Cechy populacji:
*rozmieszczenie:
Obszar zajmowany przez populacje to siedlisko. Rozmieszczenie poszczególnych osobników w obrębie siedliska zależy przede wszystkim od gatunku.
Areał czyli obszar, na którym można spotkać osobniki należące do danej populacji, oraz rozmieszczenie-sposób w jaki osobniki zasiedlają swój areał.
3 sposoby rozmieszczenia:
-równomierne
Naturalne, idealne równomierne rozmieszczenie w przyrodzie nie występuje, może być natomiast dziełem człowieka, np. rośliny w sadzie. W naturze bliskie równomiernemu jest rozmieszczenie zwierząt, które cechuje terytorializm, np. ptaki spiewające, pingwiny lisy wilki w sezonie letnim, a z roślin jaskier rozłogowy
-skupiskowe
Najczęściej spotykane w przyrodzie. U zwierząt osobniki tworzą stada, np. antylopy, sarny, wilki w zimie, rośliny skupiają się w kępy, szczególnie gdy mają cieżkie opadające w pobliżu nasiona, np. dąb, buk, leszczyna lub rozmnażają się wegetatywnie, np. jeżyna, pokrzywa
-losowe
Zależne od przypadku. Niektóre rośliny wiatrosiewne(mniszek lekarski), część bezkręgowców, np. dzdzownica, mucha.
*liczebność:
To ilość osobników w danej populacji. W Praktyce częściej bada się zagęszczenie, czyli ilość przypadającą na jednostkę powierzchni. Pozwala to porównać populacje zamieszkujące siedliska o różniej wielkości.
Liczebność populacji wynika z :
-rozrodczości
Czyli nowo urodzonych osobników w określonym czasie w przeliczeniu na określoną liczbe osobników populacji, np. 100 albo 1000sztuk
- śmiertelności
Czyli podobnie przeliczonej liczby osobników umierających. Przyczyny:
Środowiskowe np. brak pokarmu,
Osobnicze,np. starzenie się ,brak opieki nad potomstwem, sposób rozrodu,
Populacyjne np. zagęszczenie, konkurencja,
Biocenotyczne np. organizmy chorobotwórcze.
-migracji
Dzielących się na imigracje, czyli liczbe osobników przybywających z innych terenów i emigracje, czyli liczbe osobników opuszczających dotychczasowe siedlisko.
Zagęszczenie populacji nie może być duże ze względu na ograniczoną pojemność i wydolność środowiska (np. pokarmową)
Nieregularne wahania liczebności populacji to fluktuacja
Wpływ środowiska ogranicza ilość osobników- rozrodczość populacji nie osiąga maksymalnej, możliwej dla danego gatunku wartości, również śmiertelność jest znacznie wyższa, niż wynikałoby to z naturalnej długości zycia osobników. Mają na to wpływ zarówno czynniki biotyczne( drapieżniki, pasożyty, konkurenci) jak i abiotyczne ( gwałtowny spadek temperatury, susza powódz)
Zespół biotycznych i abiotycznych czynników, które ograniczają wzrost liczebności populacji nazywamy oporem środowiska
Pojemność środowiska to maksymalna ilość osobników, która może występować w danym środowisku bez naruszenia jego równowagi.
*Struktura wiekowa:
Obrazuje stosunki ilościowe pomiędzy osobnikami w różnym wieku. W najprostszej postaci populacje dzielimy na trzy kategorie wiekowe: osobniki młode, dorosłe(zdolne do reprodukcji) i stare. Udział poszczególnych grup wiekowych wskazuje na dalsze losy populacji:
- populacja rozwijająca się cechuje się dużą ilością osobników młodych, liczebność tej populacji będzie się zwiększać
-populacja ustabilizowana, w której udział poszczególnych grup wiekowych jest stały, a jej liczebność nie zmienia się.
-populacja wymierająca, w której liczba osobników młodych jest mniejsza niż dorosłych, a liczebność będzie się zmniejszać.
*Struktura płci:
Ilustruje wzajemny stosunek samic i samców. Proporcja ta nie zawsze wynosi 1:1- zależy t od gatunku, czasem też od czynników zewnętrznych- np. u niektórych zwierząt w czasie niekorzystnych warunków rodzi się więcej samców niż samic, co ogranicza liczebność populacji.
Na strukturę płciową wpływają takie czynniki jak:
- rytmika rozwojowa gatunki i płci w ciągu cyklu rocznym.
-warunki pokarmowe i przestrzenne populacji
*Strukturę genetyczną:
Stanowi pula genowa populacji, czyli suma wszystkich genotypów osobników, które tworzą tę populacje. Określa ona cechy fenotypowe wszystkich osobników danej populacji, a zatem zmienność osobników, tolerancje na różne czynniki środowiskowe oraz przystosowanie do życia w określonych warunkach.
Polimorfizm płciowy-Występowanie w populacji więcej niż jednego allelu w danym locus, przy czym częstość występowania rzadszego allelu winna przewyższać częstość mutacji
*Struktura socjalna
sposób uporządkowania wzajemnych zależności miedzy osobnikami populacji. W populacji istnieje hierarchia zależności i każdy osobnik ma określone obowiązki i przywileje. Zapobiega ona konfliktom między osobnikami. Osobniki wyżej stojące w hierarchii mają pierwszeństwo przed osobnikami podrzędnymi w pobieraniu pokarmu, reprodukcji lub wyborze miejsca bytowania. Pozycja socjalna w populacji zależy od wieku, płci, wielkości i kondycji osobnika i ulega ciągłej zmianie w czasie. Na stosunki między osobnikami ma wpływ miejsce bytowania, miejsce gniazdowania, dostępność do pokarmu oraz powiązania z sąsiednimi populacjami innych gatunków. Między osobnikami populacji istnieje współpraca przy zdobywaniu pokarmu, obronie terytorium, opiece nad potomstwem i walce z drapieżnikami.
* Wzrost wykładniczy występuje w sytuacji gdy populacja ma pod dostatkiem przestrzeni i pokarmu. Rośnie wtedy bardzo szybko. W przyrodzie jednak taki charakter wzrostu obserwujemy stosunkowo rzadko. Dotyczy on populacji, które zajęły nowe dla siebie siedlisko i są w stanie ekspansji.( następuję intensywny wzrost populacji w formie postępu geometrycznego (po osiągnięciu max liczebności populacji następuje jej powolny spadek) )
*Wzrost logistyczny– jest charakterystyczny dla populacji opanowujących nowe przestrzenie o ograniczonych zasobach pokarmowych