Świetlice środowiskowe, jako placówki wspierające funkcje opiekuńczo-wychowawcze rodziny.

Placówki opiekuńczo-wychowawcze wsparcia dziennego. Placówki wsparcia dziennego dzielą się na dwa

typy:

- opiekuńcze, prowadzone w formie kół zainteresowań, świetlic, klubów, ognisk wychowawczych,

które pomagają dzieciom w pokonywaniu trudności szkolnych i organizowaniu czasu wolnego;

- specjalistyczne, w których jest realizowany program psychokorekcyjny lub psychoprofilaktyczny, w tym terapia pedagogiczna, psychologiczna, rehabilitacja, resocjalizacja;

W placówce wsparcia dziennego prowadzone są następujące formy pracy:

* pomoc w kryzysach szkolnych, rodzinnych, rówieśniczych i osobistych;

* zajęcia socjoterapeutyczne;

* zajęcia korekcyjne, zajęcia kompensacyjne, zajęcia logopedyczne;

* indywidualne programy korekcyjne;

* pomoc w nauce;

* pomoc socjalna;

W wykonaniu swoich zadań placówka wsparcia dziennego o zasięgu gminnym współpracuje z właściwym ośrodkiem pomocy społecznej, a placówka o zasięgu ponadgminnym – z centrum pomocy. Placówka wsparcia dziennego w celu wspierania funkcji opiekuńczej rodziny współpracuje z innymi podmiotami, m.in..: z pracodawcami, mediami, organizacjami pozarządowymi i środowiskami naukowymi. Działają one w najbliższym środowisku lokalnym dziecka. Do zadań tej placówki należą:

● wspieranie rodziny w sprawowaniu jej funkcji opiekuńczych;

● zapewnienie pomocy rodzinie i dzieciom sprawiającym problemy wychowawcze, zagrożonym demoralizacją, przestępczością lub uzależnieniem;

● współpraca ze szkolą;

współpraca z ośrodkiem pomocy społecznej oraz innymi instytucjami w rozwiązywaniu problemów wychowawczych;

● zapewnienie opieki i wychowania;

* dożywianie;

* organizacja czasu wolnego;

* umożliwienie rozwoju zainteresowań;

* organizowanie zabaw i zajęć sportowych;

* stała praca z rodziną dziecka;

* stała współpraca z ośrodkiem pomocy społecznej, szkolą, i sądem opiekuńczym i innymi podmiotami działającymi w środowisku lokalnym;

• Świetlice środowiskowe - są placówkami przeznaczonymi szczególnie dla uczniów z zaburzeniami zachowania i dysfunkcjonalnym środowiskiem rodzinnym. Obejmują one uczniów szkół podstawowych i ponad podstawowych.

• Wychowanków do świetlic przyjmuje się na prośbę rodziców lub wniosek szkoły, pogotowia opiekuńczego, sądu, a także osób prawnych i fizycznych, które uznają potrzebę udzielania pomocy przez taką placówkę.

• Warunkiem przyjęcia jest bardzo często opinia poradni psychologiczno-pedagogicznej lub pogotowia opiekuńczego.

Świetlice środowiskowe sprawują wobec dzieci i młodzieży do nich uczęszczających opieką wychowawczą, tworzą warunki do nauki, rozwijania zainteresowań i uzdolnień, wyrównują braki wychowawcze rodziny i eliminują zaburzenia zachowania.

• Cel głównym działalności świetlic środowiskowych jest: Podjęcie wobec dzieci i młodzieży z rodzin

dysfunkcyjnych i znajdujących się w trudnej sytuacji socjalnej działalności z zakresu przeciw działania patologią społecznym.

Głównym zadaniem świetlic środowiskowych jest wspieranie rodziny z sprawowaniu jej podstawowych funkcji, pomoc w rodzinie i dzieciom oraz współpraca ze szkolą, ośrodkami pomocy społecznej i innymi instytucjami w rozwiązywaniu problemów wychowawczych, poprzez dziania wychowawcze, opiekuńcze i edukacyjne realizowane w świetlicach.

Świetlice środowiskowe działają w oparciu o:

- Ustawę o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2001r.

- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych z dnia 14 lutego 2005r.; Tworzone są przez ośrodki pomocy społecznej, organizacje pozarządowe (stowarzyszenia i fundacje), organizacje wyznaniowe, ośrodki kultury.

Świetlice środowiskowe realizują różnego rodzaju programy. Do najpopularniejszych można zaliczyć:

1) Wsparcie rodzin dzieci w placówkach oraz działania opiekuńczo-wychowawcze dla dzieci

młodzieży tego wymagających

Cele programu:

■ zapewnienie dzieciom i młodzieży, szczególności ze środowisk najuboższych i zagrożonych zjawiskami

patologicznymi, warunków do zrównoważonego rozwoju i wyrównywania szans edukacyjnych, przez:

- udostępnienie szerokiej oferty zajęć pozalekcyjnych: pomoc w nauce szkolnej w tym odrabianie lekcji,

nadrabianie zaległości, organizacja konkursów wiedzy szkolnej

- organizacja zajęć sportowych, tanecznych poprawiających kondycję i rozwój fizyczny dzieci

- zajęcia na świeżym powietrzu: wycieczki, zabawy ruchowe, konkursy i turnieje

- organizacja olimpiad sportowych

- organizacja sekcji sportowych, rajdów rowerowych

- racjonalne dożywianie dzieci w formie podwieczorku i kolacji

■ wyposażenie dzieci i młodzieży w wiedzę, umiejętności i postawy umożliwiające w dorosłym życiu nie popadanie w uzależnienia, przestępczość i używanie przemocy, zapobieganie patologicznym formom zachowania poprzez:

- prowadzenie programów przeciwdziałania przemocy, uzależnieniom, przestępczości,

- udzielania wparcia społecznego dzieciom,

- budowanie atmosfery bezpieczeństwa,

- budowanie poczucia własnej wartości

- zagospodarowanie czasu wolnego,

- nauka budowania i podtrzymywania więzi społecznych, budowania pozytywnych relacji z otoczeniem,

■ udzielanie rodzinom pomocy psychologicznej i pedagogicznej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie:

- diagnoza rodzin,

- organizacja spotkań z psychologiem,

- prowadzenie socjoterapii dla wychowanków i rodzin,

- pomoc rodzinom w kontakcie ze specjalistycznymi instytucjami,

- wczasy terapeutyczne/wychowawcze dla rodzin, jako kontynuacja pracy terapeutycznej/ wychowawczej,

- współpraca z instytucjami świadczącymi pomoc rodzinom najuboższym i dysfunkcyjnym (Ośrodki Pomocy Społecznej, Poradnie Rodzinne, sądy, szkoły i inne),

■ wskazanie dzieciom i młodzieży rożnych form spędzania czasu wolnego alternatywnych wobec patologicznych wzorców środowiska:

- rozwój indywidualnych zainteresowań i pasji

- rozwijanie postaw obywatelskich, nauka jeżyków obcych, wymiana dzieci i młodzieży z krajów UE,

- organizacja zajęć teatralnych, komputerowych, plastycznych i muzycznych

- organizacja czasu wolnego w świetlicy: gry i zabawy grupowe, gry stolikowe, komputerowe itp.,

- organizacja wycieczek turystyczno-krajoznawczych,

- organizacja wyjazdu socjoterapeutycznego, jako kontynuacja pracy rocznej,

● Zamierzone rezultaty działań:

▪ zmniejszenie liczby uczniów drugorocznych,

▪ poprawa wyników szkolnych wychowanków,

▪ polepszenie kondycji fizycznej wychowanków,

▪ wzrost odporności dzieci, polepszenie zdrowia,

▪ wzrost zainteresowania pozytywnymi formami spędzania wolnego czasu,

▪ zmniejszenie liczby rodzin niewydolnych wychowawczo,

▪ zwiększenie ilości pozytywnych zachowań dzieci

▪ polepszenie funkcjonowania dzieci w ich naturalnym środowisku,

▪ wzmocnienie kondycji psychicznej wychowanków,

▪ wzrost wiedzy i umiejętności rodziców i nauczycieli na temat pozytywnych oddziaływań wychowawczych.

Bibliografia:

Kuzynowski A., Rodzina w okresie transformacji systemowej Warszawa 1995,

Kawula S., Brągiel J., Janke A. W., Pedagogika rodziny, Toruń 2009,

Kelm A., O opiece nad dzieckiem w rodzinie, Warszawa 1974,

Brągiel J., Rodzinne i osobowościowe uwarunkowanie sukcesu szkolnego dziecka rodziny rozwiedzionej, Opole 1994,

D.,Pilch T., Elementarne pojęcia Pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, Warszawa 1999

Kawula S., Brągiel J., Janke A. W., Pedagogika rodziny, Toruń 2009,

Auleytner J., Głąbicka K., Polskie kwestie socjalne na przełomie wieków, Warszawa 2001,

Adamski F., Socjologia małżeństwa i rodziny, Warszawa 1984,

Matyjas B.,Stojecka-Zuber R., Opieka i wychowanie w rodzinie, szkole i środowisku, Kielce 2007,

Olubiński A., Tożsamość oraz dylematy pedagogiki opiekuńczej, Toruń 2002,

Smolińska-Theiss B., Źródła pracy socjalnej – od chrześcijańskiego miłosierdzia do liberalnej demokracji, Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 1994, nr 5

Kelm A., Węzłowe problemy pedagogiki opiekuńczej, Warszawa 2000,

M. Andrzejewski M., Ochrona praw dziecka w rodzinie dysfunkcjonalnej (dziecko - rodzina- państwo), Krakow 2003,

Kolankiewicz M., Zmiany w systemie opieki nad dziećmi, Problemy Opiekuńczo- Wychowawcze, 2002, nr 7,

Sztumski J., Pokolenie wygranych. Ciąg dalszy badań nad sytuacją dzieci i młodzieży w procesie transformacji, Katowice 2006,

Szymańczak J., System pomocy dziecku w Polsce w świetle Rady Europy, Warszawa 2000, s. 1

Sztumski J., Pokolenie wygranych. Ciąg dalszy badań nad sytuacją dzieci i młodzieży w procesie transformacji, Katowice 2006, s. 82

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 1 września 2000 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz.U., nr 80, poz. 900)

Art. 34, Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z 14 lutego 2005 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczej, (Dz.U. z dnia 4 maca 2005r.).