,, Wykorzystanie metody warsztatowej w edukacji młodzieży gimnazjalnej”

Aktywizacji wychowawczej ucznia szkoły gimnazjalnej poświęca się zarówno w teorii, jak i w działalności wychowawczej. Młodzież, aby rozwijać się prawidłowo potrzebuje dużo oddziaływać skierowanych na siebie Jak wiadomo im więcej jest bodźców w strukturze wychowawczej tym lepiej przebiega wszechstronne wychowanie.

Działania, które są przez pedagogów wykorzystywane podczas zajęć warsztatowych
w zależności od specyfiki prowadzonych zajęć oddziaływają na aktywność ucznia
w odmiennych formach, czyli:

1. Aktywność skierowana na świat obiektywny (manualna, poznawcza, artystyczna itp.)

2. Aktywność skierowana na ludzi i stosunki zachodzące między nimi (społeczna, towarzyska, wychowawcza itp.)

3. Aktywność skierowana na podmiot (samozachowawcza, samowychowawcza, samokształceniowa itp.)¹

Metoda warsztatowa ma za zadanie stworzenie sytuacji zadaniowych, sprzyjających wychowaniu przez pracę, wymaga starannego zaplanowania działalności uczniów. Niezależnie od rodzaju prowadzonego warsztatu pożądany jest aktywny udział uczestników w każdym z etapów zajęć, czyli w:

1. Etapie przygotowawczym (wspólne ustalanie celów, dobór materiałów, opracowaniu planu działań)

2. Etapie wykonywania zadań

3. Etapie oceny wyników (wzajemna kontrola, jawna ocena i samoocena) ²

Podczas wykorzystywania metody warsztatowej w edukacji korzysta się z technik wychowawczych, których konstruktywną cechą jest wymiana opinii dzieci i młodzieży, mają na celu głównie pogłębienie ich współżycia i współdziałania oraz bliższe ich poznanie. Poniżej opiszę dane techniki wychowawcze. ³

Pierwsza technika wykorzystywana w metodzie warsztatowej to ,,burza mózgów”. Umożliwia to chłopcom i dziewczętom zgłaszanie własnych pomysłów dotyczących konkretnej sprawy. Odbywa się to w sposób całkowicie swobodny
i nieskrępowany. Jednocześnie świadomie i celowo unika się uzasadniania czy komentowania zgłaszanych pomysłów. Zachęca się również młodzież do dzielenia się pomysłami pozornie lub rzeczywiście niefortunnymi i jałowymi, jakie przychodzą komuś do głowy. Czyni
się tak dlatego, iż każdy pomysł może przydać się w późniejszych etapach warsztatu. ⁴

Drugą metodą wykorzystywaną w metodzie warsztatowej jest technika decyzji grupowej. Jest ona pomocna w przyswajaniu klasie bądź grupie wychowawczej określonych norm współżycia i współdziałania. Dopomaga ona szczególnie w przezwyciężaniu sprzeczności, jaka zaistnieć może między przepisami regulaminowymi szkoły bądź placówki opiekuńczo-wychowawczej, a normami społecznymi, obowiązującymi w nieformalnym nurcie życia szkolnego czy zakładowego. W te sposób pragnie się ograniczyć czy wręcz wyeliminować przejawy nieprzystosowania społecznego młodzieży. Chodzi tu szczególnie,
o przeciwstawianie się różnego rodzaju konfliktom i antagonizmom, jakie mają wśród nich miejsce, wzajemnych ich uprzedzeniom, przeszkadzaniu przez nich w prowadzeniu zajęć, niedostatecznej ich trosce o ład i porządek w klasie lub grupie wychowawczej, spóźnianiu
się na zajęcia czy innym, niepożądanym zrachowaniom z punktu widzenia obowiązującego regulaminu szkolnego lub zakładowego.⁵

Kolejnym sposobem wykorzystywanym podczas warsztatów jest technika sondażu opinii. Jest ona próbą uprzystępnienia jednemu z uczniów klasy bądź grupy wychowawczej tego jak ,,widzą” go jego koledzy i koleżanki. Szczególną wagę przewiązuje się do sondażów pozytywnych o nim opinii. Pragnie się w tej sposób pogłębić u niego poczucie własnej wartości i jednać mu nowych przyjaciół. Technika sondażu opinii może być dwóch rodzajów, czyli techniki sondażu pozytywnych i negatywnych opinii o wychowanku oraz techniką sondażu wyłącznie pozytywnych o im opinii klasy czy grupy wychowawczej.

Następną metodyką wychowawczą, którą wykorzystuje się w edukacji poprzez metodę warsztatową jest technika swobodnej ekspresji słownej, nazywaną także techniką swobodnych tekstów lub techniką twórczości literackiej. Najogólniej mówiąc, technika
ta polega na umożliwieniu młodzieży swobodnego wyrażania swych myśli i uczuć w formie utworu pisanego, a następnie na wspólnym omawianiu i doskonaleniu go zwłaszcza
w warunkach zajęć lekcyjnych. Wygląda to tak, że najpierw uczniowie indywidualnie
lub zespołowo piszą krótkie opowiadania bądź wiersze, następnie wybierają najlepsze wśród nich, a te z kolei się czyni przedmiotem różnych ulepszeń. W ten sposób zamierza
się nie tylko wyjść naprzeciw naturalnej potrzebie samorodnej twórczości literackiej czy poetyckiej dziewcząt i chłopców, lecz także umożliwić im odreagowanie bolesnych napięć psychicznych z powodu nierozwiązanych problemów własnych.⁶

Ostatnią opisywaną w tej pracy metodą wychowawczą jest technika kontaktów międzyludzkich. Składa się na nią pewnien zestaw różnych ćwiczeń, mających na celu m.in. rozwijanie umiejętności uczniów w uważnym słuchaniu swych rozmówców, umożliwianie im nabycia doświadczeń w nawiązywaniu bliskich kontaktów z innymi ludźmi i zapoznanie uczniów z zasadami poprawnego porozumiewania się oraz przyswajaniem im tych zasad. ⁷

Innymi technikami wychowawczymi wykorzystywanymi podczas zajęć metodą warsztatową w edukacji dla uczniów w wieku gimnazjalnym są metodyki oparte
na dramatyzacji. Wymagają one szczególnych umiejętności pedagogicznych, ponieważ polegają one na organizowaniu różnych akcji scenicznych wraz z dialogiem. Zalicza się
do nich technikę socjodramatyczną, technikę gier dramatycznych i technikę dramy.

Technika socjodramatyczna bądź inaczej mówiąc socjodrama polega przede wszystkim na wspólnym omawianiu problemów nurtujących młodzież zwłaszcza z tytułu jej przynależności do określonej grupy i spontanicznym ich przedstawieniu w formie improwizowanej dramatyzacji. Osobliwą cechą techniki socjodramatycznej jest w szczególności spontaniczne odegranie sceniczne owych problemów. Są nimi, nierzadko pozostawiające wiele do życzenia, panujące w grupie stosunki interpersonalne, w tym także brak należytego współżycia i współdziałania, utrudniające osiąganie wspólnych celó czy wykonywanie wspólnych działań. Dużą wagę przywiązuje się tu do tzw. Spontaniczności twórczej. Jest to spontaniczność leżąca na pograniczu takich przeciwieństw jak: automatyczność-refleksyjność, produktywność-twórczość. Daleka jest zatem od wszelkiej impulsywności i przypadkowości zachowań. W wyniku tak rozumianej spontaniczności jednostka łatwiej przystosowuje się do wciąż zmieniających się warunków czy sytuacji, w jakich obecnie się znajduje. Wyzwalanie spontaniczności twórczej jest też pożądaną przeciwwagą w stosunku do tradycyjnych metod i technik oddziaływań wychowawczych, nastawionych głównie na przystosowanie chłopców i dziewcząt do realnego świata z wszystkimi jego utartymi rytuałami i stereotypami.⁸

Technika gier dramatycznych nazywana również zabawą w teatr. Różni się ona od socjodramy celem i tematyką improwizowanej dramatyzacji. W przypadku socjodramy chodzi głównie o rozwiązanie niepokojących problemów, związanych z dezorganizacją wewnętrznego życia w klasie szkolnej bądź grupie wychowawczej. W zastosowaniu zaś gier dramatycznych uwzględnia się problemy o szerszym znaczeniu społeczno-kulturowym. Dotyczą one nierzadko np. zachowania uczniów poza obrębem klasy i szkoły. Obejmują wiele spraw z którymi mogą się oni spotkać w dalszym życiu, w tym także różne aspekty przestrzegania lub nieprzestrzegania ogólnoludzkich norm czy zasad postępowania społeczno-moralnego i obowiązujących w kraju praw. Dzięki temu technika gier dramatycznych stanowi swoiste przygotowanie do wielkiej gry życia.⁹

Technika dramy to sposób organizowania osobowości dzieci i młodzieży czyli przypisuje się niemal w równym stopniu wywieranie wpływu na ich rozwój intelektualny
i emocjonalny, jak i społeczno- moralny. W technice dramy przedmiotem improwizowanej dramatyzacji nie są przeżywane przez jej uczestników ich własne problemy, jak bywa to
w przypadku socjodramy. Są nimi przeważnie różnego rodzaju sytuacje konfliktowe, wymyślone bądź wypożyczone z literatury. Bliższe zapoznanie się z nimi, łącznie
z poszukiwaniem możliwych sposobów ich rozwiązywania, umożliwia pełniejszy proces przygotowania uczestników dramy do pełnienia ról społecznych, tym samym
ich dojrzewania intelektualnego, emocjonalnego i społecznego. Dzięki temu zastosowania wobec młodzieży technika dramy przyczynia się do zmiany ich zachowania i myślenia.

Wykorzystywanie metody warsztatowej w edukacji młodzieży gimnazjalnej może dotyczyć każdej tematyki i zastępować każde tradycyjne prowadzenie zajęć lekcyjnych. W tym wieku rozwojowym młodzież potrzebuje szczególnych bodźców, aby rozwijać się poprawnie. Zadaniem nauczyciela jest również porządkowanie wiele spraw, które nurtują młodzież. Najlepszym sposobem, aby zapewnić kompleksowo dane sprawy jest wykorzystywanie metody warsztatowej w wybranej przez siebie metodyki.

Bibliografia

I. Jundziłł ,,aktywizacja dziecka w procesie wychowania” Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych; Warszawa 1966

H. Muszyński ,,Treść i metody wychowania” Nasza Księgarnia Warszawa 196

M. Łobocki ,,Teoria wychowania” Oficyna Wydawnicza ,,Impuls” Kraków 2004

---

1. I. Jundziłł ,,aktywizacja dziecka w procesie wychowania” Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych; Warszawa 1966↩

2. H. Muszyński ,,Treść i metody wychowania” Nasza Księgarnia Warszawa 196 str. 250-253↩

3. M. Łobocki ,,Teoria wychowania” Oficyna Wydawnicza ,,Impuls” Kraków 2004↩

4. J.w str. 234↩

5. J.w str. 235↩

6. J.w str 240↩

7. J.w str.242↩

8. J.w str 243-244↩

9. J.w str. 245↩