Dochód narodowy, wzrost gospodarczy i bilans płatniczy.

Dochód narodowy:

1. Produkcja globalna (wartość globalna) – jest sumą całej produkcji (wyrobów i usług), we wszystkich sektorach gospodarki w danym kraju.

2. Produkt Krajowy Brutto (PKB) – suma produkcji wyrobów i usług wytworzonych przez czynniki wytwórcze ( K, N, L), zlokalizowane na terenie danego kraju (niezależnie od tego kto jest właścicielem), pomniejszona o wartość dóbr i usług zużytych na ich wytworzenie.

3. Produkt Narodowy Brutto (PNB) – jest to PKB powiększony o dochód netto z własności za granicą.

4. Produkt Narodowy Netto (PNN) – DOCHÓD NARODOWY, jest to PNB pomniejszony o wielkość amortyzacji. PNN – suma wartości dóbr i usług nowo wytworzonych w danym czasie w gospodarce narodowej.

Metody liczenia PKB:

1. Sumowanie wartości wytworzonych dóbr i usług (sumowanie dóbr finalnych)

2. Sumowanie poziomu dochodów czynników wytwórczych, reprezentujących wartość dostarczanych przez nie dóbr i usług.

3. Sumowanie wartości wydatków na dobra i usługi poniesionych przez podmioty.

4. Sumowanie wartości dodanej, wytworzonej przez czynniki wytwórcze.

Dochód narodowy może być wyrażony:

• W cenach bieżących, rynkowych(aktualnie ukształtowanych w danym roku działalności gospodarczej)

• W cenach stałych, (w cenach czynników produkcji)

Fazy podziały dochodu narodowego:

1. Podział pierwotny – dokonuje się w miejscu jego powstawania, tworzą go tzw. dochody podstawowe

   • Konsumpcja – wynagrodzenia pracowników i zysk dla właściciela

   • Akumulacja – przeznaczona na rozwój

   • Podatki

   • Dywidenda

2. Podział wtórny – podział dokonujący się między grupami społecznymi które tworzą dochód narodowy oraz nie uczestniczą w jego tworzeniu.

3. Podział ostateczny – fundusz spożycia i fundusz akumulacji.

Wzrost i rozwój gospodarczy

• Wzrost gospodarczy – (ilość wytworzonych dóbr i usług) proces zwiększania zasobów dóbr i usług przypadających na jednego mieszkańca. (1 rok)

• Rozwój gospodarczy – oprócz wzrostu gospodarczego zawiera w sobie szereg czynników o charakterze jakościowym (postęp w dziedzinie sił wytwórczych, wiedzy, kwalifikacji, wydajności pracy, poprawy jakości)

Wskaźniki wzrostu i rozwoju gospodarczego:

1. Wskaźnik genewski – uwzględnia stopień zaspokojenia potrzeb (wyżywienie, mieszkanie, zdrowie, - to wskaźnik poziomu życia)

2. Wskaźniki syntetyczne – najbardziej ogólne, charakteryzujące rozwój społeczno – gospodarczy PKB/per capita PNN/per capita

3. Wskaźniki szczegółowe – uwzględniające wybrane dziedziny rozwoju społeczno – gospodarczego. (spożycie określonych rodzajów dóbr)

4. Wskaźniki symptomatyczne

Czynniki wzrostu gospodarczego:

1. Czynniki bezpośrednie

   1. Zatrudnienie (Z)

   2. Wydajność pracy (W)

DN = Z xW

1. Czynniki pośrednie

   1. Majątek produkcyjny (Mp)

   2. Efektywność jego wykorzystania (E)

DN = Y

Y = Z x W

∆Y = ∆Z x W + Z x ∆W + ∆Z x ∆W

ekstensywna intensywna mieszana metoda przyrost otrzymany

∆Y/Y = ∆Z/Z + ∆W/W + ∆Z x ∆W/Z x W

r = α + β + γ = ∆Y/Y

Y = Mp x E

∆Y/Y = ∆Mp/Mp + ∆E/E + ∆Mp x ∆E/Mp x E

Bariery wzrostu gospodarczego:

1. Instytucjonalno – organizacyjna (instytucje źle działają)

2. Strukturalna

3. Siły roboczej

4. Surowcowa

5. Handlu zagranicznego (kwoty na mleko)

6. Konsumpcji

7. Ekologiczna

Rozwój (ekonomiczny) gospodarczy a realizacja celów polityki społecznej i gospodarczej

Mierniki rozwoju gospodarczego:

• HDI (human development index) – 1 – najlepszy – wskaźnik dotyczący efektów procesu rozwoju gospodarczego

  • Sytuacja demograficzna – długość życia

  • Sytuacja zdrowotna – śmiertelność niemowląt,

  • Wykształcenie – umiejętność pisania i czytania

• Wskaźnik Giniego – pokazuje nierówność dochodów 0- 100% 0 – to brak dochodów

• Krzywa Lorenza

Zasada Pareta:

• Grupa jednostek zwiększa swój dobrobyt przechodząc od stanu a do stanu b, jednostki są bardziej usatysfakcjonowane bardziej w stanie b

• Grupa jednostek zwiększa swój dobrobyt przechodząc od stanu a do stanu b jeżeli co najmniej jedna jednostka jest w lepszej sytuacji w stanie b a sytuacja żadnej jednostki nie jest gorsza.

Podział dochodów w społeczeństwie zależy:

• Od rozkładu czynników produkcyjnych między podmiotami ekonomicznymi

• Od instytucjonalnej organizacji ekonomii

• Od zdolności podmiotu ekonomicznego do efektywnego wykorzystana tych czynników.

Polityka redystrybucyjna dąży do zmiany tego „pierwotnego” podziału dochodów.

Wskaźnik dobrobytu Wd = Y (1 – G)