Sok żołądkowy: pepsynogen (produkują komórki główne), kwas solny (produkują komórki okładzinowe), woda, składniki mineralne
W ciągu doby 6litrów soku żołądkowego na 1kg paszy
Produkcję soku stymuluje układ nerwowy i hormonalny przewodu pokarmowego.
*Faza nerwowa- odruch, reakcja na bodźce: smak, wygląd, zapach, termin karmienia
Odruch Pawłowa- na zasadzie odruchu warunkowego i bezwarunkowego wydzielanie soku żołądkowego
Hormon gastryna- przenika do krwi, (podrażnienie mechano- i chemoreceptorów) i powoduje wydzielenie soku żołądkowego
*Faza jelitowa wydzielania soku żołądkowego- w trakcie tej fazy 50% soku wydzielane jest, jeśli kończy się faza nerwowa, wtedy zaczyna się faza jelitowa
1- 2pH w żołądku
*Nieaktywny pepsynogen- aktywna pepsyna, dzieli ona białka na peptydy
Nieaktywny pepsynogen uaktywnia powstała już pepsyna oraz kwas solny.
Pepsyna powoduje wytrącanie białek z mleka (tworzenie skrzepu białkowego, zalega dłużej w żołądku i może ulec lepszemu działaniu enzymów)
*bakteriostatyczny sposób działania żołądka, działa na bakterie (drobnoustroje) znajdujące się w żywności, szczególnie u zwierząt mięsożernych
-Młode koźlęta- enzym renina (podpuszka)- jego rola polega na rozkładzie i ścinaniu białka mleka.
Głównym białkiem w mleku jest kazeina, która dzięki działaniu enzymu reniny zamienia się na parakazeinawapnia, tworząc skrzepy nierozpuszczalne w wodzie. Ten enzym funkcjonuje do 40dnia życia.
-aktywność lipazy (rozkłada tłuszcze) i amylazy (cukry).
Z żołądka masa pokarmowa wędruje do dwunastnicy. W jelicie przebiegają procesy trawienne oraz wchłanianie strawionych składników pokarmowych. Sok trzustkowy zbudowany z enzymów wytwarzanych przez błonę śluzową dwunastnicy. Żółć produkowana w wątrobie, odczyn wydzielin w jelicie wyraźnie zasadowy. Neutralizuje się kwaśny odczyn pokarmu z żołądka. Sok trzustkowy przewodem trzustkowym dostaje się do dwunastnicy 7- 8,5pH odczyn. Główne składniki soku to enzymy trawienne.
- odruchy warunkowe i bezwarunkowe wydzielania soku
-hormony- wspomagają wydzielanie
Hormon sekretyna- obecność treści pokarmowej w dwunastnicy uwalnia sekretynę, która z krwią dostaje się do trzustki i stymuluje produkcję soku żółciowego. Powoduje ona hamowanie produkcji kwasów solnych w żołądku.
Proenzym- forma pierwotna enzymu, nieaktywna.
Enzymy trawiące:
*białko w jelicie (sok trzustkowy),
trypsyna aktywna- trypsynogen nieaktywny
chemotrypsynogen, prolestaza, prokarboksylaza- nieaktywne
*enzymy hydrolizujące węglowodany
α- amylaza
*tłuszcze
enzym lipaza
Sok trzustkowy zawiera enzymy trawiące białka, tłuszcze i węglowodany.
Trypsynogen aktywuje enterokinaza do trypsyny, a trypsyna uaktywnia kolejne cząstki trypsynogenu oraz pozostałe enzymy. Trypsyna rozrywa konkretne połączenia między konkretnymi peptydami (dzieli białko na aminokwasy)- w wyniku rozkładu powstają wolne aminokwasy oraz krótkie peptydy, które potem są rozkładane w ścianie jelita.
Elastyna- białka budujące tkankę łączną, ścięgna itp.
Rozkłada trudnostrawne białko- elastaze.
Inhibitory- hamują aktywność trypsyny
Tostowanie- poddawanie soi działaniu wysokiego ciśnienia i temperatury, aby zahamować działanie inhibitora niekorzystnego
Hydrolazy glikozydowe:
*amylazy α i β- trawienie skrobi i glikogenu
lipaza tłuszczowa- hydrolizuje wiązania estrowe
Żółć- kwasy tłuszczowe w żółci powodują ułatwienie rozkładu tłuszczy do mniejszych cząstek (emulgacja tłuszczu), aktywacja lipazy trzustkowej, z tłuszczów powstają wolne kwasy tłuszczowe i monoacyloglicerole, które łączą się z żółcią w tzw. micele i mogą dostać się do krwi i limfy.
Sok jelitowy pH 8; enzymy: maltaza, laktaza, sacharaza- są to enzymy, które trawią kwasy nukleinowe
Enetrokinina- uwalniany do krwi powoduje uwalnianie soku jelitowego
Jelito grube-
*niestrawione składniki pokarmowe: celulozy, chemicelulozy, ligniny
Obfite ilości śluzu wydzielane
Mucyna- chroni ściany jelita
Jelito ślepe- pewne bakterie rozkładają węglowodany strukturalne (u niektórych) rozkład białek, złuszczający się nabłonek układu pokarmowego, wydzielany amoniak
Bakterie gnilne- powodujące uwalnianie się niektórych gazów: amoniak, metan, siarkowodór, wodór
U konia i królika jelito ślepe odgrywa bardzo ważną rolę, są tam procesy podobne do procesów w żwaczu u przeżuwaczy.
W jelicie tym 2/3 celulozy podlega fermentacji w jelicie grubym. W wyniku tego procesu powstają lotne kwasy tłuszczowe, które są głównym źródłem energii u konia.
U świń 15% włókna może ulec rozkładowi.
W jelicie grubym następuje odwodnienie masy i formowanie kału.
Produkcja kału :
*15-30kg na dobę krowa
*10-15 kg na dobę u konia
*0,5-3 kg świnia
Młode przeżuwacze nie mają w pełni wykształconego wielokomorowego żołądka. Nie jest wykształcony żwacz i czepiec mleko dostaje sie rynienką przełykową do trawieńca. W miarę rozwoju zwierzęcia zaczynają się rozwijać pozostałe komory, odruch zanika, a następuje rozwój żwacza ok 3 miesiąca. W wieku ok 6 tygodnia zaczynają zasiedlać i namnażać sie bakterie i pierwotniaki.
Ślina u przeżuwaczy odczyn wyraźnie zasadowy pH 8,6
Receptory dają bodźce do wydzielania śliny.
U przeżuwaczy wydzielana jest ciągle, ale w różnej intensywności (dużo przy pobieraniu pokarmu), bydło produkuje dziennie nawet do 200l śliny, u owiec 10-15litrów
70-80% płynu żwaczowego stanowi ślina.
Pasze nie mogą być zbyt rozdrobnione, ponieważ zwierzęta mniej przeżuwają i zwiększa się pH w żwaczu tzw. kwasica żwacza (gdy większe pH utrzymuje się dłuższy czas w żwaczu) przez co następuje zahamowanie trawienia przez mikroorganizmy, więc przeżuwacze mają mniejszą przyswajalność pasz.
Ślina przeżuwaczy zawiera dużo mocznika (produkowany w wątrobie)
CO(NH2)2- mocznik
W kilka godzin po spożyciu pokarmu pasza w żwaczu tworzy homogenną (jednolitą) masę.
W czasie odruchu przeżuwania- efekt odbicia i ruch antyperystaltyczny
Ok 40-50 ruchów żuchwą na 1 min
Odruch przeżuwania stymulowany przez mechaniczne receptory przy ujściu do żwacza.
Przy dużej ilości włókna duża stymulacja. Całkowite zahamowanie ruchu przeżuwania może spowodować kwasicę żołądkową.
Proces przeżuwania trwa od 7- 7,5h na dobę- przy dobrym, prawidłowym żywieniu
Przeżuwanie może zajmować tyle co czas poszukiwania paszy.
1-2h na dobę- skarmianie paszami treściwymi
Płyn żwaczowy 100%- w tym 70-80% ślina; 10%- bakterie i pierwotniaki, grzyby i bakteriofagi
Przemiana węglowodanów celulozy i chemicelulozy
Z rozłożonego białka korzystają mikroorganizmy
Biouwodorowanie- zamiana kwasów tłuszczowych nienasyconych w nasycone.
Lotne kwasy tłuszczowe 70-80% zapotrzebowania na energię
Biomasa pod wpływem enzymów rozkłada się, jest źródłem białka dla przeżuwaczy
BAKTERIE
Syntetyzowanie witamin (E, K np.)
Różne procesy w żwaczu
Niezbędne warunki w żwaczu:
-beztlenowe
-pH 6,2- 7 odczyn
-temp 39,5OC
-wilgotność 80-85%
-stabilizacja tych warunków przez 24-48h
-mieszanie się treści pokarmowej żwacza
PIERWOTNIAKI w procesach w żwaczu:
- podobnie jak bakterie jedne trawią celulozę i chemicelulozę
-wytwarzanie enzymów proteolitycznych (trawiące białka) i trawiące tłuszcze
- niektóre trawią skrobię
- odżywiają się bakteriami
25% białka mikroorganicznego z czego: 75% bakterie i 25% pierwotniaki
40-80%- białko ulega strawieniu w żwaczu
10-40%- tłuszcze i węglowodany ulegają strawieniu w żwaczu