Pień mózgu:
Ośrodek kontroli oddechu i rytmu pracy serca.
Skupisko neuronów oradrenergicznych.
Skupisko neuronów opaminergicznych (brzuszna akrywka- część układu nagrody)
Neurony erotoninergiczne (jądra szwu). Twór siatkowaty (reguluje rocesy wzbudzenia). Jądra nerwów czaszkowych. Droga ważnych szlaków wstępujących i zstępujacych.
Przodomózgowie:
-podwzgórze
-wzgórze
-ciało migdałowate
-hipokamp
-jądra podstawy.
Wzgórze:
-Stacja przekaźnikowa na drodze do kory- układy czuciowe przekazują swoje info do odpowiednich jąder wzgórza, te do wyspecjalizowanych obszarów kory.
-uczestniczy w procesach uwagi
-w kontroli snu.
Podwzgórze:
-Regulacja podst funkcji życiowych.
-Ogniwo układu reagowania na stres.
-Integracja aktywności autonomicznej i neurohormonalnej-adekwatna reakcja na bodźce biologiczne znaczące.
syndrom Kluver'a-Bucy- dot ciała migdałowatego
-zanik reakcji emocjonalnych (brak lęku)
-zmiany w hierarchii społecznej, zanik więzi społecznych
-wzmożona eksploracja przedmiotów, często za ponocą ust (hyperorality)
-zmiany nawyków żywieniowych (łączenie z koprofagią)
-zanik zachowań macierzyńskich
-hyperseksualność
Jądra migdałowate:
-dokonują wartościującej analizy bodźca
rola ciała migdałowatego:
analiza i integracja bodźców sensorycznych
oraz przetwarzanie ich na bodźce biologiczne znaczące, co w konsekwencji prowadzi do pobudzenia emocjonalnego
hipokamp:
ustalanie i przechowywanie asocjacji zwiazanych z kontesktem:
-pamięć przestrzenna
-świadoma pamięć emocji (wraz z innymi struktrami plata skroniowego)
Układ limbiczny:
-struktury korowe
-struktury podkorowe:
~cialo migdalowate
~podwzgorze
hipokamp
Jądra podstawy:
-sterowanie ruchami dowolnymi
-regulacja postawy i napiecia miesni
-uczenie się nawykow ruchowych
-planowanie sekwencji zachowania
-ruchowa ekspresja emocji
-stacja przekaznikowa z emocji na ruch
-skladowe ukladu nagrody
Kora mózgowa:
-kora utworzona przez istote szara
-większa jej część (neocortex) powstala w filogenezie najpozniej.
-jej domena są funkcje poznawcze, sterowanie procesami psychicznymi i zlozonymi formami zachowania.
-starsze formacje (paleocortex, archaecortex) wypuklily się do srodka, uczestnicza w funckjach: wechowych, popedowo-emocjonalych i procesach pamieci (węchomózgowie).
Funckje kory (kora wzrokowa):
rozne aspekty widzenia( ksztalt, kolor, ruch).
Uszkodzenie kory potylicznej po prawej =uszkodzenie w lewym polu widzenia , a także utrata wyobrazni wzrokowej.
Płat skroniowy(kora słuchowa):
-pierwszorzedowa kora sluchowa i pola asocjacyjne
-przeywarszanie dzwieku, rozumienie mowy
-zlozona analiza informacji wzrokowych (rozpoznawanie twarzy)
-pamiec
Płat ciemieniowy:
-punkt docelowy sygnalow o wrazeniach dotykowych,
-polozeniu ciala,
-informacji z receptorow napiecia miescni i sciegien
-oraz pola asocjacyjne
Płat czolowy:
-pierwszorzędowa kora ruchowa- sterowanie ruchami dowolnymi- kazda część ciala reprezentowana odzdzielnie
-kora przedczolowa- nie jest obszarem pierwszorzedowym dla zadnego zmyslu. Wszystkie osrodki czuciowe wysylaja do niej swoje aksony- integracja informacji.
Kora przedczolowa:
-myslenie abstrakyjne
-tworcze rozwiazywanie problemow
-dostosowywanie zachowania do okolicznosci
-samokontrola- „monitor morlany”
-integracja procesow afektywnych i poznawczych
Objawy uszkodzeń kory przedczolowej:
-brak samokonroli
-impulsywnosc
-labilnosc emocjonalna
-brak umiejetnosci spolecznych i troski o konsekwencje zachowan- zachowania nieadekwatne do sytuacji.
-brak elastycznosci umyslowej
-nieumiejetnosc planowania
-deficyt uwagi i koncentracji
-brak reakcji wegetatywnych w sytuacjach, które normalnie je wywoluja
bodziec-> mozgowy uklad obronny: detekcja zagrazajacych i stresogennych bodzcow i organizowanie wlasciwej na nie reakcji
Procesy poznawcze jako mechanizm regulacji zachowania
-zdolnosc do odbierania informacji, przetwarzania i wykorzystywania do kierowania zachowaniem
Podstawowe procesy poznawcze:
1. uwaga
2. percepcja
3. przechowywanie i przetwarzanie informacji (pamiec)
4. uczenie się
5. jezyk i komunikacja
6. myslenie i rozwiazywanie problemow
1.Uwaga-mechanizm redukcji nadmiaru informacji (wg.E. Nęcka)
Struktury mozgowe zaangazowane w procesy uwagi:
-podkorowe- wzgorze jadra podstawy, wyspa, przedmurze
-korowe- przedczolowa, tylna część kory ciemieniowej, dolna część kory skroniowej
Uwaga a swiadomosc (pole uwagi to nie to samo co pole swiadomosci)
-czynnosci automatyczne- np. prowadzenie auta
-procesy przeduwagowe- nieswiadoma obrobka bodzcow prezentowanych w bardzo krotkim czasie
Rodzaje uwagi:
-uwaga mimowolna(bottom-up attention, sterowanie oddolne) gdy bnpdziec dostatecznie silny pobudza aktywnosc mozgu (i uwage)
-uwaga dowolna(top-down attention, sterowanie odgorne)- dziala gdy swiadomie zwracamy uwage na bodzce wzmacniajac ich przeywarzanie w polach sensorycznych kory-wiaze się z podjeciem aktywnosci celowej.
Podstawowe funkcje uwagi dowolnej:
-czujnosc- zdolnosc do dlugotrwalego oczekiwania na pojawienie się scisle okreslonego bodzca (sygnalu) przy jednoczesnym ignorowaniu pozostalych bodzcow(szumu)
-selektywnosc- zdolnosc do wyboru jednego bodzca, zrodla stymulacji lub ciagu mysli, przy pominieciu innych (cocktail-party, phenomenon)
-przeszukiwanie- systematyczne przeszukiwanie pola percepcyjnego w celu wykrycia obiektow spelniajacych zalozone kryterium (aktywne poszukiwanie informacji) Utrudniony przez dystraktory (bodzce zaklocajace)
-kontrola czynnosci jednoczesnych: przerzutnosc uwagi(wymaga skutecznego mechanizmu przelaczania uwagi z jednej czynnosci na druga) podzielnosc uwagi (nakierowywanie uwagi na dwa aspekty otoczenia rownoczesnie)
Czynnosci wykonywane w tym smaym czasie wzajemnie się spowalniaja(psychologiczny okres refrakcji). Kazda czynnosci wymaga pewnej porcji ogolnej energii mentalnej(zasoby uwagi).
Zaburzenia uwagi:
-zespol pomijania stronnego niezauwazanie obiektow w lewym polu widzenia przeciwstronnie do uszkodzenia mozgu. Objawy te mogą dotyczyc tez modalnosci sluchowej i czuciowej oraz wyobrazen.
-ADHD- zaspol nadpobudliwosci ruchowej z zaburzeniami uwagi )zaburzenia uwagi, niepokoj ruchowy, impulsywnosc, wrazliwosc na stres, umiejetnosc tworzenia i realizacji planow). Czestsze u chlopcow. Duze problemy fiagnostyczne (brak rzetelnych testow klinicznych). Wysoka odziedziczalnosc. Polimorfizm w genach zwiazanych z transmisja DA (receptora DRD4 i transportera dopaminy)