Somatyczna embriogeneza proces biologiczny podczas którego następuje formowanie zarodków z komórek wegetatywnych (somatycznych)
Czynniki wpływające na somatyczną embriogenezę:
Eksplantant
Skład pożywki (w początkowym etapie konieczne są auksyny)
Warunki kultury (ciemność)
Auksyny: 2,4-D, Picloram, Dicamba
Niskie pH
Bezpośrednia somatyczna embriogeneza zachodzi wówczas gdy w eksplantantach znajdują się komórki kompetentne do indukcji tego procesu.
Pośrednia somatyczna embriogeneza polega na tym, że zarodki formują się z komórek kalusa. Żywe komórki nie mające kompetencji do embriogenezy pod wpływem czynników kultury In vitro podlegają odróżnicowaniu do stanu merystema tycznego i w wyniku podziałów tworzy się kalus (embrionalny). W obrębie kalusa powstają komórki kompetentne do rozpoczęcia somatycznej embriogenezy.
W dalszych etapach w celu rozwoju zarodka w rośliny usuwa się z pożywki auksyny, dodaje cytokininy i wystawia na światło.
Zastosowanie kultur In vitro
Szybkie namnażanie identycznych genetycznie roślin
800 mln szt. sadzonek rocznie, w tym 90% to rośliny ozdobne, producenci w europie: Holandia, Francja, Polska, Niemcy
Eliminacja patogenów i ułatwienie przewozu materiału roślinnego przez granicę (kultury merystemów)
Banki genotypów lub długie przechowywanie materiału roślinnego (temperatury chłodowe ok. 5 st. C lub zamrażanie w ciekłym azocie)
Produkcja haploidów (z gametofitu męskiego tj. z ziaren pyłku – androgeneza, z gametofitu żeńskiego, woreczka zalążkowego – ginogeneza)
Uzyskanie mieszańców międzygatunkowych i międzyrodzajowych (przełamanie bariery niekrzyżowalności)
Indukcja mutacji, selekcja (możemy badać tolerancje na stresy suszy, na mróz, na zasolenie, zakwaszenie, odporność na choroby, herbicydy)
Produkcja metabolitów wtórnych i biotransformacje
Modyfikacja komórek roślinnych/ transformacja