Wysoki wzrost daje pewność siebie. Niski - podejrzliwość i paranoję

Michał Rolecki 30.01.2014

Postrzeganie świata z pozycji o kilkadziesiąt centymetrów niższej zwiększa poczucie zagrożenia u osób o skłonnościach paranoidalnych.

The Guardian donosi o ciekawym eksperymencie. Brytyjscy naukowcy postanowili przeprowadzić eksperyment, jak wzrost wpływa na postrzeganie świata i innych ludzi u osób z zaburzeniami paranoidalnymi. W tym celu badanym - była to grupa 60 kobiet - zakładali hełmy do wirtualnej rzeczywistości i proponowali w niej przejażdżki wirtualnym metrem. Podczas jednej z podróży perspektywę zmieniano tak, by badany był o trzydzieści centymetrów niższy. Po wirtualnej przejażdżce proszono o wypełnienie kwestionariusza mierzącego odczucia paranoidalne.
Okazało się, że postrzeganie świata z perspektywy o trzydzieści centymetrów niższej zmniejszało samoocenę i zwiększało poczucie zagrożenia badanych osób. "Gdy człowiek znajduje się niżej niż zwykle, sprawia to, że czuje się gorszy w stosunku do innych ludzi, a to prowadzi do postrzegania wrogości z ich strony, podczas gdy takiej wrogości nie ma" mówi Daniel Freeman, profesor psychologii klinicznej, który prowadził badanie.
Nie należy z tego wyciągać jednak zbyt daleko idących wniosków. "Nie oznacza to, że niższe osoby mają większe skłonności paranoidalne, badanie pokazuje, co się dzieje w sytuacjach społecznych, jeśli czyjś normalny wzrost zostaje obniżony" - mówi autor badania. To może pomóc naukowcom znaleźć sposoby na pomoc osobom z takim skłonnościami poprzez podnoszenie ich pewności siebie.
W naszej kulturze wzrost jest walorem. Większość zapytanych o wzrost mężczyzn dodaje sobie kilka centymetrów. Osoby o wysokim wzroście postrzegane są jako bardziej atrakcyjne, ale i też pewniejsze siebie, bardziej przywódcze, łatwiej ulegamy ich wpływowi. Osoby niskie są traktowane z mniejszą atencją, a nawet lekceważone. Nic dziwnego więc, że wzrost ma wpływ na relacje społeczne i odczucia z nimi związane. Odzwierciedla to nawet język - "patrzeć na kogoś z góry" oznacza traktować kogoś z lekceważeniem. W języku kierunek w górę często oznacza powodzenie i radość (podnosimy kogoś na duchu, podnosimy się lub stajemy na nogi po porażce), kierunek w dół - niepowodzenie i smutek (porażka to potocznie "wpadka", w przygnębienie i depresję także się wpada).
Willem-Paul Brinkman, który wykorzystuje wirtualną rzeczywistość w terapii osób z zaburzeniami psychicznymi na Uniwersytecie w Delft w Holandii, mówi, że to badanie potwierdza inne, prowadzone z wykorzystaniem wirtualnej rzeczywistości - zwiększenie wzrostu postaci w wirtualnym świecie (tak zwanego awatara) dodaje osobie, która ją kontroluje, pewności siebie. Brinkman dodaje też, że badania takie są szczególnie cenne, bo pozwalają ocenić doświadczenie pacjenta i jego stan psychiczny na bieżąco, bezpośrednio po eksperymencie, tymczasem psychologia i psychiatria opierają się w dużej mierze na wspomnieniach pacjentów dotyczących ich odczuć