PEDAGOGIKA OGÓLNA

Edukacja

Kwieciński: „Edukacja to ogół wpływów na jednostki i grupy ludzkie, wpływów sprzyjających takiemu ich

rozwojowi i wykorzystywaniu posiadanych możliwości, aby w maksymalnym stopniu stały się

świadomymi i twórczymi członkami wspólnoty społecznej, narodowej, kulturowej i globalnej, by

stały się zdolne do aktywnej samorealizacji, niepowtarzalnej i trwałej tożsamości i odrębności, były

zdolne do rozwijania własnego „ja” poprzez podejmowanie zadań ponad osobistych, poprzez

utrzymywanie, poprzez utrzymywanie ciągłości własnego „ja” w toku spełniania zadań dalekich.

II. Interpretacja definicji

EDUKACJA:

Podmiot edukacyjny: kultura: tożsamość, odrębność zadania ponadosobiste:

- uczeń - wytwory - kim jestem? - wolontariat

- rodzic - normy - dokąd zmierzam?

-nauczyciel - tradycja - co chcę robić

- wychowanek - religia w swoim życiu?

- obyczaje

- język

- prawo

- moralność

Różne rodzaje wiedzy o edukacji

Wiedza to uporządkowany i usystematyzowany zbiór informacji na dany temat.

Rodzaje wiedzy o edukacji powstały tak jak różne formy oswajania się świata, stąd też proces

poznania jest bardzo istotnym procesem.

Przez poznanie rozumie się świadomą czynność pozyskiwania informacji o rzeczywistości lub jakimś fragmencie rzeczywistości. Czynność ta może być zorganizowana świadomie bądź niezależnie od naszej woli. Poznanie jest rezultatem czynności poznania. Tym rezultatem jest zatem wiedza, która może mieć różny charakter, formę, prawomocność, np. wiedza potoczna czy naukowa.

W akcie poznania wyodrębniamy:

-podmiot poznający (człowiek)

-przedmiot poznania (fragment rzeczywistości)

-nasz punkt widzenia.

Najwcześniej wyodrębniło się poznanie potoczne.

1. Wiedza potoczna (poznanie potoczne) – jest ściśle związana z poznaniem zmysłowym i działaniem człowieka. Ten typ poznania obciążony jest pewnymi właściwościami charakterystycznymi dla uprzedzeń. Wiedza uzyskana dzięki temu poznaniu ma służyć realizacji konkretnych celów i działań. Poznanie przednaukowe zaciera nam proces poznawania ponieważ obciążone jest emocjami i subiektywizmem (kierowaniem się w działaniu oraz w ocenie faktów i zjawisk wyłącznie własnym sposobem widzenia, stronniczość).

Styl potoczny jest pierwszym językiem, które dziecko poznaje i towarzyszy mu przez resztę życia.

Zainteresowanie pedagogiki stylem potocznym podyktowane jest przede wszystkim tym, że:

• w języku potocznym przekazywana jest wiedza praktyków o realizowanych procesach edukacyjnych przybierających postać doktryn pedagogicznych, ideologii edukacyjnych czy ukrytych programów wychowania,

• występuje u studentów co powoduje zasadniczą przeszkodę w porozumiewaniu się nauczycieli akademickich zwłaszcza jeśli chodzi o teksty naukowe poddawane pod interpretację.

• Styl ten dominuje w społecznym dyskursie podmiotów edukacyjnych, stąd też warunkiem koniecznym jest przestrzeganie zasad dyskusji

2. Wiedza naukowa – dąży do wyeliminowania czynników subiektywnych takich jak złudzenia, emocje, uprzedzenia, które zakłócają przebieg procesu poznania. Styl naukowy od stylu potocznego odróżnia się zasobem słów. Dla potocznego wynosi 1,5- 2 tyś, zaś dla naukowego 5 tys. Słów i więcej. Taki zasób słów pozwala człowiekowi poznanie i porozumiewanie się z innymi ludźmi w obszarze emocji, wytworów sztuki, religii, moralności.

Cechy wiedzy naukowej:

-usystematyzowana logicznie

-samokrytyczność

-wysoki stopień uteoretycznienia

-wysoka moc eksplanacyjna (wyjaśniająca) – odpowiada na pytanie dlaczego

-wysoka moc prognostyczna (przewiduje jak dane zjawiska będą przebiegały)

-wysoki stopień ogólności i ścisłości – wiedza pewna, dobrze uzasadniona

-nie ma charakteru wiedzy absolutnej

3.Wiedza mityczna – baśnie, legendy, czyli coś w rzeczywistości nie istnieje ale funkcjonuje w umyśle człowieka (przede wszystkim kształtuje wyobraźnię)

4. Wiedza religijna – dekalog, biblia, traktaty filozoficzne

5. Wiedza przez sztukę – telewizja, moda, muzyka, czyli przez młodych tego, co interesuje, a więc własny styl i pogląd.

6.Wiedza publicystyczna – krytykowana głównie przez naukowców za małą precyzję języka i emocjonalność. Publicystyka zwraca uwagę szerokiej publiczności na newralgiczne (trudne, grożące konfliktem) zjawiska społeczne włączając język potoczny , formułując slogany, upomina się uporczywie o dana kwestię.

7.Wiedza filozoficzna – wyrazem stylu filozoficznego jest ogólność, która polega na globalizacji wypowiadania się o kwestiach fundamentalnych, ostatecznych lecz niepojmowanych w sposób eschatologiczny (czyli o celu i przeznaczeniu świata, losach pośmiertnych człowieka).

Złudzenia poznawcze – zakł. Procesu poznania

1. Złudzenia plemienne – zaliczyć tutaj możemy złudzenia wzrokowe np. zbiegające się tory kolejowe, innym przykładem są mechanizmy obronne, które przedmiotem swoich badań uczynił Freud. Polegają na tym, że jednostka spycha do podświadomości niewygodne dla siebie treści własnych przeżyć.

2. Złudzenia jaskini – opisywane przez Platona w dziele „Rzeczypospolita”. Ten typ złudzeń odnosi się do własnych doświadczeń poznającego, a więc jego edukacji i szeroko pojętej kultury. Możemy powiedzieć, że:

   1. źródłem deformacji poznawczych człowieka są tzw. schematy poznawcze (stereotypy)

   2. samooszukiwanie stanowi podstawowy mechanizm obronny człowieka, dzięki któremu uzyskuje on lepsze samopoczucie

3. Złudzenia teatru – ich nośnikiem są hipostazy (podstawy), mające swoje uzasadnienie w tradycji filozoficznej. W znaczeniu słownikowym hipostazy to abstrakty, którym przypisuje się realne istnienie

   1. Złudzenie postępu – to złudzenie wytworzyli filozofowie oświecenia, postęp był rozumiany jako proces zmierzający do opanowania i eliminacji wszelkiej żywiołowości (od chaosu do totalnego uporządkowania). Tak rozumiany postęp miał być wskaźnikiem rozumu i potęgi człowieka

   2. złudzenia dotyczące nauki – należy się odwołać do modelu nauki nazywanego modelem kartezjańsko-newtonowskim. Ten model nauki zapewnił ludzkości olbrzymie sukcesy techniczne w XIX wieku nazwane rewolucją handlowo-techniczną stąd też pojawiło się uzasadnione przekonanie, że nauka rozwiąże wszystkie problemu ludzkości.

4. Złudzenia rynkowe – osadzone są w języku, w systemie kategorialnym używanego języka. Demistyfikacja (obalenie) tego typu złudzeń odnosi się do konieczności podjęcia trudu wyzwolenia ze skutków ofensywy ideologii mającej charakter nowomowy.

Nowomowa w ofensywie ideologicznej miała pełnić dwie funkcje:

• negatywnego naznaczania – stosując etykietyzację ludzi i ich wytworów,

• zawłaszczania pojęć i nadawania im nowych sensów i znaczeń.

Traumatogenne uwarunkowania zmian w polskiej pedagogice XX w.

Traumatogenne uwarunkowania zmian w polskiej pedagogice XX w. Związane są przezwyciężaniem traumy kulturowej, o której pisze Piotr Sztompka. Wg autora trauma kulturowa jest to zjawisko będące skutkiem nagłej, szybkiej i gwałtownej zmiany, która obejmuje równocześnie różne dziedziny życia społecznego. W Koncepcji Piotra Sztompki dotyczącej traumy kulturowej zmiana ma konsekwencje traumatyczne nawet, gdy jest postępowa i oczekiwana, ponieważ narusza pewną ciągłość, stabilność a więc i poczucie bezpieczeństwa.

Pytanie o traumatogenne uwarunkowania zmian w Polskiej pedagogice jest w istocie pytaniem o ewolucję tożsamości pedagogiki. Wymaga to zatem przyjęcia drugiej perspektywy czasowej

FAZA I

Obejmuje wiek XIX, okres budowania tożsamości nowych dyscyplin naukowych wyodrębniających się z filozofii. Powstała także pedagogika, z którą wiązano nadzieję wykreowania uniwersalnej, skutecznej i niezawodnej pedagogii. Wiedza wytworzona przez pedagogów miała ludzi pouczać, co powinni czynić aby siebie i świat uczynić lepszymi. Ową wiedzę wykorzystali niektórzy ideolodzy do realizacji praktyk nazistowskich i komunistycznych

FAZA II

Przełom XIX i XX wieku, a więc początek nowoczesnego paradygmatu nauk humanistycznych, odrębnych od nauk ścisłych i przyrodniczych. Szczególny wkład wnieśli Dithley i Rickert.

Koncepcja nauk humanistycznych Dithleya i Rickerta

Zdecydowanie zakwestionowali tezę o jedności przedmiotu nauk przyrodniczych i nauk humanistycznych. Tym co różni świat ludzkości od świata przyrody była ich zdaniem kultura czyli sensy, znaczenia, symbole, wartości, zasady, reguły, które tworzą i przekształcają ludzie. W ten sposób pojawił się w pedagogice pełnoprawny sposób postępowania badawczego , a więc paradygmat interpretatywny/interpretacyjny.

Różni się on od paradygmatu strukturalno-funkcjonalnego, tym że mamy w nim do czynienia z tzw. wyjaśnieniem genetycznym sformułowanym w pytaniu „dlaczego tak jest?”, „skąd się to wzięło?”, „jak mogę to rozumieć?”

FAZA III

Obejmuje przełom XX i XXI wieku przejście od ortodoksji hu heterogeniczności

1. Etap ortodoksji – obejmuje lata 50. i 60., kontynuowany jest paradygmat funkcjonalny. Wysiłek pedagogów koncentrował się na poszukiwaniu najbardziej funkcjonalnego i efektywnego projektu edukacyjnego.

Punktem odniesienia był określony ideał człowieka, funkcjonalny względem przyjętej wizji postępu.

1. Etap heterodoksji – obejmuje lata 70. i 80. rezygnuje się z poszukiwania jednego uniwersalnego projektu edukacyjnego. Przedmiotem zainteresowania badawczego staje się pytanie o mechanizmy, które powodują, że ludzie angażują się w proces kształtowania rzeczywistości.

Punktem odniesienia staje się kultura i świadomość społeczna.

1. Etap heterogeniczności – od lat 90. – następuje przejście od tzw. wojny paradygmatów do strategii debatujących społeczeństw. Pedagodzy- badacze rezygnują z poszukiwania projektu edukacji na rzecz uczestnictwa w społecznym dyskursie o edukacji.

W sytuacji zmiany tożsamości pedagogiki polegającej na przechodzeniu od ortodoksji do heterogeniczności zaobserwować możemy następujące konsekwencje:

• Pluralizm paradygmatu edukacji oraz pojawienie się społecznego dyskursu o edukacji

Pluralizm edukacyjny doprowadził do tego, że:

• istnieje wielość możliwych perspektyw poznawczych, które ujawniają się w przyjmowaniu różnych orientacji światopoglądowych, ideologicznych i filozoficznych; daje to gwarancję tego, że nie ma jednej teorii czy wiedzy uniwersalnej. Każda teoria może w jakiś stopniu opisywać świat oraz pozwoli do jakiegoś zakątka rzeczywistości społecznej lub spojrzeć na ten zakątek innej perspektywy.

• zakwestionowane zostają mity głoszące, że nauka może wyzwolić ludzkość

• pojawia się problem wielu rodzajów teorii i wielu języków, za pomocą których opisywana i wyjaśniana jest edukacja,

• pojawiają się tendencje do różnicowania się szkół badawczych i teorii w obrębie poszczególnych paradygmatów.

Ideologie edukacyjne

Przez ideologię rozumiemy charakterystyczny dla jakiejś grupy, oparty zazwyczaj na interpretacji przeszłości system przekonań, który dostarcza wytycznych do podejmowania przez tę grupę działań. Podłoże, na którym kształtują się zbiorowe przekonania stanowią przede wszystkim warunki historyczne, polityczne, ekonomiczne.

Interpretacja definicji:

1. Ideologia interpretując przeszłość nadaje grupie określoną perspektywę czasową i przestrzenną.

2. Ideologia tłumaczy obecną sytuację społeczną, ekonomiczną, polityczną i edukacyjną.

3. Analiza przeszłości jest podstawą, na której formułuje się koncepcję przemiany społecznej, dzięki czemu można wyróżnić pewne wzorce, wg których układały się minione wydarzenia, i które mogą powtórzyć się w przyszłości.

4. Ideologia określa strategię działania ponieważ dostarcza pewnego modelu przyszłości, dzięki któremu grupa orientuje się jaką politykę należy prowadzić aby osiągnąć pożądane cele. W ten sposób ideologia staje się programowa czy też nastawiona na działanie.

Ideologia zwłaszcza jeśli jest narzucona przez grupę dominującą wywiera bezpośredni wpływ na

edukację, głównie na kształcenie w szkołach w następujący sposób:

1. Kształtuje zasady polityki edukacyjnej , formułuje oczekiwania, oznacza, wyznacza standardy osiągnięć i cele kształcenia.

2. Za pośrednictwem środowiska szkolnego pokazuje i utrwala pewne postawy i wartości.

3. Za pośrednictwem programu nauczania, który stanowi oficjalny i jasno sprecyzowany program realizowany przez szkołę, promuje wybrane i pożądane umiejętności i wiadomości.

Na środowisko szkolne wpływają czynniki ideologiczne, które powstają zarówno w szkole jak i poza szkołą. Od tego jakie kryteria sukcesu przyjmuje dominująca czy też oficjalna ideologia – czyli od tego jak definiujemy władzę, prestiż i pozycję społeczną – zależą nie tylko cele edukacji ale także charakter relacji między nauczycielem a uczniem.

IDEOLOGIA LIBERALNA – John Lock – czysta niezapisana tablica

Główne założenia:

1. Ochrona praw jednostki i swobód obywatelskich.

2. Poprawa warunków bytowych społeczności.

3. Utrzymanie równowagi politycznej i społecznej umożliwiającej swobodne interakcje między ludźmi.

Koncepcja wolności akademickiej w ideologii liberalnej.

Wg Locka życie, wolność i własność to przyrodzone prawa jednostki, które należy chronić przed władzą. Wolność wypowiedzi prasy i zgromadzeń oznacza wg nich brak ograniczeń narzuconych przez instytucje sprawujące władzę. W polityce edukacyjnej opartej na zasadach liberalizmu kładzie się szczególny nacisk na tzw. wolność akademicką czyli swobodę nauczania i zdobywania wiedzy:

1. Wolność jako brak instytucjonalnych środków przymusu- wolnośc akademicka ma chronić swobodę nauczycieli i uczniów przed stosującymi przymus i ucisk reprezentantami władzy państwowej. Liberalizm promuje wolność akademicką ale również wyznacza jej granice. Nauczyciele mogą swobodnie przekazywać wiedzę z tych dziedzin, w których się specjalizują, natomiast przekraczanie granic własnych kompetencji prowadzi do pogwałcenia praw innych nauczycieli.

2. Wolność szkoły jako instytucji – szkoły nie powinny podlegać upolitycznieniu, nie mogą być propagatorami idei głoszonych przez konkretną partię czy program polityczny.

3. Wolność jako warunek skuteczności metodologicznej – oznacza swobodę pracy badawczej i prawo wykorzystywania jej wyników w kształceniu.

IDEOLOGIA KONSERWATYWNA – Edmund Burke

Wychowanie powinno polegać na wprowadzeniu młodzieży w kulturę czyli zapoznaniu ich z tradycją rodziców. W ten sposób przekazuje się dziedzictwo kulturowe i zapewnia się jego przetrwanie. Teza, że każdym społeczeństwem powinna rządzić elita złożona z gruntownie wykształconych osób jest głównym założeniem konserwatyzmu.

Koncepcja ta miała wielu zwolenników, m.in. Platona, który w swoim idealnym państwie oddał władzę w ręce królów filozofów czyli intelektualnej arystokracji.

Główne założenia:

1. Konserwatyzm a przeszłość- przeszłość jest źródłem tradycji kształtującej instytucje społeczne oraz relacje między ludźmi. Rolą edukacji jest kształtowanie u młodzieży poczucia kulturowej tożsamości. Zadanie to należy realizować za pomocą właściwie ułożonego programu nauczania

2. Rola tradycji- odgrywa rolę stabilizatora społecznego i pozwala zachować ciągłość dziedzictwa przekazywanego z pokolenia na pokolenie

3. Społeczeństwo organiczne- konserwatyści uważają społeczeństwo za organizm, w którym klasy społeczne i ich przedstawiciele pracują dla dobra ogółu. Społeczeństwo organiczne spajają kulturowe więzy takie jak wspólny język, tradycja i zwyczaje.

4. Zasada hierarchiczności – naczelna zasada opiera się na założeniu, że ludzie pod pewnym względem nie są sobie równi. Różnią się zdolnościami , umiejętnościami lub urodzeniem. Z uwagi na te właściwości ludzie przypisywani są do odrębnych klas czy kategorii społecznych. Prawidłowo funkcjonujące społeczeństwo ma strukturę hierarchiczną a jego członkowie zajmują kolejne stopnie drabiny społecznej wchodząc w stosunki podległości i zwierzchnictwa.

5. Konserwatyzm a zmiana- Konserwatyści są zwolennikami utrzymania ciągłości a do zmian mają stosunek negatywny. Opowiadają się za zmianami o charakterze stopniowym, chcą więc wprowadzania pojedynczych, drobnych elementów do większej całości ale bez uszczerbku na całości dla tradycji i wspólnoty.

6. Pogląd na naturę ludzką- ludzie są grzesznymi istotami. Jeśli tych zapędów się nie krępuje, tradycja i instytucje społeczne to prowadzą one do przemocy i wyzysku. Placówki oświatowe powinny stanowić ostoję instytucjonalnego ładu i dyscypliny.

7. Szkoła w konserwatywizmie- Stanowi skarbnicę wartości kulturowych. Jest instytucją za pośrednictwem której dorośli przekazują dorobek materialny i duchowy młodzieży i w ten sposób przechowuje je dla przyszłych pokoleń. Rolą szkoły jest zapoznanie młodego człowieka z jego dziedzictwem i zaszczepieniem mu przynależności do grupy

8. Program nauczania- jego rolą jest przekazywanie kultury w ogólnym zakresie wszystkim członkom społeczeństwa. Takie kształcenie powinno obejmować naukę podstawowych umiejętności, a także sztuki piękne, muzykę i taniec.

9. Nauczyciel przyjmujący podejście konserwatywne- Jest pośrednikiem przekazującym dzieciom i młodzieży dorobek kulturowy. To taki, który powinien szanować dziedzictwo kulturowe i dobrze je znać. Stanowi on dla swoich uczniów godny naśladowania wzór osobowy.

Uczenie się jako centralna kategoria pedagogiczna

Uczenie się- to modyfikacja zachowania się jednostki w wyniku jej dotychczasowych doświadczeń. W zależności od udziału świadomości i myślenia, nastawienia na określony cel, warunków i form wyróżnia się następujące typy uczenia się:

• Zamierzone i mimowolne

• Mechaniczne (pamięciowe, metodą wielokrotnego powtarzania) i ze zrozumieniem, poprzez rozwiązywanie problemów i przez naśladownictwo

Autorzy raportu oświatowego p.t. „Uczyć się bez granic- jak zedrzeć lukę ludzką” wyróżniają dwa wzorce uczenia się:

1. Wzorzec uczenia się zachowawczego (uczenie związane jest z nabywaniem tego, co znane)

2. Wzorzec uczenia się innowacyjnego ( ten typ uczenia się przygotowuje do posługiwania się takimi technikami jak prognozowanie, tworzenie scenariuszy, modeli)

Bruner wyróżnia dwa sposoby uczenia się:

1. Uczenie się zewnątrz sterowne, którego wzorcem jest dostosowanie zachowań jednostki do oczekiwań otoczenia a podstawowym wzmocnieniem jest system kar i nagród

2. Uczenie się wewnątrz sterowne, którego wzorcem jest odkrywanie, a siłą napędową motywacja do osiągania kompetencji i mistrzostwa

Postulaty dotyczące edukacji sformułowane przez międzynarodową komisje do spraw edukacji XXI wieku w raporcie „Edukacja- jest w nim ukryty skarb”.

Wedle raporty Delorsa współczesna edukacja powinna opierać się na filarach:

1. Uczyć się aby żyć wspólnie- czyli zaangażowanie się ludzi w budowanie solidaryzmu społecznego, poprzez uczestnictwo w rozwiązywaniu konfliktów, akceptację pluralizmu, tolerancje i zrozumienie dla innych i inności.

2. Uczyć się aby wiedzieć- opanowanie instrumentarium poznania, na które składa się umiejętność koncentracji, zdolność przywoływania wcześniej zdobytej wiedzy. Respektowanie zasady „uczyć się aby wiedzieć” na wspierać jednostkę i pomagać jej w zrozumieniu siebie, świata, aby mogła godnie żyć, by osiągnęła satysfakcję życiową płynącą z podmiotowego istnienia w świecie. (teoria Obuchowskiego- podmiot/przedmiot)

3. Uczyć się aby działać- ten filar uczenia się jest związany z kształtowaniem przydatności do zatrudnienia, dzisiaj nazwanymi kwalifikacjami. Pracodawcy formułują oczekiwania co do poziomu wykształcenia, ale coraz częściej oczekują od kandydata gotowości do uczenia się, dyspozycyjności, umiejętności społecznych związanych z praca w zespole oraz umiejętności interpersonalne.

4. Uczyć się aby być- odniesienie do osoby ludzkiej (teorai Golemana)

Rezolutyka- to skuteczna strategia rozwiązywania współczesnych problemów. Przygotowanie ludzi do jej stosowania związana jest z jakością edukacji. Proces edukacyjny nie może już sprowadzać się do wyposażania uczniów w wiedze.

Autorzy raportu Rady Klubu Rzymskiego wymieniają następujące zasady edukacji:

1. Kształtowanie inteligencji i rozwinięcie zmysłu krytycznego

2. Lepsze rozpoznawanie samego siebie

3. Opanowanie umiejętności pokonywania popędów i destrukcyjnych zachowań

4. Zdobycie umiejętności pełnienia odpowiedzialnej roli w życiu społecznym

5. Zdobycie umiejętności porozumiewania się z innymi ludźmi

6. Przystosowywanie się do zmian

7. Wyrobienie w ludziach większej operatywności i gotowości do rozwiązywania nowych problemów

Raport uznaje, że istotnym problemem globalnym staje się kryzys wykształcenia a przyczyną tego jest system kształcenia masowego.

III. [?]

Pedagogika, pedagogia w kontekście standardów związanych z powstaniem i rozwojem dyscypliny naukowej.

Pedagogika jako nauka o wychowaniu.

Pedagogika jako nauka o edukacji.

Pedagogika jest rozumiana jako nauka badająca w jaki sposób realizować określone cele, założenia, pożądane stany rzeczy.

Pedagogika projektuje zatem działalność celowościową czyli cele, środki, ich realizację, czyli produkuje pedagogię.

„Pedagogia to zespół środków i metod wychowania stosowanych przez nauczycieli. Pojęcie to odnosi się do praktycznej sztuki wychowania w odróżnieniu od pedagogiki, która jest teoretyczną i naukową refleksją dotyczącą praktyki edukacyjnej. Pojęcie pedagogii odnosi się także do paradygmatu edukacyjnego, który

może przybierać postać doktryny pedagogicznej, ideologii edukacyjnej bądź ukrytego programu

wychowawczego.

„Pedagogika to nauka i wychowaniu, której przedmiotem jest działalność wychowawcza mająca na celu wyposażenie całego społeczeństwa a przede wszystkim młodego pokolenia w wiedzę, sprawności ogólne i

zawodowe, zainteresowania, systemy wartości, postawy i przekonania oraz przysposobienie do

W tym ujęciu pedagogika nie wytwarza pedagogii ale czyni ją przedmiotem swoich badań. Obejmuje ona nie tylko procesy celowościowe tj, kształcenie, uczenie się lecz również procesy całościowe.

Pedagogika to dziedzina, dyscyplina nauki zajmująca się badaniem szeroko rozumianych procesów edukacyjnych oraz uwarunkowań dyskursu edukacyjnego.

Dyskurs edukacyjny – uwarunkowane historycznie i epistemologicznie (poznawcze) reguły budowy wypowiedzi na temat edukacji -obecny w szkole gatunek mowy będący rodzajem wyspecjalizowanej praktyki

komunikatywnej, która ma swoje reguły i prawdy -zdarzenie interakcyjne będące miejscem

wymiany komunikatów w procesie edukacyjnym

Teresa Hołówka – dyskusja racjonalna – zasady

1.Zasada równych praw jest łamana wtedy, kiedy stosujemy przemoc w postaci cenzury lub

Edukacja

Zadania ponad osobiste

-wolontariat

Tożsamość i odrębność

Kultura:

-zwyczaje

-obyczaje

-tradycje

-religia

-historia

-język

-prawo

-moralność

Podmiot edukacyjny:

-wychowanek

-uczeń

-nauczyciel

-rodzice

-samorealizacja

Obuchowski

-podmiot

-przedmiot

oddziaływania na własny rozwój. inne ograniczenia wolności słowa i działania osób np. dyskryminujemy podmioty społecznego dyskursu poprzez etykietowanie, marginalizację a nawet wyalienowanie.

2.Zasada odpowiedzialności – jest łamana wtedy kiedy usiłujemy uchylić się od dowodzenia

swoich racji a cały ciężar odpowiedzialności przerzucamy na inną osobę wykorzystując jej

brak wiedzy i kompetencji.

3.Zasada uczciwości jest łamana wtedy, kiedy zniekształcamy stanowisko innej osoby w sposób dla siebie dogodny np. wyrywając zdanie z kontekstu.

4. Zasada relewancji jest łamana wtedy, kiedy posługujemy się różnego rodzaju chwytami

erystycznymi stosując nieodpowiednie formy zachowania werbalnego lub niewerbalnego w

celu poniżenia i ośmieszenia innej osoby.

5.Zasada konsensu jest łamana wtedy, kiedy kooperację (współpracę) zamieniamy na

rywalizację.