Nauczyciele, jako grupa wykonująca szczególnego rodzaju pracę, są narażeni na choroby zawodowe. Z badań stanu zdrowia pracowników oświaty przeprowadzonych w Warszawie wynika, że okres przydatności do pracy dla aż 62% badanych nauczycieli był ustalany na mniej niż 5 lat. Przyjrzyjmy się bliżej temu problemowi.

Według przytoczonych badań, co drugi pracownik cierpiał na choroby układu sercowo-naczyniowego, a co trzeci na choroby układu kostno-stawowego i kręgosłupa. Wiele osób miało problemy z układem nerwowym i schorzeniami tarczycy. U co dziesiątego pracownika stwierdzano również choroby psychiczne, w tym nerwice.

Badania wskazują, że źródłem stwierdzonego narastania pewnych grup schorzeń są następujące przyczyny:

1. niezadowalające warunki środowiska pracy

1. hałas,

2. wysiłek głosowy,

3. brak umiejętności posługiwania się głosem

4. wyjątkowo stresogenny charakter pracy,

5. konieczność stałej koncentracji uwagi

6. złe warunki lokalowe

7. Praca w godzinach ponadwymiarowych, ???

Nauczyciele najczęściej chorują na choroby narządu głosu, a nauczyciele wychowania fizycznego czy trenerzy są często zagrożeni chorobami układu kostno-stawowego. U nauczycieli mogą także pojawiać się alergie.

Należy pamiętać, że ważnym elementem oceny ryzyka zawodowego każdego pracownika jest także uwzględnienie jego potencjalnego zagrożenia chorobami zawodowymi.

Ryzyko zawodowe to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń z uwzględnieniem ich ciężkości – związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty. W szczególności wystąpienia u pracownika niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposoby wykonywania pracy.

Podstawy prawne oceny ryzyka zawodowego można znaleźć w:

• art. 226 Kodeksu pracy,

• § 39 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy

• oraz w innych aktach prawnych

Kolejną ocenę ryzyka zawodowego przeprowadza się w momencie, gdy:

• utworzone zostaną nowe stanowiska pracy,

• wprowadzone zostaną zmiany na stanowiskach pracy (np. technologiczne lub organizacyjne),

• zmieniają się wymagania odnoszące się do ocenionych stanowisk pracy,

• wprowadzone zostaną zmiany w stosownych środkach ochronnych.

Aby zmniejszyć ryzyko zawodowe, po jego oszacowaniu powinno się podjąć odpowiednie czynności. Powinny one polegać na działaniach organizacyjnych i technicznych.

Działania organizacyjne to:

• systematyczne badania profilaktyczne pracowników,

• szkolenia bhp,

• szkolenia i warsztaty w zakresie posługiwania się głosem dla nauczycieli,

• zmniejszenie udziału metod podawczych w czasie lekcji,

• zapewnienie przerw w pracy,

• zorganizowanie pomieszczeń socjalnych (także dla pracowników administracji i obsługi),

• dbanie o poprawne stosunki międzyludzkie,

• ustalenie jasnego podziału obowiązków pomiędzy pracowników,

• przeprowadzenie pomiarów i badań sieci oraz urządzeń elektrycznych i gazowych,

• zapewnienie wolnych dróg komunikacyjnych.

Działania techniczne to:

• wyposażenie pracowników w odzież i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej,

• wydanie instrukcji bezpiecznych metod pracy,

• usunięcie zagrożeń, użytego sprzętu, zakupienie nowych i bezpiecznych urządzeń,

• wprowadzenie środków eliminujących transport ręczny i dźwiganie,

• wyposażenie stanowisk pracy z komputerem w odpowiednie krzesła,

• uzupełnienie pomocy dydaktycznych,

• zakupienie mikrofonów dla nauczycieli,

• urządzeń wspomagających porozumiewanie się,

• sygnalizujących polecenia nauczyciela,

• zmiana typu oświetlenia stanowisk pracy na odpowiedni,

• zakupienie tablic, do których nie używa się kredy,

• dostarczenie pracownikom napojów,

• poprawienie wentylacji,

• zastosowanie rolet zamiast zwykłych zasłon.

Ostateczną ocenę ryzyka zawodowego można spisać w tabeli lub narysować schemat albo zwyczajnie ją rozpisać na zwykłej kartce papieru.

Ocena ta ma spełniać jeden warunek – musi być czytelna i oczywista dla każdego odbiorcy.

Konieczne jest zapoznanie wszystkich pracowników z pisemną oceną ryzyka zawodowego na ich stanowiskach pracy. Najważniejsze, aby nie ograniczyli oni swojego zapoznawania się z oceną ryzyka podpisu. Powinni oni zastosować nabytą wiedzę w praktyce i aktywnie uczestniczyć w jej egzekwowaniu w przyszłości.

Trzeba także pamiętać, aby nie odkładać oceny ryzyka zawodowego do szuflady, po to aby pokazać ją tylko organom kontroli. Cała praca ma sens, kiedy jest dostępna dla wszystkich pracowników (np. w bibliotece szkolnej, pokoju nauczycielskim).

Autor: Małgorzata Mądra – Janeda

Źródło: Zarządzanie szkołą od A do Z, www.szkolaodadoz.pl,

W zależności od profilu szkoły istnieją zagrożenia chorobami odzwierzęcymi. Pracownicy szkół medycznych narażeni są na WZW (wirusowe zapalenie wątroby) czy AIDS. W szkołach kształcących leśników można się liczyć z zagrożeniem boreliozą