IZRAEL A ASPIRACJE IZRAELCZYKÓW

I. Idea budowy państwa żydowskiego w Palestynie

Połowa XIX wieku – Żydzi zaczynają się buntować przeciwko antysemityzmowi. Początkiem tego było uwięzienie w 1894 roku Alfreda Dreyfusa francuskiego kapitana pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Niemiec jak się później okazało niesłusznego.

Wydanie wyroku na Dreyfusa spowodowało powstanie ruchu syjonistycznego. Na jego czele stał/głównym ideologiem był Tomasz Herzl. Herzl przedstawiał Żydów nie jako kolejną religię lecz jako naród który ma swoje tradycje historyczne. Skoro nie mogli być obywatelami innych państw to powinni zbudować swoje w Palestynie (bo to historyczna siedziba narodu żydowskiego była).

29-31 sierpnia 1897- Pierwszy Światowy Kongres Syjonistyczny (z inicjatywy Herzla) zapada na nim decyzja o powołaniu tzw. Organizacji Syjonistycznej- jej zadaniem miało być kierowanie walką o utworzenie w Palestynie państwa żydowskiego. Sam kongres jednak głosił idee a nie walczył.

W celu popularyzacji idei powołano:

Żydowski trust kolonialny- gromadzenie środków na rozwój osadnictwa żydowskiego w Palestynie

Żydowski Fundusz Narodowy- jego zadaniem miało być wykupywanie ziemi pod przyszłe osadnictwo żydowskie

Na zakupionych terenach zakładano kibuce- zespołowe gospodarstwa o charakterze rolnym

Od XX w. na stopniowo niewielkim obszarze Palestyny zaczęły funkcjonować żydowskie instytucje: synagogi, banki, szkoły, wydawnictwa itp.

Szczególnym miejscem była Jerozolima gdy już w poł XIX wieku populacja żydowska przewyższyła arabską.

II. Konflikt żydowsko-arabski w okresie mandatu brytyjskiego w Palestynie w latach 1922-1948

Wizja utworzenia państwa żydowskiego nabiera realnych kształtów po I wojnie światowej kiedy to wojska brytyjskie wraz z Legionem Żydowskim wyparli Turków z Palestyny.

Przełomowy w aspekcie politycznym był list ministra spraw zagranicznych UK w którym zapowiedział „stworzenie narodowej siedziby narodu żydowskiego”. Dokument ten nazwano Deklaracją Balfoura.

Wielka Brytania w 1922 roku mandat (władzę) nad Palestyna od Ligi Nardów Mandat ten miał liczne zapisy krzywdzące Arabów i po ich silnych protestach Liga Narodów postanowiła nie osiedlać Żydów na obszarze Palestyny na wschód od rzeki Jordan. Tym samym doszło do podziału mandatowego na Przedjordanię gdzie osiedlali się Żydzi i Transjordanię teren zamieszkany przez ludność arabska i beduińską (dzisiejsza Jordnia).

Brytyjczycy raz faworyzowali stronę żydowską raz arabską. Język hebrajski uczyniono oficjalnym językiem Palestyny, natomiast obiecanego państwa arabskiego nie utworzono, a liczba przybywających żydów się powiększała.

Agencja Żydowska (oficjalnie utworzona w 1929, organ wykonawczy Światowej Organizacji Żydów) miała duży wpływ na umacnianie się społeczności żydowskiej w Palestynie.

W 1929 miała miejsce rzeź społeczności żydowskiej w Hebronie. Arabowie żądali zniesienia mandatu Brytyjskiego, powstrzymania imigracji Żydowskiej i zakazu wykupu ziem arabskich przez organizacje żydowskie.

Brytyjczycy by zakończyć trwające od 36 roku powstanie arabskie zwołali Specjalną Królewską Komisję Śledczą, która po śledztwie dzieli terytorium Palestyny na trzy części. Największa część arabską, mniejszą żydowską i Jerozolimę we władaniu Brytyjskim.

W przededniu II wojny światowej Brytyjczycy wydali „białą księgę” w której wycofali się z obietnicy stworzenia państwa żydowskiego i ograniczenia rosnącej emigracji żydowskiej.

Podczas działań wojennych Brytyjczycy starali się ściśle przestrzegać „białą księgę” co wkurzyło żydowskich liderów i wywołało nastroje antybrytyjskie.

III. Izrael a sprawa palestyńska w latach 1948-1987

Próbą uregulowania konfliktu żydowsko-arabskiego było podjęcie w 1947 roku prze Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych decyzji o podziale brytyjskiego terytorium mandatowego na dwa państwa: państwo żydowskie ok. 15 tys. km2 (56% Palestyny) 905 tys. mieszkańców (z tego 410 tys. Arabów) oraz państwo arabskie ok 12 tys. km2 i 735 tys. mieszkańców ( 10 tys. Żydzi).

Doprowadziło to do wojny ‘48-‘49 która przyniosła porażkę krajów arabskich, a Izrael przejął wtedy 73% terenu mandatowego. Od tego czasu odnoszą wiele zwycięstw militarnych.

Tragedia tych lat jednak nie ugasiła aspiracji Palestyny do własnego państwa.

W ’59 powstaje Ruch Wyzwolenia Narodowego Palestyny Fath (otwarcie-zdobycie) pod przewodnictwem Jasera Arafata

W ’64 odbywa się pierwsze spotkanie Palestyńskiej Rady Narodowej- organizacji wyzwolenia Palestyny

Ruch ten był wspierany przez ZSRR i inne państwa arabskie