http://teatrnn.pl/ulublin/node/113

Jacek Warda
= = = = = = = = = = = = = = = =
Czy warto współdziałać?
 
Na wstępnie należy zauważyć, że chcąc nie chcąc współdziałamy ze sobą, na co dzień.
 Każda wizyta w sklepie jest formą współdziałania.
Wymieniamy się wtedy dobrami. Również jazda samochodem jest formą współdziałania.
 Korzystamy wtedy z drogi, która utrzymuje ktoś inny,. W zamian płacimy podatek.
 
O współdziałaniu pięknie pisze Milton Friedman w książce "Wolny wybór" przytacza opowiadanie o ołówku.
 Każdy go ma, a nikt nie wie od początku do końca jak go wykonać. Fabryki ołówków zamawiają półprodukty a wiec współdziałają. Drwale, którzy dostarczają drewno korzystają z pił wykonanych przez innych. Kolejny przykład współdziałania. Nie ma na ziemi osoby, która zesłana na bezludną wyspę potrafiłaby sama zrobić ołówek. Przy wyrobie ołówka współdziałają tysiące albo raczej setki tysięcy ludzi. Skoro wykonanie tak prostego i pospolitego produktu jak ołówek wymaga współdziałania tylu osób realizacja bardziej zaawansowanych zadań wymaga współdziałania jeszcze większej liczby osób.
 
Współdziałanie, zwłaszcza w warunkach postępującej globalizacji, jest nieuniknione, jest naturalnym elementem każdej działalności człowieka. Współdziałanie jest tak samo naturalne jak oddychanie czy odżywianie. Wstrzymanie oddechu lub post, na dłuższą metę prowadzi do śmierci, tak samo jak brak współdziałania. Nie należy, więc pytać "Czy warto współdziałać?" ale "Jak warto współdziałać?" Tak jak nie pytamy "Czy warto się odżywiać?" ale "Jak warto się odżywiać?".
 
Odpowiedź na pytanie "Jak warto współdziałać?" może brzmieć "Tak aby korzyści dla wszystkich stron były możliwie największe". To, jakie to są korzyści zależy od tego, jakie wartości cenią poszczególne strony współdziałania. Aby doszło każda strona musi uważać, że na wspólnym działaniu zyskuje. Jest to warunek konieczny. Zysk nie musi być materialny.
 
Można  odbywać darmową praktykę w renomowanej firmie --dostaje w zamian możliwość zdobycia doświadczenia oraz wpis w CV, który w przyszłości będzie atutem.
Trener może za darmo prowadzić zajęcia z młodzieżą, jeśli jest to jego pasją. W tym przypadku zyskuje poczucie spełnienia. Zapala swoje światełko.
 Szczególnie wartościowe jest współdziałanie, które wszystkim stronom daje poczucie spełnienia. Zapala wszystkie światełka. 
 
Kiedy robimy coś co jest nasza pasją, kiedy realizujemy kolejne wyzwania dochodzi do niesamowitego efektu. W języku polskim nie ma jednego terminu na określenie tego stanu. Można to nazwać uniesieniem, spełnieniem, zapaleniem swojego światełka lub po prostu samorealizowaniem się. Csikszentmihalyi Mihaly napisał książkę ot tym zjawisku pt "Flow" (polskie wydanie "Przepływ") W czasie uniesienia zarówno wydajność pracy jak i poczucie zadowolenia jest największe.
 
Niedawno w Brukseli wylądował złoty samolot ze złotymi "kosmitami". Grupa sąsiadów z jednego bloku postanowiła zrobić coś spektakularnego, aby uczcić 20-tą rocznice pierwszych wolnych wyborów w Polsce. Chcieli pokazać Europie i światu, że upadek muru Berlińskiego zaczął się w Polsce. Uszyli złote skafandry, wynajęli samolot, pomalowali na złoto i w rocznicę 4 czerwca wylądowali w Brukseli budząc ciekawość i zdziwienie. To piękny przykład współdziałania - zapala na złoto wszystkie światełka -- daje poczucie spełnienia wszystkim stronom. Warto wymienić warunki, jakie muszą być spełnione, aby zaszło tego typu współdziałania.
 
1). Jasny wspólny cel, który jest celem każdego za osobna. W tym wypadku tym celem był zrobienie czegoś spektakularnego dla uczczenia 20 rocznicy końca komunizmu. Wybór padł na złoty samolot i desant w Brukseli.
 
2) Zysk dla siebie. Gdyby każdy pojechał osobno nie zostałby zauważony mimo dziwnego stroju. Wspólna praca w grupie otwiera nowe możliwości.
 
3) Poczucie, że jest się ważnym elementem całości. Bez jednej osoby nie byłoby samolotu pełnego.
 
Kiedy wspólny cel jest zbieżny z tym, do czego powołany czuje się każdy uczestnik współpracy mamy do czynienia z fantastycznym zjawiskiem. Pojawia się synergia. - efekt pracy grupy znacznie przewyższa sumę pracy poszczególnych jednostek. Wzajemna współpraca otwiera niewyczerpane pokłady energii wzajemnej motywacji i kreatywności grupy.
Jeśli dodatkowo każdy oddaje się swoim pasjom, zapala swoje światełko, takie współdziałanie jest najefektywniejszą formą działania. Będą je nazywał synergicznym współdziałaniem. To o takiej współpracy marzą wszyscy, którzy kierują projektami.
 
Warto pamiętać nie można celów współdziałania narzucić. Dobrze ilustruje to przykład spółdzielni rolnych. Rolników często nie stać na zakup wszystkich potrzebnych maszyn. Zakładają wtedy spółdzielnie i wspólnie kupują potrzebne maszyny.
 Wspólnie z nich korzystają i wspólnie o nie dbają. Piękna forma współdziałania o długiej tradycji. Ważne jest, że jest to dobrowolne, a cel wyznaczają sobie sami. Takie współdziałanie często daje efekty. Odwrotnie jest, kiedy cel jest narzucony z góry, a udział we wspólnocie nie do końca dobrowolny (PGR-y, kołchozy). Niby wszystko tak samo, ale to nie są już moje cele ani moje maszyny. Nie szanuje ich, więc. Każda próba narzucenia celów, dla jakich grupa ma współdziałać kończy się tak jak skończyła większość PGR-ów  - bankructwem.
 
Każdy uczestnik współpracy musi być osobiście zainteresowany wspólnym celem i czuć się ważnym elementem całości. Kiedy nie jest spełniony chociaż jeden z powyższych warunków nie ma szans na synergiczne współdziałanie.
 
Potrzeba jasnego wspólnego celu jest oczywista. Kiedy różne osoby ciągną linę każdy w swoją stronę, trudno oczekiwać zdecydowanego ruchu do przodu.
Warto zauważyć, że sprzeczne cele nie wykluczają współpracy.
Tak jest na przykład w handlu: cele sprzedającego i kupującego są sprzeczne. Mimo to decydują się na współdziałanie (zawarcie transakcji). Współdziałanie jest możliwe, ale nie można w tym przypadku mówić o synergicznym współdziałaniu i wzajemnym motywowaniu się.
 
Jeśli wspólny cel nie jest spójny z indywidualnym, w przypadku współdziałania w grupie mamy do czynienia ze zjawiskiem odwrotnym do synergii - efektem Rindelmanna zwanym także próżniactwo społeczne. Kiedy grupa bezrobotnych czyści rów to ich wydajność jest mniejsza niż wtedy gdy każdy robi to samodzielnie. Grupowa odpowiedzialność i brak identyfikacji z realizowanym celem sprzyja mniejszemu zaangażowaniu.
 
To jak ważne dla powstania synergicznego współdziałania jest poczucie, że każdy współdziałający jest ważnym elementem całości ilustruje historia z programu Apollo. Projekt Apollo --lot na księżyc to jeden moich ulubionych przykładów udanego synergicznego współdziałania.
 
Wspaniały cel, który wyznaczył J. F. Kennedy zakończony sukcesem. W projekt było zaangażowanych wiele przedsiębiorstw. W początkowej fazie projektu wysoką jakość dostarczanych komponentów próbowano zapewnić poprzez system surowych norm. Nie dawało to oczekiwanych rezultatów.
 
Pewnego razu do jednego z zakładów zamiast paczki z defektami do naprawy wysłano omyłkowo paczkę z gadżetami. Czapeczki i koszulki z logo programu rozdane wśród załogi sprawiły cud. Każdy poczuł się ważną częścią wielkiego programu. Poczuł, że to on przykłada rękę do wysyłania ludzi na księżyc. Od tego czasu liczba defektów praktycznie spadła do zera. Kierownictwo programu zmieniło strategie i do wszystkich dostawców regularnie wysyłali gadżety.
 
Warto zauważyć, że współdziałanie, w szczególności synergiczne współdziałanie, jest formą realizacji indywidualnych celów.
Współdziałanie synergiczne jest najefektywniejszą, a jednocześnie dającą najwięcej satysfakcji, formą realizacji celów poszczególnych jednostek.
Współdziałanie nie może być jednak celem samym w sobie. Takie podejście było przyjęte w systemach komunistycznych -- partia (współdziałanie) wszystkim jednostka niczym. Nie trzeba tłumaczyć, do czego to prowadzi. Ignorowani indywidualnych celów jednostki przy współdziałaniu w grupie wyklucza powstanie synergicznego współdziałania. Do synergicznego współdziałania konieczne jest, aby wspólne działanie dawało każdemu poczucie spełnienia, aby zapalało jego światełko.
 
Odpowiedź na zadane w tytule pytanie "Czy warto współdziałać?" albo raczej "Jak warto współdziałać?" jest teraz jasna. Warto współdziałać przy świetle. Przy zapalonych światełkach wszystkich stron. Warto współdziałać synergicznie. Aby do tego doszło trzeba znaleźć odpowiedź na pytanie: "Co jest moją pasją?", "Co zapala moje światełko?".
 
Dla jednego będzie to praca w ogrodzie dla innego szachy lub programowanie i matematyka, inna osoba woli pracę z ludźmi lub wspinaczkę. Warto znać swoje pasje, wiedzieć, co zapala moje światełko. Warto znaleźć osoby, które współdzielą nasze pasje i współdziałać razem oddając się temu, co kochamy robić najbardziej. Wyobraź sobie, że jesteś członkiem zespołu, który pozwala Tobie realizować swoje marzenia. Współpraca z zespołem sprawia, że realizujesz się w swojej pasji. Inni członkowie zespołu są wsparciem dla Ciebie a nie konkurencją. Uzupełniacie się inspirujecie wzajemnie i wspólnie korzystacie z efektów pracy. Praca w zespole sprawia, że twoje światełko świeci jasno. Nie ma wątpliwości, że warto oddać się takiej formie współdziałania.
 
 
 
 
 

• Przez Jacek Warda, 04/14/2010 -