Stopa inflacji- to procentowy przyrost przecietnego poziomu cen dobr i usług w ciagu roku.
Bezrobocie – to liczba osob zarejestrowanych jako poszukujace pracy i jednocześnie niemajacych zatrudnienia.

Stopa bezrobocia to odsetek siły roboczej pozostajacej bez pracy.

Siła robocza to liczba ludzi pracujacych lub poszukujacych pracy
Funkcja popytu globalnego AD; Nachylenie krzywej AD zalezy wyłacznie od krancowej skłonnosci konsumpcji (MPC) Zmiany wydatkow autonomicznych prowadza do rownoległych przesuniec krzywej AD

MNOZNIKIEM – nazywamy stosunek zmiany produkcji w punkcie rownowagi do powodujacej ja zmiany w wydatkach autonomicznych

Polityka fiskalna – decyzje rzadu dotyczace wydatkow i podatkow.

Polityka stabilizacyjna – obejmuje działania rzadu zmierzajace do utrzymania poziomu produkcji, tak aby PNB był blisko poziomu zapewniajacego pełne wykorzystanie czynnikow wytworczych (pełne zatrudnienie).

Deficyt budzetowy - nadwyzka wydatkow panstwa nad jego dochodami. Panstwo finansuje zwykle swoj deficyt, zapozyczajac sie u społeczenstwa poprzez sprzedaz obligacji. DŁUG PUBLICZNY (narodowy) – suma pozostałych do spłacenia pozyczek panstwowych
Model IS-LM

Krzywa IS jest zbiorem kombinacji stopy procentowej i dochodu narodowego, przy ktorym rynek dobr znajduje sie w rownowadze. Jeśli stopa procentowa wzrasta, to dochod zapewniajacy rownowage spada. Przy danej wysokosci stopy procentowej, wzrost oczekuacych w przyszłości dochodow konsumentow, wyzsze oczekiwane przyszłe zyski z inwestycji badź tez wyzsze wydatki panstwa spowoduja przesuniecie wykresu funkcji popytu globalnego w gore.

W konsekwencji wywołało to takze przesuniecie w gore krzywej IS; przy kazdym poziomie stop procentowych dochod odpowiadajacy warunkom rownowagi bedzie teraz wyzszy.

Krzywa LM stanowi zbior kombinacji stopy procentowej i dochodu, przy ktorym rynek pieniadza znajduje sie w rownowadze. Przy danej podazy pieniadza wyzszemu dochodowi musi odpowiadać wyzsza stopa procentowa, co pozwoli utrzymać popyt na pieniadz na nie zmienionym poziomie.

Wzrost podazy pieniadza w ujeciu realnym powoduje przesuniecie krzywej LM w prawo. Rownowaga na obu rynkach jednocześnie w punkcie przeciecia sie krzywej LM i IS.

Szkoła keynesistowska – ekonomia popytowa (krotki okres)

Produkcja (Y) jest określana przez popyt (AD)

- wystepuje efekt mnoznikowy – zmiany w popycie uruchamiaja silniejsze dostosowanie

- zmiany ilości pieniadza oddziałuja na wielkości realne

- bezrobocie ma charakter przymusowy (keynesowskie) – problem braku rownowagi – niedostosowanie popytu

- preferowana aktywna polityka fiskalna i monetarna

- ceny i płace sa sztywne w krotkim okresie – lepkie

- głowna przyczyna wahan koniunkturalnych sa zmiany popytu

- wahania koniunkturalne oznaczaja wahania wokoł trendu wyznaczajacego Y*

- politycy gospodarujac musza wybierać miedzy inflacja a bezrobocie (krzywa Phillipsa)

- załozenie o powolnym „oczyszczaniu sie” rynkow – zwiazane z lepkościa płac i cen

- model Keynesa 45*, IS-LM, Maudela-Fleminga

Szkoła monetarystow – Friedman

- Ilościowa teoria pieniadza

- Zmiany w podazy pieniadza sa głowna przyczyna wahan produkcji w krotkim czasie

- mechanizm transmisyjny wymaga długiego czasu

- w długim czasie ma miejsce tzw. klasyczna dychotomia (neutralność pieniadza)

- zmodernizowana krzywa Phillipsa – uwzglednienie oczekiwan adaptacyjnych

- krytyka działan dyskrecjonalnych – problem opoźnien

Nowa ekonomia klasyczna

- załozenie o pełnej elastyczności rynkow

- hipoteza racjonalnych oczekiwać (HRO)

- akceptacja długości krzywej Philipsa

- bezrobocie ma charakter dobrowolny

- odchylenia od stanu pełnego wykorzystania czynnikow produkcji zdarza sie tylko, gdy ma miejsca tzw. iluzja pieniadza

- jedynie nieprzewidywane zmiany sa w stanie wpłynać na poziom produkcji (szoki egzo- i endogeniczne)

- preferencja polityki podazowej

- propozycja stosowania reguł w polityce gospodarczej – problem wiarygodności tzw. „Policy makers”

Szkoła neo-keynesistow

- dostosowania cen i płac sa raczej wolne

- akceptuja racjonalne oczekiwania

- w długim okresie pieniadz jest neutralny, dlatego preferencja w długim czasie ekonomii podazowej

- umiarkowana polityka popytowa 0 obawa przed inflacja

- preferencje zrownowazonego budzetu w czasie cyklu koniunkturalnego – działenie automatycznych stabilizatorow koniunktury

Szkoła realnego cyklu koniunkturalnego – Prescott

- wahania produkcji sa wahaniami trendu (Y*)

- przyczyna wahan sa zmiany technologiczne lub zmiany popytu i podazy pracy wpływajace na NAIRU

- ceny i płace sa elastyczne

- obowiazuje HRO

Hipoteza Fischera stwierdza, ze realna stopa % nie podlega wiekszym zmianom. Inaczej bowiem pojawiłaby sie wielka nadwyzka po stronie podazy i popytu na pozyczki. Wyzsza inflacja musi być wyrownana odpowiednia stopa procentowa.

Hiperinflacja – zjawisko polegajace na utrzymywaniu sie bardzo wysokiej stopy inflacji.

Jezeli stopa inflacji wynosi π a nominalna stopa procentowa r, to realna stopa procentowa wynosi (r –π) . Dochod realny z nieprzynoszacego odsetek pieniadza wynosi Realny roznicowy zysk z posiadania oprocentowanych aktywow, nie zaś pieniadza, wynosi (r – π) – (-π) = r. Miara kosztu trzymania pieniadza jest wiec nominalna stopa procentowa.

Ucieczka od pieniadza - gwałtowny spadek realnego popytu na pieniadz, wystepujacy wtedy, kiedy wysoka inflacja i wysoka stopa procentowa zwiekszaja koszty utrzymania pieniadza.

walka z inflacja wymaga restrykcyjnej polityki fiskalnej.

Krzywa Philipsa dowodzi, ze wyzszej stopie inflacji towarzyszy nizsza stopa bezrobocia i odwrotnie. Sugeruje to, ze mozemy miec nizsze bezrobocie za cene wyzszej inflacji lub odwrotnie.

Krzywa Philipsa nie jest ilustracja trwałej zaleznosci odwrotnej miedzy inflacja a bezrobociem, lecz wskazuje zaleznosc przejsciowa, pojawiajaca sie w okresie dostosowywania sie gospodarki do gwałtownie zmienionego poziomu popytu globalnego

Pionowa długookresowa krzywa Philipsa Nominalna podaz pieniadza moze sie zmieniac w długim okresie. Gdy ceny i nominalna podaz wzrastaja w tym samym tempie, realna podaz pieniadza jest stała i rowna sie wielkosci popytu na

realne zasoby pieniadza.

Krotkookresowa krzywa Philipsa ilustruje sytuacje przystosowywania sie gospodarki do zmian popytu globalnego.

stagflacja –wspołwystepowanie wysokiej inflacji i duzego bezrobocia.

Czesto jest ona spowodowane przez

ujemny wzrost podazowy.

RODZAJE BEZROBOCIA:

- frykcyjne – niemozliwy do obnizenia, minimalny poziom bezrobocia wystepujacy w kazdym dynamicznym społeczenstwie, to osoby o ułomnościach fizycznych lub psychicznych, ktore praktycznie uniemozliwiaja im podjecie pracy zawodowej. Do tej kategorii zalicza sie tez osobychwilowo pozbawione pracy ze wzgledu na zmiane zawodu

- strukturalne- dotyczy takiego rodzaju bezrobocia, ktore powstaje ze wzgledu na rozbiezność ludzkich kwalifikacji i rodzaju oferowanej pracy w warunkach zmieniajacego sie popytu i produkcji.

- wynikajace z niedostatku popytu na produkty pewnych działow gospodarki –

bezrobocie

typu keynesowskiego. Powstaje, gdy popyt globalny zmniejszył sie, a place

i ceny nie zdazyły dostosować sie, co przeszkodziło przywroceniu pełnego zatrudnienia ( ze

spadkiem popytu mamy do czynienia wowczas, gdy jest on nizszy od poziomu zapewniajacego

pełne zatrudnienie

- klasyczne- rodzaj bezrobocia pojawiajacy sie wtedy, kiedy płaca jest rozmyślnie utrzymywana

powyzej poziomu, przy ktorym krzywe podazy pracy i popytu na nia sie przecinaja. Moze to być

spowodowane działalnościa zwiazkow zawodowych albo ustawodawstwem, ktore powoduje, ze

płace minimalne utrzymywane sa na poziomie wyzszym od poziomu rownowagi.

Naturalna stopa bezrobocia to stopa bezrobocia wystepujaca wowczas, gdy rynek pracy

znajduje sie w rownowadze.