Od początku ludzkości jednym z ważniejszych elementów życia jest wychowywanie dzieci. Już w starożytności Platon kazał uczyć dzieci poprzez zabawy i polecał wykorzystywać zabawki w nauczaniu geometrii i arytmetyki, a Rzymianie nadawali ciasteczkom kształt liter i podając do połknięcia uczyli alfabetu.
Zabawy dydaktyczne są jedną ze skuteczniejszych metod oddziaływania na dziecko przedszkolne. To sposób zachowania łączności metodyczno-organizacyjnej między wychowaniem przedszkolnym, a wychowaniem i nauczaniem wczesnoszkolnym. Ta forma zabawy wyzwala aktywność dzieci w procesie nauczania i uczenia się. Stosując gry i zabawy dydaktyczne pobudzamy siłę twórczą, aktywizujemy je indywidualnie, emocjonalnie
i wolicjonalnie, dlatego polecane jako forma sprzyjająca organizowaniu wielostronnej
i wieloczynnościowej aktywności ucznia.
Warsztaty pozwalają dziecku na osiągnięcie coraz wyższego rozwoju psychicznego. Kształtują się pozytywne cechy osobowości, ale także dziecko rozwija
się prawidłowo emocjonalnie i ruchowo. Ta forma zabawowa wprowadza dziecko
w określone układy społeczne, uczy współdziałać z innymi. Gry i zabawy pełnią w życiu dziecka oraz edukacji między innymi rolę poznawczą, kształtującą, społeczno-wychowawczą jak również aktywizującą, motywacyjną, kompensacyjną i integrującą.
Rola poznawcza pozwala dziecku na zgromadzenie materiału poznawczego
i operowaniu zdobytymi informacjami. Umożliwiają wykonanie zadań dzięki czemu poszerzają wiedzę w różnych dziedzinach nauki.1 W. Hemerling uważa, iż zabawy dydaktyczne i poznawcze pełnią rolę wspomagającą w zakresie uświadamiania istoty poznawczych rzeczy, zjawisk i prawidłowości oraz sensu dokonujących się przemian. Warsztaty są formą uczenia się, poznawania świata oraz aktywności. Dla dziecka
jest przyjemnym przeżyciem, gdyż zaspakaja jego potrzebę radości z zabawy, a jednocześnie jest okazją do zdobywania wiedzy. Rola ta polega na wzbudzeniu i wzmaganiu wewnętrznej chęci do wykonania zadań przedszkolnych i odpowiadających im czynności. Zabawy bowiem są osobliwą formą bezpośredniego poznawania rzeczywistości, w której na plan pierwszy wysuwają się emocje.
Warsztaty dydaktyczne pełnią również określone role kształcące. Polegają one przede wszystkim na doskonaleniu i rozwijaniu procesów i zdolności orientacyjno-poznawczych dzieci, zwłaszcza ich mowy i myślenia. Dziecko w czasie zabawy kształci swoje zmysły, doskonali sprawność motoryczną, wzbogaca wiedzę o świecie i samym sobie.2 Podczas zabawy dziecko utrwala i doskonali przyswojone już sposoby myślenia działania, a ponadto rozwija swe możliwości umysłowe, wzbogaca zasób ich wiedzy. Warsztaty są wartościowym środkiem uspołecznienia dzieci, uczą dążenia do celu, sprzyjają nawiązywaniu przyjacielskich stosunków, uczą się uzgadniania między sobą czynności, przyzwyczajają do postępowania zgodnie z ustalonymi regułami. Wdrażają do wytrzymałości, co doskonale przygotowuje
do pracy szkolnej.
Kolejną istotną rolą warsztatów w edukacji przedszkolnej jest rola społeczno-wychowawcza. Jest to ważny środek kształtowania odpowiednich postaw do nauki szkolnej, wobec innych osób, jak również do otaczającej rzeczywistości. Zachowania prospołeczne, czyli tj. empatia, udzielanie pomocy, dzielenie się i współdziałanie, można przekazać dzieciom w drodze indukcji podczas warsztatów.3 Gry i zabawy dydaktyczne wyrabiają również takie cechy jak : systematyczność, wytrwałość, samodyscyplinę i poczucie sprawiedliwości. Wdrażają do samodzielnego podejmowania zadań jak i do zgodnego współżycia w grupie koleżeńskiej, stając się tym samym pomostem ogromnie ułatwiającym dzieciom przejście z przedszkola do szkoły.
Metoda warsztatowa w edukacji przedszkolnej może dotyczyć szerokiej tematyki
i różnorodności form wykonawczych. Niżej opiszę kilka przykładów konkretnych tematów warsztatów i ich szczególnych zalet.
Pierwszym przedmiotem mogący być nauczanym poprzez warsztaty jest plastyka, która odgrywa ważną i żywotną rolę. Jest to najlepsza technika aby wspomagać wszechstronny rozwój dziecka oraz osobowość dziecka w sposób harmonijny. Edukacja plastyczna należy do najbardziej twórczych działań programu wychowania. Wyzwala uczucia i emocje u dzieci, pozwala na samorealizację Dzięki plastyce dziecko nie tylko pobudza
i wyraża swoje myśli i emocje, ale również zaspokaja potrzebę ekspresji. Obejmuje różne formy aktywności takie jak: rysowanie, malowanie, modelowanie, tkanie, lepienie brył
czy klejenie. Bardzo istotnym elementem w tych aktywnościach jest fakt, iż dzieci rozwijają swoją inwencję twórczą, kreatywność poprzez możliwość wykorzystywania pełnej gamy narzędzi plastycznych oraz pomocy wychowawcy. Twórczość plastyczna jest jedną
z ważniejszych form działalności dziecka w wieku przedszkolnym oraz także formą kontaktu z najbliższym otoczeniem. Przedszkole ma stworzyć dzieciom warunki, w których znajdą odwagę, aby podjąć wyzwania i wykorzystać własne możliwości i zdolności. Twórczość dziecięca jest czynnością odruchową, instynktowną i podświadomą. Jest źródłem :
Uczenia się
Zdobywania wiedzy o otaczającym świecie
Radości
Dobrej zabawy
Zaangażowania
Skupienia się
Przygotowania rąk
Małe dziecko podczas tworzenia przeżywa radość, zadowolenie. To natomiast pobudza
go do dalszej zabawy zarówno formą jak i barwą, a widoczne efekty własnej działalności motywują dzieci do dalszych poszukiwań własnej drogi artystycznej. Wychodząc temu naprzeciw należy zaproponować dziecku różnorodne formy ekspresji, tak aby dać
mu możliwość odkrywania, eksperymentowania, a przez to czerpania radości obcowania
z sztuką. Rysunek dziecka jest wyrazem jego przeżyć, wiedzy oraz obrazem dziecięcej psychiki. Zajęcia plastyczne mają szerokie możliwości rozwijania zainteresowań i uzdolnień. Realizowane ćwiczenia pomagają kształtować odpowiednie cechy w psychice dziecka takie jak wrażliwość na piękno, wyobraźnię, pamięć wzrokową, pomysłowość, cierpliwość
oraz sprawność manualną. 4
Kolejnym przedmiotem, który opiszę w tej pracy jest wykorzystywanie metody warsztatowej jest nauka tańca towarzyskiego. Wiek przedszkolny to najlepszy wiek
na rozpoczęcie przygody z tańcem. Stwarza to bazę dla rozwoju muzykalności i poczucia rytmu. Poruszanie się w tańcu wspiera także motorykę, napięcie mięśni i koncentrację dziecka. Nauka tańca towarzyskiego od najmłodszych lat przynosi wiele korzyści
w przyszłości. Zapewnia on rozwój w płaszczyźnie społecznej, fizycznej i emocjonalnej. Dzieci uczą się i rozwijają zdolność koordynacji, równowagę, siłę, gibkość oraz inne zdolności z korzyścią dla zdrowia. Taniec wspiera także motorykę dzieci, gdyż podczas
tej aktywności fizycznej uczą się poznawać swoje granice i budować pewność siebie. Jeżeli dziecko wystarczająco dużo się rusza jest w stanie uspokoić się i skoncentrować. Wiele badań udokumentowało pozytywne efekty, jakie wywierają na dziecko lekcje tańca. Możemy podzielić te korzyści na następujące grupy: fizyczne, psychiczne oraz emocjonalne. Dzieci, które w bardzo młodym wieku uczęszczały na zajęcia o charakterze tanecznym :
Osiągają lepsze wyniki w nauce
Mają zwiększony zakres uwagi
Z łatwością rozwiązują nietypowe zadania
Lepiej się przystosowują
Zachowują się bardziej racjonalnie5
Taniec towarzyski to długoterminowa inwestycja w rozwój edukacyjny dziecka. Zajęcia taneczne mają pozytywny wpływ na rozwój poprzez:
Naukę dyscypliny i pracy w grupie
Budowanie pewności siebie i poczucia własnej wartości
Naukę etykiety
Rozwój szacunku do siebie i innych
Poprawę koordynacji i równowagi
Promowanie kreatywności i wyrażanie siebie
Ćwiczenia wspomagające rozwój i wzmacnianie mięśni
Zabawę
Najczęściej na zakończenie warsztatów tanecznych dzieci mogą zaprezentować
się przed publicznością. Występ jest bardzo ważny, ponieważ jest to okazja dla dziecka,
by pochwalić się swoim sukcesem i podbudować poczucie swojej wartości.6
Trzecim tematem wykorzystywanym w warsztatach dla dzieci jest nauka geografii. Rozumie się przez to cykliczne spotkania przy których omawiany jest jeden kraj i jego podstawowe założenia kulturowe. Dzieci poznają nową część świata poprzez smaki, zapachy, rekwizyty i dźwięki charakterystyczne dla wielu miejsc naszej planety. Przedstawiane dzieciom zagadnienia są przekazywane za pomocą multisensoryki. Dzięki temu można pokazać im wędrówkę przez pełną zwierząt dżunglę, jak i przemarsz przez suchą pustynię. Za pomocą multisensoryki dzieci zdobywają wiedzę o miejscach, kulturach i zjawiskach, rozbudzając w sobie pasję i dociekliwość w stosunku do podróżowania. Poprzez warsztaty kształtuje się u dzieci postawę proekologiczną i prospołeczną. Dzieci stają się bardziej uważne, chętne do pomocy i otwarte na inność. Dzięki tym warsztatom dzieci uczą się:
Szacunku do innych
Świadomości narodowej
Patriotyzmu
Otwartości dla innych
Kreatywności i twórczej postawy
Chęci pomagania innym oraz tolerancji
Zrozumienia dla inności
Zachowań proekologicznych7
W dzisiejszych czasach, gdzie żyjemy w dobie szczególnych migracji i podróży bardzo ważnym elementem w wychowaniu dzieci jest tolerancja dla innych kultur. Takie warsztaty mają ułatwić dzieciom życie w liberalnej Europie.
http://www.netmama.pl/magazyn/dzieci/rozwoj-dziecka/taniec-dzieci-lepsza-swiadomosc-ciala-i-poczucie-rytmu/
B. Harwas-Napierała, J. Trempała ,,Psychologia rozwoju człowieka” Tom II; PWN ,Warszawa 2005
B. Harwas-Napierała, J. Trempała ,,Psychologia rozwoju człowieka” Tom II; PWN ,Warszawa 2005 ; str. 85↩
J.w str. 87-95↩
J.w str 113-116↩
http://klubkultury.com/arykuly/plastyka-rozwoj-dziecka/↩
http://www.ctr.waw.pl/oferta/oferta-dla-przedszkoli/↩
http://www.netmama.pl/magazyn/dzieci/rozwoj-dziecka/taniec-dzieci-lepsza-swiadomosc-ciala-i-poczucie-rytmu/↩
http://poznajemyswiat.pl/↩