TEORIA WYWIADU I SŁUŻBY SPECJALNE W ŚWIECIE

Temat 1 20.02.2011r.

WPROWADZENIE DO PROBLEMATYKI SŁUŻB SPECJALNYCH

OGÓLNE POJECIE SŁUŻB SPECJALNYCH:

• dość powszechnie mianem tym określa się wywiad i kontrwywiad.

• Wywiad to organizacja której zadania koncentrują się wokół zdobywania inf. ważnych dla bezpieczeństwa państwa, zaś celem działania kontrwywiadu jest udaremnienie wysiłków obcego wywiadu

WYWIAD I KONTRWYWIAD W PAŃSTWIE:

WYWIAD PAŃSTWOWY:

• organizacja tworzona intencjonalnie przez ośrodek władzy politycznej, której zadania koncentrują się najogólniej na rozpoznawaniu zagrożeń identyfikowanych jako takie z punktu widzenia dysponenta wywiadu

• formalny status wywiadu – organ państwa

• funkcja (formalnie) – informacyjna w zakresie bezpieczeństwa zewnętrznego

WYWIAD:

• jeden ze sposobów działalności polegającej na zbieraniu i opracowywaniu przez wyspecjalizowane służby wiadomości o innych państwach w celu wykorzystania ich w interesie własnego państwa

• działalność zmierzająca do pozyskiwania inf. o zagrożeniach bezpieczeństwa zewnętrznego

• element rozpoznania strategicznego (zbieranie za granicą wiadomości o danym kraju, organizacje, instytucje zbierające te informacji)

• organizacja wyspecjalizowana w zbieraniu inf. o innych państwach oraz opracowaniu ich celem wykorzystania w sferze: politycznej, ekonomicznej, oraz militarnej na użytek własnego państwa

• specjalne zazwyczaj państwowe organy których zadaniem jest nielegalne zdobywanie niedostępnych innymi sposobami inf. o politycznych, gospodarczych, wojskowych i innych działaniach kraju bedącego przedmiotem zainteresowania

WYWIAD STRATEGICZNY

- TRADYCYJNE OBSZARY ZAINTERESOWANIA

WYBRANE OBSZARY ZAGROŻEŃ BEZPIECZENSTWA PANSTWA:

ZASADNICZE SFERY DZIAŁALNOŚCI WYWIADU:

• pozyskiwanie inf.

• opracowanie inf. w celu wykorzystania przez kierownictwo państwa (funkcjonalny związek wywiadu z procesami decyzyjnymi kierownictwa państwa)

ISTOTA DZIAŁANIA WYWIADU – OBRÓT INFORMACJI:

FUNKCJA INFORMACYJNA:

• pozyskiwanie, analizowanie i przekazywanie organom państwowym inf. o zagrożeniach dla jego bezpieczeństwa

• celem pracy informacyjnej jest: uzyskanie wiarygodnego obrazu zagrożeń oraz wywołanie pożądanych skutków – decyzji podejmowanych przez władze w sferze bezpieczeństwa państwa

• informacja jest takim odzwierciedleniem rzeczywistości, które wywołują zmianę zachowania odbiorcy

KONTRWYWIAD:

• działania podejmowane celem udaremnienia wysiłków wrogich służb wywiadowczych w penetrowaniu lub dekonspirowaniu własnej służby wywiadowczej i jej operacji

• określenie organów specjalnych (zazwyczaj państwowych), których zadaniem jest walka z bezprawną działalnością zagrażającą bezpieczeństwu państwa

• zasadniczym celem pracy kontrwywiadowczej jest: ochrona tajemnicy, utrudnianie pracy i dostępu obcemu wywiadowi do źródeł informacyjnych

OBSZARY ZAINTERESOWANIA KONTRWYWIADU

• organizacje wywiadowcze pastw obcych

• organizacje ekstremistyczne (nielegalnie rozwijające działalność we własnym kraju – ekstremiści polityczni, narodowościowi)

• zagraniczne i krajowe organizacje terrorystyczne

• działania zagrażające ekonomicznym podstawom funkcjonowania państwa

KRYTERIA ROZRÓŻNIENIA – RELACJIE WYWIAD / KONTRWYWIAD

• cele działania obydwu służb, a zasoby informacyjne

• status prawny działalności, a normy prawa krajowego

SŁUŻBY SPECJALNE

• zorganizowane (zazwyczaj przez państwo) struktury ukierunkowane na niejawne pozyskiwanie inf., istotnych z punktu widzenia bezpieczeństwa, organizatora tej działalności (państwa) bądź przeciwdziałanie ich zdobywaniu przez podobne struktury identyfikowane jako obce

[Służby Specjalne w państwie demokratycznym, S. Zalewski, Warszawa 2005]

OGRANICZENIA BADAŃ:

• Służby specjalne z definicji tajne , a informacje o ich działalności w dużej części niedostępne dla opinii publicznej

• Tradycje służb specjalnych związane są w dużym stopniu z postrzeganiem tajności jako cechy konstytuującej ich miejsce w relacji do innych organów państwa

• Tajemnica państwowa w wielu krajach świata obejmuje zarówno metody pracy tych służb jak też ich szczegółowe zadania , struktury organizacyjne i skład personalny

• Obserwowany w warunkach państw demokratycznych proces „narastania zjawiska przezroczystości” służb specjalnych, stopniowo wywołuje zmiany w społecznym postrzeganiu roli tych służb

• Proces kształtowania się cywilnego nadzoru nad służbami specjalnymi w krajach demokratycznych

• W coraz większym stopniu dostępne opinii publicznej staja się: kierunki pracy, struktury organizacyjne, budżet, oraz personalia osób kierujących skutki podejmowanych przedsięwzięć

• Istotnym faktem społecznym jest także publiczne dyskutowanie…

ZAGADNIENIA DO EGZAMINU:

1. Pojęcia: wywiad, kontrwywiad, Służby specjalne

2. Funkcja informacyjna wywiadu

3. Status prawny osób zaangażowanych w działalność wywiadowczą za granicą

4. Kontrwywiad jako służba państwa

5. Funkcja informacyjna służb specjalnych

6. Informacje w procesach decyzyjnych władzy politycznej

Temat 2 27.02.2011r.

W POSZUKIWANIU GENEZY WYWIADU I KONTRWYWIADU.

MYŚL SUN TZU

• Sun Wu / Sun Zi - 544-496 p.n.e.

• Przypisuje sie mu autorstwo najstarszego na świecie podręcznika sztuki wojennej

• „Osiągnąć sto zwycięstw w stu bitwach nie jest szczytem osiągnięć. Najwyższym osiągnięciem jest pokonać wroga bez walki. Dlatego sprawą najwyższej wagi w wojnie jest rozbicie strategii wroga.”

Ten zarysowany cel możliwy jest do osiągnięcia przez posiadanie informacji które Sun Tzu nazywa przewidującą wiedzą.

Ten rodzaj informacji nie może być jakimś rodzajem wiedzy duchowej ani pochodzącą od bogów, ani też wiedzą przez analogię do przeszłych wydarzeń, ani też na podstawie spekulacji. Musi to być konkretna informacja pochodząca od człowieka, który dobrze zna sytuację wroga. (…) umiejętność przewidywania jest przyczyna zwycięstw oświeconego księcia i mądrego dowódcy.

Spośród ludzi armii nikt nie jest tak bliski dowódcy jak poufny agent, ani też w nagrodach generał nie jest tak hojny wobec nikogo, jak wobec zaufanego informatora. Z wojskowych tajemnic żadne nie są tak dobrze strzeżone, jak te dotyczące tajnych planów.

STARY TESTAMENT

• „Jahwe przemówił do Mojżesza: wyślij mężów aby przebadali ziemie Kanaan którą przebadali dla synów Izraela. Wyślijcie po jednym mężu z każdego pokolenia waszych ojców i to same osoby znaczniejsze.” (Księga Liczb)

- potrzeba rozpoznania terytorium

- wybiera się konkretne osoby wg konkretnego klucza

- wysyła się ich na obcy teren

- lojalność – osoby które są bardzo mocno związane ze swoim państwem (wysyłającym)

• Mądrość Syracha: Kto zdradza tajemnicę, traci zaufanie … tego kto dochowuje tajemnicy trzeba kochać jak siebie samego … Bo ranę można być opatrzyć i po obeldze można się pojednać ale kto wyjawił tajemnicę nadziei już mieć nie może.

ORGANIZACJA SŁUŻB W KALIFACIE ABBASYDÓW

• główny naczelnik poczt miał inną ważna funkcję poza doglądaniem poczty cesarskiej i nadzorowaniem prac przy zakładaniu różnych placówek pocztowych. Był także szefem szpiegowskiego systemu któremu podlegała cała służba pocztowa. Dlatego też pełny jego tytuł brzmiał: kontroler poczty i służby wywiadowczej. W tym charakterze występował jako naczelny inspektor i bezpośredni agent centralnego rządu. Prowincjonalny naczelnik poczty składał sprawozdania o zachowaniu się i działalności urzędników rządowych w jego prowincji nie wyłączając samego gubernatora.

- zapewnia komunikacje i jest niezależna

• do wykonywania zadań wywiadowczych zatrudniano kupców, domokrążnych handlarzy i podróżników, którzy działali jako detektywi. Obszarem szczególnie intensywnie penetrowanym przez szpiegów abbasydzkich był kraj Rzymian pokryty szpiegami obojga płci przebranymi za handlarzy, podróżników i lekarzy.

ISTOTA TRADYCYJNEJ ROLI SŁUŻB SPECJALNYCH W PAŃSTWIE

• działalność tajnych służb jest widoczna w powiązaniu z instytucją władzy - związek ten ma charakter stały – opisywanie działalności tajnych służb bez odniesienia do kręgów decyzyjnych (ośrodka władzy, dysponenta służb) wydaje się nie mieć sensu.

• Celem tajnych działań jest zdobywanie bądź ochrona informacji

• Istotą metodyki zdobywania i ochrony informacji jest tajemnica

• Tajemnica jest również czynnikiem potęgującym wpływ na procesu decyzyjne w państwie

• Do działań tajnych wykorzystuje się osoby pozostające (z racji wykorzystywanych zasobów) w „naturalnym – społecznym obiegu informacji” jak byśmy dzisiaj powiedzieli (handlarzy, podróżników, kurierów pocztowych bądź jak w przypadku Jerycha – nierządnice)

• Instytucje zajmujące się wytwarzaniem i dystrybucją inf., pośredniczeniem w jej wymianie są zatem naturalnym polem aktywności tajnych służb

• Ludzie wykonujący (z powodzeniem) tajne misje cieszą się dużym zaufaniem rządzących i mogą uzyskać wpływ na ich decyzje

• Ranga tajnych działań jest w państwie zawsze relatywnie wysoka, zawsze też wykazuje tendencje rosnącą w sytuacji wewnętrznego konfliktu, walki o władze, akcji zbrojnej czy też zbrojnego konfliktu

ZAGADNIENIA DO EGZAMINU:

1. Sun Tzu o tajnych służbach

2. Tajne służby w Starym Testamencie – przejawy działalności

3. Wyznaczniki tradycyjnej roli tajnych służb w państwie.

Temat 3 13.03.2011r.

ROZWÓJ WYWIADU

ROZWÓJ WYWIADU

CZŁOWIEK

TECHNIKA

ANALIZA

ŹRÓDŁA INFORMACJI

- zasadą przy pozyskiwaniu inf. jest przegląd inf. z wielu ośrodków, następnie należy odciąć fakty od komentarzy

SKUTKI DZIAŁAŃ WYWIADU

M. Herman „Potęga wywiadu” 2002

CYKL ANALITYCZNY – TRADYCYJNY

CYKL ANALITYCZNY W BEZPIECZEŃSTWIE

WSPÓŁCZESNE UWARUNKOWANIA DZIAŁALNOŚCI WYWIADOWCZEJ

• rozwój technologii, który sprzyja zróżnicowaniu i wzbogacaniu form i metod pozyskiwania ale także ochrony inf. (za powszechne można obecnie uznać „uzależnienie” od łączności elektronicznej)

• rosnące znaczenie sektora prywatnego- to ponadnarodowe korporacje dyktują warunki na rynkach kapitałowych, inwestycyjnych, a ich interesy „zderzają się” często z interesami państw narodowych

• narastający problem szpiegostwa przemysłowego – którego obiektywnym czynnikiem sprawczym jest rozziew technologiczny pomiędzy konkurującymi stornami (państwami, podmiotami niepaństwowymi)

• wzrastające znaczenie wywiadu gospodarczego- jako narzędzia zarządzania nowoczesna organizacją gospodarczą

• odpływ kadr za struktur zajmujących się pozyskiwaniem i analizą inf. na potrzeby rządów narodowych do sektora niepublicznego, a co za tym idzie następuje wzrost sieci formalnych i nieformalnych powiązań świata służb specjalnych ze światem biznesu

• w warunkach poszerzania dostępnych zasobów inf. wzrasta rola analizy przetwarzania inf. w wiedzę włączając tu również problem gospodarowania zasobami ludzkimi – z punktu widzenia współczesnej organizacji wiedza jest atrybutem człowieka

POSZERZANIE ZAKRESU DZIAŁANIA

POSZERZANIE ZAKRESU STOSOWANYCH ŚRODKÓW INWIGILACJI

SPECJALIZACJA

ZAGADNIENIA DO EGZAMINU

1. źródła inf. wywiadowczej

2. cykl analityczny

3. współczesne uwarunkowania działania wywiadowczego

4. poszerzanie zakresu działania wywiadu

5. rozwój środków inwigilacji

6. specjalizacja w działalności wywiadowczej

Temat 4 27.03.2011r.

PODSTAWY ANALIZY WYWIADOWCZEJ

ISTOTA METODYKI WYWIADU:

ANALIZA AKADEMICKA	PRZEDMIOTY SZKICÓW ANALITYCZNYCH
Dotyczą przyszłości	Dotyczą wydarzeń bieżących i odnoszą się do przyszłości (elementy prognozy)
Są przygotowane dla ekspertów	Są przygotowane dla polityków
Nie maja związku z bieżącymi działaniami	Stanowią podstawę decyzji politycznych
Zawierają dużo szczegółów i są drobiazgowo dokumentowane	Zawierają wyłącznie kwestie istotne
Kończą się wnioskami i podsumowaniami	Zaczynają się od wniosków zawierają konsekwencje faktów i często opierają się na kompletnych informacjach

ŻRÓDŁA INFORMACJI:

1. ze względu na dostępność

2. ze względu na charakter

STRUKTURA INFORMACJI WYWIADOWCZEJ

[wg T.R. Aleksandrowicz – Analiza informacji w administracji (1998)]

ŹRÓDŁA OSOBOWE

SCHEMAT DZIAŁALNOŚCI WYWIADOWCZEJ:

ANALIZA WYWIADOWCZA

• proces przetwarzania informacji ze źródeł otwartych oraz względnie niedostępnych użytkowanych intencjonalnie przez wywiad w wiedzę użyteczną dla podejmowania szeroko rozumianych decyzji politycznych (decyzjie rządowe)

ZASADY METODYKI PRACY ANALITYCZNEJ:

CZAS

ANALIZA WSPÓŁCZESNYCH WYZWAŃ

1. „sum informacyjny”

Jan Kowalski

1. Syndrom współzależności

2. Konkurencje na rynku informacyjnym

3. Potrzeby współdziałania – relacje sojusznicze

ZAGADNIENIA DO EGZAMINU

1. Czym jest analiza wywiadowcza i jakie są jej cechy

2. Źródła i struktura informacji wywiadowczej

3. Proces analityczny zasad i metodyki, współczesne wyzwanie

Temat 5 03.04.2011r.

SPECYFIKA WYWIADU WOJSKOWEGO

ZASADNICZA FUNKCJA WYWIADU WOJSKOWEGO

ELEMENTY WALKI INFORMACYJNEJ

1. Rozpoznanie

2. Zakłócanie procesów informacyjnych

3. Obrona informacyjna

PODSTAWOWE RODZAJE ROZPOZNANIA WOJSKOWEGO:

1. Rozpoznanie bezpośrednie

   1. Agenturalne

   2. Specjalne

   3. Patrolowe ( zwykłe, prowadzone przez oddziały wojska np. zwiad)

2. Rozpoznanie pośrednie

   1. Elektroniczne

   2. Studyjne (analiza, prace analityczne)

PROCES ANAITYCZNY WG NATO (winien być powtarzalny)

EWIDENCJA > OCENA > ANALIZA > INTERPRETACJA > INTEGRACJA

EWIDENCJA

• rutynowa praca biurowa mająca na celu rejestrowanie napływających danych i inf.

• informacje te muszą być użyteczne – tsunami informacyjne

• źródła osobowe + źródła obrazowe + źródła elektroniczne > odbiorca

OCENA (wstępna)

• ocena wiarygodności źródła informacji

• minimalizacja bledów w pracy operacyjnej z informatorami – sprawdzanie inf. przez oficera prowadzącego

• nie korzystanie z jednego źródła informacji lecz z kilku (aby porównać inf., wykluczyć błędy, lukę lub przekłamanie)

• kryteria oceny wiarygodności inf. wg STASI

ANALIZA

• zidentyfikowanie istotnych faktów i zdarzeń

• porównanie z inf. już posiadanymi

• wyciągnięcie wniosków

INTERPRETACJA

INTEGRACJA

SŁUŻBY SPECJALNE W WOJSKOWYCH MISJACH STABILIZACYJNYCH – STUDIUM PRZYPADKU:

• wojskowe misje stabilizacyjne – operacje, oznaczają działania sił zbrojnych na obszarze zakończonego konfliktu zbrojnego, lub w rejonie kryzysowym stanowiącym bezpośrednie zagrożenie dla bezp. i pokoju w wymiarze regionalnym i ogólnoświatowym

• maja charakter międzynarodowy

• element eskalacji terroryzmu

CELE WYWIADU WOJSKOWEGO

1. cel główny: wspomaganie procesu decyzyjnego instytucji państwowych i struktur wojskowych odpowiedzialnych za przygotowanie misji na szczeblu taktycznym i operacyjno – strategicznym

2. permanentne pozyskiwanie, gromadzenie, przetwarzanie, rozpowszechnianie rzetelnych wyprzedzających inf. wywiadowczej w celu wprowadzenia asymetrii informacyjnej

3. rozwój wywiadu ze środków technicznych (TECHINT) m.in. wywiadu obrazowego z użyciem sprzętu optyczno – radarowego (IMINT/VISINT), wywiadu z kanałów łączności (SIGINT), wywiadu środkami pomiaru i identyfikacji sygnałów (MASINT)

4. prowadzenie intensywnego rozpoznania naziemnego w rejonach stacjonowania komponentów misji stabilizacyjnej tzw. WYWIAD PŁYTKI

5. wzmocnienie potencjału kierunkowych pionów analityczno – informacyjnych

6. aktywne partycypowanie w jednostkach / gremiach miedzy instytucjonalnej współpracy operacyjno – rozpoznawczej i analityczno – inf. w ramach państwa oraz na polu międzynarodowym

7. systematyczne doskonalenie poszczególnych elementów cyklu pracy wywiadowczej

8. przygotowanie ocen struktury organizacyjnej, uzbrojenia i sprzętu jednostek wojskowych biorących bezpośredni udział w operacjach stabilizacyjnych oraz zabezpieczeniu jednostek

ZADANIA FAZY WSTĘPNEJ

• wojskowe służby specjalne uczestniczą już we wstępnej fazie przygotowania danego kraju do udziału w misji stabilizacyjnej, ponieważ odpowiadają one za dostarczanie najwyższym organom w państwie materiałów poglądowych na temat posiadanego rozpoznania wszelkich zagrożeń występujących na obszarze prowadzenia przyszłych ekspedycji (element tzw. ENCYKLOPEDII WYWIADOWCZEJ)

WYZWANIA WIELONARODOWOŚCI

• Wielonarodowość współczesnych misji stabilizacyjnych ma swoje implikacjie również w kontekscie aktywnośći ukierunkowanych służb specjalnych,

• wspólne mn dowodzenie poszczególnymi komponentami sojuszniczych SZ wymaga wypracowania mechanizmów multilateralnej kooperacji na poziomie wywiadowczym oraz kontrwywiadowczym

• aby sprostać temu zadaniu przy dowództwie Sił misji stabilizacyjnej powoływana jest jednostka wojskowa pełniąca obowiązki POŁĄCZONEGO CENTRUM SYTUACYJNEGO – PCS (w jej składzie osobowym znajdują się m.in. oficerowie łącznikowi służb specjalnych z krajów zaangażowanych w działąnia zbrojne misji)

ROLA CENTRUM SYTUACYJNEGO

PRODUKTY CENTRUM SYTUACYJNEGO

SŁUŻBY WOBEC WYZWAŃ XXI W.

• dzisiejsze misje stabilizacyjne w regionach o dużej aktywności terrorystycznej są formą współczesnego pola walki, w którym dominujące znaczenie zyskała informacja, Jednym z niezbędnych ogniw składających się na sukces militarnych operacji trzeciego tysiąclecia jest bezpośrednie zaangażowanie w ich przygotowanie i funkcjonowanie zasobów kierunkowych służb specjalnych

• niejawna aktywność wojskowego wywiadu i kontrwywiadu zapewnia każdemu ośrodkowi decyzyjnemu na szczeblu taktycznym, operacyjnym, czy strategicznym (zgodnie z zasada Reed to know) wiarygodny oraz regularnie aktualizowany pakiet danych na temat potencjału, zamierzeń i podejmowanych przez danego przeciwnika działań. Jednym z nadrzędnych celów wszystkich komponentów SZ zaangażowanych w ramach misji stabilizacyjnej jest wypracowanie (możliwie jak najszerszej) asymetrii informacyjnej wobec potencjału drugiej strony.

ZAGADNIENIA DO ZALICZENIA

1. Zasadnicze funkcje wywiadu wojskowego

2. Proces analityczny wg NATO

3. Studium przypadku – wojskowe misje stabilizacyjne

Temat 6 03.04.2011r.

UPOWSZECHNIANIE METODYKI WYWIADU (WYWIAD GOSPODARCZY)

ZAGROŻENIA BEZPIECZEŃSTWA BIZNESU

WYWIAD GOSPODARCZY (business inteligentce)

• Zbiór idei, metod i procesów usprawniających podejmowanie decyzji biznesowych poprzez planowe i świadome przetwarzanie inf. z różnych źródeł, wykorzystanie zgromadzonego w przedsiębiorstwie doświadczenia i wiedzy dla właściwego rozumienia i przewidywania dynamiki biznesu.

KLASYFIKACJA WYWIADU GOSPODARCZEGO ( kryterium źródeł inf.)

[Konieczny, 2004]

ŹRÓDŁA INFORMACJI

ISTOTA WYWIADU GOSPODARCZEGO

CELE WYWIADU GOSPODARCZEGO

• FUNKCJONALNY – pozyskiwanie i przetwarzanie informacji przydatnych dla maksymalizowania szeroko rozumianej korzyści gospodarczej

• PRZEDMIOTOWY – zdobywanie inf. o nowych technologicznych źródłach finansowania, kapitale, rozwiązaniach organizacyjnych, sposobach komunikowania się, zasobach kadrowych czy bazach danych

• PODMIOTOWY – zdobywanie inf. o podmiotach konkurujących

ZAKRES INFORMACJI O PRZEDSIĘBIORSTWIE

1. Nazwa, dane teleadresowe, forma prawna

2. Dane rejestrowe, inf. osobiste (właściciele, kierownictwo), wysokość kapitału, odpowiedzialność za zobowiązania

3. Przedmiot działania i organizacja

4. Obroty i zatrudnienie

5. Nieruchomości (posiadane, użytkowane), majątek

6. Obroty roczne

7. Wartość eksportu

8. Aktywa i pasywa bankowe

9. Powiązania bankowe

10. Oceny: dyscypliny płatniczej, dopuszczalności powiązań handlowych, wysokości kredytu, indeks zdolności płatniczej

ROZWÓJ WYWIADU GOSPODARCZEGO

PRZESŁANKI WZROSTU ZNACZENIA WYWIADU GOSPODARCZEGO

WYWIAD PAŃSTWOWY	WYWIAD GOSPODARCZY
DYSPONENT	PAŃSTWO
Cele	Wsparcie polityki
organizacja	Dostosowanie do zagrożeń /możliwości państwa
Metodyka	Działania jawne i niejawne (tajne)
skutki	Osiągniecie korzystnej sytuacji w relacjach międzynarodowych realizacji handlowych interesów

PROBLEM SZPIEGOSTWA GOSPODARCZEGO

• nielegalne zdobywanie inf. objętych tajemnicą przedsiębiorstwa lub innych prawnie chronionych pozostających w jego zasobie inf.

• granica miedzy wywiadem gospodarczym a szpiegostwem gospodarczym jest nieostra i często to co jedno państwo traktuje jako wywiad gosp. Może być uważane przez inne za czyn szpiegostwa wymierzony w jego interesy

PAŃSTWO I JEGO ORGANY WOBEZ PROBLEMU WSPARCIA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH

• problem użycia wywiadu państwowego do wspierania rodzimych podmiotów gospodarczych

• „…. Angażowanie się służb specjalnych w sferę prywatnego sektora oznacza stratę czasu i środków podatników z uwagi na bezpaństwowa naturę koncernów ponadnarodowych…”

• „… państwo powinno wspierać te inicjatywy gosp. Które sprzyjają realizacji narodowych interesów (głównie w sektorach strategicznych)

Alwin Toffler: przewiduje że w niedalekiej przyszłości szpiegostwo rozbuduje się ale będzie to szpiegostwo gosp., finansowe

WYWIAD – WYWIAD GOSPODARCZY - SZPIEGOSTWO

Pojęcia wywiad i szpiegostwo nie pokrywają się tak samo jak wywiad gospodarczy, sytuowany jako narzędzie wspomagające zarządzanie a szpiegostwo określane w kategoriach nielegalnego zdobywania inf.. Jednak metody stosowane w obydwu wymienionych formach bywają tożsame – to co organizator pozyskiwania inf. nazwie wywiadem gosp. Dla strony której interesy zostały naruszone w wyniku tego rozpoznania może być szpiegostwem. W obszarze tych kategorii można zatem mówić o daleko posuniętej względności lub nieostrości granicy pomiędzy wywiadem gospodarczym a szpiegostwem (S. Hoc)

PODSUMOWANIE

- konsekwencje upowszechniania metodyki wywiadu gospodarce:

1. Rośnie rynek wiedzy i umiejętności zdobywania inf.

2. Powstaje system „wiedzy o wywiadzie” w sektorze publicznym i niepublicznym

3. Rośnie znaczenie sfery bezpieczeństwa biznesu (ochrony zasobów informacyjnych firmy)

4. Rysuje się potrzeba bardziej elastycznej polityki państwa w zakresie wspierania podmiotów gosp. Których interesy sprzyjają wzrostowi gospodarczemu

ŹRÓDŁA

1. S. Hoc niektóre aspekty wywiadu gosp. (w.j. Zarządzanie zasobami informacji w przedsiębiorstwie red. M. Borowiecki, M. Kwieciński wyd. Naukowo-techniczne Wawa 2001)

2. J. Konieczny Wprowadzenie do bezpieczeństwa biznesu, Wawa 2004

3. K. Mtareska wywiad gosp. Z perspektywy inf. naukowej (w.j. Zarządzanie zasobami informacji w przedsiębiorstwie red. M. Borowiecki, M. Kwieciński wyd. Naukowo-techniczne Wawa 2001)

4. S. Zalewski służby specjalne w państwie demokratycznym, AON, Wawa 2005

ZAGADNIENIA DO ZALICZENIA

1. Co to jest wywiad gospodarczy

2. Relacja wywiad gosp. / wywiad państwowy?

3. Na czym polega upowszechnianie metodyki wywiadu w działalności podmiotów gosp.?

4. Czy wsparcie państwa dla podmiotów gosp. Jest w obecnych warunkach uzasadnione?

Temat 7 15.05.2011r.

ŹRÓDŁA INFORMACJI WYWIADOWCZEJ

Źródła ogólnodostępne, otwarte - OSINT	Dokumenty urzędowe Czasopisma Publikacje naukowe Książki Zasoby internetowe Audycie radiowe i telewizyjne
Źródła osobowe – HUMINT	Agenci Informatorzy Uchodźcy i uciekinierzy Ludność terenów okupowanych
Źródła obrazowe - IMINT	Zdjęcia lotnicze Zdjęcia satelitarne Radary
Źródła sygnałowe - SIGINT	Środki łączności COMINT Urządzenia elektroniczne
Źródła badawczo – pomiarowe - MASINT	Pomiary akustyczne Pomiary promieniowania Analizy chemiczne

ŻRÓDŁA OTWARTE

ZALETY	WADY
zróżnicowanie – treść i forma	Duża ilość i objętość inf.
Stosunkowo niskie koszty nabycia	Czas potrzebny na zbadanie – najlepsze źródło nie zawsze jest łatwe i szybkie do odnalezienia
Łatwe do przekazania	Zbyt łatwe zaakceptowanie treści inf.
Brak procedur bezpieczeństwa (OIN)	Inf. dot. obszaru wywiadowczego publikowane często w językach narodowych (mniej znanych)
Nieograniczone możliwości dot. objętości oraz zakresu tematycznego	Różnorodność i sprzeczność inf. podawanych w różnych źródłach
Duży poziom uogólnienia – zaleta, gdy potrzebne są informacje ogólne	Duży poziom uogólnienia – wada, gdy potrzebne są inf. szczegółowe
aktualność	Trudność w selekcjonowaniu
Wieloaspektowość	Tzw. Efekt CNN – wyprzedzanie przez media
Bogactwo i duża liczba źródeł	Trudność (niekiedy) oceny aktualności

ŻRÓDŁA OSOBOWE

ZALETY	WADY
Znaczenie inf. (uplasowanie źródła)	Aktualność inf. (czasowy brak dostępu do źródła)
Ocena zamiarów i planów rozpoznawanego podmiotu	Ograniczony dostęp ze względu na lokalizację źródła
Ustalenie realnych możliwości podmiotu	Zakłócenia wywoływane intencjonalnie przez źródło inf.
Możliwości weryfikacji (potwierdzenia inf.)	Słabości czynnika ludzkiego (pamięć, uprzedzenia)
Stymulowanie użycia innych metod pozyskiwania inf.	Podatność na działanie kontrwywiadu (zdemaskowanie, przewertowanie)
Efektywność kosztów (zróżnicowanie form dostępu w tym użycie techniki)	Ograniczenia prawne (łamanie prawa danego kraju, trudności realizacji)
Elastyczność (możliwość dostosowania się człowieka do zmian sytuacji)	Pośredni dostęp do inf. (możliwość przekłamania)
Względnie niskie koszty (w porównaniu do techniki)	Ryzyko dekonspiracji oraz jego skutki
Możliwość zdobycia dokumentów źródłowych (wyposażenia itp.)	Brak możliwości bezpośredniego raportowania przez źródło

ŹRÓDŁA OBRAZOWE

ZALETY	WADY
Duże rejony obserwacji oraz niedostępne dla innych źródeł	Jakość obrazu satelitarnego
Stały obiektywny zapis	Zależność od umiejętności interpretacji obrazu przez analityka
Możliwości porównania obrazów wykorzystanych na różnym czasie	Przedstawienie sytuacji aktualnej tylko w chwili wykonania obrazu
Przekazanie przekonywującego dowodu	Niekiedy ograniczenia prawne i polityczne
Przekazanie obrazu w realnym czasie	Z reguły brak inf. o zamiarach obiektu
Eliminacja ryzyka załogi (bezzałogowe)	Wpływ pogody
Niskie koszty (bezzałogowe)	Duże koszty (satelita)
Trudność w przewidywaniu trajektorii przeciw przeciwnika (bezzałogowe)	Konieczność interpretacji zdjęć satelitarnych
Możliwość wykorzystania w dowolnym czasie (bezzałogowe)	Dostęp dostosowany do trajektorii (znaczna część czasu pracy niewykorzystana)

ZALETY	WADY
Skryte prowadzenie działalności	Obiekt musi być aktywny (inf. można zdobyć tylko w czasie emisji)
Identyfikacja adresata, nadawcy i ich miejsca pobytu	Podatność na dezinformację – fałszywe transmisje, wprowadzanie w błąd
Odbiór różnorodnych źródeł emitujących sygnał elektromagnetyczny	Wymaga czasu na rozszyfrowanie i analizę przechwyconych informacji
Wskazuje poziom aktywności – częstotliwość łączności	Duże nakłady finansowe, konieczność sprostania konkurencji
Różnorodność sprzętu zbierającego inf. (platformy lądowe, morskie, powietrzne, kosmiczne)	Duże ilości inf., trudność selekcji
Dynamika sytuacji oraz zmiany ilościowe i jakościowe	Niedogodność w relacji na zagrożenia asymetryczne (terroryzm)
Możliwość wskazania zamiarów przeciwnika	Trudność interpretacji przekazu w językach rzadkich (kontekst kulturowy)
Zwykle pewne inf.
Duża skuteczność w stosunku do obiektów statycznych

ŹRÓDŁA SYGNAŁOWE

ŹRÓDŁA BADAWCZO-POMIAROWE

ZALETY	WADY
Zakres – urządzenia dostarczają inf. o celach znajdujących się w znacznych odległościach	Zależność od kwalifikacji i umiejętności personelu
Nieznaczny wpływ człowieka na zbieranie potrzebnych danych	Zaawansowanie techniczne
Wiarygodność uzyskanych danych	Działalność (zachowanie) obiektu rozpoznawanego
Inf. o charakterze technicznym
Możliwość weryfikacji dzięki traktatom	Ograniczenia techniczne urządzeń
	Wysokie koszty utrzymania

OKREŚLENIE WIARYGODNOŚCI INF.

PEWNOŚĆ ŹRÓDŁA	WIARYGODNOŚĆ INF.
Całkowicie pewne	Potwierdzona przez inne źródła
Zazwyczaj pewne	prawdopodobna
Dostatecznie pewne	Możliwa
Nie zawsze pewne	Wątpliwa
Niepewne	Nieprawdopodobna
Pewność nie może być określona	Nie można określić prawdziwość