kosmetologia wykład

SKÓRA

Skórę tworzą:

• naskórek (epiderma)

• skóra właściwa (derma)

• tkanka podskórna (hypoderma)

NASKÓREK ŻYWY
warstwa Malphigiego

• warstwa podstawna, rozrodcza (stratum basale) – tu następują pierwotne podziały i rozpoczyna się różnicowanie komórek; komórki posiadają jądra i połączone są między sobą za pomocą desmosomów. Komórka warstwy podstawnej dzieli się na dwie komórki potomne. Proces odnowy naskórka trwa u zdrowego człowieka 26-28 dni. Występują ponadto: melanocyty, komórki Langerhansa, komórki Merkela.

• warstwa kolczysta (stratum spinosum) – komórki ulegają spłaszczeniu w kierunku powierzchni skóry. W przestrzeniach międzykomórkowych znajduje się odżywiająca komórki limfa. Jest to najgrubsza warstwa naskórka biorąca udział w procesie pigmentacji.

NASKÓREK ROGOWACIEJĄCY

• warstwa ziarnista (stratum granulosum) – tu rozpoczyna się proces keratynizacji.

Bariera Reina (Blanca) – to najważniejsza bariera w naszej skórze. To granica między żywymi a martwymi komórkami. Jest mieszaniną: ceramidów, wolnych kwasów tłuszczowych, cholesterolu, kwasów: linolenowego, palmitynowego. Jest przepuszczalna dla: gazów, lipidów, wit. A, D, E, K, NNKT, B5, enzymów, aminokwasów, hormonów, fitohormonów, glukozy, UV, kwasów, zasad, nikotyny, metali ciężkich.

• warstwa jasna (stratum lucidum) komórki są silnie spłaszczone i tworzą wąskie pasmo.

• warstwa rogowa (stratum corneum) - zawiera już tylko 10-15 % wody. Warstwa ta jest bardzo cienka i słaba. Komórki są spłaszczone, pozbawione jąder i wypełnione keratyną. Keratyna stanowi 58% warstwy rogowej.

WYTWORY NASKÓRKA

• Paznokcie

• Włosy

• Gruczoły łojowe: występują na całej powierzchni skóry z wyjątkiem wewnętrznej strony dłoni, stóp i przestrzeni międzypalcowych. Liczniej nagromadzone są na twarz, między łopatkami, w okolicach mostka, na owłosionej skórze głowy. Ich ujścia na powierzchni skóry, to tzw. pory skóry. Wydzieliną jest sebum (łój skórny). Sebum tworzy warstwę składającą się z: kwasów tłuszczowych (palmitynowego, stearynowego, oleinowego, linolowego), trójglicerydów, wosków, cholesterolu, skwalenu. Warstwa łoju rozprowadzana na powierzchni naskórka to płaszcz tłuszczowy skóry (PTS, płaszcz hydrolipidowy)

• Gruczoły potowe - dzielą się na:

• Ekrynowe- czynne od urodzenia na całej powierzchni skóry; ich funkcja to regulacja cieplna. W 99% to woda, resztę stanowi Na, K, Cl, mocznik, aminokwasy i inne.

• Apokrynowe – istnieją od urodzenia, ale uczynniają się dopiero w okresie pokwitania. Oprócz potu wydzielają substancje lotne określające indywidualny zapach człowieka. Znajdują się w okolicach pachowych, pachwinowych, w otoczkach brodawek sutkowych, na obrzeżach powiek, na skroniach. Obecne w skórze bakterie powodują jego nieprzyjemny zapach. Związki decydujące o naszym zapachu mogą być częściowo świadomie odbierane przez inne osoby i stanowić powód ich sympatii lub antypatii. Inne komponenty zapachowe odbierane są nieświadomie przez określone komórki w ściankach nosa.

CEMENT MIĘDZYKOMÓRKOWY

Cement międzykomórkowy spaja zrogowaciałe komórki warstwy rogowej. W tej warstwie można wyróżnić trzy składowe:

• białkowa (keratyna w korneocytach);

• lipidowa (ceramidy, sterole, fosfolipidy i wolne kwasy tłuszczowe);

• wodna

Strukturę spoiwa międzykomórkowego tworzą uporządkowane lamelle lipidowe. W skład lamelli wchodzą: ceramidy (40%), woski, wolne kwasy tłuszczowe (do 25%) i sterole. Lamelle zanurzone są w roztworze NMF-u. NMF z kolei tworzą: aminokwasy (40%), kwas piroglutaminowy i jego sole sodowe, mocznik, kreatynina, amoniak, kwas moczowy, glikozamina, jony Na, Ca, K, Mg, P, Cl, sole kwasu mlekowego, mrówkowego i cytrynowego.

SKÓRA WŁAŚCIWA

W skład skóry właściwej wchodzą następujące elementy komórkowe:

1. Histocyty - elementy systemu odpornościowego

2. Komórki tuczne, które wytwarzają:

• hormony tkankowe – odpowiadają za reakcje skórne na różne bodźce, np. histamina

• enzymy tkankowe – mucynazę i hialuronidazę odpowiedzialne za prawidłowe rozmieszczenie w skórze mukopolisacharydów.

3. Fibroblasty to prekursory białek budujących włókna skóry właściwej i substancję międzykomórkową.

4. Włókna kolagenowe – główny budulec skóry właściwej. Cząsteczkę kolagenu budują trzy łańcuchy polipeptydowe zwinięte wokół siebie w prawoskrętną potrójną helisę.

• 80-90% kolagenu to kolagen I (w kosmetyce wykorzystywany w postaci hydrolizatów);

• 10-15% kolagenu to kolagen III. Oplata on włókna kolagenu I. Po 30-stym roku życia zanika jego synteza w skórze; kolagen III przeważa w skórze płodu, noworodka oraz w tkance blizn;

• 2-4% kolagenu to kolagen V

Przyspieszacze syntezy kolagenu: hormony tarczycy, estrogeny, androgeny, Parathormon

Właściwości destrukcyjne wykazują: hormony kory nadnerczy, progesteron, somatostatyna, neurohormon

5. Włókna sprężyste (elastynowe) występują w mniejszej ilości i oplatają włókna kolagenowe. Odpowiadają za giętkość i elastyczność skóry. Z wiekiem włókna ulegają elastozie.

6. Włókna retikulinowe (srebrochłonne) – tworzą siatkę w warstwie brodawkowej. Ich ilość wzrasta w czasie przewlekłych stanów zapalnych.

7. Substancja międzykomórkowa (podstawna)- w młodej skórze to półpłynny żel. W jej skład wchodzą: glikozaminoglikany, mukopolisacharydy, np. kwas hialuronowy, siarczan chondroityny, białka, mucynaza i hialuronidaza, kwas chondroitynosiarkowy. Kolagen, elastyna i mukopolisacharydy tworzą proteoglikany.

TKANKA PODSKÓRNA

Ma znaczenie podporowe dla skóry i pełni ochronną rolę w przypadku urazów mechanicznych.

Stanowi ochronę przed zimnem.

Współdecyduje o kształcie ciała i jędrności skóry.

Składa się ze zrazików tłuszczowych przedzielonych zbitą tkanką łączną włóknistą. Od ilości i wielkości tych zrazików zależy grubość tkanki tłuszczowej.

Czynniki decydujące o zdolności przenikania substancji przez skórę:

-małocząsteczkowość,
- ciężar cząsteczkowy, maksymalnie do 3000 daltonów,
- zdolność składnika do wiązania się ze strukturami białkowymi skóry,
- obojętny ładunek elektryczny,
- hydrofilność, lipofilnośc o dużym stężeniu,
- forma chemiczna,
- czas,
- stężenie substancji,
- baza – emulsja najbardziej zbliżona do składu płaszcza hydrolipidowego skóry,
- wilgotność i temperatura naskórka i otoczenia (vapozon, ciepły kompres, maski ziołowe),

- część ciała,
- choroby skóry,
- wiek,
- dokładne oczyszczenie i odtłuszczenie powierzchni skóry,
- pobudzenie krążenia (masaż),
- mechaniczne lub chemiczne usuniecie wierzchniej warstwy naskórka,
- niektóre zabiegi, np.: body – wrapping.

Drogi przenikania skórnego:

Można wyróżnić trzy rodzaje przenikania skórnego (permeacji):

• przez naskórek: w przestrzeniach międzykomórkowych,

• przez błony komórkowe,

• przez ujścia gruczołów łojowych, pory skóry, mieszki włosowe (około 1%).