Międzynarodowy podział pracy.

Ćwiczenia 1

10.10.2012

Międzynarodowy Podział Pracy.

Jest to kierunek specjalizacji międzynarodowej wybieranej przez poszczególne kraje. Odzwierciedleniem MPP jest struktura towarowa. Największy udział w MPP mają Chiny. Kolejno Niemcy i USA.

MPP:

1. To rozwinięcie społecznego podziału pracy; dotyczy poziomu mikro.

2. Jest uzależniony od innych gospodarek.

Większość krajów rozwiniętych poszerzają swoją specjalizację poprzez zgromadzone zasoby.

Na pierwsze 50 największych eksporterów przypada 92% eksportu światowego. Polska ma udział w światowym eksporcie na poziomie niespełna 1%; Polska, prawdopodobnie, jest za droga dla inwestorów.

Czynniki, od których zależy Międzynarodowy Podział Pracy:

1. Podział ze względu na horyzont oddziaływania:

   1. Krótkookresowe – in. Okresowe, występują w okresie spowolnienia gospodarczego

   2. Długookresowe – polityka edukacyjna, wyszkolenie fachowców

2. Podział ze względu na kierunek oddziaływania:

   1. Czynniki zewnętrzne – programy wewnętrzne, np. takie jak w przypadku grecji, do których można było się dostosować

   2. Czynniki wewnętrzne – państwo poprzez instytucje wpływa na czynniki MPP

3. Podział ze względu na dostępność zasobów i stopień integracji z gospodarką światową:

   1. Czynniki strukturalne – z natury długookresowe wewnętrzne

      1. Dostęp do zasobów naturalnych – np. Rosja, kraje naftowe, Norwegia, Kuwejt, USA (gaz łupkowy)

      2. Dostęp kapitału

      3. Dostęp do zasobów ludzkich – praca

   2. Czynniki instytucjonalne:

      1. Ustrój polityczny

      2. Charakter gospodarki

      3. Członkostwo w międzynarodowych instytucjach lub organizacjach; czynniki zewnętrzne

   3. Czynniki techniczno-technologiczne

   4. Czynniki koniunkturalne

Rewolucja Międzynarodowego Podziału Pracy:

I Etap – Etap tredycyjny – jego główne cechy wykształcały się w okresie XVI – XIXw.

Cechy w/w etapu:

1. Rozwój wymiany towarowej

2. Dominacja niewielkiej grupy krajów

3. Produkcja miała charakter pracochłonny – małoseryjna

4. Postęp naukowo-techniczny zintensyfikował się

5. Finansowanie miało charakter nieciągły

6. Specjalizacja międzygałęziowa

7. Praca prosta – człowiek.

II Etap – ETAP PRZEMYSŁOWY – zmniejszenie roli UK po I i II Wojnie Światowej

Czynniki wpływające na rozwój:

1. Pojawienie się krajów socjalistycznych

2. Wzmocnienie skrajnych ruchów

3. Odzyskanie niepodległości przez podbite kraje

4. Powstanie krajów rozwiniętych oraz rozwijających się

5. Zmiana głównego centrum

6. Istnienie złotej triady – Usa, Europa Zachodnia, Japonia

7. Rozwój handlu

8. Rozwój przepływów usług

9. W wymianie towarów większy udział mają towary przetowrzone

10. Rozwój produkcji masowej

11. Większe wymagania do linii produkcyjnych niż do zasobów ludzkich

12. Badania i odkrycia miały charakter planowy

13. Finansowanie badań – pozyskiwanie sponsorów (państwo)

14. Międzygałęziowy

Ćwiczenia 2

17.10.2012

WYBRANE ZAGADNIENIA DOT. RYNKÓW ZORGANIZOWANYCH

1. Rynki zorganizowane jako pewna kategoria ekonomiczna maja następujące cechy:

• Fizycznie istniejące miejsce spotkań handlowych,

• Handel na rynkach odbywa się w określonym czasie,

• Informacje o tych rynkach są jawne, upublicznione,

• Rynki rządzą się wewnętrznymi prawami/przepisami,

• Rynki są zarządzane przez wyspecjalizowane organy.

Przykładem mogą być:

• Giełdy (idealny),

• Aukcje,

• Tarki,

• Oraz: SSE, WOC (wolne obszary celne), przetargi, targowiska.

1. Funkcje rynków zorganizowanych:

   1. F. handlowa – nie zawsze musi być najważniejsza. Spotkania w celach handlowych, wymiany

   2. F. regulacyjna – regulacje wewnętrzne. Na rynkach zorganizowanych nie zawsze możemy handlować tym czym chcemy, np. targi nieruchomości. Należy spełnić pewne warunki, aby można było dokonać transakcji

   3. F. informacyjna – informacje są jawne

   4. F. promocyjna – nie na każdym rynku jest obecna, np. na giełdach

   5. F. spekulacyjna – czasem wypiera f. handlowa (giełdy terminowe futures)

   6. F. zabezpieczające – typowa dla giełd, ale także dla aukcji (wadia)

   7. F. cenotwórcza

2. 3 rodzaje giełd

Giełda to miejsce regularnych spotkań handlowych między przedstawicielami podaży i popytu w wyniku których kształtuje się cena dobra wymiennego, którą następnie podaje się do wiadomości publicznej. Współczesne giełdy charakteryzują się tym, że coraz częściej główną role odgrywa f. spekulacyjna wypierająca f. handlowa.

• Mają wymiar rzeczywisty

• Określony wymiar czasu (sesja)

• Poziom cen <- analizowana cecha

A poza tym:

• Handel towarami standaryzowanymi. Dzięki standaryzacji nie trzeba oglądać towaru.

• Na giełdach działają maklerzy

• Oferty składane są w formie ustnej – wiążącej, z której nie można się wycofać

• Towary giełdowe muszą być magazynowane

• Zabezpieczenie: depozyty zabezpieczające (podobne do wadiów na aukcjach)

1K_cu = 25 ton

1 tona Cu = 4000$

K_cu = 100000$

10%*100000 = 10000$ <- zabezpieczenie

Podział giełd

1. Ze wzgl. na przeważający rodzaj transakcji:

   1. Giełdy handlu rzeczywistego

   2. Giełdy handlu terminowego (futures)

Dwa rodzaje graczy:

• Bulls – grają na wzrost. Jeżeli jest ich przewaga może dojść do hossy

• Bears – grają na spadek. Sprzedaja, aby później odkupić taniej w przyszłości. Jeżeli jest ich przewaga może dojść do bessy.

1. Ze wzgl. Na stopień przekształcenia elektronicznego:

1. Giełdy tradycyjne

2. Giełdy hybrydowe

3. Giełdy elektroniczne

1. Ze wzgl. Na przedmiot obrotu:

1. Giełdy towarowe Funkcja handlowa i

2. Giełdy pieniężne (papiery wartościowe) spekulacyjna

3. Giełdy usług Funkcja informacyjna

4. Giełdy mieszane (głównie giełdy towarowo-pieniężne)

3a) 4 rodzaje:

1. Art. Rolne pochodzenia roślinnego – zboże kukurydza, drewno..

2. Art. Rolne pochodzenia zwierzęcego – bydło, konie

3. Surowce energetyczne – ropa, olej napędowy, gaz ziemny, węgiel, uran

4. Metale – miedź, cyna, złoto, srebro, platyna, stal

3b) akcje, obligacje, kontrakty na stopę procentową, bony skarbowe,

3c) dominuje funkcja informacyjna – giełdy frachtowe – informacje przewozowe; 250lat giełda bałtycka w Londynie, Korporacja Lloyds of London, Giełda przewozów samochodowych

3d) zazwyczaj to giełdy towarowo-pieniężne

W Polsce: Giełda Papierów Wartościowych, Warszawska Giełda Towarowa.

Cw 3

Aukcje – handel aukcyjny

Jest to miejsce regularnych spotkań handlowych w trakcie, których dochodzi do sprzedaży pewnych dóbr wyłonionych w formie licytacji.

Funkcje aukcji:

1. Handlowa

2. Informacyjna

3. Cenotwórcza

4. Regulacyjna

Cechy aukcji:

1. Podobna geneza do giełd – anglosaska

2. Odbywają się regularnie – 1 raz na miesiąc; dobra aukcyjna)

3. Organizowane przez domy aukcyjne

4. Z formy rzeczywistej na formę internetową

5. Obecność sprzedającego i potencjalnych klientów lub odwrotnie

6. Najkorzystniejsza opcja występuje w momencie licytacji

7. Zabezpieczeniem transakcji jest wadium, czyli opłata zezwalająca na udział w licytacji

8. Oferty składane ustnie

9. Możliwość zapoznania się z towarem

10. Dom aukcyjny musi dysponować odpowiednim lokalem/pomieszczeniem

Rodzaje aukcji:

1. Ustne – podniesienie ręki

2. Pisemne

3. Elektroniczne

Podział aukcji ze względu na przedmiot obrotu:

1. Towar

2. Zwierzęta

3. Dobra jednostkowe

4. Dobra łatwo psujące się, np. ryby

5. Papiery wartościowe, np. bony skarbowe

6. Aukcje nieruchomości

7. Dóbr konsumpcyjnych

8. Usług

Podział ze względu na mechanizm wyłonienia zwycięskiej oferty:

1. Tradycyjna aukcja angielska – licytacja

2. Tradycyjna aukcja holenderska – zegarowa (szybka sprzedaż towaru)

3. Aukcja drugiej ceny (aukcja VICKREY’a w 89’ Nagroda Nobla) – aukcja pisemna, oferta cenowa w formie pisemnej, brak komunikacji między kupującymi

4. Aukcje elektroniczne:

• Angielskie, np. allegro

• Holenderskie

TARGI

Miejsce spotkań między wystawcami (przedstawicielami podaży), a zwiedzającymi, w których realizowana jest funkcja informacyjno-promocyjna, zaś funkcja handlowa realizowana jest w sposób pośredni.

Cechy:

1. Targi nie zmieniają się na sposób elektroniczny/internetowy

2. Uczestnicy targów:

   1. Wystawcy

   2. Potencjalni klienci

3. Szybko przetworzone towary i usługi

4. Informowanie i finansowanie swoich dóbr wśród potencjalnych klientów

5. Zawarcie transakcji następuje po targach

6. Brak pośredników

7. Wymagają rozwiniętej infrastruktury – hala wystawiennicza, parkingi itp.

8. Czas trwania – imprezy weekendowe

Podział targów

Ze względu na zasięg:

1. Lokalne/regionalne

2. Krajowe

3. Międzynarodowe

Ze względu na przedmiot ekspozycji:

1. Rolno-pożywcze

2. Dóbr konsumpcyjnych

3. Dóbr inwestycyjnych

4. Usług – turystyczne, targi pracy, nieruchomości

5. Targi mieszane – producenci + handlowcy+ usługodawcy, branża IT

Ze względu na etap ewolucji imprez targowych:

1. Targi towarowe

2. Targi próbek (wzorów)

3. Targi branżowe

4. Targi myśli naukowo technicznej

Ćw. 4

Działalność światowej organizacji handlu World Trade Organization

Głównym celem działalności WTO jest liberalizacja handlu światowego poprzez regulację stawek handlowych oraz usuwanie barier w handlu światowym.

Geneza:

• Wywodzi się z GATT, który funkcjonował w 1948-1994; GATT rozszezyla negocjacje na rynku obracającym tekstyliami (runda rugwańska).

• Wszystkie postanowienia GATT zostały uchwalone w WTO.

• WTO funckjonuje od 01.01.1995\

Do WTO należy 157 krajów (z Polską od początku swojej działalności). Rosja po 18 latach negocjacji wstąpiła do WTO – jako ostatnia w tym roku.

Struktura organizacji WTO:

1. Rada do spraw handlu towarowego

2. Rada do spraw TRIPS

3. Rada do spraw usług

Funkcje WTO:

1. Administorwanie umowami międzynarodowymi

2. Stałe forum negocjacji handlowych

3. Rozstrzyganie sporów handlowych

4. Monitorowanie krajowych polityk pieniężnych krajów członkowskich,

5. Pomoc dla krajów rozwijających się

6. Wspolpraca z innymi organizacjami swiatowymi (międzynarodowymi)

7. Monitoruje zmiany w gospodarce światowej

8. Nadzoruje przestrzeganie kodeksu zasad, które obligują kraje członkowskie do określonego postepowania

9. Publikuje kompletne i wiarygodne statystyki

Zasady obowiazujace członków WTO:

1. Zasada niedyskryminacji i rownosci traktowania

   1. Klauzula największego uprzywilejowania (KNU)

   2. Klauzula narodowa – żaden towar importowany na rynek wewnętrzny nie może być traktowany gorzej niż towar krajowy

2. Zasada wzajemności, roznowsi korzyści i koncesji

3. Zasada dopuszczajaca mazliwosc interwencji w handlu za pomocą stawek celnych w uzasadnionych sytuacjach.

4. Zasada swobodnego dostępu do rynku – ze względu nie dopuszczania do ujawnienia się dyskryminacji ze względu na kraj

5. Zasada transparencji norm handlowych, in. Zasada przejrzystości;

   1. wszelkie przepisy handlu międzynarodowego nie powinny zmieniac się zbyt często, a jeżeli już wystąpią to zainteresowane podmioty powinny być wcześniej poinformowane

6. Zasada uczciwej konkurencji

   1. Zakazane jest stosowanie nieuczciwych praktyk handlowych, a w szczególności zasady subsydii i dumpingentów

Subsydia – emituje państwo, forma wsparcia przez państwo

Dumping – forma działania finansowego państwa

DOCZYTAC O DOROBKU WTO

Cw. 5

Międzynarodowa wymiana usług

Usługi trudno zdefiniować, jako dobro dobro wymienne. Wynika to np. z istnienia usług samoistnych.

I def:

Usługi to swiadczenie użytecznych nie związanych bezpośrednio z wytarzaniem dobr materialnych lub w sposób pośredni lub bezpośredni podnosząc wartość użytkową produkowanych wyrobów

II def.:

Oscar Lange: Uslugi to wszelkie czynności związane z zaspokojeniem potrzeć ludzkich ale nie sluzace bezpośrednio wytwarzaniu wyrobow

IIIdef.:

Uslugi to wszelkie czynności poza przemysłem rolniczym, przetwórstwem, przemysłem wydobywczym,

IV def.:

To wartości, które tworzą mowe wartości użytkowe przy czym są niematerialne, niewidoczne, nie nadające się do transportu oraz wymagają współpracy ludzi.

Charakterystyka usług, jako dobra wymiennego:

1. Niematerialne

2. Produkcja i konsumpcja jednoczesnym aktem

3. Nie można ich magazynować i wytwarzać na zapas

4. Trudny do zarejestrowania

5. Charakter jendorazowy

6. Nie wystepuje spekulacja

7. Sa nardziej pracochłonne i kapitalochlonne

Główne tendencje na Miedyznarodowym rynku usług:

1. Rosnące umiędzynarodowienie usług wynika z:

   1. Rosnącego obrotu usługami

   2. Rozwój rynkow elektronicznych

2. Rosnące znaczenie usług z tworzeniu PKB:

   1. Spadek znaczenia rolnictwa

   2. Spadek znaczenia przemyslu

3. Rosnaca rola w tworzeniu miejsc pracy

4. Rosnaca role usług w handlu zagranicznym

Formy (modele) handlu usługami:

1. Usługodawca nie musi przemieszczać się za granice (np. usługi internetowe, tłumaczeniowe – dotyczy dokumentów)

2. Uslugodawca musi przemieścić się do kraju usługobiorcy (opieka nad staruszkami ;))- Niemcy, usługi remontowo – konserwatorskie)

3. Uslugobiorca musi przemiescic się do kraju usługobiorcy – usługi turystyczne

4. Usluga odbywa se na terenie trzecie kraju – transportowe

Klasyfikacja usług:

1. Nieczynnikowe

   1. Transportowe

   2. Turystyka i podroze

   3. Pozostale usługi – biznesowe; przez firmy dla firmy, finansowe, marketingowe – promocyjne)

2. Czynnikowe – związane

   1. Dochody z tyt. Pracy

   2. Dochody z tyt. Przeplywow kapitałowych

Znaczenie usług w wymianie międzynarodowej:

1. Cz. Spoleczno-demograficzne

   1. Bogacenie się społeczeństwa – popyt na dobra wyszego rzedu

   2. Rosnaca ilość wolnego czasu – popyt na usługi turystyczne (malejaca)

   3. Starzenie się społeczeństwa – popyt na usługi medyczne

   4. Rosnaca mobilność czynnika ludzkiego

   5. Rosace wymagania swiadczonych usług, np. usługi finansowe

   6. Postep naukowo-techniczny, np. usługi telekomunikacyjne

   7. Postepujaca cywilizacja

   8. Rozwój znaczenia korporacji

Cw. 6