Postepy eksploaacji: Równolegly, wachlarzowy, Systemy eksploatacji: Scianowy, zabierkowy

Urabianie skał na bloki:

Istota jest uzyskanie ze złoza foremnych brył skalnych o określonych wymiarach które można poddac dalszej obróbce.

Zastosowanie maszyn oraz technologia ekspl. Uwzgledaniajaca warunki zalegania , budowe geologiczna złoża oraz uzyskanie bloków o kształcie i wymiarach zapewniających minimalne straty w dalszej obróbce.

Nalezy pokonac siły spójności: P=R_r*F, P sila potrzebna do odspojenia, Rr wytrzymałość skaly na rozc, F powierzchnia odspojenia Fj=F/v Fj jednostkowa powierzchnia odspojenia, F powierzchnia odspojenia (nie odsłonięta), V objętość dospajanego bloku.

Urabianie MW

Stosuje się dow wykonywania wrębów, odspajania i dzielenia odspojonych blokow. Strzelanie głownie otworami krótkimi,z wykorzystaniem następujących MW:

* prochu czarnego – MW miotający ładunek inicjowany za pomoca zapalnika elektrycznego,*lontu detonującego – stosowany w otworach z przybitka wodna. Lonty o mniejszej masie stosowane SA do dzielenia blokow, wieksze do odspajania, * ładunków MW bryzantycznego typu K-pipecharge: naboje o wydłużonym kształcie ( ładunki rurkowe) umieszczane w soi otworu o średnicy kilkukrotnie większej od średnicy adunku , inicjowana lontem detonującym.

Ważniejsze materialy wybuchowe:

Amonowo-saletrzane: amonity, saletrole. Nikroglicery: dynamity. Zawiesinowe: MWZ. Emulsyjne: MWE(emulite). Trotyl.Proch: proch czarny.

Rodzaje otworów strzałowych:

Nachylone i pionowe. W wyniku zastosowanie otworow nachylonych uzyskuje się: wiekszy stopien równomierności rozdrobnienia, lepsze urabianie zloza w strefie przebitkowej, efektywniejsze wykorzystanie energii MW, zwiekszenie uzysku urobku (RYS)

Warunek właściwego doboru MW:

Uzyskanie odpowiedniej objętośći urobku o właściwym skladnie ziarnowym oraz usypu o odpowiednim kształcie a także ograniczenie szkodliwego wplwu drgan sejsmicznych zalezy od prawidłowego opisu własności urabianej skaly i właściwego doboru MW. Właściwości urabianej skaly wraz z jej spękaniami, zanieczyszczeniami , przewastwieniami można scharakteryzować przez pomiar prędkości fali podłużnej i poprzecznej w górotworze. Wskaźnikiem urabialności jest: oporność falowa A_s =ρ*u_p (gęstość skaly, prędkość fali podłużnej). Znając oporność falowa MW A_MW=ρ_MW*D (gęstość MW, prędkość detonacji) Dzieki temu można latwo dobrac MW Stosunek As.A_MW=1 swiadczy o prawidłowym wyborze MW do strzelania.

Wpływ kształtu zloza:

W zależności od kształtu: wachlarzowy (dla zloz o kształcie zbliżonym do trójkąta, kola, wycinka kola) i równoległy dla zloz o kształcie wydłużonym, Oraz polaczenie tych dwuch systemow.

Równolegly postep frontu robót:

Wszystkie punkty frontu na calej jego długości pezemieszczaja się z jednakowa prędkością przy czym: *pietra urabia się systemem scianowym lub zabierkowym o jednakowej szerokości zabierek na calej długości frontu, *uzyskuje się wraz z postepem zbocza boczne wyrobiska

Wachlarzowy postep frontu robót:

Prędkość postepu poszczególnych punktor robot zmienia się od zera przy punkcie obrotu do maksymalnej przy bocznej przeciwleglej scianie wyrobiska. *Pietra urabia się systemem ścian i zabierk. O zmiennej szerokości zabierek mających kształt trójkąta lub zabierkami o stalej szerokość z rozna ilosciaa na oiszczegolnych odcinkach frontu, *punkt obrotowy może mieć polozenie przez caly czas eksploatacji zloza lub może być przemieszczany w inne polozenie zgodnie z konfiguracja zalecanego zloza,

Wpływ budowy zloza:

W skalach uwarstwionych z przerosami kierunek eksploatacji nie może być: zgodny z kierunkiem nachylenia warstw skalnych(zeslizgiwanei) i przeciwny (nawisy). Najkorzystniejszy kierunek po rozciągłości poprzecznie do nachylenia: odslania dobrze warstwy skalne, ulatwia eksploatacje selektywna, utrudnia pwstawanie nawisow.

Przyjęty system eksploatacji powinien zapewnic:

*planowana wielkość wydobycia przy najniższych kosztach dla danych warunkow gornicz-geologiczncyh, * najmniejsze straty eksploatacyjne, *bezpieczne warunki pracy, *szybka rekultywacje.

Wyrobiska:

*wyrobisko górnicze – przestrzen w nieruchomości gruntowej lub w górotworze powstala w wyniku robot górniczych, *wyrobisko odkrywkowe – w. górnicze powstające w trakcie eksploatacji zloza metoda odkrywkowa, *wyrobisko eksploatacyjne: w. odkrywkowe istniejące w czasie eksplotacji kopaliny, wyroznia się wyrobiska eksploatacyjne: wgłębne, stokowe, stokowo-wglebne.