ekonomia pozytywna - taka jaka jest, jak wygląda zjawisko ekonomiczne, normatywna - jak wyglądać powinna

zmienna realna - zmienna stała, uśredniona, która uwzględnia poziom inflacji, nominalna - bieżąca, zmieniają się cały czas nie uwzględniając poziomu inflacji

model ekonomiczny - najprostsze pokazanie zagadnienia ekonomicznego w gospodarce

popyt zagregowany - suma popytów na danym obszarze

podaż zagregowana - suma podaży dóbr i usług w gospodarce narodowej

PNB (GNP) - pieniężny wskaźnik bieżącej wartości rynkowej wszystkich dóbr i usług finalnych wytworzonych w gospodarce w danym okresie

PKB (GDP) - to miara produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju bez względu na to kto jest ich właścicielem

wartość dodana - przyrost wartości dóbr w trakcie procesu produkcji

bezrobocie - zjawisko gosp.polegajace na tym ze pewna część ludzi zdolnych do pracy i poszukujących jej nie znajduje zatrudnienia

bezr.frykcyjne - obejmujące osoby czasowo bezrobotne z powodu zmiany miejsca pracy lub kwalifikacji

bezr.cykliczne (koniunkturalne) - powstaje w wyniku zmniejszenia się popytu globalnego w fazie załamania gospodarczego

bezr.strukturalne - związane z ograniczeniem produkcji lub zanikaniem pewnych dziedzin dzialanosci gosp.

bezr.przymusowe - chcemy pracować ale nie ma dla nas pracy

bezr.dobrowolne - za niskie wynagrodzenia, lenistwo

bezr.technologiczne - związane z wprowadzeniem postępu technologicznego, zastępowaniem pracy ludzi praca maszyn i urządzeń

bezr.klasyczne - gdy w wyniku działalności związków zawodowych lub ustawodawstwa pracy poziom plac jest wyższy od poziomu równowagi

bezr.ukryte- występuje wtedy gdy osoby pozostające bez pracy nie sa zarejestrowane w urzędach zatrudnienia

naturalna stopa bezrobocia - osoby które się przekwalifikują i sa w okresie oczekiwania lub nie sa zdolni do pracy (margines bezrobocia)

prawo Okuna - 1-procentowy wzrost popytu doprowadzi do wzrostu produkcji i zatrudnienia ale niestety nie w sposób proporcjonalny do wzrostu popytu tylko zawsze w stopniu mniejszym

pełne zatrudnienie - wszyscy zdolni do pracy pracują i w maksymalnym stopniu przyczyniają się do wzrostu produkcji, istnieje tylko naturalna stopa bezrobocia

inflacja - wzrost ogólnego poziomu cen w pewnym okresie

inflacja ciągniona przez popyt (inf.nabywcow) - całkowita wielkość planowanych wydatków wzrasta szybciej niż całkowita wielkość produkcji

inflacja pchana przez koszty (inf.dostawcow) - gdy cena jednego bądź kilku zasobów ulega zwiększeniu oraz w sytuacji gdy nałożone sa ograniczenia na podaż jednego lub kilku zasobów

inflacja strukturalna - producenci nie sa w stanie nadążyć za zmianami struktury popytu i pojawiają się niedobory najbardziej poszukiwanych produktów

luka inflacyjna - nadwyżka popytu globalnego nad możliwościami jego zaspokojenia czyli podaza globalna

zadłużenie inflacyjne - czyli iluzja pieniadza, ludzie nie potrafią odróżnić wielkości nominalnych od realnych

spirala inflacyjna - skumulowany mechanizm wzajemnego pobudzania wzrostu plac, cen i zysków czyli wszystkie czynniki podazowe

drenaż podatkowy - zwiększenie realnej sumy podatkow które następuje wskutek tego, ze w progresywnym systemie podatku dochodowego inflacja zwiększając wysokość nominalnych dochodow przesuwa podatników do wyższych przedziałów dochodowych

koszt jadłospisu - koszty takich czynności jak zmiana nalepek cenowych, menu itp.

koszt zdzieranych zelówek - dodatkowe koszty związane z inflacja, wysoka nominalna stopa % skłania ludzi do trzymania oszczędności w banku zmniejszając tym samym realne zasoby gotówki, w rezultacie koszty transakcji staja się wyższe

cykl koniunkturalny - krótkookresowe wahania ogólnego poziomu produkcji wokół jej trendu

wzrost gospodarczy - wzrost realne produkcji społecznej

polityczny cykl koniunkturalny - hipoteza mówiąca ze cykl koniunkturalny jest rezultatem zmian polityki gosp.prowadzonej przez rządy w okresach przedwyborczych i powyborczych

budżet - roczne zestawienie finansowe, obejmuje dochody i wydatki państwa

dług publiczny - ogólna suma pożyczek zaciągniętych i nie spłaconych przez państwo

deficyt budżetowy - nadwyżka wydatków nad przychodami budżetu państwa

budżet zrównoważony - dochody = wydatki

nadwyżka budżetowa - nadwyżka dochodów państwa nad wydatkami

saldo budżetu - różnica pomiędzy dochodami a wydatkami państwa

podatki bezpośrednie - płacą os.fizyczne i prawne które uzyskały dochód

podatki pośrednie - sa t podatki które obciążają ostatecznych nabywców

efekt wypierania - wypychanie podmiotow prywatnych z rynku pozyczek w wyniku zwiększonej obsługi sektora publicznego przez sektor finansowy

polityka budżetowa - polityka fiskalna, dotyczy całokształtu podatkow i wydatkow państwa

pieniądz - środek umożliwiający wymianę dóbr, a jego funkcje może lnic cokolwiek co tylko jest akceptowane przez ludzi w procesie tej wymiany

popyt na pieniądz - zapotrzebowanie na zasób pieniadza jaki ludzie chcą utrzymać w danym czasie

portfelowy motyw popytu - pieniadz rosnie bądź maleje w zależności od zmieniających się oczekiwan dotyczący kierunku zmian stopy procentowej

podaz pieniadza - jest ustalana przez polityke banku centralnego, to suma gotowki w obiegu powiekszonej o depozyty czekowe osob prywatnych oraz firm trzymane w bankach

baza monetarna - zasob pieniadza o podwyższonej sile, to bilon i banknoty w obiegu poza BC

stopa rezerw obowiązkowych - zależność miedzy zasobem gotowki w banku a wkładów płatnych na kazde zadanie

płynność - szybkość i pewność z jaka dany rodzaj aktywu można zamienic na pieniadz

operacje otwartego rynku - dzialania BC którego celem jest zmiana wielkości bazy monetarnej przez kupno lub sprzedaz papierow wartościowych na otwartym rynku

polityka monetarna - manipulacja przez BC podaza pieniadza

kredyt lombardowy - kredyt udzielany pod zastaw bonow skarbowych, bądź obligacji skarbowych

stopa rezerw obowiązkowych - minimalna relacja rezerw gotówkowych do wkładów w bankach komercyjnych ustalana przez BC

stopa dyskontowa - stopa % pobierana prze BC od pozyczek udzielanych bankom komercyjnym

kredyt redyskontowy - polegający na przyjmowaniu weksli do redyskonta

kredyt refinansowy - sluzacy glownie do finansowania inwestycji centralnych, jest źródłem zasilania bankow w pieniadz

ilosciowa teoria pieniadza - teoria Fishera M*V = P*Q

PKB = C + I + G + NX

(metoda wydatkowa)

C - konsumpcja

I - inwestycje

G - wydatki rzadowe

NX - export i import = export netto

PKB = W + D + V + R + r + Am + Ti

(matoda dochodowa; kosztowa)

W - wynagrodzenia i place

D - dochody z dzial. gosp.

V - zyski firm

R - dochody z lokat i oprocentowan

r - dochody z czynszow, dzierżawy itp

Ti - podatki pośrednie

PKB = suma PiQi - suma PQ

(metoda produktowi; wartości dodanej)

Pi - ceny poszczególnych dobr finalnych

Qi - ilości poszcz. dobr finalnych

P - ceny surowcow do produkcji dobr finalnych

Q - ilość zuzytych surowcow

PNN = PNB - Am

NI (dochod narodowy) = PNN - Ti

PI (dochod osobisty) = NI - zyski nie rozdzielone - transfery rzadowe - podatki od dochodow + wyplaty na Ub. spol.

DI (dochod dyspozycyjny) = PI - podatek dochodowy

deflator PKB = nominalny PKB/realny PKB * 100%

stopa bezrobocia = liczba bezrobotnych/zasob pracy * 100%

luka PKB = -2,5 * (U - U*)

U - rzeczywista stopa bezrobocia

U* - naturalna stopa bezrobocia

potencjalny PKB = realny PKB/1+luka PKB

stopa zatrudnienia = liczba zatrudnionych/zasob pracy * 100%

stopa inflacji = (CPIb - CPIp)/CPIp * 100%

CPIb - wskaźnik cen biezacy

CPIp - poprzedni

stopa zysku netto = dochod netto/wartość pozyczki * 100%

---