GENEZA PEDAGOGIKI OPIEKUŃCZO-WYCH

Wywodzi się z pedagogiki społecznej

Z dorobku teoretycznego Korczaka, Babickego, Jeżewskiego.

Z ostatecznej genezy ped opiek należy upatrywać się w okresie międzywojnia i pracą Radlińskiej, Kamińskiego, Wroczynskiego.

Def. Ped opiekuńczej- jest nauką o funkcjach metodach, zadaniach, zasdach, formach opieki nad dziećmi i młodzieżą w wychowaniu przez opiekę i wychowania opiekuńczego.

ETAPY ROZWOJU NAUKI

1. Okres międzywojenny (1918-1939) pojawienie się samej nazwy, dorobek naukowy Cz. Babickiego. Praktyka opiek wych Korczaka, Jeżewskiego i różnych instytucji opieki międzywojnia: Rada Główna Opiekuńcza, Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dzieci. Istotne miejsce nadała Helena Radlińska (p.opiek. specjalizacja, która znajduje się w obrębie ped społ i obejmuje pomoc dziecku i rodzinie.

2. Powojenny (1945-1975) odczytywanie ped opiek w ramach ped społ. Radlinska, Wroczyński, Kamiński. Wprowadzenie pedagogiki na wyższe uczelnie jako odrębną dyscyplinę naukową- powolny ale konsekwentny rozwój nauki.

3. Współczesny (1976-1989) zaczyna tworzyć własne podstawy metodologiczne. Dalszy rozwój metod i teorii nierozerwalnie związany z konferencją w Częstochowie w 1976.

4. Najnowszy od 1990 przypada na okres transformacji. Istotne zmiany w teoretycznych podstawach wychowania (personalizm pedagogiczny).

KAZIMIERZ JEŻEWSKI UR. 1.03.1877 CIERNIE k. JĘDRZEJOWA – 15.03.1948

Pedagog o wielkim sercu, wrażliwy na krzywdę ludzką, a szczególnie na krzywdę dzieci dotkniętych przez los. Skupiał się na przygotowaniu ich do samodzielnego życia. Proponował oprzeć system wychowania sierot na działalności zastępczych domów rodzinnych- GNIAZD SIEROCYCH.

-wychowanie przez pracę w zamiłowaniu do przyrody

-bardzo ważne było kształcenie zawodowe

-brano pełną odpowiedzialność za wychowanka od momentu przyjęcia do gniazda do momentu uzyskania pełnej samodzielności wychowanka (przed opuszczeniem gniazd wychowankowie otrzymywali zapomogi, posagi stypendia).

-wprowadzono zasady pracy społecznej

-domy sieroce na wsiach, praca na powietrzu.

Wpływ na jego poglądy wywarły hasła pozytywistyczne. W 1905 włącza się w prace społeczne. Działa przy komitecie Sienkiewiczowskim (obywatelskim)_powstał on dla ratowania od głodu i zimna dzieci robotniczej Warszawy. 1906 komitet przekształca się w Towarzystwo Opieki nad Dziećmi. Tam Jeżewski był sekretarzem, wiceprezesem. Wówczas powstaje pierwszy prototyp rodzinnego domu dziecka przy ulicy Hożej 9- Jeż wychowuje tam 10-ro dzieci.

Jeżewski zabiega o zatwierdzenie statusu Towarzystwa Gniazd Sierocych

W 1909 w Stanisławczyku powstaje pierwsze Gniazdo. Do 1914 powstaje 8 gniazd. Rodzi się koncepcja powstania Wioski sierocej jako zgrupowania Gniazd (gospodarstwa wyspecjalizowane i powiązane ze sobą). Wioska miała mieć swój samorząd i różne szkoły. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości K.J. zwrócił się do władz o powstanie takiej wioski dla sierot powojennych nazwał ją Kościuszkowską. W 1929 można było przystąpić do realizacji odpowiedniej uchwały przyjętej przez rząd na mocy której miała powstać (fundacja panstwowa)- „wieś kościuszkowska”- Rogozno składająca się z 3 gniazd, idea jednak nie przetrwała długo. Kryzys gospodarczy przerwał pracę, powstało 3 z 10 gniazd. Później jeszcze 2.

Jeżewski chciał zapewnić sierotom pomoc, aż do uzyskania przez nie samodzielności. Utworzył Fundusz Kształcenia Zawodowego i Fundusz Posagowy. Z jego inicjatywy powstaje Związek Gnieździaków przekształcony w Związek Pracowników Społecznych.

-Wybuch II wś. Jeżewski nieprzerwanie prowadzi swoją działalność. Żoliborz al. Wojska Polskiego 20. Organizuje tam bursę dla swych wychowanków. Otwiera też inną prowadzi ją na wzór domu sierocego i przyjmuje do niego osierocone małe dzieci-ofiary wojny. Prowadzi gniazda k. Sochaczewa, k. Miechowa, k. Tarnobrzegu.

OKUPACJA- Jeż pracuje nad programem wiosek. Prowadzi akcję „szukamy ludzi dla wiosek kościuszkowskich. Po wojnie powstaje wioska pod Gdańskiem na ziemiach odzyskanych.

SYSTEM GNIAZD SIEROCYCH- Jeż był przekonany, że naturalnym i największym dla dzieci środowiskiem wychowawczym jest rodzina i dlatego winno się tworzyć rodziny zastępcze. Najkorzystniejszą formą organizacyjną, formą opieki dla dzieci stanowi gospodarstwo rolne typu farmerskiego. Powierzchnia gospodarstwa 15-30ha.

Zarząd Gniazd Sierocych miał zakupić ziemie, budować obiekty inwentorskie i mieszkalne. Wyspożyć gospodarstwa w odpowiednie narzędzia, środki, inwentarz. Dopiero tak wyposażoną farmę mieli przejmować opiekunowie.

Prawa i obowiązki opiekunów:

1. Praca w dobrobycie

2. Możliwość zostania po 20 latach pracy na folwarku właścicielem ziemi.

3. Zapewnienie ich rodzonym dzieciom zawodowe studia, nawet wyższe, na takich samych warunkach na jakich kształceni byli inni wychowankowie WiosKos

4. Zapewnienie ich dzieciom całkowitą opiekę w razie śmierci ich rodziców

W zamian TowarzystwoGniazdSierocych wymagało od nich uczciwości i oddania. Opiekunów wybierał zarząd główny TGS. Opiekunom stawiał Jeżewski wysokie wymagania kwalifikacyjne- mieli mieć ukończoną szkołę średnią lub zawodową i pierwszorzędne praktyki w kraju i za granicą.

Do gniazd kierowano od10 do 14 dzieci w wieku od 3 do 18 lat. Dzieci miały być różnego wieku i płci, tak aby gniazdo przypominało jak najbardziej rodzinę naturalną. Istotne znaczenie miała praca, która pozwalała się dzieciom utrzymać( zamiłowanie do pracy i szacunek do niej).

W wieku 16-18 wychowankowie rozpoczynali okres szkolenia zawodowego. W wyborze zawodu mieli całkowitą swobodę. Odchodzili z gniazd ale mogli do nich wrócić, przenosili się do burs w Warszawie lub do internatów przy szkołach średnich. Na edukację wychowankowie zaciągali pożyczki, które zwracali w ciągu 15 lat.

Ideą Jeżewskiego była budowa Wiosek Kościuszkowskich, które miały być ośrodkami kultury rolnej i wzorem dla lokalnych rolników. WK miała zawierać przedszkola, szkoły, domy kultury, łaźnie, młyny. Życie miało być oparte na szeroko pojętej spółdzielczości.

Przez 40 lat Jeżewski zaopiekował się 1200 dziećmi, wszystkim zapewnił przygotowanie zawodowe, wielu średnie, a blisko 10% wyższe.

CZESŁAW BABICKI- UR. MICHAŁOWICE 20.08.1880 ZM. 22.11.1952 ŁÓDŹ

Miejsca jego edukacji:

1. Galicyjska szkoła średnia

2. Politechnika Lwowska

3. Uniwersytet- filozofia

Jego zainteresowania w tym okresie to teatr, chciał związać się z teatrem, ale Babiccy wyjechali do Galicji do Łomży później Łowicza, gdzie Czesław pracował jako nauczyciel domowy i nauczyciel w prywatnych szkołach w Łowiczu i Skierniewicach.

Pracował w zakładach opiekuńczych dla dzieci 1915-1925 na podstawie własnych obserwacji zainicjował tzw. Rodzynkowy system opieki wychowawczej będących zalążkiem współczesnych rodzinnych domów dziecka. Od 1938 zatrudniony w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej.

Był także współzałożycielem i działaczem związku zawodowego wychowawców. Swoją działalność prowadził głównie w okresie II wś.

Jego prace: Wychowanie dziecka opuszczonego, Jestem opiekunem.

Miał na celu poprawę organizacji zakładów pracy i wzbogacenia życia dziecka o kontakty uczuciowe.

PODSTAWOWE ZAGADNIENIA SYSTEMU WYCHOWAWCZEGO:

-poznanie dziecka

-prawo dziecka do miłości

-szacunek oraz jego ogólne dobro

Dzieckiem opuszczonym nazywał każde dziecko, które z jakichkolwiek powodów nie ma lub mieć nie może zapewnionych przez swych naturalnych opiekunów warunków niezbędnych do wzrastania i rozwoju. Dzieci opuszczone różnią się od tych z rodzin pełnych, cechuje je:

-nabyta zdolność do ujemnej kompensacji

-bezwład społeczny

Niemal całe życie Babickiego to walka o prawa dziecka. Teoretyk tego prawa. Prawo do normalnego rozwoju, opieki i wychowania dzieci z różnych względów opuszczonych przez dorosłych. Poszanowanie dziecka.

Twórczość 1931-psychika dziecka

Nie bryłą wykłuwaną ręką artysty-wychowawcy jest dziecko, nie miniaturą dorosłego człowieka zawierającego odpowiednie do wzrostu i wagi zmniejszone dozy właściwości psychiczne, ale pustą formą materialną gotową do przyjęcia przez dalsze życie i otoczenie treści- dziecko z nazwy i treści jest wyłącznie dzieckiem, posiadającym właściwe dla siebie dla swego dzieciństwa cechy, które je charakteryzują całkowicie i dostatecznie wyróżniają jako pełną samą dla siebie istotność.

Widział w dziecku kształtującego się człowieka i takiego spojrzenia na dziecko wymagał od każdego.

Oragnizacja pracy opiekuńczo-wych wzorem była rodzina.

SYSTEM ORGANIZACYJNY

Wychowaca-człowiek zaufany, któremu instytucja powierzyła opiekę nad dziećmi. Powinien posiadać cechy wymagane od wychowanków:

-uczciwość, karność, obowiązkowość, kulturę, uspołecznienie, zamiłowanie do pracy z dziećmi, zpełnienie pustki w sercu wychowanka.

8-10 osób rodzinka- życie zbliżone do życia w rodzinie. Model ten stawał się formą kompensacji potrzeb emocjonalnych dzieci pozbawionych rodzinnego ogniska domowego. Rodzinka mieszkała we wspólnym mieszkaniu składającym się z sypialni pokoju starszych i izby dziennej. Mieszkania miały być wydzielane.

Role bezpośredniego opiekuna sprawowały starsze wiekiem dziewczyny- mateczki lub chłopcy – ojczulkowie.

Grupy dobierały się same. Mateczki były wybierane przez personel pedagogiczny. Rola wychowawcy sprowadzała się do roli doradcy i inspiratora pracy opiekuńczej. Były organizowane zebrania, na których rozwiązywano problemy. Dzieci miały własną prywatność w postaci własnego kątka, planowania pokoju, wnętrz, dostęp do światła, odpowiednie naświetlenie. Dziecko powinno posiadać własne przybory szkolne. Odzież dzieci odpowiednio dobrana, zgodna z indywidualnymi upodobaniami wychowanka. PODAWANIE POSIŁKÓW. Troska o indywidualny rozwój wychowanków. Wychowankowie powinni posiadać minimum z zakresu szkoły powszechnej. Regularne uczęszczanie dziecka do szkoły. Zdobycie zawodu zgodnego z zainteresowaniami dziecka.

I pamiętam ze omawialiśmy to, ale nie wiem co to jest

1. Gdy dziecko nie ma pojęć etycznych rozróżnia egoistycznie, przyjemne nieprzyjemne rozpoznawanie moralne.

2. Gdy po części umie oceniać moralność. Nie stosuje samokrytyki wyrabia w wychowaniu zdolności poznania siebie jako źródła dobra i zła.

3. Gdy dziecko odczuwa cudzą krzywdę pociągającą go idealność i wyrzeczenie. Etap wyrażania dążeń do ogólnego dobra w zakresie własnej woli. Kształcenie dobrej woli.

4. Gdy dążąc do ideałów dziecko pada, poddaje się walczy wyrabia to silną wolę.