Inflacja – def. Na slajdzie

Czysta inflacja – przypadek szczególny, kiedy wszystkie ceny dóbr i czynników produkcji wzrastają w tym samym tempie

Deflacja- jest to proces utrzymującego się spadku cen (odwrotność inflacji)

Stopa Inflacji – wskaźnik, który określa o ile średnio wzrosły ceny w danym okresie np. jeśli stopa inflacji wynosi 10% w danym roku, to ceny w stosunku do roku poprzedniego wzrosły średnio o 10%. Można wyróżnić następujące wskaźniki inflacyjne: CPI – wskaźnik cen dóbr i usług konsumpcyjnych, PPI – wskaźnik cen dóbr i usług produkcyjnych, delator PKB – wskaźnik wszystkich dóbr i usług wchodzących w skład PKB.

Teoria (hipoteza) Fischera – wzrostowi inflacji o 1% towarzyszy wzrost stopy proc. O 1% (miernik przychodu, jaki przysługuje posiadaczowi kapitału z racji udostępnienia go innym) Realna stopa ?procentowa = nominalna stopa procentowa – stopa inflacji

Pełzająca – d 5 %, nie zakłoca procesów gosp.
Krocząca – do 10%, zaczyna wymykać się spod kontroli

Galopująca – 10-150%, zakłoca stabilność gosp i uniemożliwia wzrost: niepewność inwestycji i oszczędzania, trudne do przewidzenia reakcje przedsiębiorstw

Szalejąca – powyżej 150%, pieniadz tracie na wartości z każdym dniem, ludzie pozbywaja się pieniędzy i wykupują towary – załamanie całej gosp

Inflacja ukryta różni się od inflacji jawnej tym, że trudności z nabyciem produktów nie są spowodowane wzrostem ich cen, lecz brakiem towarów w sklepach i niemożliwością ich zakupu.

Do najważniejszych przyczyn powstawania inflacji możemy zaliczyć:

1. niezrównoważony budżet państwa (wydatki z budżetu przewyższają wpływy),

3. ingerencję państwa w politykę emisyjną banku centralnego, co prowadzi w rezultacie do nadmiernej ilości pieniądza,

5. wzrost cen podstawowych surowców energetycznych (powoduje to wzrost kosztów produkcji i wzrostu cen),

7. długookresowe dodatnie saldo bilansu handlowego (nadwyżka eksportu nad importem),

9. monopolizację gospodarki (monopoliści wzrost kosztów produkcji mogą przenosić na cenę).

2. przeinwestowanie gospodarki (nadmierne rozwinięcie procesu inwestycyjnego finansowanego przez państwo),

4. wadliwą strukturę gospodarki,

6. import inflacji (wraz ze wzrostem cen artykułów importowanych przez dany kraj następuje wzrost kosztów produkcji , a co za tym idzie wzrost cen),

8. recesją gospodarczą (obniżenie wydajności pracy, a tym samym wzrost kosztów produkcji),

Teorie inflacji

Popytowa teoria inflacji (Keynesa)

Przyczyną inflacji według tej teorii jest ustalenie się globalnego popytu na towary na poziomie przewyższającym możliwości jego zaspokojenia.

Ta nadwyżka jest luką inflacyjną, czyli nie zrealizowana nadwyżka popytu globalnego nad globalną podażą, która nie została rozładowana przez podwyżkę cen (odcinek AB). W warunkach swobodnego kształtowania się cen rynkowych pojawienie się luki inflacyjnej wywołuje inflacje.

Przekątna pokazuje równowagę między globalnym popytem i globalną podażą.

Punkt A - sytuacja równowagi gospodarczej przy pełnym wykorzystaniu zdolności wytwórczych.

Y o - potencjalny dochód.

Punkt B – popyt globalny jest wyższy niż podaż globalna. AB - luka inflacyjna.

Punkt C- nowy punkt równowagi przy wyższych cenach w długim okresie.

Monetarna (neoilościowa) teoria inflac

Zawiera ona następujące założenia:

1. Popyt na pieniądz jest wielkość stabilna.

2. Szybkość obiegu pieniądza jest wielkość stała.

3. Y - zależy od rozwoju czynników produkcji w gospodarce.

Dlatego inflacja zgodnie z tą teorią jest zjawiskiem czysto pieniężnym i jej wysokość zależy wyłącznie od tempa wzrostu podaży pieniądza w obiegu. Tempo wzrostu cen (P) zależy od tempa wzrostu podaży pieniądza (M).

Przyczynę inflacji upatruje się w błędnej polityce pieniężnej banku centralnego.

Istotny wkład w rozwój tego poglądu wniósł na początku XX wieku I. Fisher, formułując równanie wymiany towarowej:

M•V m = (P•Y)

M - ilość obiegu pieniądza w ujęciu nominalnym;

V m - szybkość obiegu pieniądza, oznaczająca ilość transakcji towarowych, obsługiwanych przez jednostkę pieniądza w jakimś okresie;

P - poziom cen towarów;

Y - realny dochód narodowy, określający rozmiar dokonywanych transakcji towarowych.

Kosztowa teoria inflacji

Według tej teorii przyczyną inflacji jest wzrost kosztów produkcji niezależnie od agregatowego popytu na towary. Spirala inflacyjna – następowanie po sobie: wzrost kosztów produkcji-> wzrost cen towarów-> wzrost płac-. Kolejny wzrost kosztów produkcji. Wzrost kosztów może być spowodowany różnorodnymi przyczynami:

inflacja płacowa, gdy następuje wzrost płac niezależnie od popytu na pracę;

inflacja wywołana przez zyski, gdy przedsiębiorstwa wykorzystują swoją pozycję monopolistyczną, aby podnosić ceny niezależnie od popytu na ich wyroby;

inflacja wywołana przez ceny dóbr importowanych, gdy ceny te rosną niezależnie od poziomu agregatowego popytu;

inflacja wywołana przez podatki, gdy wzrost podatków, przerzucany jest na ceny.

Skutki inflacji

koszty „zdzieranych zelówek” - symbolizują dodatkowy czas i wysiłek wkładany przez ludzi w zawieranie transakcji w sytuacji, gdy próbują oni poradzić sobie za pomocą mniejszych zasobów realnego pieniądza.

koszty „zmienianych jadłospisów” – koszty, jakie przedsiębiorstwa muszą ponieść, aby wydrukować one katalogi, jadłospisy, metki z cenami itd. Wówczas, gdy ceny ulegają zmianie.

drenaż podatkowy- wzrost realnych wpływów podatkowych wywołanych inflacją zwiększającą dochody nominalne, co sprawia, że niektórzy podatnicy zostają zaliczeni do wyższych przedziałów opodatkowania w systemie progresywnego podatku dochodowego. Tym samym państwo odnosi zyski kosztem obywateli.

zniekształcenie informacyjnej funkcji cen – problemy z porównywaniem cen, gdyż nie informuje ona o wartości towarów (ceny mogą być inne następnego dnia)

ucieczka od pieniądza – ludzie pozbywają się pieniędzy kupując towary (nawet niepotrzebne) lub walutę obcą

redystrybucja dochodów – nieoczekiwanej inflacja powoduje przepływ dochodu i bogactwa od tych którzy zawarli umowy zapewniające im otrzymywanie płatności w ujęciu nominalnym (pożyczkodawcy i pracownicy) do tych, którzy ich opłacają (przedsiębiorstwa i pożyczkobiorcy)

deficyt w bilansie płatniczym

Krzywa Philipsa

Krótkookresowa

Na początku sądzono, że krzywa Pokazuje, że wyższej stopie inflacji towarzyszy niższa stopa bezrobocia i odwrotnie. Sugeruje to, że możemy wybierać (czyli dokonywać substytucji) między wyższą inflacją a niższym bezrobociem lub odwrotnie. Po roku 1970 krzywa przestała obowiązywać..

Wybór między inflacją a bezrobociem ma charakter przejściowy i istnieje tylko w trakcie dostosowywania się gospodarki do gwałtownie zmienionego poziomu popytu globalnego.

Szybkość z jaką gospodarka przesuwa się z powrotem po krzywej Philipsa zależy od stopnia elastyczności płac pieniężnych a zatem i cen.

Wzrost popytu globalnego -> przejściowy wzrost produkcji -> spadek bezrobocia (DO GÓRY)

Podwyżka płac i cen, ceny wzrastają szybciej niż nominalna ilość pieniądza-> zmienjeszenie realnej podaży pieniądza oraz łacznego popytu -> pełne zatrudnienie (PUNKT E)

Spadek globalnego popytu -> wzrost bezrobocia (NA DÓŁ)

Tempo wzrostu płac nominalnych i cen zwiększy realna podaż pieniądza i poziom łacznego popytu -> punkt równowagi (PUNKT E)

Długookresowa

Wysokość punktu E krzywej krótkookresowej zalezy od krzywej Philipsa w długim okresie.

W długim okresie krzywa Philipsa przebiega pionowo. Jeżeli rząd chce przesunąc krzywą krótkookresową w dół musi przekonać ludzi, że inflacja obniży się w przyszłości.

Hipoteza stopy naturalnej: po szoku popytowym wielkości realne wracają do poziomu długookresowego

Związek między płacami realnymi a nieoczekiwaną inflacją.

Wysokość płac realnych nie ulega zmianie przy zawieraniu kontraktów płacowych z uwzględnieniem inflacji.

1)Rząd chce zmniejszyć inflacje z górnego E (równowaga) do dolnego F (równowaga). Zaklada zmniejszenie inflacji z x1 do x2. W krótkim okresie przedsiębiorstwa muszą zwiekszać nominalne zgodnie ze starym tempem inflacji przez zawarte wczesniej umowy. Ceny rosna szybciej niż nominalna ilość pieniądza. Popyt globalny spada i pojawia się przymusowe bezrobocie. Po krzywej E w dół. Jeżeli ludzie uwierzą na te zmiane to przesuwa się w dół do krzywej f. Realna podaż pieniądza wzrasta, zwiększa się poziom popytu globalnego i bezrobocie powraca do poziomu naturalnego F. Jeżeli ludzie nie uwierza to przesuwamy się jeszcze nizej po krzywej wyższej i rząd nie wytrzymując nerwowo podniesie podaz pieniadza by podnieść łaczny popyt. Przez to gospodarka wraca do punktuE na wyższej krzywej.

2)Przedsiębiorca mając doczyneinia z nieoczekiwaną inflacją nie jest w stanie odróżnić zmian popytu nominalnego od realnego, zwiększa zatem zatrudnienie aby nie ponosić strat -> na niższej krzywej z równowagi do góry. Pracodawca oblica placę realną odnośni produkowanych artykułów, przez to że cena ta rośnie placa nominalna dla pracowników oznacza niższą odczuwalną płacę realna. Pracownik ocenia poziom swojej placy w oparciu o ceny kupowanych artykułów. W skutek wzrostu płac nominalnych pracownik stwierdzi że place realne wzrosly a pracodawca że spadły. Poznając przyczynę wzrostu cen. Realny wzrost wynagrodzeń, pracownicy rezygnuja z pracy. Pracodawca stwierdza że ceny jego produktów są proporcjonalnie większe do pozostałych dóbr, rezygnuje ze zwiekszenia produkcji i wyższych stawek płac realnych -> przejście na wyższą krzywą do równowagi.