Prawo Laffera

Podatki nie mogą być nieograniczonym źródłem dochodów budżetu państwa. Wzrost podatków zwiększa dochody budżetowe tylko do pewnego poziomu. Zbyt wysoka stopa podatkowa wywołuje efekt ,,unikania’’ podatków, zwiększają się rozmiary szarej strefy, tym samym maleją wpływy do budżetu państwa.

Wydatki budżetu państwa

Wydatki państwa i innych związków publicznoprawnych ponoszone w celu zaspokojenia potrzeb publicznych. Odzwierciedlają one rolę, zakres i kierunki działalności państwa.

Klasyfikacja wydatków publicznych

∗wyd. związ. z pełnieniem przez państwo takich funkcji jak: obrona narodowa,administracja i wymiar sprawiedliwości.,

∗wyd. związ. z realizacją celów społecznych (oświata,kultura,ochrona zdrowia,świadczenia socjalne),

∗wyd. wynikające z pełnienia przez państwo funkcji interwencyjnych w gospodarce (subsydia, oddziaływanie na inwestycje),

Polityka fiskalna

Działania rządu w zakresie kształtowania wysokości podatków oraz wydatków państwa podejmowane w celu stabilizacji gospodarki oraz osiągania innych celów gosp. i społ.

Rodzaje polityki fiskalnej:

aktywna:polega na świadomym interwncjonizmie państwa, wymagającym podejmowania konkretnych decyzji o zwiększaniu lub ograniczaniu wydatków budżetowych lub zmianie stawek i zasad podatkowych. W zależności od rodzaju podjętych decyzji, może mieć ona charakter ekspansywny bądź restrykcyjny

Ekspansywna polit. fisk.

Ma na celu pobudzenie niedostatecznego popytu globalnego i ożywienie gospodarki. Sprowadza się więc do obniżania stawek podatkowych i/lub zwiększania wydatków rządowych.

Restrykcyjna polit. fisk.

Ma na celu ograniczenie nadmiernego popytu globalnego i studzenie gospodarki . Sprowadza się więc do podwyższania stawek podatkowych i/lub obniżania wydatków rządowych.

Słabością aktywnej polit. fisk.

Jest to, że decyzje rządu dotyczące zmiany stawki podatku czy wysokości wydatków wymagają zmian legislacyjnych , a to prowadzi do opóźnień w oddziaływaniu tych instrumentów fiskalnych na gospodarkę.

Pasywna polit. fisk.

Polega na wykorzystaniu wrażliwości niektórych instrumentów fiskalnych=h na zmiany poziomu dochodu narodowego czy zatrudnienia.. Instrumenty te samoczynnie, bez potrzeby podejmowania konkretnych decyzji, reagują na zmianę koniunktury. Z tego też względu określane są jako automatyczne stabilizatory koniunktury.

Słabości automatycznych stabilizatorów koniunktury:

- mogą zmniejszać wahania gospodarki w stosunkowo krótkim okresie, nie stwarzają jednak warunków do zmiany istniejącej sytuacji gospodarczej,

- skutkiem ich działania w okresie recesji jest tendencja do wzrostu deficytu budżetowego.

Funkcje pieniądza :

miernik wartości:pieniądz służy do ustalania ceny towarów i umożliwia ich porównywanie

środek wymiany: pieniądz pośredniczy w wymianie między kupującym a sprzedającym

środek płatniczy (miernik odroczonych płatności): za pomocą pieniądza możemy regulować zobowiązania (długi).

środek przechowywania wartości: funkcja ta sprowadza się do gromadzenia skarbu (tezauryzacji) lub oszczędzania

Baza monetarna

Bardzo ważny składnik podaży pieniądza –tzw. ,,pieniądz wielkiej mocy’’, obejmuje dwie kategorie pieniądza: gotówkę w obiegu oraz rezerwy banków komercyjnych

Mnożnik kreacji pieniądza:

Wyraża zmiany w globalnej podaży pieniądza wywołane zmianami bazy monetarnej.

Polityka monetarna (pieniężna)

Polega na kształtowaniu odpowiedniej podaży pieniądza w gospodarce. Podstawowym zadaniem polityki monetarnej jest utrzymanie stabilnego poziomu cen.

Rodzaje polit. monetarnej

ekspansywna (łagodna)

Ma na celu zwiększenie podaży pieniądza i ożywienie gospodarki. Aby osiągnąć ten cel Bank Centr. wykorzystuje następujące instrumenty:

- obniżanie stopy oprocent. kredytów

- obniżanie stopy rezerw obowiązkowych,

- zakup papierów wartościowych na otwartym rynku

Jest to polityka ,,taniego i łatwego’’ pieniądza, może w krótkim okresie przyczynić się do poprawy sytuacji gospodarczej,

restrykcyjna (twarda)

Ma na celu ograniczenie podaży pieniądza i ,,studzenie’’ gospodarki.

Aby osiągnąć ten cel Bank Centr. wykorzystuje następujące instrumenty:

- podwyższa procent. Kredytów,

- podwyższa stopy rezerw obow.,

- sprzedaje papiery wartościowe na otwartym rynku.

Jest to polityka ,,drogiego’’ pieniądza, stosowana jest w celu ograniczania zbyt wysokiej inflacji oraz spowalniania

gospodarki.

______________________________

Czynniki wpł. na podaż pracy:

demograficzne

- przyrost naturalny,

- struktura ludności wg płci,

- saldo migracji,

- struktura zamieszkania,

- struktura ludności wg wieku,

- system szkolenia i kształcenia,

- mobilność,

ekonomiczne

-wysokość płacy realnej,

- wysokość podatków od dochodów,

- system opieki społecznej państwa,

- wysokość płacy minimalnej,

- działalność związków zawodowych

Czynniki wpł. na popyt na pracę:

- zasób kapitału potrzebny do stworzenia nowych miejsc pracy,

- wielkość popytu globalnego popytu na rynku dóbr i usług

- struktura dóbr i usług na rynku

- postęp techniczny i związana z nim wydajność pracy.

Przyczyny bezrobocia naturalnego:

- niepełne informacje o wolnych miejscach pracy

- niedoskonała mobilność siły roboczej,

- sezonowość niektórych prac,

- niedopasowania strukturalne popytu i podaży pracy

________________________________Teorie inflacji :

Monetarna (neoilościowa):

- pierwsza teoria wyjaśniająca mechanizm inflacji,

- zakłada, że poziom cen towarów zależy od ilości pieniądza w obiegu, czyli od tempa wzrostu podaży pieniądza. Zależność tą opisuje równanie Fischera,

- ponieważ podaż pieniądza znajduje się pod kontrolą B.C., przyczyną inflacji jest błędna Polit. B.C.

Popytowa:

Przyczyną inflacji jest ustalenie się globalnego popytu na poziomie przewyższającym możliwości jego zaspokojenia. Produkcja nie może wzrosnąć, powstaje tzw. luka inflacyjna, która jest impulsem do wzrostu cen.

Podażowa:

Przyczyną inflacji jest wzrost szeroko rozumianych kosztów produkcji

Efekt wypierania (wypychania)

Pojawia się, gdy powodem początkowej zmiany wielkości produkcji jest wzrost wydatków państwa. Dochodzi wtedy do wzrostu popytu na pieniądz oraz wzrostu stopy procentowej, a tym samym do ograniczenia popytu inwestycyjnego i konsumpcyjnego sektora prywatnego. Wydatki sektora prywatnego zostają ,,wyparte’’ przez wydatki publiczne.

______________________________

Rodzaje bezrobocia ze względu na przyczyny:

- strukturalne: wynika z niedopasowania struktury popytu i podaży siły roboczej, istnieje popyt na specjalistów z danej dziedziny, ale niestety brakuje ich na rynku, są za to ludzie o całkiem innych kwalifikacjach

- technologiczne: wynika z postępu technicznego, automatyzacji i mechanizacji procesów wytwórczych

- koniunkturalne: związ. jest z wahaniami aktywności gospodarczej, w okresach kryzysu powstaje nadwyżka produkcji nad popytem co prowadzi do jej ograniczenia i zwolnień

- frykcyjne: jest rezultatem ruchu zatrudnionych na rynku pracy; dotyczy ludzi zmieniających zawód, pracę, miejsce zamieszkania

- sezonowe: jest efektem wahań aktywności gospodarczej w różnych porach roku, spowodowanych zmianą warunków klimatycznych

Ze względu na formę występowania:

- ukryte: tworzy je pewna, nieokreślona liczba osób, które w myśl ustawy nie mogą zarejestrować się jako bezrobotne

- rejestrowane: liczba osób bezrobotnych posiadających określone w ustawie cechy i zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy.

W zależności od czasu trwania:

- krótkookresowe: do 3 miesięcy bez zatrudnienia,

- średniookresowe: od 3 do 6

- długookresowe: od 6 do 12 mies.