Ekonomika przedsiębiorstw

1. Pojęcie budżetu państwa:

Budżet państwa - najwyższej rangi plan finansowy polityki państwa oraz narzędzie polityki społecznej, uwzględnia planowane dochody i wydatki państwa na następny rok budżetowy.

5. Podatek dochodowy od osób prawnych:

Rodzaj podatku bezpośredniego obciążającego dochody uzyskiwane przez osoby prawne. Po raz pierwszy w Polsce został wprowadzony ustawą z dnia 31 stycznia 1989 r. Podatnikami tego podatku są wszelkie osoby prawne, niezależnie od faktu w jaki sposób osobowość tę nabyły oraz spółki kapitałowe w organizacji.

9. Deficyt budżetowy:

Występuje, gdy wydatki w budżecie danej instytucji (zazwyczaj państwa) są wyższe niż jej dochody. Przeciwieństwem deficytu jest nadwyżka budżetowa. Ekonomiści rozróżniają trzy typy deficytów: rzeczywiste - będące faktyczną różnicą pomiędzy wydatkami i dochodami w danym okresie, strukturalne - będące wartościami hipotetycznymi, powstającymi w warunkach, gdy dochody i wydatki realizowane są przy pełnym wykorzystaniu zdolności wytwórczych gospodarki, cykliczne - będące rezultatem wpływu cyklu koniunkturalnego (recesji bądź ożywienia) na dochody i wydatki budżetowe w warunkach, gdy gospodarka nie funkcjonuje przy pełnym wykorzystaniu czynników wytwórczych.

11. PKB, inflacja, bezrobocie:

PKB – Produkt Krajowy Brutto - pojęcie ekonomiczne, oznaczające jeden z podstawowych mierników dochodu narodowego stosowanych w rachunkach narodowych. PKB opisuje zagregowaną wartość dóbr i usług finalnych wytworzonych na terenie danego kraju w określonej jednostce czasu (najczęściej w ciągu roku) (4%)

Inflacja - wzrost ogólnego poziomu cen. Przeciwieństwem inflacji jest deflacja. Korzystnym efektem niewielkiej inflacji może być ułatwienie renegocjacji realnej wartości niektórych cen oraz płac. Rodzaje inflacji: pełzająca – nie przekracza 5% rocznie, umiarkowana (krocząca) – oscyluje w granicach 5-10% rocznie, galopująca – roczny wzrost cen według stopy dwu- lub trzycyfrowej, megainflacja – stan pośredni między inflacją galopującą i hiperinflacją, hiperinflacja – miesięczny wzrost cen przekracza 50%

Bezrobocie – zjawisko społeczne, w którym część ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje faktycznego zatrudnienia z różnych powodów. Pod pojęciem bezrobotnego można rozumieć osobę niezatrudnioną, nie prowadzącą działalności gospodarczej i nie wykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia (w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy). Bezrobotnym w rozumieniu przepisów Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy jest osoba, która:

- ukończyła 18 rok życia (pełnoletnia),

- nie ukończyła 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn,

- aktualnie nie uczy się na żadnym szczeblu kształcenia lub nie jest skierowana na szkolenie przez PUP,

- jest zameldowana lub pozostaje w naszym kraju legalnie lub jej pobyt może zostać zalegalizowany (azyl polityczny, karta stałego lub czasowego pobytu, obywatele UE).

12. Instrumenty, które wykorzystuje Bank Centralny, aby zrealizować założenia Banku:

- stopy procentowe (cena, jaką musi zapłacić kapitałobiorca za czasowe użytkowanie pożyczonego kapitału)

- rezerwy obowiązkowe (muszą je tworzyć banki komercyjne obracające pieniędzmi depozytariuszy, rezerwę obowiązkową stanowi część środków zdeponowanych w bankach w formie wkładów bieżących i terminowych)

- operacje otwartego rynku (kupno-sprzedaż przez Bank Centralny papierów wartościowych, będących w obrocie rynkowym)

- operacje kursowe (oddziaływanie na krajowy poziom kursów walutowych, zwiększając z własnych rezerw podaż danej waluty obcej na rynku, bank centralny obniża jej cenę, natomiast zmniejszając podaż poprzez – zwiększa cenę)

13. Funkcje ekonomiczne banków:

- tworzenie pieniądza centralnego jako ostatecznego środka zapłaty (bankowość emisyjna),
- tworzenie zdecentralizowanego pieniądza wkładowego jako instrumentu kredytowego i środka płatniczego (bankowość komercyjna),
- pośredniczenie pomiędzy posiadaczami środków pieniężnych a ich użytkownikami (bankowość komercyjna oraz banki o specjalnych zadaniach).

15. Podstawowe podmioty gospodarcze w polskiej gospodarce rynkowej:

Gospodarstwo domowe - jedna osoba lub ich zespół, razem zamieszkujących lub niezamieszkujących razem, wspólnie się utrzymujących (w ogromnej większości połączonych więzami biologicznymi i stanowiących rodziny). Osoby samotne, utrzymujące się samodzielnie, to jednoosobowe gospodarstwa domowe. Gospodarstwo domowe jest kategorią ekonomiczną, kryterium: posiadanie oraz zarządzanie wspólnym majątkiem oraz wspólnym budżetem w celu zaspokajania głównych potrzeb członków gospodarstw domowych.

Przedsiębiorstwa - inaczej jednostka gospodarcza, wyodrębniona prawnie, organizacyjnie i ekonomicznie jednostka, prowadząca działalność gospodarczą. Najczęściej definiowanym celem działalności przedsiębiorstwa jest osiąganie zysku lub zaspokajanie potrzeb konsumentów. W jego skład mogą wchodzić mniej lub bardziej odrębne jednostki gospodarcze, nazywane zakładami. Nieco inne znaczenie ma przedsiębiorstwo w języku prawnym. Przedsiębiorstwo posiada samodzielność ekonomiczną. Może również, lecz nie musi, posiadać osobowość prawną. Potocznie przedsiębiorstwo określa się również jako "firmę", jednak słowo to ma inne znaczenie prawne.

Banki - osoby prawne wykonujące działalność gospodarczą, polegającą na przyjmowaniu depozytów, udzielaniu kredytów, wydawaniu instrumentów pieniądza elektronicznego oraz innych czynności, określonych przepisami ustawy. Rodzaje banków: Centralny, operacyjne, uniwersalne, wyspecjalizowane, państwowe, spółdzielcze, banki w formie spółek akcyjnych

Giełda papierów wartościowych - to rynek, na którym maklerzy dokonują na rachunek klientów transakcji kupna-sprzedaży akcji, obligacji (skarbowych i korporacyjnych), warrantów, opcji i certyfikatów inwestycyjnych. W Polsce została otwarta 16 kwietnia 1991 r.

16. Elementy struktury organizacyjnej:

Struktura organizacyjna – układ stanowisk i składających się z nich komórek organizacyjnych wewnątrz organizacji. Jest ona zazwyczaj w większych organizacjach ujmowana w schemat organizacyjny i wyznaczana jest przez szereg czynników, do których należą: formalizacja, departamentalizacja, centralizacja - decentralizacja, rozpiętość kierowania, podział pracy, linia podporządkowania.

17. Organizacja, zarządzanie, kierowanie:

Organizacja - to celowa grupa społeczna, która funkcjonuje według pewnych reguł i zasad, współpracująca ze sobą - by osiągnąć określony cel. Istotą organizacji jest świadomość zasad, reguł, misji, celów oraz synergia (dopasowanie, wspomaganie działań innych).

Zarządzanie - należy do nauk ekonomicznych, działalność kierownicza, jest sztuką osiągania zamierzonych rezultatów przez innych ludzi, zarządzający (menedżerowie) osiągają cele organizacji poprzez organizowanie pracy innych, a nie przez wykonywanie zadań osobiście.

Kierowanie - proces planowania, przewodzenia, organizowania, kontrolowania oraz wykorzystywania wszystkich zasobów organizacji dla osiągnięcia zamierzonych celów.

18. Proces podejmowania decyzji:

I. Faza rozpoznania polega na identyfikacji problemu decyzyjnego, określeniu przyczyn jego powstania oraz możliwości i ograniczeń rozwiązania.
II. Faza projektowania obejmuje trzy czynności:
• Formułowanie różnych wariantów rozwiązań danego problemu decyzyjnego
• Określenie kryteriów, za pomocą, których będzie się dokonywać oceny tych wariantów
• Ocenę każdego wariantów rozwiązań
Im więcej będziemy mieć wariantów rozwiązania, tym mamy większe szanse na to, że dokonany ostatecznie wybór będzie słuszny.
III. Faza wyboru polega na porównaniu wcześniej ocenianych wariantów rozwiązań problemu oraz wyborze tego, który w najwyższym stopniu spełnia nasze kryteria. W tej fazie musi być określony sposób i termin realizacji decyzji.

20. Wydajność pracy i sposoby jej mierzenia:

Wydajność pracy - Jest miarą sprawności gospodarowania przedsiębiorstwem. Liczy się ją jako stosunek wielkości produkcji do liczby pracowników lub do liczby przepracowanych godzin.

21. Stan i struktura zatrudnienia:

- Pracownicy na stanowiskach robotniczych (bezpośrednio produkcyjni, pomocniczy)

- pracownicy na stanowiskach nierobotniczych (z kierownictwa przedsiębiorstwa, techniczni, ekonomiczni, administracyjni, gospodarczy)

- pracownicy fizyczni i umysłowi

- pracownicy stali, okresowo zatrudnieni i sezonowi

- pracownicy pełnozatrudnieni i niepełnozatrudnieni

- uczniowie (pracownicy, z którymi przedsiębiorstwo zawarło umowę o naukę zawodu)

Struktura zatrudnienia jest tym korzystniejsza, im większy jest udział pracowników bezpośrednio realizujących podstawowe cele działalności przedsiębiorstwa

22. Biznesplan i jego elementy:

Biznesplan - Sporządzany jest na potrzeby wewnętrzne firmy, a także jest elementem komunikacji zewnętrznej firmy – m.in. sporządzany jest dla banków, inwestorów w celu pozyskania źródeł finansowania inwestycji. Biznesplan to element planowania strategicznego. Wytycza cele, metody działania oraz pomaga dokonać właściwego wyboru spośród kilku wariantów inwestycyjnych. Przedstawia analizę stanu obecnego firmy, a także może być podstawą działania dla przyszłych przedsiębiorców. Jest to średnioterminowy i kompleksowy spis celów oraz zadań, jakie stawia się przed przedsiębiorstwem, ujęty w formie pisemnej. Jego elementami są m.in. analiza finansowa, analiza rynku, analiza SWOT.

23. Majątek przedsiębiorstwa i jego struktura:

Majątek przedsiębiorstwa - majątek trwały i obrotowy ujęty w zapisie bilansu przedsiębiorstwa po stronie aktywów. Aktywa firmy pomniejszone o zobowiązania są nazywane zwykle kapitałem własnym lub majątkiem netto. Majątek netto razem ze zobowiązaniami tworzy w zapisie bilansu przedsiębiorstwa pasywa, które są źródłem pokrycia majątku trwałego i obrotowego. Majątek jest własnością przedsiębiorstwa i nie ma bezpośredniego przeniesienia na właścicieli kapitału.

24. Majątek trwały i jego struktura:

Majątek trwały (aktywa trwałe) - część aktywów jednostki gospodarczej o przewidywanym okresie użytkowania dłuższym niż rok. W skład majątku trwałego wchodzą: wartości niematerialne i prawne, rzeczowe aktywa trwałe: środki trwałe i środki trwałe w budowie, należności długoterminowe, inwestycje długoterminowe, długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

25. Zużycie majątku trwałego:

Zużycie majątku trwałego - Dekapitalizacja, proces zmniejszania się wartości kapitału trwałego (kapitał) w sytuacji, gdy fizycznemu jego zużyciu nie towarzyszą dostatecznie duże inwestycje, uzupełniające na bieżąco ubytki. Proces dekapitalizacji może dotyczyć pojedynczych przedsiębiorstw, branż lub gałęzi produkcji albo całej gospodarki. Jego przyczyny: niewłaściwa gospodarka finansowa w przedsiębiorstwie, zanikanie popytu na produkty danej branży lub gałęzi, kryzys gospodarczy i in., powodują niemożliwość lub nieopłacalność inwestycji, także odtworzeniowych

26. Majątek obrotowy i jego struktura:

Majątek obrotowy – aktywa obrotowe, są to aktywa o zapadalności krótkoterminowej, do których należą zapasy, należności, środki pieniężne i inne wartości o łatwiejszym dostępie, aniżeli aktywa trwałe. Rzeczowe aktywa obrotowe (zapasy) są przeznaczone do zbycia lub zużycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub w ciągu normalnego cyklu operacyjnego właściwego dla danej działalności, jeżeli trwa ona dłużej niż 12 miesięcy. Aktywa obrotowe zmieniają swoją postać w przedsiębiorstwie, przynosząc zysk.

28. Przychody przedsiębiorstwa:

Przychody przedsiębiorstwa - wartość sprzedanych produktów. Wielkość przychodów zależy od rozmiarów sprzedaży i od uzyskanej ceny. 

29. Koszty przedsiębiorstwa:

Pieniężny wyraz zużycia czynników produkcji niezbędnego dla wytworzenia dobra lub usługi.

30. Klasyfikacja kosztów według układu rodzajowego:

Układ rodzajowy kosztów, układ strukturalny kosztów działalności przedsiębiorstwa, wykorzystywany w sprawozdawczości finansowej. Rozróżnia się w nim następujące rodzaje kosztów: amortyzację, wynagrodzenia, świadczenia na rzecz pracowników (składki ZUS), koszty materiałów i energii, koszty usług obcych, koszty podróży służbowych oraz podatki i opłaty zaliczone w ciężar kosztów (np. podatek od nieruchomości, od środków transportu, opłaty skarbowe itp.).

31. Zasady ustalania wyniku finansowego:

Wynik finansowy jednostki ustalany jest z zachowaniem zasady współmierności, zwanej także zasadą doboru przyczynowego. Według tej zasady przy wyznaczaniu wyniku finansowego koszty są przeciwstawiane tym przychodom, na osiągnięcie których zostały poniesione. Koszty są zatem przypisywane do okresu, w którym zarejestrowano przychody, na osiągnięcie których koszty te zostały poniesione.

32. Podział zysku:

Zysk lub stratę z działalności firmy rozliczamy według uregulowań właściwych dla formy prawnej jednostki. Oznacza to, że obowiązują w pierwszej kolejności zasady określone w uor, a następnie: dla spółek handlowych - Kodeks spółek handlowych, dla spółdzielni - Prawo spółdzielcze, dla przedsiębiorstw państwowych - ustawy o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych, dla samodzielnych publicznych ZOZ - ustawy o zakładach opieki zdrowotnej