Wstęp do filozofii, ćwiczenia nr 1

Dr. Szynkiewicz

Ramzes XII

28 maja 585 r p.n.e. – zaćmienie słońca odkryte przez Talesa z Miletu – pierwszego filozofa (wg. Legend)

Termin FILOZOFIA (gr. Phileosophia) sformułowany został przez słynnego atematyka i myśliciela Pitagorasa (VI w p.n.e.). Początkowo definiowany był dosłownie jako umiłowanie mądrości. Kształt i zakres filozofii zmieniały się na przestrzeni wieków.

Filo – umiłowanie

Sophia - mądrość

Pitagoras nie wymyślił twierdzenia Pitagorasa.

Filozofia – metanauka

Filozofia powstała jako przeciwwaga dla opartego na fundamencie wiary religijnego sposobu opisywania świata. Jako wyjaśnienie bazujące na ludzkiej racjonalności, filozofia stała się zalążkiem tego, co zwiemy dziś nauką.

Aż do czasów nowożytnych rolę nauki pełniła tzw. „filozofia przyrody” a wielu uczonych tamtych czasów mówiło o sobie jako o filozofach. Np. Galileusz, Newton, Einstein.

Podobno jeszcze w czasach Woltera opublikowano poważny o merytoryczny podręcznik do ichtiologii pt. Filozofia ryb.

Dziś pod pojęcie filozofii rozumiemy zazwyczaj badanie najbardziej abstrakcyjnych i ogólnych cech świata a także kategorii, jakimi go opisujemy (umysłu, prawdy, materii otp.)

Filozofia staje się obecnie prawie zawsze filozofią czegoś. Mówienie o filozofii nie może więc być proste tak jak prosta nie może być żadna uogólniona refleksja nad światem, lub chociaż jednym z jej aspektów (np. religijnym, historycznym, fizycznym czy biologicznym).

Metody nauczania filozofii:

- historyczna – dzieje, doktryny, twórcy

- systematyczna – problemy, teorie, zagadnienia

Taki model obowiązuje w procesie nauczania zawodowych filozofów.

Filozofia, choć nie jest nauką sensu stricte, to jednak podobnie jak współczesne przyrodoznawstwo, dzieli się na ściśle określone i często wysoce hermetyczne dziedziny (zawarte także subdyscyplinami).

Współczesna filozofia nie jest już dziedziną autonomiczna – zakres i wyniki zależą coraz częściej od wyników poszczególnych dziedzin wiedzy (w tym również nauk przyrodniczo-matematycznych).

Filozofię podzielić możemy na kilka podstawowych dyscyplin odpowiadających poszczególnym sferom życia ludzkiego.

ETYKA

Aby się dogadać trzeba mieć podobne oglądy etyczne.

Nauka o pojęciach abstrakcyjnych jak> dobro, zło, obowiązek, prawo, równość, wolność. Współczesna etyka wykorzystuje szeroką skalę osiągnięcia nauk medycznych i biologicznych analizując min. Takie problemy społeczne jak: transplantologia, aborcja czy tzw. Determinizm biologiczny.

Eksperyment myślowy:

Spojrzałeś w plan i widziałeś, że masz dzisiaj Wstęp do filozofii. Poszedłeś z myślą, że wchłoniesz wiedzę. Mijasz automat ze słodyczai, chcesz coś zjeść, ale nie masz pieniędzy. Wiesz, że możesz jednym ruchem coś ukraść, jest pusto, nikogo nie ma – dokonujesz włamania. Widzieli cię ludzie z W11. W tym samym czasie dr. Szynkiewicz jechał na wydział i miał ochotę na parówki. Wyrwał parówki, jedząc je. W11 też go schwytało. Trafiacie razem do aresztu.

Skoro popełniliście takie samo przestępstwo, więc powinno przebiec wszystko tak samo. Jednak neurochirurg chce sprawdzić ich sprawność umysłową.

Po badaniu okazuje się, że dr. Szynkiewicz jest „chory umysłowo” to nie jego wina i powinien być leczony.

Sprawa zmienia się, przestępstwa nie są równomierne.

Etyka zaczyna się i kończy na pojęciu dobra i zła.

Estetyka

Badanie wartości dzieł artystycznych i ich relacji z otaczającym nas światem. Szukanie odpowiedzi na pytanie o istnienie wartości estetycznych, kryteriów piękna. Estetyka bazuje na wynikach takich dyscyplin badawczych jak socjologia, historia i psychologia, ale również, co szczególnie interesuje nauk przyrodniczych – np. biologii czy fizyki (piękno, symetria) jako motor badań i kryterium oceny wielu teorii fizycznych.

Natura ożywiona

Wszystko w naturze ożywionej jest symetryczne. Drzewo, pies, człowiek.

Natura nieożywiona

Nie a symetrii. Głaz narzutowy,

Czy głaz narzutowy może być moim przyjacielem?

Głaz nie pomoże nam w polowaniu na bizona.

Głaz nie może być też przeciwnikiem bo się na nas nie rzuci.

Nie może być partnerem bo… można próbować ale nic z tego nie wyjdzie xD

Instytut Ziemniaka w Koszalinie, z pomnikiem kartofla xD

Epistemologia

Nauka o poznaniu. Stawia pytania o źródła naszej wiedzy (poznanie rozumowe v poznanie zmysłowe), pytanie o rolę doświadczenia w powstawaniu wiedzy i jej związków z kulturą. Epistemologia odwołuje się do osiągnięć biologii, psychologii oraz fizyki.

Metafizyka

Najbardziej kontrowersyjna dziedzina filozofii.

Nazwa tej najbardziej kontrowersyjnej dziedziny filozofii pochodzi od komentatorów dzieł Arystotelesa. Obecnie metafizyka obejmuje analizę tych zagadnień, których nie bada się przy pomocy nauk przyrodniczych, a które mogą się do nich odnosić. Kwestie te to min. Tzw. Problem mind-body, zagadnienie przyczynowości substancji, przypadłości itp.

Endronikos – próbował uporządkować dzieła Arystotelesa.

Jedna dziedzina mu nie pasowała do niczego.

Nazwał to tametatafizika (to, co jest po fizyce)

Cud - to prośba do Boga o uchylenie praw fizyki/nauki. :D

Ontologia

Nazwa wywodząca się z gr. Terminu byt (ontos). Ontologia wydzieliła się z metafizyki w wieku XVIII za sprawą niemieckiego filozofa Chrostiana Wolfa. Współcześnie ontologia to metafizyka tego, co istnieje. Nic więc dziwnego, że nowoczesna ontologia operuje na bazie fizyki i innych nauk przyrodniczych. Rozważa znaczenie i zakres takich pojęć naukowych jak czas, przestrzeń (tu gł. Na bazie OTW), problem podzielności materii (na bazie QM) i wiele innych zagadnień, które na pierwszy rzut oka nie kojarzą się raczej z refleksją humanistyczna.

Ta dziedzina nie ruszy się bez nauk przyrodniczych.

Jabłko -atomy – jądro – neurony – kwarki

Logika

Kula u nogi większości studentów filozofii.

Logika jest ogólna nauka o wnioskowaniu, można ja podzielić na:

- dedukcyjną (w której prawdziwość przesłanek pociąga za sobą prawdziwość wniosków)

- indukcyjną ( w której badamy już tylko prawdopodobieństwa)

Logika ma nas więc ustrzec przed błędami rozumowania, a dla filozofów jest często tym ~.

Logika deontyczna, epistemiczna, klasyczna, rozmyte, matematyczna, modalna, erotetyczne.

Semiotyka

Badania nad systemami symboli, w tym również nad językiem.

Semantyka – relacja między znakami a rzeczami, do których się odnoszą.

Syntaktyka – abstrakcyjne badanie znaków i relacji między nimi. Taka gramatyka :P

Pragmatyka – badanie relacji pomiędzy użytkownikami a znakami jakimi się posługują.

Dobra semantyka i pragmatyka – zadanie dla informatyków.

Filozofia nauki.