Determinanty PKB

Analiza krótkookresowa

(……. czyli od czego zależy poziom

i wzrost dochodu narodowego w

krótkim okresie czasu)

Wykład 3 dr Danuta Rusiecka 29.02.2012

PKB potencjalny i rzeczywisty

Produkcja potencjalna – produkcja, którą można by

wytworzyć, gdyby racjonalnie wykorzystać wszystkie

czynniki produkcji – jej rozmiary zależą od :
- wielkości zasobów

(ziemia, kapitał, praca, technologia)

- efektywności ich wykorzystania

PKB potencjalny – wartość jaką można wytworzyć w

całej gospodarce przy pełnym i racjonalnym

wykorzystaniu czynników produkcji i przy danych

technologiach

(Gospodarka znajduje się na krawędzi

możliwości produkcyjnych)

PKB potencjalny i rzeczywisty

Produkcja rzeczywista (faktyczna)

–

jej poziom

wyznaczony jest poprzez możliwości opłacalnej

sprzedaży

PKB rzeczywisty – wartość faktycznie wytworzona w

całej gospodarce.

(Gospodarka znajduje się zazwyczaj pod krawędzią możliwości

produkcyjnych, czasami na krawędzi, a bardzo rzadko ponad

krawędzią)

-poziom dochodów ludności

(

np. PKB per capita)

Łączny (agregatowy, globalny)

popyt (AD)

- ogólny poziom cen

AD to łączna ilość towarów, którą nabywcy

decydują się kupić w danych warunkach.

Główne determinanty AD:

Agregatowy popyt jest malejącą funkcją

ogólnego poziomu cen i rosnącą funkcją

dochodów ludności !!!

Łączna (agregatowa, globalna)

podaż (AS)

•

AS to łączna ilość wszystkich towarów, jaką

producenci decydują się wytworzyć i dostarczyć na

rynek w danych warunkach.

• Determinanty AS:

1)

zasoby czynników produkcji i efektywność ich

wykorzystania

(wyznaczają maximum agregatowej podaży)

2)

ogólny poziom cen towarów

3)

koszty produkcji

determinują

opłacalność

produkcji

AS jest rosnącą funkcją ogólnego poziomu cen i malejącą

funkcją kosztów produkcji

Krzywe AD i AS



Krzywa zagregowanego popytu AD –

ukazuje zależność agregatowego popytu od

ogólnego poziomu cen –

jej kształt nie budzi w

literaturze kontrowersji



Krzywa zagregowanej podaży AS –

określa zależność agregatowej podaży od

ogólnego poziomu cen –

jej kształt wywołuje

ostre spory w teorii ekonomii (ekstremalne

neoklasyczne, ekstremalne keynesistowskie,

kompromisowe)

Krzywe AD i AS – ekstremalne

stanowisko neoklasyczne -

podejście podażowe

Dochód

narodowy

Poziom

cen

AD

AS

Pr

Yp – PKB

potencjalny

Giętkość cen – zmiana cen

produktów i czynników produkcji

jest reakcją na zmianę warunków

rynkowych

Pr

1

Krzywa agregatowej podaży jest

pionowa i odpowiada produkcji

potencjalnej (dzięki

giętkim

cenom

i skutecznym

mechanizmom rynkowym stany

nierównowagi są szybko

likwidowane, a produkcja ustala

się a poziomie pełnego

wykorzystania czynników

produkcji –

produkcja na stałym

poziomie

)

Dochód

narodowy

Poziom

cen

AD

AS

Pr

Yp – PKB

potencjalny

Krzywa agregatowej podaży jest

pionowa i odpowiada produkcji

potencjalnej (dzięki

giętkim

cenom

i skutecznym

mechanizmom rynkowym stany

nierównowagi są szybko

likwidowane, a produkcja ustala

się a poziomie pełnego

wykorzystania czynników

produkcji –

produkcja na stałym

poziomie

)

Pr

1

Pr

2

Krzywe AD i AS – ekstremalne

stanowisko neoklasyczne -

podejście podażowe

Dochód

narodowy

Poziom

cen

AD

AS

Pr

Yp – PKB

potencjalny

Pr

1

Pr

2

Krzywe AD i AS – ekstremalne

stanowisko neoklasyczne -

podejście podażowe

Determinant dochodu

narodowego upatruje

się w czynnikach

określających

maksymalne rozmiary

podaży (efektywne

wykorzystanie zasobów,

ceny towarów i koszty

produkcji

Krzywe AD i AS – ekstremalne

stanowisko keynesistowskie

Dochód

narodowy

Poziom

cen

AD

AS

Pr

Yp – PKB

potencjalny

Krzywa agregatowej podaży jest

płaska aż do osiągnięcia

produkcji potencjalnej (przy tym

samym poziomie cen

dostarczają

więcej towarów

- o ile tylko jest

zbyt.

Dalsze zwiększenie popytu

powoduje

nie wzrost

produkcji

ale

cen

(pionowa krzywa podaży)

Pr

1

lepkość cen – mała elastyczność cen , a szczególnie w dół (np,.

Rola związków zawodowych dla płac)

PKB

1

Krzywe AD i AS – ekstremalne

stanowisko keynesistowskie –

podejście popytowe

Dochód

narodowy

Poziom

cen

AD

AS

Pr

Yp – PKB

potencjalny

Akcentowanie popytowych

determinant dochodu

narodowego (ogólny poziom

cen i dochody ludności)

Pr

1

PKB

1

Krzywe AD i AS – stanowisko

kompromisowe

Dochód

narodowy

Poziom

cen

AD

PKB

rzeczywisty

AS

Pr

Yp – PKB

potencjalny

Pp

Produkcja bardzo

elastyczna względem

popytu –wzrost produkcji,

któremu towarzyszy

niewielki wzrost cen

Krzywe AD i AS – stanowisko

kompromisowe

Dochód

narodowy

Poziom

cen

AD

PKB

rzeczywisty

AS

Pr

Yp – PKB

potencjalny

Pp

Produkcja mało

elastyczna

względem popytu –

wzrost popytu to

wzrost cen i

niewielki wzrost

produkcji

Pojęcie równowagi

Poziom

faktycznego

dochodu

narodowego

wyznaczony jest przez zrównanie agregatowego

popytu i agregatowej podaży (stan równowagi na

rynku towarów – nabywcy chcą kupić dokładnie

taką samą ilość towarów jaką się wytwarza w tej

gospodarce)

Łączne zamierzone (planowane) wydatki na towary są

równe wielkości produkcji tych towarów

Pojęcie równowagi

Równowaga,

gdy łączne zamierzone (planowane)

wydatki na wszystkie towary są równe wielkości

produkcji (dostaw) tych towarów

AD = PKB (= Y)

1. gospodarka zamknięta, bez wydatków rządowych:

AD = C + I

2. gospodarka otwarta z uwzględnieniem hz i

wydatków rządu:

AD = C + I + G + X

Nierównowaga

Pojawia się, gdy łączne zamierzone (planowane)

wydatki na towary nie są równe wielkości

produkcji tych towarów.
Może ona zostać zlikwidowana:

1) przez zmiany w produkcji (

gdy nierównowaga

spowoduje

zmianę

czynników

determinujących

produkcję)

2) przez zmiany popytu

(gdy nierównowaga prowadzi

do zmian w czynnikach determinujących popyt)

3) przez jednoczesne zmiany popytu i produkcji

Funkcja konsumpcji – gospodarka

zamknięta bez udziału państwa

Dochody gospodarstw domowych przeznaczane

są na wydatki konsumpcyjne i na oszczędności:

Y = C + S

Główne determinanty ekonomiczne podziału

dochodów na konsumpcję i oszczędności:

A. poziom dochodów

B. wielkość majątku

1. Hipoteza dochodu absolutnego (J.M. Keynes)

Y bieżący(↑ ) to C (↑ ), ale C/ Y spada (malejąca przeciętna skłonność do konsumpcji)

Hipotezy dotyczące wpływu

dochodu

(Y) na wielkość konsumpcji (C)

2. Hipoteza dochodu relatywnego (J.S. Duesenberry)

C zależy od Y bieżącego, od Y przeszłego, ale również od wydatków

konsumpcyjnych grup odniesienia (znajomi, rodzina)
– tzw. efekt rygla (zapadki) – gdy Y maleje C dotychczasowe stabilne, gdy Y rośnie

C niewiele rośnie

3. Hipoteza dochodu permanentnego (M. Friedman)

C zależy nie od dochodu bieżącego, ale od dochodu stałego (permanentnego –

przeciętnego w ciąg życia),
C prawie stałe - (↑ ), gdy rośnie dochód extra (nadgodziny, trzynastka, dochód z
giełdy)

Funkcja konsumpcji – gospodarka

zamknięta bez udziału państwa

Dochody gospodarstw domowych przeznaczane

są na wydatki konsumpcyjne i na oszczędności:

Y = C + S

Główne determinanty ekonomiczne podziału

dochodów na konsumpcję i oszczędności:

A. poziom dochodów

B. wielkość majątku

Wpływ

majątku

na wielkość

konsumpcji (C)

Hipoteza A.Pigou (efekt majątkowy, efekt bogactwa):

wzrost realnej wartości majątku gospodarstwa

domowego powoduje,

ceteris paribus, wzrost

wydatków konsumpcyjnych, a jego spadek

zmniejszenie tych wydatków

Funkcja konsumpcji

Związek pomiędzy wydatkami konsumpcyjnymi a bieżącymi

dochodami :

• przy stosunkowo niskim poziomie dochodu wydatki

konsumpcyjne są wyższe do dochodu (pożyczki) –

oszczędności ujemne

• po przekroczeniu pewnego progu wydatki konsumpcyjne są

niższe od dochodu – część dochodu przeznaczana na

oszczędności

• przy wyższych poziomach dochodu wydatki konsumpcyjne

są wyższe, ale ich udział w dochodzie coraz niższy

• wraz ze wzrostem dochodu rośnie konsumpcja

Funkcja konsumpcji

45º

Przeciętna skłonność do konsumpcji

-stosunek wydatków konsumpcyjnych C do dochodu

narodowego Y

- mówi jaka część dochodu przeznaczana jest na

konsumpcję

Krańcowa skłonność do konsumpcji

-stosunek przyrostu wydatków konsumpcyjnych C do

przyrostu dochodu narodowego Y

- mówi jaka część przyrostu dochodu wydawana jest na

wydatki konsumpcyjne
- nachylenie prostej ilustrującej funkcję konsumpcji

Funkcja konsumpcji

C= C

a

+ KSK *Y

gdzie

Ca – autonomiczna część

wydatków konsumpcyjnych

KSK – krańcowa skłonność do

konsumpcji

U nas:

C= 10 + 0,8*Y

Funkcja oszczędności

Oszczędności nie są skumulowaną częścią dochodu

narodowego, ale są związane ze zmianami wydatków

konsumpcyjnych ( S= Y - C )

Pozwala określić poziom zamierzonych oszczędności przy

rożnych poziomach dochodu narodowego

Przeciętna skłonność do

oszczędzania

-udział oszczędności S w dochodzie narodowym Y

-wskazuje jaka część dochodu przeznaczana jest na

oszczędności
- wzrasta w miarę wzrostu dochodu (zamożni relatywnie

więcej oszczędzają)

Krańcowa skłonność do

oszczędzania

-stosunek przyrostu oszczędności S do przyrostu dochodu

narodowego Y

- mówi jaka część przyrostu dochodu wydawana jest na

oszczędności
- nachylenie prostej ilustrującej funkcję oszczędności

Ponieważ przyrost dochodu przeznaczony jest albo na

dodatkową konsumpcję albo na dodatkowe oszczędności, to

∆ C+ ∆ S = ∆ Y

∆ C+ ∆ S = ∆ Y

∆ Y ∆ Y ∆ Y

to dzieląc obie

strony przez ∆ Y

otrzymujemy:

Czyli: KSK+KSO=1 KSO=1-KSK

Funkcja oszczędności

S= - C

a

+ (1-KSK) *Y

S= - Ca + KSO *Y

U nas:

S= -10 + 0,2*Y

gdzie

Ca – autonomiczna

część

wydatków

konsumpcyjnych

KSK

–

krańcowa

skłonność

do

konsumpcji

Dziękuję za uwagę