4. Frankowie

W 2 połowie V wieku najważniejszym królestwem Franków był ośrodek w Tournai, w którym mieszkali Frankowie saliccy; do 481 roku na jego czele stał Childeryk z dynastii Merowingów; był on wysoko postawionym wojskowym rzymskim; służył pod rozkazami naczelnego wodza w Galii, Egidiusza; pomagał bronić w posiadaniu cesarstwa tych terenów; po śmierci Egidiusza miejscowe oddziały legionistów wybrały królem jego syna Syargiusza; jego główną siedzibą było Soissons; na pozostałym terytorium władał właśnie Childeryk;

Po śmierci Childeryka królem Franków został Chlodwig; w 487 roku pokonał on Syargiusza i niepodzielnie władał Galią;

Później w kilku wojnach pokonał Alamanów i rozszerzył panowanie na wschód od górnego Renu; w 507 roku pokonał pod Poitiers króla Wizygotów, Alaryka II; plemię to utraciło swoje posiadłości w Galii;

Chlodwig doprowadził do unifikacji wszystkich królestw frankijskich;

W czasie wojny z Alamanami, Chlodwig przyrzekł będąc w trudnej sytuacji, przyrzekł Chrystusowi, że się nawróci jeśli zwycięży; chrzest przyjął w roku 496 z rąk św. Remigiusza z Reims; przyjął chrzest katolicki a nie ariański, zapewne za sprawą swojej żony Klotyldy; na pewno też nie chciał oddzielać się wiarą od swoich rzymskich poddanych; wraz z królem ochrzciło się kilka tysięcy jego poddanych;

Kiedy Chlodwig powracał z wojny z Wizygotami, odbył triumf w Tours; wzięli w nim udział posłowie cesarza bizantyjskiego; cesarz Anastazjusz uznał oficjalnie jego władzę królewską, ale z zastrzeżeniem że robi to w imieniu imperium;

W polityce naśladował tradycję rzymską; ściśle współpracował z Kościołem; w 511 roku zorganizował synod w Orleanie; przyczyniając się do chrystianizacji Franków uważał się za apostoła; chciał być pochowany w wybudowanym przez siebie kościele św. Apostołów w Paryżu;

Rozbudowę państwa kontynuowali synowie Chlodwiga; całkowicie wyprali z Galii Wizygotów; zajęli Prowansję pokonując tam Ostrogotów; całkowicie zniszczyli królestwo Burgundów i Turyngów; państwo Franków stało się imperium;

Wraz z ekspansją polityczną zaczęła się ekspansja ludności; mocno osadzili się na lewym brzegu dolnego Renu; dużo słabiej proces ten zachodził w północnej Galii, gdzie jeszcze długo Frankowie nie stanowili większości;

Elity królestwa składały się z Franków i możnych pochodzenia gallorzymskiego; urzędnikami królewskimi byli Frankowie; biskupami zaś zostawali gallorzymianie; biskupi, cieszący się wielkim autorytetem, reprezentowali w swoich diecezjach króla; dlatego też władca nie mógł się bez nich obyć;

Galia Merowingów składała się z dwóch części; do pierwszej należały prowincje na północ od Loary; na drugą składały się Akwitania i Prowansja; Frankowie z pochodzenia i Gallorzymianie mieszkali w części pierwszej; to właśnie ten rejon określało się Francją; druga część to głównie ludność rzymska;

Najważniejszą pozycję u Franków zajmował król; bez niego nie mógł powstać żaden akt prawny; tron był elekcyjny i dziedziczny; wyboru dokonywano z członków rodu panującego, często uwzględniało się w tym wolę zmarłego króla;

Ród Merowingów miał pochodzić od boga-potwora morskiego, który był ojcem protoplasty rodu Meroweusza; każdy z członków rodu nosił długie włosy, które były niezbędne do wybrania na króla;

Państwo traktowano jako własność króla; więc wszyscy jego synowie mieli prawo do dziedzictwa; każdy z nich mógł sprawować rządy; dlatego też często państwo było dzielone; skutkiem tego było rozbicie polityczne państwa;

W 511 roku zmarł Chlodwig; królestwo zostało podzielone między jego czterech synów: Teodoryka I, Chlodomira, Childeberta I i Chlotara I; Chlotarowi udało się przeżyć braci i zająć ich dzielnice; po jego śmierci w 561 roku państwo znowu zostało podzielone; swoje księstwa otrzymali Sigibert I, Charibert I, Guntram i Chilperyk I;

Państwo zostało ponownie zjednoczone dopiero w 613 roku przez Chlotara II, syna Chilperyka;

Podziałów dokonywano według zasady, że każdy z synów zmarłego króla otrzyma dzielnicę na północy i na południu;

W trakcie podziałów wykształciły się stałe bloki terytorialne; Neustria z Paryżem; Burgundia, Austrazja ze stolicą w Reims; przyczyną tego było powstanie lokalnych grup arystokratycznych, które kierowały się własnym interesem;

Konsekwencją tego była zmiana zasad sukcesji tronu; w VII wieku było dwóch królów, niezależnie od tego ilu członków liczyła dynastia; jeden z nich panował w Neustrii i Burgundii, drugi w Austrazji; osłabieniu uległo prawo dziedziczenia, zyskała na znaczeniu zaś elekcja;

Frankowie nie płacili podatków, bo barbarzyńcy uważali, że świadczenia materialne są niegodne wolnego człowieka; byli za to zobowiązani do służby wojskowej; na tej właśnie sile opierała się władza króla; wielkim autorytetem cieszyli się członkowie drużyny króla, leudeksowie; służba u władcy spowodowała powstanie nowej arystokracji frankijskiej; łatwiej im było o dary od króla, nadania ziem i przywileje; te właśnie czynniki decydowały, iż pozycja króla była bardzo wysoka;

W obrębie gallorzymskich civitates władzę sprawowali lokalni urzędnicy, hrabiowie; byli oni zawsze Frankami i reprezentowali króla; ściśle współdziałali z biskupami;

Powstanie frankijskiego możnowładztwa, które zintegrowało się z arystokracją senatorską spowodowało, że z siłą tej grupy liczyć musiał się król;

Za panowanie Chlotara II i Dagoberta I państwo Franków było zjednoczone politycznie; nie trapiły go wojny między poszczególnymi królami merowińskimi; Dagobert na dworze w Paryżu gromadził arystokratyczną młodzież, która później obejmowała najważniejsze stanowiska;

Obaj ci władcy musieli jednak liczyć się z naciskiem arystokratów; często ustępowali im;

Wraz ze śmiercią Dagoberta władza Merowingów zaczęła słabnąć; decyzje polityczne dostały się w ręce różnych grup politycznych; król był na marginesie, a często ginął śmiercią skrytobójczą;

W tym okresie ważną pozycję zajmował majordomus, przełożony pałacu królewskiego; zastępował on władcę we wszystkich sprawach państwowych; przy malejącym autorytecie królów, to właśnie ten urzędnik faktycznie stał na czele królestwa;

W Austrazji najpotężniejsza grupa możnowładców skupiła się przy Pepinie, majordomie Dagoberta I; inną postacią tej grupy był biskup Metzu Arnulf; jego syn Ansegisel ożenił się z córką Pepina Bertą; z tego związku powstał ród Karolingów;

Za panowanie Sigiberta III przewagę zdobył syn Pepina, Grimoald; jego pozycja była bardzo silna; nakazał on adoptować królowi swojego syna, który przyjął imię Childebert; po śmierci Sigiberta królem został adoptowany Childebert, a prawowity dziedzic został wygnany; próba tego zamachu stanu skończyła się tragicznie dla Grimoalda; w 657 roku został pojmany i zabity przez króla Neustrii, Chlodwiga II; ród ten na pół wieku został usunięty w cień;

Pierwszoplanową rolę w polityce zaczął odgrywać syn Ansegisela, Pepin II; był on majordomem Austrazji; po bitwie pod Tertry, w której pokonał majordoma Neustrii, objął swoją władzą wszystkie królestwa merowińskie;