POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE 13-10-2012

Przerwanie toku postępowania administracyjnego

1)Wyodrębnić można dwie podstawowe postacie przerw postępowania administracyjnego:

a)zawieszenie postępowania

To przerwa czasowa, spowodowana przeszkodą usuwalną, stosowana w celu zapobieżenia prowadzenia wadliwego postępowania.

b)umorzenie postępowania

To trwałe zerwanie stosunku procesowego ze względu na wystąpienie nieusuwalnej przeszkody.

Śmierć strony nie zawsze prowadzi do umorzenia postępowania, czasem występuje zawieszenie postępowania. Jest to zależne od przedmiotu procesu.

Podstawy zawieszenia postępowania administracyjnego

Klasyfikacja podstaw:

1)Niezależne od woli stron (art. 97)

- podmiotowe (1. Śmierć strony; 2. Śmierć przedstawiciela ustawowego strony; 3. Utrata przez stronę lub jej przedstawiciela ustawowego zdolności do czynności prawnych)

- przedmiotowe (art. 97§1 pkt.4 tzw. zagadnienie wstępne – kwestia prawna, która wyłania się w toku post. administracyjnego i która wymaga uprzedniego rozstrzygnięcia przez inny organ administracyjny bądź sąd, i bez którego to rozstrzygnięcia tej kwestii nie można rozstrzygnąć sprawy administracyjnej [np. post. admin. w sprawie nieruchomości i powstaje problem właściciela nieruchomości – zawieszenie do momentu ustalenia właściciela.] Wyjątki w art.100 kpa. Są to sprawy wyjątkowe. Organ może rozstrzygnąć sam, tylko na użytek prowadzonego postępowania i po uprzednim własnym rozstrzygnięciu wydać decyzję admin.

Nie są to problemy natury faktycznej.)

2)Zależne od woli strony (art. 98) :

- postępowanie wszczęte na żądanie strony

- o zawieszenie wystąpi strona żądająca wszczęcia

- nie sprzeciwiają się inne strony (jeżeli występują w postępowaniu)

- nie zagraża to interesowi społecznemu.

Forma rozstrzygnięcia w sprawie zawieszenia postępowania

1)Sprawę zawieszenia postępowania (o zawieszeniu oraz o odmowie zawieszenia), a także sprawę podjęcia zawieszonego postępowania (o podjęciu oraz o odmowie podjęcia) oraz rozstrzyga w formie postanowienia.

2)Zażalenie służy na postanowienie (wg. prof. Łaszczycy):

-o zawieszeniu postępowania

-o odmowie zawieszenia postępowania

-o odmowie podjęcia zawieszonego postępowania.

Skutki zawieszenia postępowania:

Skutki zawieszenia to skutki ogólne i szczególne.

1)Skutki ogólne:

a)wstrzymanie dalszego biegu postępowania

b)wstrzymania biegu terminów przewidzianych w kpa (np. bieg terminu załatwienia sprawy).

2) Skutki szczególne:

a) podjęcie działań w celu usunięciu przeszkody dalszego prowadzenia postępowania.

b) niedopuszczalność podejmowania innych czynności procesowych.

Podjęcie zawieszonego postępowania

1)Zawieszone postępowanie wymaga podjęcia – wynika to z czasowego charakteru przerwy; brak podjęcia prowadzi do wadliwości postępowania;

2)Przesłanka podjęcia postępowania zawieszonego obligatoryjnie: ustąpienie przyczyn uzasadniających zawieszenie;

3)Przesłanka podjęcia postępowania zawieszonego fakultatywnie: wniosek którejkolwiek ze stron, złożony w terminie do 3 lat od daty zawieszenia; po tym terminie umorzenie postępowania.

Podstawy umorzenia postępowania

Klasyfikacja podstaw:

1)Ogólne

a) obligatoryjne (art. 105§1) ~bezprzedmiotowość postępowania:

- podmiotowe lub przedmiotowe (brak przedmiotu lub podmiotu procesu)

- uprzednia lub wtórna

- faktyczna(np. pozwolenie na budowę, a budynek już stoi) lub prawna(np. brak przepisów prawnych)

b) fakultatywne (art. 105§2) wniosek strony, która żądała wszczęcia postępowania, brak sprzeciwu innych stron, brak sprzeczności z interesem społecznym.

2)Szczególne

a) umorzenie postępowania wszczętego z urzędu w sprawie, w której przepis prawa wymaga wniosku strony (art. 61§2) – wymagana jest zgoda organu.

b)umorzenie zawieszonego fakultatywnie postępowania (art. 98§2)

c) umorzenie w toku postępowania odwoławczego (art. 138§1 pkt.2-3).

Forma rozstrzygnięcia w sprawie umorzenia postępowania:

1)Umorzenie podstępowania wymaga wydania decyzji administracyjnej; jest to postać decyzji niemerytorycznej(nie orzeka o prawach/obowiązkach; kończy postępowanie w sprawie). Od decyzji I-instancji przysługuje odwołanie, a od decyzji ostatecznej – skarga do sądu administracyjnego.

2)Odmowa fakultatywnego umorzenia postępowania – wymaga formy postanowienia, na które nie służy zażalenie.

Rodzaje rozstrzygnięć w postępowaniu administracyjnym

1)Wszczęte postępowanie administracyjne wymaga zakończenia, co następuje przez wydanie rozstrzygnięcia.

2)Kodeks przewiduje dwie postacie rozstrzygnięć: decyzje (ewentualnie zatwierdzona ugoda – art. 121) i postanowienie administracyjne.

2)Co do zasady: decyzja jest rozstrzygnięciem merytorycznym (co do istoty sprawy), a postanowienie administracyjne nie merytorycznym.

Pojęcie i klasyfikacja decyzji administracyjnych

1)Decyzja jest kwalifikowaną postacią aktu administracyjnego

2)Strona postępowania ma prawo do decyzji merytorycznej; decyzja niemerytoryczna (np. o umorzeniu postępowania) jest wyjątkiem od zasady.

3)Inne przykłady klasyfikacji decyzji:

a)konstytutywne i deklaratoryjne

b)częściowe i całkowite

c)pozytywne i negatywne

d)rzeczowe i osobowe

Współdziałanie organów przy wydawaniu decyzji – art. 106.

1)Stosowane jest tylko wówczas, gdy wymaga tego szczególny przepis prawa powszechnie obowiązującego.

2) Może mieć postać współdziałania wiążącego, gdy stanowisko organu współdziałającego wiąże organ załatwiający sprawę (formuły: „za zgodą”, „po uzgodnieniu”, „w porozumieniu”) lub niewiążącego („po zasięgnięciu opinii”, „po porozumieniu”, „po konsultacjach”).

3)Organ współdziałający prowadzi własne „szczególne” postępowanie, jeśli jest to potrzebne – także wyjaśniające; i wydaje w tym zakresie postanowienie, na które przysługuje zażalenie.

Struktura decyzji administracyjnej – art. 107 i 108 kpa

Wymogi konstytutywne:

Oznaczenie organu admin. publ. Data wydania

Wskazanie adresata/strony decyzji

Podanie podstawy prawnej decyzji

Rozstrzygniecie (rygor natychmiastowej wykonalności jeżeli jest sosowany)

Uzasadnienie faktyczne i prawne (decyzja nie musi być uzasadniona)

Klauzula odwoławcza ( czy od danej decyzji istnieją środki odwoławcze – należy wskazać jakie, w jakim terminie, do kogo itp.)

Podpis

Decyzja istniejąca (4 elementy)

Decyzja poprawna ( 8 elementów)

Rektyfikacja decyzji administracyjnej

1)Rektyfikacja – inaczej wyprostowanie, oczyszczanie – to tryby usuwania wad nieistotnych decyzji administracyjnej.

2)Tryby rektyfikacyjne nie mogą prowadzić do zmiany merytorycznej rozstrzygnięcia sprawy.

3)Trzy kodeksowe tryby :

a)uzupełnienie decyzji

b)sprostowanie decyzji

c)wyjaśnienie wątpliwości co do treści decyzji.

Uzupełnienie decyzji administracyjnej – art. 111.

1)Jest to tryb wnioskowy (koniczne żądanie strony), ograniczony terminem (14 dni od doręczenia decyzji) bądź tryb urzędowy (może uzupełnić organ w terminie 14 dni).

2)Przedmiot uzupełnienia [tylko dwa składniki]:

a)część rozstrzygnięcia;

b)klauzula odwoławcza.

3)Forma uzupełnienia: postanowienie, na które nie służy zażalenie – bez względu na przedmiot uzupełnienia.

Sprostowanie decyzji – art. 113§1 i 3

1)Tryb zarówno wnioskowy i z urzędu.

2)Nie jest ograniczony terminem.

3)Przedmiot sprostowania:

a)błędy pisarskie(oczywiście niewłaściwe użycie wyrazu, niezamierzone opuszczenie wyrazu, mylna pisownia)

b)błędy rachunkowe (błąd w działaniach matematycznych)

c)inne oczywiste omyłki (np. w dacie decyzji)

4)Forma sprostowania lub odmowy: postanowienie na które służy zażalenie.

Wyjaśnienie wątpliwości co do treści decyzji - art. 113§2 i 3.

1)Tryb wyłącznie wnioskowy: z żądaniem mogą wystąpić:

a)strony postępowania

b)organ egzekucyjny.

2)Nie jest ograniczony terminem.

3)Przedmiot wyjaśnienia: wątpliwości co do treści decyzji, czyli co do rozstrzygnięcia (sentencji), nie zaś uzasadnienia.

4)Forma wyjaśnienia i odmowy: postanowienie, na które służy zażalenie.

Postanowienia administracyjne

1)Co do zasady, to akty procesowe (nie rozstrzygają o istocie sprawy), chyba, że kpa stanowi inaczej (np. 106§5)

2)Mogą być skierowane do szerokiego kręgu adresatów: strony, podmiotów na prawach strony, innych uczestników.

3)Struktura podobna do decyzji: uzasadnienie jest konieczne tylko wówczas, gdy postanowienie jest zaskarżalne.

4)Podlega doręczeniu, gdy są zaskarżalne – tak stanowi kodeks: wydaje się jednak, że wszystkie podlegają doręczeniu.

5)Stosuje się do nich odpowiednio określone przepisy dotyczące decyzji oraz trybów nadzwyczajnych.

Administracyjny system weryfikacji rozstrzygnięć

Obejmuje trzy grupy instytucji procesowych:

a)środki prawne – instrumenty umożliwiające legitymowanym podmiotom żądać weryfikacji rozstrzygnięcia w celu doprowadzenia bezpośrednio do jego kasacji lub reformacji; oparte na zasadzie skargowości.

b)środki nadzoru – oparte na zasadzie oficjalności (działanie organu nadzoru z urzędu) i zmierzające do wyeliminowania rozstrzygnięcia z obrotu prawnego.

c)odwołalność – prana możliwość kasacji lub reformacji rozstrzygnięcia z urzędu przez organ, który go wydał.

Klasyfikacja środków prawnych:

1)zwyczajne (od rozstrzygnięć nieostatecznych, np. odwołanie, zażalenie) i nadzwyczajne (od rozstrzygnięć ostatecznych, np. żądanie wznowienia postępowania)

2)bezwzględnie dewolutywne (zawsze przenoszące sprawę do wyższej instancji), względnie dewolutywne (przesuwające, jeżeli nie zostaną uwzględnione przez organ I instancji; adresowane do organu wyższego stopnia przez organ wydający dane rozstrzygnięcie; np. odwołanie od decyzji, zażalenie na postanowienie) i niedewolutywne (tylko ten sam organ).

3)Bezwzględnie suspensywne (z mocy prawa wstrzymują wykonanie rozstrzygnięcia, np. odwołanie) i względnie suspensywne (możliwość wstrzymania przysługuje organowi, np. zażalenie).

Suspensywność – zdolność do wykonywania decyzji administracyjnej.

Przedmiot odwołania

1)Jest nim decyzja administracyjna nieostateczna: nie ma znaczenia charakter prawny decyzji oraz treść decyzji (można wznieść odwołanie od decyzji pozytywnej).

2)Przedmiotem zaskarżenia jest decyzja administracyjna, czyli można kwestionować zarówno rozstrzygnięcie jak i uzasadnienie.

Legitymacja odwoławcza

1)Postępowanie odwoławcze jest oparte na zasadzie skargowości;

2)Prawo wniesienia odwołania przysługuje stronie postępowania (koncepcja subiektywna) oraz podmiotom na prawach strony: prokuratorowi, RPO i organizacji społecznej, o ile podmioty te brały udział w postępowaniu I-instancyjnym.

Wymogi odwołania

1)Forma: jest podaniem w rozumieniu kpa: nie wymaga zachowania szczególnej formy; nie wymaga szczegółowego uzasadnienia – wystarczy wykazanie niezadowolenia strony.

2)Termin do wniesienia: 14 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji.

3)Tryb wniesienia: zawsze pośredni - za pośrednictwem organu, który wydał decyzję.

4)Przepisy szczególne mogą modyfikować wymogi odwołania (co do formy, terminu).

Skutki wniesienia odwołania

1)Uruchamia postępowanie odwoławcze – realizuje zasadę skargowości; prowadzenie postępowania odwoławczego z urzędu skutkuje rażącym naruszeniem prawa.

2)Wstrzymuje wykonanie decyzji, chyba, że decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności.

Postępowanie odwoławcze przed organem I instancji

Obejmuje obowiązki organu I instancji w postaci:

1)zawiadomienia stron o wniesieniu odwołania

2)rozważenia wystąpienia przesłanek samokontroli (art.132)

3)zastosowanie samokontroli bądź przekazanie odwołania wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu w terminie 7 dni od dnia otrzymania odwołania; nie ma obowiązku odpowiedzi na odwołanie.

Instytucja samokontroli – art. 132

1)Rozważenie jej zastosowania jest (mimo formuły „organ … może”) obowiązkiem organu I instancji.

2)Dwie przesłanki zastosowania samokontroli:

a)formalna: wniesienie odwołania przez wszystkie strony (nawet jeśli jest jedna)

b)merytoryczna: uznanie odwołania za zasługujące na uwzględnienie w całości (tylko w całości)

3)Jej zastosowanie wymaga wydania nowej decyzji o treści: uchylić bądź zmienić dotychczasową decyzję ( nowa decyzja jest decyzją I-instancyjną).

Etapy postępowania odwoławczego przed organem II instancji

Wyodrębnić należy dwa etapy i konsekwentnie je rozgraniczać:

1)Etap formalny

2)Etap merytoryczny

Etap formalny – postępowanie wstępne

1)Odwołanie musi być dopuszczalne przedmiotowo i podmiotowo oraz wniesione w terminie; podlega to kontroli wyłącznie przez organ odwoławczy.

2)Niedopuszczalność przedmiotowa: brak przedmiotu odwołania (decyzja nie weszła do obrotu prawnego, czynność organu nie jest decyzją administracyjną)

3)Niedopuszczalność podmiotowa: odwołanie wnosi podmiot, który w sposób oczywisty nie ma interesu prawnego lub nie ma zdolności do czynności prawnych.

4)Stwierdzenie niedopuszczalności lub uchybienia terminu – forma ostatecznego postanowienia, na które przysługuje skarga do sądu administracyjnego.

Granice postępowania dowodowego w postępowaniu odwoławczym

1)Mimo merytorycznego charakteru postępowania odwoławczego, dopuszczalne jest tylko postępowanie uzupełniające (w celu uzupełnienia dowodów i materiałów)

2)Przekroczenie takiej granicy stanowi naruszenie zasady dwuinstancyjności postępowania (argument z art. 138§2).

3)Dwie formy przeprowadzenia postępowania:

a)we własnym zakresie

b)zlecenie przeprowadzenia organowi I instancji.

Rodzaje decyzji organu odwoławczego

-utrzymująca zaskarżoną decyzję w mocy (merytoryczna);

-uchylająca decyzję w całości lub w części i w tym zakresie orzekająca o istocie sprawy (merytoryczno-reformacyjna)

-uchylająca decyzję w całości lub w części i w tym zakresie umarzająca postępowanie w sprawie (gdy stało się bezprzedmiotowe)

-umarzająca postępowanie odwoławcze (w przypadku skutecznego cofnięcia odwołania bądź stwierdzenia, że odwołujący nie ma interesu prawnego).

-uchylająca decyzję w całości i przekazująca sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji (naruszenie przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie).

Zakaz reformationis in peius – art. 139.

1)Stanowi podstawową gwarancję procesową – zakazuje wydawania decyzji na niekorzyść strony odwołującej się.

2)Odnosi się tylko do decyzji merytoryczno-reformacyjnej

3)Zakaz staje się bezprzedmiotowy, gdy decyzja rozstrzyga sporne interesy stron.

4)Doznaje dwóch wyjątków: gdy decyzja rażąco narusza prawo (istniałaby konieczność stwierdzenia nieważności) lub rażąco narusza interes społeczny.

Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy – art. 127§3

1)Wprowadzono go ze względu na ogólną zasadę dwuinstancyjności postępowania.

2)Charakter wniosku był sporny; nowelizacja kpa z 2010r. przesądziła, że jest to środek prawny zwyczajny.

3)Służy do decyzji wydanej w I-instancji przez ministra i Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

4)Do wniosku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji; „odpowiednio” – ze względu na brak cechy dwuinstancyjności wniosku.

Zażalenie na postanowienie

1)Środek prawny zwyczajny (przysługuje na postanowienia nieostateczne); względnie suspensywnym (samo wniesienie nie wstrzymuje wykonania postanowienia).

2)Środek prawny konkretny – służy tylko na te postanowienia, co do których kodeks wyraźnie tak stanowi (art. 141§1); pozostałe postanowienia mogą być przedmiotem zarzutów w odwołaniu od decyzji (art. 142).

3)Legitymacja zażaleniowa w konkretnych przypadkach jest szersza – służy adresatowi postanowienia, np. organizacji społecznej, świadkowi, biegłemu, organowi egzekucyjnemu.

4)Termin do wniesienia: 7 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia.

5)W sprawach nieuregulowanych stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań.

Istota wznowienia podstępowania administracyjnego

1)Instytucja procesowa umożliwiająca ponowne rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy administracyjnej zakończonej decyzją ostateczną (odpowiednio postanowieniem) ze względu na wystąpienie kwalifikowanej wadliwości (zasadniczo procesowej).

Przesłanki wznowieniowe (10) określone w art. 142§1, 145A§1, 145B§1 (przesłanki pozytywne)

2)Należy do nadzwyczajnych trybów postępowania administracyjnego, choć jest zależne od postępowania zwykłego, przedmiot tego postępowania jest odrębną sprawą, a wydana w nim decyzja jest rozstrzygnięciem I-instancji.

Istota stwierdzenia nieważności decyzji

1)Pozwala na eliminowanie (ze skutkiem ex tunc) z obrotu prawnego decyzji obarczonych kwalifikowanymi wadami materialno prawnymi;

2)Może dotyczyć tak decyzji ostatecznych (zasada) jak i nieostatecznych (wyjątek);

3)Katalog podstaw stwierdzenia nieważności ma charakter zamknięty.

Przesłanek nieważności mamy 6 (przesłanki pozytywne).

Przesłanki negatywne – mimo wystąpieniu przesłanki pozytywnej sprzeciwiają się uchyleniu decyzji dotkniętej wadą.

Nie uchylamy decyzji dot. wznowienia postępowania:

- jeśli mielibyśmy wydać taką samą decyzję.

-upływ terminu przedawnienia (po upływie 5 lat od dnia doręczenia decyzji; po upływie 10 lat jeśli decyzja została wydana w wyniku przestępstwa oraz ze względu na sfałszowany dowód)

Nieważność decyzji:

-termin (10 lat); wady najpoważniejsze nie przedawniają się nigdy, w szczególności nie ulegają przedawnieniu decyzje wydane bez postawy prawnej i z rażącym naruszeniem prawa.

-jeżeli wydanie decyzji wywołało nieodwracalne skutki prawne.

Przedmiot skargi do SA (art.3,4,5 ustawy post przed SA – w szczególności)

Legitymacja do wniesienia skargi do SA (art.50)

Przesłanki dopuszczalności skargi do SA (art.52,53,54)

Zasady wyrokowania w postępowaniu sądowo-administracyjnym (orzeczenia – rodzaje, treść)

Środki odwoławcze (w szczeg. skarga kasacyjna – od czego, do kogo, wymogi skargi).