ANTROPOLOGIA – (etnologia) badanie społeczeństw, różnych stylów życia; przekazanie wiedzy na temat ludzi; związana przedmioty: etnologia, antropologia, etnografia. Ethos – ludzie mieszkający poza miastem (kolonializm), logos – nauka. Nazwa ta sprawiała problemy i obrażała lud dlatego przeszli na antropologię kulturową (naukę o człowieku).

Amerykanie twierdzą, że antropologia dzieli się na: antropologia fizyczna, archeologia, lingwistyka, antropologia kulturowa.

Antropologia społeczna – na wyspach brytyjskich nie przyjął się termin etnologia; u nich etnologia zajmuje się badaniem prehistorii; uważali, że kultura wynika z organizacji społecznej.

Antropologia kulturowa do innych dyscyplin humanistycznych : antropologia fizyczna, archeologia, historia, socjologia, psychologia, antropologia filozoficzna;

Elementarne formy pokrewieństwa. Relacje biologiczne, relacje społeczne.

A ) Pochodzenie – relacje biologiczne (krew, geny); relacje społeczne (więzy duchowe itp.); na podstawie dziedziczenia i sukcesji możemy dowiedzieć się jaka jest zasada pochodzenia;

Unilinearne systemy pochodzenia:

• patrylinearny = status i przynależność przekazuje się przez ojca

• matrylinearny = status i przynależność przekazuje się przez matkę

• pochodzenie awunkularne = dobra i status przekazuje się przez brata matki na siostrzeńca

Podwójne pochodzenia unilinearne:

• ziemia i nieruchomości przekazywane są patrylinearnie

• inne dobra przekazywane są matrylinearnie

• pochodzenie bilateralne (kognatyczne) = wprowadza continuum genealogiczne zarówno w linii męskiej jak i żeńskiej

B ) Grupy pochodzeniowe – (dotyczą przede wszystkim unilinearnego) zespół ludzi powiązanych świadomością, że pochodzą od wspólnego przodka oraz powiązanych określonymi prawami i obowiązkami. np. przodek rzeczywisty (np. znamy imię); przodek bardzo daleki;

typy grup pochodzeniowych (od najmniej licznych):

• rodzina (poszerzona)

• lineaż (potomstwo jednego przodka)

• ród

• klan (grupa ludzi, która uznaje wspólnego przodka, ale jest on nieznany)

Lineaż – wspólnota obejmująca całe potomstwo danego przodka zarówno żyjąca, jak też zmarłe.

C ) Małżeństwo; konieczna jest organizacja rodzinna; związek między mężczyzna i kobietą mający na celu zapewnienie legalnego statusu dla rodzących się dzieci tej kobiety;

• monogamia 1+1

• poligamia 1+n (poliginia 1+wiele kobiet, poliandria 1+wiele mężczyzn)

• lewirant : po śmierci mężczyzny jego brat poślubia wdowę

• sororat : po śmierci żony mężczyzna (wdowiec) poślubia jej siostrę

• posag : dobra wnoszone do rodziny przez pannę młodą (forma antycypowanego spadku)

• płatności małżeńskie : praktyka zgodnie z która rodzice chłopca powinni uiścić kompensację matrymonialną pannie młodej (jej rodzicom) – występuje w społeczeństwie egalitarnym (brak warstw społecznych)

D ) Rezydencja małżeńska :

• rezydencja vivilokalna : miejsce zamieszkania u pana młodego

• rezydencja uxorikalna : miejsce zamieszkania u panny młodej

• rezydencja neolokalna : młoda para instaluje się w nowej rezydencji

rodzina nuklearna

rodzina patrylinearna

rodzina matrylinearna

Pokrewieństwo

• równolegli : dzieci rodzeństwa rodziców tej samej płci

• przeciwlegli : dzieci rodzeństwa rodziców innej płci

Terminologia pokrewieństwa:

sposób zwracania się: mama, tata

sposób odniesienia : matka, ojciec

Kryteria klasyfikacji : pokolenie, płeć, powinowactwo, dalsi krewni, odgałęzienie, biegunowość, względny wiek, zgon.

24.11.2008 temat 3

Zakaz kazirodztwa:

1. Powszechność zakazu.

2. Interpretacje psychoanalityczne, podejście socjologiczne.

3. Kazirodztwo drugiego typu.

Ad 1

Swetoniusz → upadek cesarstwa rzymskiego → zainteresowanie kazirodztwem

Zakaz aktu płciowego między krewnymi:

• prawo religijne i świeckie

• wskazania biologiczne

• wykroczenia przeciwko kulturze

Żydzi Aszkenazyjscy z Nowego Jorku: bardzo duża ilość choroby saksa

(zanik mięśni itd.) u dzieci kazirodczych.

Badania medyczne : wysoka śmiertelność dzieci kazirodczych (odwodnienie itp.), rodzice mają swój wkład;

Badania etologiczne : (związane z zachowaniem zwierząt) u każdej istoty istnieje zbiór sił behawioralnych (zachowania), ekospołecznych (prowadzą do szukania partnerów seksualnych poza grupą), endoktrynalnych (siły, które wynikają z hormonów), prowadzących do ograniczenia spotkań (kazirodczych).

W wielu kulturach świata kazirodztwo powoduje niesmak. W Chinach, Indonezji nie można nazwać tego po imieniu. Diogenes uważał, że niesprawiedliwe jest zwalczanie kazirodztwa. Od lat 80` XX wieku w USA i Szwecji lekarze proponują rozróżniać kazirodztwo karalne i za zgodą. Kazirodztwo → wszystko to co dotyczy płciowości między krewnymi.

Ad 2 Interpretacja psychoanalityczna

Kazirodztwo (wg Freuda – ojca psychoanalizy) : konsekwencja społeczna poczucia winy spowodowanego ojcobójstwem w pierwotnej hordzie (grupa społeczna, która nie jest jeszcze uhierarchizowana). Synowie zawstydzeni swym występkiem zakazali sobie poślubiania kobiet własnej grupy totemicznej.

Teoria ta stawia różne problemy. Zasługą tej teorii jest pokazania, że najbliższa rodzina budzi różne uczucia. Freud spopularyzował termin 'zakaz kazirodztwa'. Zakazuje się to co jest przedmiotem pragnienia.

Czy to kazirodztwo musi być zakazane? Czy istnieją przypadki kazirodztwa? Tak.

W USA uważa się, że od 4 do 7% kobiet były zamieszane w relacje płciowe wewnątrz rodziny. Kazirodztwo ojciec-córka jest najczęstsze, mniej brat-siostra, bardzo rzadko matka-syn.

Podejście socjologiczne. Istnienie głębokiego odczucia przerażenia religijnego w stosunku do krwi spokrewnionej z totemem – stąd zakazuje się relacji płciowych między spokrewnionymi. Emil Durkheim → ojciec socjologii. Usystematyzował relacje między kazirodztwem, a nakazem poślubienia kobiet spoza grupy.

Anomia – brak adaptacji społecznej

Claud Levi-Strauss : zakaz kazirodztwa jest podstawowym postępowaniem, przez które dokonuje się przejście z natury do kultury.

Odgrywa decydującą rolę w organizacji małżeńskiej zbudowanej na związku wzajemności.

Kultura to reguły i prawa, wprowadzanie porządku tam gdzie istnieje hazard i przypadkowość. Zakaz kazirodztwa i system zakazu małżeństwa odgrywa pozytywną rolę, bo między ludźmi wytwarza się więź. Wymiana jest podstawową zasadą życia społecznego

Ad 3

Typ 1: dotyczy aktów płciowych między najbliższymi krewnymi

Typ 2: dotyczy osób należących do tej samej grupy krewnych, z której wywodzą się...

Zakaz aktów płciowych między mężczyzną, a córką jego żony, z innego małżeństwa. Ten typ relacji można nazwać kazirodztwem drugiego typu.

Świadectwa historyczne:

• prawo hetyckie (najstarsze): zakazuje mężczyźnie kontaktu płciowego z dwoma siostrami lub z kobietą i jej matką

• prawo greckie : stosunek z kobietą i jej matką

• Biblia

• Koran :zakaz poślubienia jednocześnie matki i córki lub sióstr

• prawo rzymskie (teoria jednego ciała): siostra mojej żony staje się moją

• prawo kanoniczne

Społeczeństwa pierwotne : zakaz dwóch sióstr jest istotny dla funkcjonowania systemu pokrewieństwa i powinowactwa nazywanego 'półkompleksowym'.

Interpretacja F. Heritier: zakaz drugiego typu wynika z naturalnej skłonności do unikania mieszania płynów o tej samej konsystencji. Kombinacja tego, co identyczne może być w skutkach fatalne.

FORMY MAŁŻEŃSTW temat 4

1. Równość płci.

2. Poligamia.

3. Egzogamia, endogamia.

4. Małżeństwo preferencyjne.

Ludy zwierzchnio-łowieckie KUNG Z KALACHARI:

• społeczeństwo w dużej mierze egalitarne, niewiele różnic społecznych

• terminy pokrewieństwa odnoszą się do względnego wieku

• stosunki żartobliwe i unikania

• po zawarciu małżeństwa rodzina p. młodego może połączyć się z rodziną p. młodej

• gdy jest za dużo dzieci to zachęca się do podziału, a gdy jest ich brak to przyciąga się do siebie rodzinę z dzieckiem

• pokrewieństwo jest jednym z głównych kryteriów zróżnicowania wewnętrznego

• wiek jest ważniejszy od płci

• wszystkie osoby spokrewnione z jedną osobą mogą być podzielone na 2grupy krewn

• dziecko utrzymuje relacje sztywne z rodzicami

• wszyscy krewni należą do 1 z 2 kategorii i nikt nie jest neutralny

• relacje męża z żoną są żartobliwe i rozciąga się na jej siostry, które są potencjalnymi żonami

• nie wolno rozmawiać z teściową, a ona z zieńciem

• kładzie się duży nacisk na rodzinę nuklearną (rodzice dzieci)

Małżeństwo KUNG:

• aranżowane (zaplanowane): już po urodzeniu dziecka szukana jest małżonka

• stymulowane porwanie : grupa z młodym zakrada się do domu rodzinnego i porywają dziewczynę, udając krzyki

• trwałość małżeństwa : kończy się niepowodzeniem po kilku miesiącach

Reguły wymiany HXARO odgrywają istotną rolę. Przenikają całe życie społeczne. Ważna rola kobiety w produkcji dóbr (strzał, naszyjników itp.)

• wczesne zawieranie małżeństwa tłumaczy się tym, że unika to rywalizacji o kobietę

• nie ma organizacji państwowej

• poprzez wymianę więzi międzyludzkie się wzmacniają

• kobieta KUNG dostarcza 2/3 pokarmu

• ok 40% prac związanych z dziećmi spada na kobiety, ale mężczyźni pomagają

• najczęściej to kobiety zrywają

• 20% małżeństw to kobiety starsze od mężczyzn

• duży udział w życiu społecznym

• społeczeństwo egalitarne

LUD BABUYA Z NOWEJ GWINEI:

• dominacja mężczyzn związana z systemem produkcji

• w społeczeństwie jest dużo miejsc na uczucia, efekt między kobietami, a mężczyznami

• mężczyzna musi się dzielić pieniędzmi z kobietą

• kobieta poślubia tego kogo kocha

• mężczyzna dzieli mięso świni wg pragnień swoje małżonki

• kobieta może odrzucić natarczywego wybranka

• cudzołóstwo jest surowo potępione

• świnie są konieczne do zawarcia związku małżeńskiego, są ważnym elementem dobroci małżeńskiej

• kobiety mogą zapomnieć przygotować posiłek, zaniedbać mężczyznę i jego świnię; może uciec do wroga, zabić lub okraść swojego męża

POLIGAMIA – najczęściej występuje w Afryce, wolny wybór małżonka, - Senegal, Kenia poniżej 1% - Botswana powyżej 50%;

• poligamia postrzegana jest jako system matrylinearny zakorzeniony w Afryce

• małżeństwo jest związkiem 2 rodzin, a nie zgoda 2 stron

• 99% decyduje rodzina

• poligamia pomaga zaprzestać frustracji

Ciekawostki: Pewni wodzowie mieli 150 żon. Dziś przeciętny mężczyzn poligam ma najwyżej 2 żony, za które uiścił płatności małżeńskie lub które są zarejestrowane w urzędzie stany cywilnego.

• wdowy po wielkim poligamie przyjmowane są przez jego brata a nawet syna

• związek poligamistyczny jest często walką dla jej członków, z czym łączy się oddzielne mieszkanie, rozwód itp.

• poligamia wykorzystuje istotny podział wieku między małżonkami

• nie wszyscy Afrykanie są poligamami ! Afryka południowa i wschodnia 30% na wsiach i 20% w miastach żyje w związkach poligamicznych

POLIANDRIA: zjawisko rzadkie, Andros – mężczyna

• zjawisko spotykane jest u ludów Todzi z południowych Indii

• kobieta poślubiając mężczyznę poślubia wszystkich jego braci

• bracia żyją wspólnie

• jeśli kobieta zajdzie w ciąże najstarszy brat odprawia ceremonie

• kiedy jeden z braci wyprowadza się z domu traci potomstwo

• ojciec jest ten co odprawiał ceremonię w 7 miesiącu ciąży, prowadzi są do łaźni i daje jej łuk i strzałe i robi jedzenie

GINGAMIA: społecznie uznana wspólnota między dwoma lub więcej kobietami, która stawia sobie za cel utrzymać legalne potomstwo i założyć rodzinę; stare kobiety płacą młodszym kobietom i zawierają małżeństwo. Nie sypiają razem. Młode kobiety starają się o potomstwo, a starsze kobiety to dziedziczne matki i to są jej dzieci, a one dziedziczą wszystko po niej. Ojciec jest nieznany. Jeżeli dopuszcza się do poznania ojca, dopuszcza się go do przeprowadzenia rytuałów.

EGZOGAMIA I ENDOGAMIA: zasady egzogamii wyznaczają grupę, poza obrębem któej należy szukać współmałżonka; egzo (poza), endo (wewnątrz); zakaz kazirodztwa dotyczy rodziny nuklearnej na całym świecie. Osoby spokrewnione ze sobą są wykluczone jako małżonkowie. Egzogamiczna grupa społeczna może być bardzo duża np. klan (krewni traktują się jako siostrę, brata; stosunek seksualny jest zakazany); zasady wyznaczają grupę, gdzie należy szukać małżonka np. lud Konkomba z północnego Togo. Krewnych w zasięgu klanu nazywa się braćmi i siostrami, więc nie mogą współżyć ze sobą; kary takie same jak przy rodzinie małej.

ENDOGAMIA: małżeństwo kuzynów przeciwległych; ten typ małżeństwa wiąże się ze strukturą pokrewieństwa; brat matki w społeczeństwie patrylinearnym jest dla młodego chłopca starszym kolegą, który często daje mu swoją córkę za żonę.

Społeczeństwo Maghrebu: małżeństwo między dziećmi dwojga rodzeństwa tej samej płci, aby zapobiec marnotrawieniu krwi. Czystość krwi gwarantuje czystość arystokracji. Mężczyzna może poślubić dodatkowo kobietę z zewnątrz, a kobieta nie.

KASTA – to grupa endogamiczna. (nie przestrzegają tak rygorystycznie)

Każda forma egzogamii stwarza zarazem jakąś postać endogamii, co oznacza nakaz ograniczenia się w poszukiwaniu bandy na współmałżonka di pewnej grupy.

TEORIA CLAUDE`A LEVI-STRAUSSA:

'Małżeństwo między kuzynami przeciwległymi wyraża tylko fakt, że w kwestii małżeństwa trzeba zawsze dawać i otrzymywać, ale można otrzymać tylko od tego, który ma obowiązek dania, a trzeba dać temu, który posiada prawo do otrzymania' (elementarne systemy pokrewieństwa, 153)

najprostszy system to system połówkowy; są dwie grupy, złożone relacje, grupy są egzogamicze, trzeba szukać żony w drugiej grupie; → małżeństwo kuzynów przeciwległych; instytucje małżeńskie,podobnie jak życie ekonomiczne, tworzą część podstawowego systemu wzajemnej wymiany.

• wymiana ograniczona : członkowie grupy podzieleni są na dwie moieties, które są egzogamiczne, wymiana bezpośrednia i wzajemna.

• wymiana ogólna : między przynajmniej trzema grupami, wymiana nie bezpośrednia, ale przesunięta

Dar życia w matrylinearnych Ding (Demokratyczna Republika Konga):

RODZINA INDYJSKA: temat 5

1. System kastowy.

2. Małżeństwo jako etap życia.

3. Hipergamia.

4. Rola mężczyzny i kobiety.

5. Wdowieństwo.

System kastowy

• kasta = rasa, pokolenie, rzecz czysta (niezmieszana z innymi)

• dźati = urodzenie, rodzaj, plemię (zamknięta grupa, do której należy się z racji urodzenia, która odpowiada wykonywanemu zawodowi)

• warna = barwa, rasa, warstwa, stan (podział podstawowy, istnieją w Indiach tylko cztery warny)

Przynależność do kasty sprawia, że z chwilą narodzin zostaje wyznaczona na zawsze droga życiowa danego człowieka. Podział między kastami łatwo można dostrzec przez odrębne miejsca zamieszkania, dialekty, tradycje, rytuały czy ubiór.

Między innymi panuje zazdrość, a czasem i wrogość. Solidarność wewnętrznokastowa. Przynależność decyduje o prestiżu społecznym. Kontakt z kastą innego poziomu powoduje skażenie.

Cztery podstawowe warstwy społeczności indyjskiej:

• Branici : kapłani, mędrcy

• Kszatrijowie : wojownicy, zarządcy

• Wajśjowie : rolnicy, rzemieślnicy, kupcy

• Śudrowie : służba, pacownicy fizyczni

Branici:

• odprawianie modlitw, obrzędów

• unikanie skalania

• najwyżej w warstwach

• nie pali tytoniu, nie pije, nie je mięsa

• wpaja mu się szacunek względem ojca, dziadka

• kolor biały

Kasztrijowie: (arystokracja)

• zarządcy, organizatorzy

• chronić lud przed wrogami

• rozdzielać dary

• powstrzymywać się od przyjemności zmysłowej

• wpaja się ideały męskości

• kolor czerwony

Wajśjowie:

• prace rolne, rzemieślnicze

• szacunek do życia

• prawo Ahimsy (zabrania krzywdzenia istoty żywej)

• przywiązanie do pieniędzy

• bogactwo to błogosławieństwo

• kolor żółty

Śudrowie:

• ludzie pracujący dla 3 wyższych kast

• ograniczone prawa

• zakaz studiowania świętych tekstów

• zakaz brania udziału w ... (obrzędach?)

• kolor czarny

Ludzie pozakastowi : niedotykalni, pariasi, dalici – rzeźnicy, grabarze, zamiatanie ulic 20% (najgorsze prace), sam fakt bycie nieczystym to wykluczenie ze społ, brak dostępu do świątyń, studni, życie w głodzie i nędzy, niewolnicy; ludy tradycyjne, tribes, Adiwasi 8%

26.11.1949 rok – ogłoszenie Konstytucji Niepodległej Indii, zniesienie podziału kastowego

Małżeństwo jako etap życia: (dotyczy wyższych grup społecznych; okres życia to 100lat, na każdy etap po 25lat)

Etapy życia (caturasrama):

Etap ucznia (brahmacarya):

• zagłębia wiedzę, która ma umożliwić poznanie Boga

• nauka, studiowanie świętych ksiąg

• młodzież powinna przestrzegać wstrzemięźliwości

• po zakończeniu etapu człowiek wraca do domu

Etap 'pana domu' (grhastha):

• dba się o ład społeczny

• powinien mieć potomstwo, szczególnie syna

• dbanie o przestrzeganie wszystkich domowych rytuałów

• okres dobiega gdy syn wraca z etapu ucznia, przechodzi na 3 etap życia

Etap pustelnika leśnego (vanaprastha):

• udaje się sam luz z żoną

• oddaje się rozmyślaniu nad istotą swojej aktywności

• procedury rytualne : medytacje, joga

• kończy się z wiekiem 75 lat

Etap ascety (samnyasa):

• całkowite zerwanie powinności wobec społeczeństwa

• totalne wyrzeczenie się

• jego domem staje się cały świat

• żyje z tego co mu zostaje ofiarowane

• medytacja nad naturą rzeczywistości

• mało kto osiąga ten etap (założyciel Towarzystwa Świadomości Krishny)

Ogień jest elementem, który jest wspólny i obowiązujący na wszystkich etapach życia. Odwołanie się do ognia wszelkiej wiedzy (etap 1). Energia ognia służy do podtrzymywania ognia rytualnego (etap 2). Ogień zostaje przekształcony w ofiarę wewnętrzną (etap3). Motyw ognia to motyw wyrzeczenia, ascezy (etap 4). Stan 'pana domu' jest najlepszy. Rodzina utożsamia się ze świętym ogniskiem.

Małżeństwo dzieci:

Małżeństwo u Braninów jest obowiązkowe. Rodzina łączy się zazwyczaj z 3 pokoleń. Branin musiał się ożenić gdy miał 16 lat – wybrana dla niego żona ma 5, 7 lub 10 lat, ceremonia zaślubin odbędzie się gdy dorosną. Rodzina decyduje o całym cyklu życia. Chłopca szkoli się na pana domu, a dziewczynę do macierzyństwa. Potomstwo gwarantuje wszelkie łaski w życiu pośmiertnym. Ślub córki jest bardzo ważny, dlatego to rodzice wybierają męża. Bardzo ważna jest czystość rytualna, dziewictwo. Istotny jest status, mąż musi być dobry i łagodny.

3 sposoby organizacji wesela: ojciec panny młodej dba o wyprawienie wesela; żądania rodziny panny młodej aby młody zapłacił płatności małżeńskie i za wesele; rodzice oddają córkę chłopakowi, zezwalają na wszystko, tylko aby nie zapomnieli o starych i dali im pieniądze;

Przebieg wesela:

Dzień 1 (wielki) : składanie Bogu ofiary (aby ślub przebiegł pomyślnie); pan młody składa jałmużnę kapłanowi, przebiera się i mówi że 'idzie na pielgrzymkę', a teść go namawia, żeby nie szedł. Teść oddaje córkę z prezentami, 12 kapłanów rozpościera materiał przed małżonkami i wołają Bogów. Po wezwaniu zawiesza się ornament na szyi panny młodej.

Dzień 2: 9 kapłanów odmawia modlitwę o instalację świętego ognia, państwo młodzi okrążają ogień 3 razy.

Dzień 3: wesele.

Hipergamia: reguła małżeńska, która zakazuje osobie z grupy społecznej o określonym statusie wziąć za partnera małżeństwa kogoś z rodziny o niższym statusie. Przeciwnie, osoby drugiej płci (zwykle mężczyźni), których pozycja jest wyższa mają prawo, a nawet obowiązek wzięcia za partnera małżeństwa kogoś z grupy o niższym statusie.

Hipergamia – małżeństwo z osobą o wyższym statusie

Izogamia – małżeństwo z osobą różną statusem społecznym

Rola mężczyzn i kobiet: idealna rodzina musi posiadać 3pokolenia. Dziadek-ojciec-syn.
Rola żony-matki:

• rodzenie synów

• uczestnictwo w obrzędach domu

• czczenie męża (jego dużego palca u stopy :D:D)

• wykonywać prace domowe

• przygotowanie posiłków

• kobieta ma kłaść się po mężu i wstawać przed nim (jaasne:D)

• musi mu się też podobać

• wierna żona towarzyszy mężowi po 2str życia z nadzieją że ich duszę się odrodzą i znów będą mogli być małżeństwem

• palenie wdów-mąż będzię ponownie się wcielał

• jeśli kobieta była wdową nie mogła być na ślubie córki

• w niektórych środowiskach Indii kobieta powinna przebywać w odrębnych pomieszczeniach i nie pokazywać się publicznie itd ale to już nie dotyczy roli żony.

WDOWIEŃSTWO (płn)

• życie wdowy jest ascezą - nie może ona nosić kolorowych rzeczy, ozdób

• przynosi pecha i z tego względu nie wolno uczestniczyć jej w świętach

• jest wykorzystywana

• pozbawiona dziedzictwa i godności

• musi spać na twardej ziemi

• wygląda jak prostytutka/czarownica

• jest wiecznie podejrzana

• ma ogólnie beznadziejne życie w którym POKUTUJE ZA ŚMIERĆ MĘŻA

• mogą ponownie wyjść za mąż na płd gdzie życie dla nich jest o wiele łagodniejsze.

PROBLEM MAŁŻEŃSTWA W ISLAMIE temat 6

1. Spojrzenie islamu na rodzinę.

2. Zawieranie małżeństw.

3. Unieważnienie małżeństwa.

Celibat w islamie jest zabroniony, nie wskazany (żonaty mężczyzna otrzymuje błogosławieństwo, a po śmierci idzie do raju, kawaler nie może znaleźć drogi do raju, rodzi się po raz drugi jako zły duch). Każdy mężczyzna stara się ożenić. Religia nakazuje aby ożenił się z muzułmanką, a co najwyżej to z kobietą należącą do religii księgi (chrześcijaństwo lub judaizm) jeśli są kobietami wierzącymi. Kobieta muzułmanka może wyjść za mąż tylko za muzułmanina. Jeśli jej wybranek nie jest muzułmaninem, to aby móc wyjść za niego za mąż musi on przyjąć islam.

Cele małżeństwa. Islam zabrania wszelkich stosunków przedmałżeńskich. Małżeństwo stanowi mechanizm kontrolny dla stosunków seksualnych – w nim spełniają się i uszlachetniają kontakty intymne między kobietą, a mężczyzną. Relacje między małżonkami stanowią związek duchowy, który przynosi i utrzymuje miłość, dobro, łaskę, współczucie, obopólne zaufanie, poświęcenie, pociechę i wsparcie. Islam uważa, że małżeństwo to właściwa instytucja na seks ;) Innym celem jest uzyskanie psychicznej, emocjonalnej i duchowej relacji z partnerem. Małżeństwo z natury prawa jest umową (AQD). Święty i szlachetny kontakt cywilny, a nie sakrament. Forma umowy i ceremonii zależy od miejscowej tradycji. Zawieranie małżeństwa powinno odbywać się publicznie.

W kręgu kultury arabskiej obowiązują trzy zasadnicze kroki prowadzące od społecznego zatwierdzenia nowego związku.

1. Zaręczyny : zgodnie z prawem związek staje się prawomocny, gdy dojdzie do oświadczyn jednej ze stron i akceptacji drugiej strony;

2. Podpisanie aktu ślubnego : kontakt zawiera się podczas spotkania członków obu rodzin i krewnych w obecności sędziego; 'najlepsze małżeństwo to takie, które nie przysporzyło wiele kłopotów, ani wydatków' (Muhammad)

3. zorganizowanie uroczystości weselnej połączone ze skonsumowaniem małżeństwa : po ceremonii zaślubin urządza się przyjęcie dla rodziny, krewnych; 'kto odrzuca zaproszenie na wesele jest nieposłuszny wobec Boga';

WIANO – (mahr) dobra, które mężczyzna ma obowiązek przekazać kobiecie ze względu na zawarcie z nią aktu małżeńskiego lub pierwsze współżycie małżeńskie. Funkcje wiana : wykaz szczerego zamiaru względem kobiety, zadośćuczynienie za dyskomfort psychiczny, wyraz miłości ze strony męża, zabezpieczenie materialne; (mahr jest własnością żony, może nim dysponować)

Rodzaje wiana:

1. mahr określony : (mahr musamma) dar, którego wysokość jest uwzględniona w kontrakcie małżeńskim

2. mahr podstawowy : (mahr al-misl) dar, którego wysokość zależy od pozycji społecznej kobiety

Podstawowe przekazania wiana : zawarcie kontaktu małżeńskiego, współżycie małżeńskie, prawomocne odosobnienie.

Przeszkody :

1. zakaz dotykania (występuje, gdy z małżonkami przebywała osoba trzecia)

2. zakaz naturalny (występuje gdy ktoś z obojga wykazuje się chorobą, która uniemożliwia współżycie)

3. zakaz prawny (występuje, gdy jedno z małżonków było w poście)

Obowiązkiem mężczyzny jest zapewnienie domu. Żona urządza dom w przypadku jeśli mężczyzna dał jej mahr wyższy niż podstawowy. Przekazanie mahru jest efektem przekroczenia granicy sfery prywatności.

1. przestrzeni prywatnej

2. sferę grona rodzinnego : zawarcie prawomocnego kontraktu małżeńskiego

3. sferę intymną : życie seksualne

1. pieniężny; matki na żądanie ojca musiały karmić swoje dzieci, ale ojciec musiał ponosić wszelkie koszty związane z dzieckiem;

na wniosek żony : występuje o rozwód do sędziego (jeśli udowodni winę męża np. cierpi na impotencję, nie zapewnia opieki itp. otrzymuje Islam dopuszcza poligamię o ograniczonym zakresie. Poligamia nie jest obowiązkiem.

'jeżeli nie będziecie sprawiedliwi żeńcie się tylko z jedną' (sura 4;3)

Unieważnienie małżeństwa:

1. na wniosek męża : 'jeśli świadectwo (4 świadków) przeciw niej jednozgodnie świadczą, zamknij ją w domu do śmierci' (sura 4;19); Koran traktował rozwód jako ostateczność, musi być poprzedzony próbą pojednania. 'rozwódki powinny czekać 3 miesiące zanim wstąpią w powtórne małżeństwo' (sura 2;228) → by sprawdzić czy nie jest w ciąży. Z jedną kobietą można było rozwieźć się 2 razy, 3 raz nie można było się z nią pobrać, chyba, że ona ożeni się z kimś innym i rozwiedzie → wtedy można (obejście prawa); opuszczona żona powinna dostać posag rozwód); rozwiązanie małżeństwa następuje na podstawie wykupu (zwrot mahru); 'rozwód przekazany' mąż odstępuje prawo do rozwodu na żonę;

najwyższy wskaźnik rozwodów : Kuwejt (36,9%)

Związki okresowe mut`a : (rozkosz)

1. podczas pobytu u obcego plemienia

2. jako desakralizacja po dokonaniu pielgrzymki

3. w formie tradycyjno-obyczajowej w niektórych krajach szyickich zawierana na określony czas : od 1h do 99 lat

Sytuacja kobiety w Islamie:

dawna Arabka, która przyjęła islam mogła czuć się bezpiecznie; wielki awans dla kobiet, które przyjęły islam; muzułmańska dziewczyna wychodziła za mąż z racji ojca; ograniczenie swobody kobiet do minimum (zasłona twarzy i harem); najważniejszym obowiązkiem kobiety był dom, rodzina;

'nie jest zgodne z prawem, aby kobieta, która wierzy w Allacha pozwalała sobie w domu męża na coś, czemu on sam się sprzeciwia. Kobieta nie może wychodzić z domu, jeżeli mąż się na to nie zgodzi i nie może być posłuszna komuś, kto sprzeciwia się jego rozkazom. Nie może odmawiać dzielenia z nim łoża.' (Hadis, Al-Hakima)

tylko matka ma przewagę nad danym mężczyzną; samo urodzenia dziewczyny nie było powodem do radości; po zawarciu związku zaczyna się nowy etap życia → usługiwanie dla męża; kobieta może wyjść z domu → odwiedziny u krewnych, wyjście na cmentarz;

3x 'nie chcę Cię' z ust męża oznacza koniec małżeństwa; mężczyzna podejmuje decyzje, dla dobra kobiety (niby xD);

Wdowieństwo:

przez 1 rok wdowa musiała przebywać w namiocie; nie mogła się myć ani przebierać, dostawała nowe ubranie, gdy te stare samo rozpadło się z brudu, ze starości; pod koniec roku przynoszono jej gołębia, wkładała go sobie do ... (nikt nie wie o co chodzi xD) i gołąb od razu ginął; po wyjściu z namiotu rzucenie w psa wielbłądziego łąjna xD → i wracała do normalnego życia; jeśli wdowa zajdzie w ciążę to może zostać ukamieniowana; hańbą jest być zgwałconą → jeżeli wdowa zajdzie w ciąże po zgwałceniu idzie do więzienia