZBA BONITACYJNA (LB) – otrzymuje się ją poprzez wyznaczenie kilku wskaźników przyjętych umownie dla oceny wytypowanych właściwości fizyczno-mechanicznych i fizyczno-chemicznych gruntu, a następnie przez zsumowanie liczby punktów jakie uzyskały poszczególne wskaźniki

Ocena szczegółowa

Grunt klasy A LB > 75 punktów

Grunt klasy B 50 > LB ≤ 75

Grunt klasy C 21 > LB ≤ 50

Grunt klasy D LB ≤ 21

Podklasa EC LB < 21

Podklasa ED LB ≤ 21

• Wskaźnik litogeniczny W_L 0 – 60 punktów

• Wskaźnik wapniowy W_Ca 0 – 15

• Wskaźnik spoistości W_sp 0 – 10

• Wskaźnik sorpcji W_so 0 – 15

LB = W_L + W_Ca + W_sp + W_so

Ocena uproszczona

Grunt klasy A LB > 75 punktów

Grunt klasy BC 21 < LB ≤ 75

Grunt klasy D LB ≤ 21

• Wskaźnik litogeniczny W_L 0 – 60 punktów

• Wskaźnik wapniowy W_Ca 0 – 15

• Wskaźnik genezy W_G 0 – 25

LB = W_L + W_Ca + W_G

Wyznaczenie wskaźnika litogenicznego W_L dla utworów luźnych

1. Utwory zawierają do 20% frakcji iłu

W_L = ił + 0,5 Py

1. Utwory zawierają powyżej 20% frakcji iłu

W_L = 20 + 0,5 Py

ił – zawartość frakcji iłu (∅ < 0,002mm) w %

Py – zawartość frakcji pyłu (∅ 0,05 – 0,002mm) w %

ZADANIE 1.

Analizując glebę dla potrzeb rekultywacji uzyskano następujące wyniki:

1. Skład granulometryczny (w % frakcji) [mm]

> 2	2 – 0,05	0,05 – 0,002	0,02 – 0,005	0,005 – 0,002	< 0,002
0	70	11	3	6	10

1. Zawartość CacO₃ – 1,2%

2. Wskaźnik plastyczności W_p – 9%

3. Pojemność sorpcyjna – 6,5 mmol(+)/100g gleby

Oblicz liczbę bonitacyjną LB, a następnie zaszereguj badaną glebę do odpowiedniej klasy przydatności rekultywacyjnej.

Obliczenia:

1. W_L = ił + 0,5Py = 11+ 3 + 6 + (0,5 ∙ 10) = 20

2. W_Ca = 5

3. W_sp = 10

4. W_so = 5

LB = 20 + 5 + 10 + 5 = 40 → klasa C

ZADANIE 2.

Analizując glebę dla potrzeb rekultywacji uzyskano następujące wyniki:

1. Skład granulometryczny (w % frakcji) [mm]

> 2	2 – 0,05	0,05 – 0,002	0,02 – 0,005	0,005 – 0,002	< 0,002
0	11	8	11	19	51

1. Zawartość CacO₃ – 4,5%

2. Skała: ił

Oblicz liczbę bonitacyjną LB, a następnie zaszereguj badaną glebę do odpowiedniej klasy przydatności rekultywacyjnej.

Obliczenia:

1. W_L = 20 + 0,5Py = 20 + 0,5 ∙ (8 + 11 + 19) = 39

2. W_Ca = 10

3. W_G= 10

LB = 39 + 10 + 10 = 59 → klasa BC