13.11.2011r Współczesne problemy psychologii

KOALICJA
- to silna, bliska relacja wewnątrzrodzinna
- najbardziej nieprawidłowe są koalicje międzypokoleniowe np. jednego z rodziców z dzieckiem
- koalicja zwrócona jest przeciw innej osobie, np. koalicja matka- dziecko przeciwko ojcu

KOALICJA A KONFLIKT:
- w koalicjach konflikt jest często omijany i przenoszony na inną osobę. Najczęstszym przykładem takiej sytuacji jest przenoszenie konfliktu z koalicji rodzicielskiej pozostającej pod wpływem stresu na dziecko

FUNKCJE KOALICJI:
- na skutek konfliktów w podsystemie małżeńskim często jedno z rodziców tworzy koalicję z dzieckiem, które staje się sojusznikiem, daje wsparcie, rodzic i dziecko zaspokajają wzajemnie swoje potrzeby więzi i kontaktu. Sytuacja taka sprzyja nierozwiązywaniu właściwego konfliktu małżeńskiego.

TRÓJKĄTY W SYSTEMIE RODZINNYM. PROCES TRIANGULACJI (W TEORII BOWENA)
- triangulacja – tworzenie trójkątów- to włączanie osób trzecich w rozwiązywanie napięcia międzyosobowego, np. narastanie napięcia i lęku w rodzinie może doprowadzić do otwartego konfliktu między jej członkami albo pozostawać u jednego z partnerów jako wewnętrzny dyskomfort

TRÓJKĄT ZAMIAST OTWARTEGO KONFLIKTU
- Harmonia związku może być pozornie uratowana w ten sposób, że jeden partner „bierze problem an siebie” i „wchodzi w fuzję” z osobą trzecie np. z dzieckiem. Tworzy się trójkąt : mąż-żona-dziecko. W relację lęku i napięcia, jedno z rodziców włączyło dziecko.

PRZENPSZENIE KONFLIKTU NA DZIECKO:
- Np. zdenerwowani problemami małżeńskimi rodzice „przemieszczają” konflikt i zaczynają atakować dziecko za jego słabe oceny, złe zachowanie w szkole, objadanie się w domu. Ochrania to podsystem rodzicielski, równocześnie obciążając dziecko.

STRUKTURA TRÓJKĄTÓW:
- w trójkącie istnieją 2 pozycje:
* „insidera” (osoba, która weszła w trójkąt)
*”outsidera” (osoba, która została odsunięta przez wejście partnera w fuzję z osobą trzecią)
Mąż staje się outsiderem jeśli w sytuacji problemów małżeńskich- żona interesuje się szczególnie jednym ze swoich dzieci. Dziecko staje się – insiderem

FUNKCJE TRÓJKĄTÓW:
- Po utworzeniu trójkąta poziom napięcia w rodzinie maleje, nie dochodzi do otwartego konfliktu i zagrożenia rozpadem rodziny. Sytuacja problemowa nie zostaje jednak rozwiązana. W niektórych okolicznościach trójkąt nie zmniejsza stopnia napięcia w rodzinie.

TWORZENIE LICZNYCH TRÓJKĄTÓW:
- Jeśli jeden trójkąt nie wystarcza, bo nie zredukował napięcia- tworzone są kolejne trójkąty daleko przekraczające granice rodziny i włączające osoby z innych systemów takich jak szkoła, instytucja itp.

DYNAMIKA TRÓJKĄTA
- w okresach wysokiego napięcia preferowana jest wycofana pozycja „outsidera”, gdyż uwalnia go od napięcia i lęku. Np. gdy żona zbliża się do dziecka, włączając je w trójkąt – ojciec odczuwa ulgę. Natomiast w okresach niskiego poziomu napięcia w rodzinie – „outsider” może odczuwać dyskomfort z powodu izolacji. Np. matka jest w koalicji z dzieckiem i mało interesuje się mężem który czuje się odrzucony.

OBRAZ RODZINY Z PACJENTEM ANOREKTYCZNYM:
- najczęściej to kobiety, młodzież płci żeńskiej.
Charakterystyka rodziny – cechy:
- tendencja do zlania się i zatarcia granic wewnętrznych w rodzinie, w tym także granic międzypokoleniowych
- granice rozmyte, rodziny uwikłane, praktycznie nie ma „ja własnego”, problemy rodziny rozlewają się na całą rodzinę, wysoki stopień stresu w rodzinie, wszyscy troszczą się o siebie.
- dominuje „ja rodzinne”
- dziecko anorektyczne jest grzeczne, dobrze się uczy –„ grzeczna dziewczynka”, nie chcąc jeść, pierwszy raz mówi „NIE” – odmawia, przeciwstawia się – obszar autonomii i anonimowości odnaleziony w rodzinie uwikłanej (potrzebne jest to autonomii niezależności by w przyszłości móc samodzielnie radzić sobie w dorosłym życiu)
- anorektyczka w sposób bardzo bezpieczny ogranicza jedzenie – grzecznie, mówi że chciałaby ale nie potrafi jeść, jednakże jest bardzo mocna w tym obszarze autonomii. Mówi „NIE”- kosztem swojego zdrowia i życia. Nie mówi „nie” w innych obszarach – wybiera jeden obszar – często patologiczny.
- NADOPIEKUŃCZOŚĆ – trudno o samodzielność w opiece nad sobą. Dziecko anorektyczce nie potrafi odmówić i odrzucać opieki. Często ucieczka przed tym by nie zostać dorosłym, kobietą- często świadomie.
- SZTYWNOŚĆ- układ rodziny i funkcjonowanie jest sztywne (trudność w terapii by to zdestabilizować- bardzo mocne więzi, zbyt duża zależność z której taka rodzina nie zdaje sobie sprawy). Rodzina nie chce skrzywdzić dziecka, nie wie, że zachowanie w układzie rodziny prowadzić może do zachowań patologicznych. Powinno się leczyć całą rodzinę nie tylko anorektyczkę, bo po terapii ona wraca do swojej rodziny- do starych nawyków. Rodzice muszą utracić obraz siebie jako rodzica idealnego
- UNIKANIE KONFLIKTÓW- najważniejsza jest rodzina i spójność, nie może być konfliktów bo jesteśmy rodziną która bardzo się kocha. Gdy pojawiają się problemy należy je zdusić w zarodku. Napięcia są trawione i dają patologiczne zachowania (konflikty są naturalne- trzeba je rozwiązać a nie tłumić)
- NIEPRZEJRZYSTA STRUKTURA WŁADZY, A NAWET PRÓŻNIA W ZAKRESIE WŁADZY- wszystko wszyscy wiedzą i monitorują. Dzieci wchodzą w rolę rodziców, zanika struktura władzy w rodzinie, co nie jest naturalne, bo obciąża dziecko. Pomieszanie władzy- rodzic zdegradowany do roli dziecka, natomiast dziecko pełni rolę rodzica- bierze odpowiedzialność.
*W rodzinie z problemem anoreksji najbardziej zaburzona jest relacja matki z córką. Matka zaspokajała zawsze potrzeby biologiczne, w małym stopniu emocjonalnym. Dziecko odmawiając jedzenia- karze matkę. Ojciec sto z boku- trochę wyrzucony poza.

ROLA DZIECI W RODZINIE Z CHOROBĄ ALKOHOLOWĄ:
- to choroba która jak żadna inna wykracza poza patologiczną jednostkę. Zawsze dotyczy szerszego kręgu. Najpierw jednostka- później cała rodzina. Alkoholik pije, ale patologia dotyczy całej rodziny, bo on jest uzależniony od alkoholu, a rodzina jest współuzależniona od problemu alkoholowego alkoholika. Alkoholik myśli o alkoholu, co zrobić by pić, a współuzależnieni (żona, dzieci, mąż) myślą, przeżywają w związku z jego problemem alkoholowym. Problem psychologiczny jednej osoby jest problemem psychologicznym całej rodziny.
- w rodzinie z problemem alkoholowym członkowie pełnią określone role:
ROLA PEŁNOMOCNIKA- najstarsze dziecko lub partner przejmuje obowiązki i aktywności ważne dla rodziny, za alkoholika. Osoba najbardziej odpowiedzialna w rodzinie. Skutki długofalowe- dorosłe dziecko alkoholika. Dziecko czuje się odpowiedzialne za wszystkich (w rodzinie) ale jest rozdęte gdyż to przymus. Jako dorosły człowiek bierze za dużo na siebie.
ROLA BOHATERA-wszyscy chcą aby rodzina uchodziła za rodzinę normalna, która potrzebuje sukcesów (np. rodzice chwalą się dzieckiem, majątkiem). U jednego z dzieci pojawia się rola bohatera, musi odnosić sukcesy. Obciąża dziecko, ale stabilizuje rodzinę w społeczeństwie. Dziecko które jest bohaterem nigdy nie będzie z siebie zadowolone w życiu dorosłym. Presja osiągania sukcesu jest tak silna te ma poczucie, że można lepiej, nie jest zadowolony. Nie ma poczucia zadowolenia, zaniżona samoocena.
ROLA KOZŁA OFIARNEGO- polega na tym, że kozioł ofiarny bierze winę na siebie- rodzina może obwiniać go za wszystko. Dziecko jest delegowane do roli kozła- ma problemy (pojawiają się problemy wychowawcze) – by móc zrzucić winę na dziecko, np. piję bo są stresy przez niegrzeczne dziecko. Kozioł ofiarny utrzymuje rodzinę w całości. Do póki jest problem z dzieckiem- jest usprawiedliwienie dla problemu alkoholowego. Często jest to dziecko, które ma predyspozycje do tej roli.
Każda z ról stabilizuje życie w rodzinie, nie tylko w rodzinie z problemem alkoholowym.

*zapomniane dziecko
*odroczona patologia