PKS ćwiczenia

PKS –ćwiczenia

Pojęcie i przedmiot procesu karnego skarbowego

Prawo KS ( PKS) jest dziedziną szeroko rozumianego prawa karnego wyspecjalizowaną ze względu na podmiot ochrony którym jest interes Skarbu Państwa, JST lub WE, charakteryzującą się szeroko zakrojoną autonomią, zwłaszcza jeśli chodzi o część materialno prawną w stosunku do prawa karnego powszechnego ale zawierającą jednocześnie wiele rozwiązań, które funkcjonują w prawie i procesie karnym powszechnym.

Wyróżnia się główne części:

I-Materialne PKS, które reguluje zasady odpowiedzialności za czyn zabroniony jako wykroczenie skarbowe lub przestępstwo skarbowe a także rodzaj kar i innych środków stosowanych w związku z popełnieniem czynów do wskazanej kategorii oraz zasad ich wymierzania( przedawnienie karalności, zatarcie kary)

Ta część jest najważniejsza, jest automatycznie regulowana przez ustawodawcę, który Ją odrębnie reguluje.

II- Procesowe PKS , regulacja dotyczy postępowania (procesu) karno skarbowego rozumianego jako zachowanie sądu oraz innych uczestników postępowania zmierzające przede wszystkim do rozstrzygnięcia kwestii odpowiedzialności karnej osoby ściganej za zarzucany jej czyn albo do jej unieważnienia.

III- Wykonawcze PKS, obejmujące regulację postępowania wykonawczego związanego z realizacją kar i innych środków stosowanych w procesie karno skarbowym a przewidziane w części materialno prawnej lub procesowej. Są to:

• przepadek mienia

• umieszczenie w zakładzie leczniczym

• środki zapobiegawcze

• kary na mocy przepisów prawa materialnego

Jest rodzajem procesu postępowania karnego sensu largo-postępowanie w sprawach czyny zabronione pod groźbą kary. Przedmiot procesu karnego skarbowego istotnie oddziela go od procesu karnego.

Przedmiot – rozstrzygnięcie lub inne załatwienie sprawy jest zadaniem postępowania. Przedmiot jest odrębny i autonomiczny w stosunku do powszechnej procedury karnej. Zasadniczym przedmiotem jest kwestia odpowiedzialności karnej osoby ściganej za zarzucane jej przestępstwo lub wykroczenie skarbowe. Proces karny skarbowy ma odpowiedzieć na pytania:

2) Odmiany procesu karnego skarbowego, założenia konstrukcyjne postępowań szczególnych

W Art. 117 KKS §1 znajduje się podział przepisów postępowań szczególnych:

  1. postępowanie w przedmiocie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności,

  2. postępowanie nakazowe,

  3. postępowanie uproszczone,

  4. postępowanie w stosunku do nieobecnych.

W sprawach o wykroczenie skarbowe to zestawienie uzupełnia postępowanie mandatowe, które powinno być ujęte na pierwszym miejscu.

W sprawach o przestępstwo skarbowe zestawienie to należy uzupełnić o postępowanie zwyczajne. Postępowanie zwyczajne jest typowym przebiegiem postępowania w kwestii odpowiedzialności karno-skarbowej.

Za wyjątkiem postępowania w stosunku do nieobecnych, które można uznać za tryb równoważny (ekwiwalentny), pozostałe postępowania zakładają redukcję formalizmu.

Ustalony wyżej porządek nie jest przypadkowy, ponieważ wiąże się z pewną wskazówką ustawodawcy dotyczącą tego jak należałoby badać przesłanki przeprowadzenia procesu karno-skarbowego w danym postępowaniu.

Punktem wyjścia w sprawach o wykroczenia skarbowe powinno być postępowanie mandatowe i dopiero w razie ustalenia kolejno braku przesłanek do rozpoznania sprawy w postępowaniu mandatowym, postępowanie w przedmiocie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności.

W płaszczyźnie teoretycznej i praktycznej przyjmujemy, że tryb zwyczajny nie jest przewidziany dla spraw o wykroczenia skarbowe ale jednocześnie należy zdać sobie sprawę z tego, że rozpoznanie sprawy o taki czyn we wskazanym trybie nie może ze swej natury skutkować uchyleniem ani zmianą orzeczenia, ponieważ tryb zwyczajny zapewnia najwyższy standard gwarancji procesowych uczestników postępowania.

Uchybienie polegające na rozpoznaniu sprawy o wykroczenie skarbowe w trybie zwyczajnym, można w zasadzie oceniać wyłącznie w płaszczyźnie funkcjonalnej, uznając że zakłada ona rozpoznanie sprawy o drobny czyn w sformalizowanym i jednocześnie dłuższym trybie postępowania.

Postępowanie w stosunku do nieobecnych wyróżnia się w stosunku do pozostałych trybów szczególnych nie tylko tym, że uznaje się jego ekwiwalentny charakter, ale także tym, że do jego istoty należy nakładanie pewnych szczególnych rozwiązań związanych z tym trybem na regulację trybu uproszczonego lub trybu zwyczajnego np. niezastosowanie przepisów związanych z udziałem oskarżonego.

Na tle wyróżnionych trybów dwa mają szczególne znaczenie i charakteryzują się szczególnym sposobem regulacji, który polega w znacznej mierze na całościowym umocowaniu przebiegu postępowania w danym trybie w oderwaniu od postępowania zwyczajnego czy uproszczonego.

W odniesieniu do tych dwóch trybów, którymi są postępowanie w przedmiocie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności i postępowanie mandatowe, znajduje zastosowanie wprawdzie regulacja części ogólnej KPK w związku z art. 113§1 KKS, dotycząca np. czynności procesowych, dowodów, środków przymusu.

Nie stosuje się jednak przepisów regulujących przebieg postępowania, a odnoszących się głównie do innych trybów procesu karnego skarbowego.

Oznacza to, ze w razie nie zakończenia postępowania karnego skarbowego w tych trybach konieczne jest wszczęcie, ewentualnie kontynuowanie postępowania przygotowawczego, a następnie wniesienie aktu oskarżenia.

3) Zasady związane z wszczęciem procesu karnego skarbowego (zasada ścigania z urzędu, zasada legalizmu, zasada skargowości)

  1. Zasada ścigania z urzędu – ściganie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych odbywa się z własnej inicjatywy organu procesowego, niezależnie od woli i zachowania jakiegokolwiek innego podmiotu.

  2. Zasada legalizmu – w odniesieniu do procesu karnego skarbowego można ją ująć pod postacią dyrektywy wyrażającej obowiązek wszczęcia i kontynuowania ścigania karnego w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe.

  3. Zasada skargowości – niezbędnym warunkiem wszczęcia i prowadzenia postępowania sądowego oraz rozstrzygania sprawy przez sąd jest skarga, czyli żądanie uprawnionego oskarżyciela lub innego uprawnionego podmiotu. Zasada II instancji zakłada, że podmiot ma prawo do zweryfikowania oceny dokonanej przez organ I instancyjny, zapada orzeczenie prawomocne, które może być w pewnych sytuacjach naruszone tylko na podstawie nadzwyczajnych środków zaskarżenia (kasacja, wznowienie postępowania),

Zasady i dyrektywy prowadzenia postępowania:

  1. zasada prawdy materialnej (obiektywnej) - istotą jest dążenie przez organy ścigania lub też w późniejszym etapie organy sprawiedliwości do wykrycia sprawcy i pociągnięcia go do odpowiedzialności karnej.

Z zasady tej wynika także to, że działanie organów nie może prowadzić do ukarania osoby niewinnej.

  1. Z tą zasadą jest związana zasada trafnej reakcji prawno - karnej, sprawca tego czynu zabronionego powinien ponieść sankcję karną w sposób proporcjonalny do tego czynu, co jest pozostawione organom sądowym. Dążenie do wykrycia prawdy obiektywnej powinno odbywać się za każdym razem z poszanowaniem praw osób trzecich np. interwenient,

  2. zasada szybkości postępowania - art. 2 ust 1 pkt 4 kodeksu karno-skarbowego, istota tej zasady mieści się w art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Nie jest tak, że organy ścigania muszą w krótkim czasie zakończyć etap postępowania. Od dwóch lat osoby mają prawo skarżenia sądów za przewlekłość postępowania, jest to zasada kodeksowa, wywodzi się ona od zasady rzetelnego procesu, jest jej częścią, jest aktem prawnym rangi ustawowej, która w razie kolizji z prawem polskim stoi wyżej niż polskie przepisy,

  1. zasada swobodnej oceny dowodów - istotą tej zasady jest, że organy ścigania oraz wymiaru sprawiedliwości kształtują przekonania na podstawie przeprowadzonych dowodów ocenianych swobodnie zgodnie z zasadami prawidłowego rozumowania, wskazaną posiadaną wiedzą i doświadczeniem życiowym ,zarówno na etapie kpk i kodeksu karno-skarbowego, brak jest dowodów nad dowodami innymi, mają status równorzędny, niewątpliwie większe znaczenie ma dowód z czynu zabronionego, niż dowód pośredni.

  2. Ściśle z tą zasadą jest związana inna zasada bezpośredniości - organ prowadzący postępowanie musi się zetknąć z dowodem, wyjątkowo przeprowadzana przez inne organy musi wydać rozstrzygnięcie, zasada informacji o przysługujących prawach - art. 16 kpk - istnieje obowiązek organów prowadzących postępowanie informowania podejrzanego - oskarżonego oraz innych osób o prawach i obowiązkach, powinno to nastąpić przy pierwszej czynności z udziałem danej osoby,

  3. zasada wyrównania uszczerbku finansowego SP - jest to wyrównanie uszczuplonej należności publiczno - prawnej.

ZASADA ŚCIGANIA Z URZĘDU- ściganie odbywa się z własnej inicjatywy organu procesowego niezależnie od woli i zachowania się innego podmiotu. Takim organem jest głównie organ finansowy postępowania przygotowawczego. Zasięg działania tej zasady obejmuje wszczęcie i przebieg całego procesu. Zasada ta należy do zasad skodyfikowanych.

ZASADA LEGALIZMU-obowiązek wszczęcia i kontynuowania ścigania karnego w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe. Jeżeli popełniono wykroczenie lub przestępstwo skarbowe to obowiązkiem jest ukaranie tej osoby. Aby uzyskać pełną charakterystykę zasady legalizmu należy postawić jej przeciwną zasadę oportunizmu-organ procesowy mimo prawnej dopuszczalności i faktycznej zasadności może zaniechać ścigania karnego opierając się na kryterium celowości.

Zasada oportunizmu

Oportunizm właściwy oportunizm niewłaściwy

-zaniechanie ścigania karnego ze względu zaniechanie ścigania karnego ze

na kolizję interesów społecznych względu na małą wagę czynu

Zasada legalizmu jest zasadą skodyfikowaną. Organ powołany do ścigania przestępstwa skarbowego jest obowiązany do wszczęcia i przeprowadzenia postępowania przygotowawczego, a oskarżyciel publiczny do wniesienia i popierania oskarżenia w sprawach o czyny zabronione. Nikt nie może być zwolniony z odpowiedzialności.

ZASADA SKARGOWOŚCI- skarga jest niezbędnym warunkiem wszczęcia i prowadzenia postępowania sądowego. Skarga do żądanie uprawnionego oskarżyciela lub innego uprawnionego podmiotu.

Art. 14§ 1 KPK

SKARGI

Skargi zasadnicze Skargi etapowe Skargi incydentalne

- akt oskarżenia(zwykły, - skarga apelacyjna - zażalenia na postanowienia

ustny, skrócony) - skarga zażaleniowa o zastosowaniu środka

-wniosek o warunkowe zapobiegawczego

umorzenie postępowania

-wniosek o zezwolenie przez

Sąd na dobrowolne poddanie

Się odpowiedzialności

4) Zasady dotyczące postępowania dowodowego ( zasada prawdy, zasada bezpośredniości, zasada koncentracji materiału dowodowego, zasada swobodnej oceny dowodów).

ZASADA PRAWDY- zasada prawdy materialnej/obiektywnej.

Wszystkie decyzje procesowe wydawane w postępowaniu powinny opierać się na prawdziwych ustaleniach faktycznych. Ustalenia faktyczne posiadają atrybut prawdziwości i są zgodne z rzeczywistością. Jest zasada nadrzędną (art. 2§2 KPK). Podstawą postępowania muszą być prawdziwe ustalenia faktyczne. Organy nie SA w stanie zagwarantować absolutnej prawdziwości ustaleń faktycznych, dlatego pomaga udowodnienie, które musi spełniać jednocześnie dwa warunki:

  1. Warunek obiektywny – przeprowadzone dowodu powinny uprawdopodobnić określony fakt, aby nie było wątpliwości.

  2. Warunek subiektywny – całkowite przekonanie organu procesowego o prawdziwości ustalenia faktycznego.

Organy powinny zachować obiektywizm do sprawy, brać pod uwagę okoliczności przemawiające na korzyść i niekorzyść oskarżonego.

ZASADA BEZPOŚREDNIOŚCI- wyrażana jest przez:

ZASADA KONCENTRACJI MATERIAŁU DOWODOWEGO- proces powinien stanowić zwarty ciąg czynności, bez zbędnych przerw i zahamowań. Skupiać środki dowodowe wokół przedmiotu procesu. Adresatem jest sąd i organy prowadzące proces karny skarbowy w stadium przygotowawczym.

ZASADA SWOBODNEJ OCENY DOWODÓW- jest narzędziem, które urzeczywistnia zasade prawy materialnej w procesie. Wskazujemy dwie koncepcje wartościowania dowodów:

  1. Koncepcja ustawowej oceny dowodów- narzuca się reguły oceny dowodów.

    • Pozytywną ustawowa teorie dowodowa – przewiduje zobowiązanie sądu do uznania określonego faktu za udowodniony

    • Negatywną ustawowa teorię dowodową – sądowi nie wolno ustalić faktu za udowodniony jeżeli nie występują pewne z góry określone przez ustawę dowody.

  2. Swobodna ocena dowodów – organ sądowy wyprowadza wnioski z dowodów na podstawie własnego przekonania.

    • Swobodnej niekontrolowanej oceny dowodów – organ sądowy ocenia dowody wedle swoich osobistych przekonań.

    • Swobodnej kontrolowanej oceny dowodów – sąd ocenia dowody wedle swoich przekonań, lecz musi uzasadnić swoja ocenę, która powinna być przekonująca ponieważ podlega kontroli instancyjnej.

5) Zasady dotyczące formy i sposobu prowadzenia procesu ( zasada kontradyktoryjności, zasada jawności i ustności).

ZASADA KONTRADYKTORYJNOŚCI- proces przyjmuje formę sporu równouprawnionych stron przed sądem jako bezpiecznym arbitrem. Zasada ta jest postrzegana jako naturalna i optymalna forma postępowania. Odnosi się głownie do postępowania jurysdykcyjnego. Warunkiem tej zasady jest równouprawnienie stron, strony są wyposażone w te same środki prawne. Aby doszło do rozstrzygnięcia sporu w ramach tej zasady uczestnicy muszą dysponować odpowiednimi narzędziami procesowymi.

ZASADA JAWNOŚCI- przejawia się w dwóch aspektach:

  1. Jawność zewnętrzna- sprawa powinna być rozpozna tylko wobec wszystkich zainteresowanych jej przebiegiem – zasada publiczności, może być utrwalana przez radio, media, prasę, jeżeli nie godzi w interes)

  2. Jawność wewnętrzna – jawność wobec stron i ich przedstawicieli procesowych, tylko osoby bezpośrednio zainteresowane.

Na rozprawie odbywającej się jawnie mogą być obecne osoby pełnoletnie (chyba, że zezwala przewodniczący składu orzekającego), osoby nieuzbrojone (chyba, że zobowiązani są do noszenia broni), osoby nie będące w stanie nielicującym z powagą sądu.

Obligatoryjne wyłączenie jawności rozprawy- zależy od tego czy jego jawność może wywołać jakieś zakłócenia spokoju publicznego, informacje ważne dla państwa i jego interesu.

Fakultatywne – kiedy jest przesłuchiwany świadek, który nie ukończył 15 lat, lub kiedy złożył żądanie aby przesłuchano do z wyłączeniem jawności.

ZASADA USTNOŚCI- ustna forma czynności procesowych, wypowiedzi uczestników procesu jest łatwiejsza do przyjęcia. Cały proces jest spisany aby można było go skontrolować jeżeli zajdzie taka potrzeba.

6) Zasady dotyczące sytuacji oskarżonego (zasada domniemania niewinności, zasada prawa do obrony).

ZASADA DOMNIEMANIA NIEWINNOŚCI- oskarżonego uważa się za niewinnego, dopóki jego wina nie zostanie udowodniona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem. Art. 5 PKP.

Jest to domniemanie prawne wzruszalne. Oskarżony nie musi niczego udowadniać, jest objęty tą zasadą od momentu skierowania postępowania karnego skarbowego przeciwko niemu. Wyłączenie domniemania następuje tylko wtedy gdy zostanie stwierdzona wina prawomocnym wyrokiem. Zasada ta przejawia się w dwóch aspektach.

  1. Procesowym (od chwili skierowania postępowania, aż do uprawomocnienia się wyroku),

  2. Poza procesowym (respektowanie domniemania przez społeczeństwo)

ZASADA PRAWA DO OBRONY- oskarżonemu trzeba zagwarantować w procesie prawo do obrony oraz do korzystania z pomocy obrońcy. Zasada o randze konstytucyjnej. Prawo do obrony obejmuje czynności podejmowane w interesie oskarżonego, zmierzające do odparcia oskarżenia lub złagodzenia jego odpowiedzialności. Prawo do obrony przysługuje w toku całego procesu, aż do chwili jego ukończenia.

  1. Zasada domniemania niewinności – stanowi dyrektywę, według której oskarżonego uważa się za niewinnego, dopóki jego wina nie zostanie udowodniona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem.

  2. Zasada prawa do obrony – stanowi dyrektywę, według której oskarżonemu należy zagwarantować w procesie karnym prawo do obrony.

Zasada prawa do obrony - jest zasadą konstytucyjną i umieszczoną w regulacjach międzynarodowych.

Możemy wyróżnić dwie formy obrony:

obrona formalna - posłużenie się osobą fachową, czyli obrońcą na etapie prowadzonego postępowania,

obrona materialna - bronienie się osobiście przy wykorzystaniu wszystkich instytucji, dzieli się na:

obronę czynną - polega na składaniu wyjaśnień, na zadawaniu pytań, a także na składaniu wniosków dowodowych (aktywność podmiotu),

obronę bierną - osoba odmawia składania wyjaśnień, odpowiedzi na zadawane pytania oraz korzysta z prawa do milczenia.

  1. Zasada z art. 2 ust 2 kpk – która stanowi dyrektywę wg., której wszelkie czynności mające miejsce w postępowaniu, powinny być rozpatrywane na korzyść podejrzanego lub oskarżonego,

Art. 6 kpk – oskarżonemu przysługuje prawo do obrony, w tym prawo do korzystania z obrońcy, o czym trzeba go pouczyć. Art. 42 ust 2 KONSTYTUCJI – każdy przeciw komu toczy się postępowanie karne, ma prawo do obrony we wszystkich stadiach postępowania(…)

Każdy ma prawo(gwarancje procesowe KE):

Zakres prawa do obrony oskarżonego jest różny w przypadku różnych stanów postępowania.

7) Pojęcie strony procesowej i rodzaje stron procesowych.

Za stronę uznaje się podmiot, który ma interes prawny w korzystnym dla siebie rozstrzygnięciu o przedmiocie procesu.

Można wyróżnić strony:

  1. oskarżyciel publiczny, posiłkowy,prywatny

  2. oskarżony,

  3. interwenient,

  4. podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej.

Oskarżony i oskarżyciel publiczny są stronami występującymi w każdym procesie.

Natomiast interwenient i podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej są określani mianem szczególnych, występujących tylko w konkretnych, określonych konfiguracjach procesowych.

Za stronę czynną uznaje się podmiot, który występuje z określonym żądaniem w procesie karnym skarbowym. Stroną czynną jest oskarżyciel publiczny oraz interwenient.

Stroną bierną w procesie jest oskarżony i podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej, czyli przeciwko której są te działania, bądź działania organów procesowych

Podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej występuje wyłącznie w sprawach o przestępstwo skarbowe.

Art. 120. § 1. W postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe stronami są: oskarżyciel publiczny, oskarżony, podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej oraz interwenient.

§ 2. W postępowaniu w sprawach o wykroczenia skarbowe stronami są: oskarżyciel publiczny, oskarżony oraz interwenient.

§ 3. Interwenientowi w toku całego postępowania przysługują uprawnienia w granicach interwencji.

szczególne strony procesowe

osoba odpowiedzialna posiłkowo – czyli osoba fizyczna osoba prawna lub ułomna osoba prawna która w wyniku popełnienia przestępstwa:

odniosła korzyść majątkową a sprawca działał w jej imieniu lub w jej interesie

odniosła lub mogła odnieść jakąś korzyść majątkową

interwenient – czyli osoba trzecia zgłaszająca roszczenia do przedmiotów przestępstwa skarbowego podlegającego przepadkowi(może być zgłoszona do momentu wszczęcia procesu)

rodzice lub opiekuni prawni nieletniego – przysługują im prawa strony procesowej jak: przeglądanie akt i sporządzanie odpisów, informacji o wszczęciu i zakończeniu postępowania oraz prawo do składania środków odwoławczych

Strona procesowa musi mieć zdolność procesową – czyli zagwarantowaną prawem zdolność stania się podmiotem stosunku procesowego, zdolność ta ma charakter ogólny i abstrakcyjny i nie odnosi się do konkretnego postępowania.

Zdolność do działań procesowych – możliwość osobistego działania w procesie

Stronę definiuje interes prawny uczestnika procesu w określony, korzystnym dla niego rozstrzygnięciu o przedmiocie procesu. Aby zostać stroną procesu składa się wystąpienie wskazanego podmiotu w procesie we własnym imieniu przez swojego pełnomocnika.

STRONY PROCESU:

STRONY

ZASADNICZE SZCZEGÓLNE

-oskarżyciel publiczny -interwenient

-oskarżony -podmiot pociągnięty do odpowiedz. Posiłkowej

STRONY

CZYNNE BIERNE

-oskarżyciel -oskarżony

-interwenient -podmiot pociągnięty do odpowiedz. posiłk.

Cechą definiującą stronę procesową jest interes prawny uczestnika procesu w określonym korzystnym dla siebie rozstrzygnięciu o przedmiocie procesu. Na działanie w charakterze strony procesowej składa się wystąpienie wskazanego podmiotu w procesie we własnym imieniu lub przez swego przedstawiciela.

Stronami procesu karnego skarbowego są:

- oskarżyciel publiczny

- oskarżony

- podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej (włącznie w sprawach o przestępstwa skarbowe)

- interwenient

Zdolność procesowa – to prawna możliwość stania się stroną stosunku procesowego (stroną w procesie)

Legitymacja procesowa – uprawnienie do wystąpienia w konkretnym procesie w oznaczonej roli procesowej.

8) Oskarżyciel publiczny w procesie karnym skarbowym

Oskarżyciel publiczny – organ państwa, który wnosi i popiera oskarżenie przed sądem albo popiera oskarżenie wniesione przez inny uprawniony podmiot, którym w sprawach o przestępstwa lub wykroczenia skarbowe może być tylko inny organ państwowy działający w charakterze oskarżyciela publicznego.

Oskarżyciel publiczny nie może wyłącznie podejmować czynności wspierających tezę oskarżenia, lecz powinien również dokonywać czynności korzystnych dla oskarżonego, jeżeli przemawiają za tym okoliczności danej sprawy. Oskarżyciel publiczny jest zobowiązany do zachowania bezstronnego stosunku do sprawy i uczestników postępowania. Gwarantuje to instytucja wyłączenia określonego podmiotu od udziału w tym charakterze w procesie karnym skarbowym.

Oskarżycielem publicznym może być:

  1. prokurator – w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe,

  2. prokurator wojskowy – w sprawach karnych podlegających orzecznictwu sądów wojskowych,

  3. finansowe organy postępowania przygotowawczego, a także Policja i Straż Graniczna jeżeli wniosły i popierają akt oskarżenia przed sądem - w sprawach o wykroczenia skarbowe,

  4. finansowe organy postępowania przygotowawczego w sprawach o przestępstwa skarbowe, których rozpoznanie nie wymaga przeprowadzenia postępowania zwyczajnego

oskarżyciel publiczny – np. urząd celny jako finansowy organ postępowania przygotowawczego lub jego przedstawiciel po wniesieniu aktu oskarżenia, który we własnym imieniu wnosi lub popiera oskarżenie w sprawach o czyny zabronione, które ustawa nakazuje lub zezwala ścigać skargą publiczną.

W szeroko rozumianym postępowaniu karnym jest stroną, która reprezentuje interes społeczeństwa (interes publiczny) w ściganiu przestępstw.

Ze względu na brak prywatnego interesu celem działania oskarżyciela nie jest ukaranie za wszelką cenę, naprawienie szkody itp., lecz uzyskanie sprawiedliwego i zgodnego z prawem rozstrzygnięcia o przedmiocie procesu.

Dlatego oskarżyciel publiczny ma prawo działać również na korzyść oskarżonego.

Polsce oskarżycielem publicznym przed wszystkimi sądami jest prokurator (nie prokuratura), a przed sądami wojskowymi - prokurator wojskowy.

Inne organy mogą sprawować funkcję oskarżyciela publicznego tylko na podstawie konkretnego przepisu i w ograniczonym zakresie, zaś wstąpienie do procesu prokuratora powoduje przejście na niego tego uprawnienia.

Innymi niż prokurator oskarżycielami publicznymi są:

- Policja, straż miejska, państwowi inspektorzy pracy i niektóre inne organy administracji państwowej - w sprawach o wykroczenia,

- urzędy celne, urzędy skarbowe, inspektorzy kontroli skarbowej, Straż Graniczna, Policja, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Żandarmeria Wojskowa - w sprawach karnych skarbowych,

organy Straży Granicznej, Inspekcji Handlowej, Państwowej Inspekcji Sanitarnej, urzędy skarbowe i inspektorzy kontroli skarbowej oraz prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej - w sprawach o określone przestępstwa rozpoznawane w postępowaniu uproszczonym,

Straż Leśna, strażnicy Państwowej Straży Łowieckiej, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, organy gminy w zakresie przestępstwa z art. 45(2) - w sprawach o przestępstwa leżące w zakresie ich działalności

Jest organem państwowym, który wnosi i popiera oskarżenie przed sądem albo popiera oskarżenie wniesione przez inny uprawniony podmiot w sprawach o przestępstwa skarbowe. Występuje on jako rzecznik interesu publicznego. Jest zobowiązany do bezstronnego zachowania w stosunku do sprawy i uczestników postępowania.

Organ państwa, który wnosi i popiera oskarżenie przed sądem albo popiera uprawnienie wniesione przez inny uprawniony podmiot.

Zasadniczy oskarżyciel publiczny to prokurator ( przestępstwa i wykroczenia skarbowe).

9) Oskarżony w procesie karnym skarbowym

Oskarżonym może być wyłącznie osoba fizyczna, która popełniła czyn zabroniony w prawie karnym skarbowym po ukończeniu 17 lat.

Nazwie „oskarżony” należy nadawać szerokie znaczenie, obejmujące zakresem jej pojęciowym zarówno podejrzanego jak i oskarżonego.

Podejrzanym w procesie karnym skarbowym jest osoba co do której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów albo której, bez wydawania takiego postanowienia, postawiono zarzut, przystępując do jej przesłuchania w charakterze podejrzanego.

Oskarżonym sensu srticto jest osoba, przeciwko której, w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, wniesiono akt oskarżenia do sądu lub złożono wniosek o warunkowe umorzenie postępowania karnego skarbowego.

Podstawowym prawem oskarżonego jest prawo do obrony.

Z tego tytułu oskarżonemu przysługują:

  1. osobiste uprawnienia do obrony,

  2. prawo do korzystania z pomocy obrońcy (obrona formalna).

Prawo do milczenia – oskarżony ma prawo składać wyjaśnienia, może jednak bez żadnych powodów odmówić składania wyjaśnień lub odpowiedzi na poszczególne pytania bez wywoływania negatywnych skutków procesowych dla oskarżonego. Składając wyjaśnienia oskarżony nie ma obowiązku mówienia prawdy – brak odpowiedzialności karnej za mówienie nieprawdy.

Zasada domniemania niewinności – to na organach procesowych spoczywa podejmowanie działań zmierzających do udowodnienia winy oskarżonego.

oskarżony – co do zasady osoba wobec której wniesiono akt oskarżenia, „Za oskarżonego uważa się osobę, przeciwko której wniesiono oskarżenie do sądu, a także osobę co do której prokurator złożył wniosek o warunkowe umorzenie postępowania” stwierdza przepis art.71 ust.2 Kodeksu Postępowania Karnego.

Przepis art.6 Kodeksu Postępowanie Karnego stwierdza, iż: „ Oskarżony ma prawo do obrony, w tym prawo do korzystania z pomocy obrońcy o czym należy go pouczyć”.

Oskarżony może korzystać z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie włada w wystarczającym stopniu językiem polskim ( art.72 ust.1 K.P.K.)

Oskarżony może żądać obrońcy z urzędu jeśli nie ma obrońcy z wyboru , i wykaże , że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny (art.78 ust.1 K.P.K.). Do głównych praw oskarżonego należą m.in. :

- prawo otrzymywania na swój koszt po jednej kopii zapisu dźwięku lub obrazu utrwalonej w ten sposób czynności, z wyjątkiem przesłuchania na rozprawie odbywającego się z wyłączeniem jawności lub postępowaniu przygotowawczym wynika to z art.147 ust. 4 K.P.K..

- prawo do złożenia wniosku o sprostowanie protokołu rozprawy i posiedzenia, wskazując na nieścisłości i opuszczenia (art.152 K.P.K.)

- prawo do przeglądania akt sprawy i sporządzania z nich odpisów. W toku postępowania przygotowawczego, przeglądanie akt sporządzanie z nich odpisów zależy od zgody prowadzącego postępowanie, może także złożyć zażalenie na odmowę udostępnienia akt

( art.156 ust. 1 i 5, art.15 K.P.K.).

- prawo do uzyskania odpłatnie kserokopii dokumentów z akt sprawy (art.156 ust.2 K.P.K.)

- prawo wydania na żądnie bezpłatnie jeden uwierzytelniony odpis, każdego orzeczenia wraz z jego uzasadnieniem, jeżeli je sporządzono (art. 157 ust.1 K.P.K.)

- prawo do składania wniosków dowodowych (art.167 K.P.K.)

-prawo do składania wyjaśnienia, oskarżony może jednak bez podania powodów odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania lub odmówić składania wyjaśnień, o czym należy go pouczyć (art.175 K.P.K.)

- prawo oskarżonego do składania wyjaśnień co do każdego dowodu (art. 175 ust.2 K.P.K.)

- prawo żądania ponownego przesłuchania w sprawach o przestępstwo określone w rozdziale XXV Kodeksu karnego pokrzywdzonego, który w chwili czynu nie ukończył 15 lat, jeżeli nie miał obrońcy w czasie pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego (art. 185a K.P.K.)

- prawo oskarżonego do złożenia wniosku o uchylenie lub zmianę środka zapobiegawczego (art.254 K.P.K.)

- prawo zaznajomienia się z materiałami postępowania przygotowawczego (art. 321 K.P.K.)

- prawo do zadawania pytań, osobom przesłuchiwanym na rozprawie (art. 387 K.P.K.)

- prawo do składania wyjaśnień oraz odmowy wyjaśnień lub odpowiedzi na pytania (art. 386 ust.1 K.P.K.)

- prawo do wygłoszenia ostatniego słowa(art. 406 K.P.K.)

- prawo do wzięcia udziału w czynności dowodowej poza rozprawa, z tym że pozbawionego wolności sprowadza się tylko wówczas, gdy sąd uzna to za konieczne (art.396 ust.3 K.P.K.)

- prawo do sporządzania odpisu protokołu czynności, w której uczestniczył lub miał prawo uczestniczyć, jak również dokumentu pochodzącego od niego lub sporządzonego z jego udziałem ( art.. 157 ust 3 K.P.K.)

- prawo cofnięcia wniesionego na jego korzyść środek odwoławczy, chyba że wniósł go oskarżyciel publiczny lub zachodzi przypadek obrony obligatoryjnej z art.79

-prawo składania wyjaśnień, oświadczeń i wniosków ustnie lub na piśmie w postępowaniu przed sądem odwoławczym (art. 453 ust. 2 K.P.K.).

- prawo do ostatniego słowa w postępowaniu przed sądem odwoławczym , jeżeli bierze udział w rozprawie (art. 453 ust. 3 K.P.K.).

- prawo do żądania od Skarbu Państwa odszkodowania za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie ( art.552 K.P.K.)

-prawo wniesienia kasacji (art.. 520 K.P.K.)

- prawo do wniesienia prośby o ułaskawienie (art.. 560 K.P.K.)

- prawo do wystąpienia z wnioskiem o wydanie wyroku łącznego (art.57 K.P.K.).

Wyżej wymienione prawa są najważniejszymi jakie przysługują oskarżonemu w toku postępowania i procesu karnego. Wynikają one z Kodeksu Postępowania Karnego.

Jest centralną postacią procesu karnego skarbowego. Oskarżonym może być osoba fizyczna, która popełniła czyn zabroniony w prawie karnym skarbowym po ukończeniu 17 lat. Pojęcie oskarżony obejmuje podejrzanego i oskarżonego. Oskarżony sensu largo- status podejrzanego w procesie karny skarbowym uzyskuje osoba, co do której wydano postanowienie o przedstawienie zarzutów lub przystąpiono do jej przesłuchania w charakterze podejrzanego.

Oskarżony sensu stricte – jest osoba ,przeciwko której wniesiono akt oskarżenia do sądu w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe.

Podstawowym prawem oskarżonego jest PRAWO DO OBRONY oraz PRAWO DO MICZENIA.

Oskarżony jest centralną postacią procesu karnego skarbowego, o czym przesądza fakt, że rozstrzygnięcie kwestii jego odpowiedzialności karnej za zarzucany czyn jest jego głównym przedmiotem procesu.

Oskarżonym może być wyłącznie osoba fizyczna, która popełniła czyn zabroniony w prawie karnym. skarbowym po ukończeniu 17 lat.

Pojęcie obejmuje zarówno podejrzanego jak i oskarżonego w ścisłym znaczeniu.

Podejrzany - osoba , co do której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów albo której , bez wydania takiego postanowienia postawiono zarzut, przystępując do jej przesłuchania w charakterze podejrzanego.

Oskarżony - osoba, przeciwko której, w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie .skarbowe wniesiono akt oskarżenia do sądu lub złożono wniosek o warunkowe umorzenie postępowania karnego skarbowego.

Uprawnienia :

• Prawo do obrony

• Zasada domniemania niewinności

• Prawo do posiadania obrońcy

Obowiązki : stawienie się na każde wezwanie, zawiadomienie organu o zmianie miejsca zamieszkania, obowiązek poddania się badaniom .

10) Interwenient

Interwenient – podmiot, który ma interes prawny i występuje z roszczeniem co do przedmiotów zagrożonych przepadkiem w procesie karnym skarbowym. To roszczenie jest żądaniem. Obostrzony tym żądaniem, który zalicza go do stron biernych.

Może to być osoba fizyczna, prawna lub JO n.os.p.

Tytuł do wystąpienia z interwencją może mieć swoje źródło w prawie własności albo w innym prawie do określonych przedmiotów np., użytkowanie.

Interwenient może zgłosić swoją interwencję do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego w I instancji.

Przewód sądowy rozpoczyna, otwiera odczytanie aktu oskarżenia następujące na rozprawie głównej po jej części wstępnej. Aby zgłoszenie interwencji mogło być uznane za skuteczne, nieodzowne jest podanie przez interwenienta miejsca zamieszkania, pobytu lub siedziby.

Skuteczne zgłoszenie interwencji ma charakter konstytuujący, co oznacza, że od momentu jej zgłoszenia w postępowaniu bierze udział interwenient.

Nie oznacza to, jednak, że organy procesowe są pozbawione możliwości oceny legitymacji określonego podmiotu do wystąpienia w charakterze interwenienta.

Gdyby w wyniku tej oceny okazało się, że zgłoszenie interwencji nastąpiło przez podmiot, który nie legitymuje się żadnym prawem do rzeczy, albo też nastąpiło bez wskazania wyżej danych, to organowi procesowemu przysługuje prawo do wydania decyzji odmawiającej udziału określonemu podmiotowi w charakterze interwenienta w procesie karnym skarbowym.

W postępowaniu sądowym decyzje w tym przedmiocie wydaje sąd w formie postanowienia

W postępowaniu przygotowawczym wystarczające jest wydanie zarządzenia potwierdzającego ten stan rzeczy.

Zgłoszenie interwencji może nastąpić od momentu wszczęcia postępowania karnego skarbowego, nawet przed skierowaniem go przeciwko danej osobie.

Może do niego dojść na piśmie lub ustnie do protokołu.

Pisemne zgłoszenie interwencji powinno odpowiadać wymaganiom pisma procesowego, a braki w tym zakresie podlegają usunięciu w trybie art. 120KPK+113 §1 KKS.

W myśl tych przepisów składającego pismo wzywa się do usunięcia braków w terminie 7 dni pod rygorem bezskuteczności pisma. Usunięcie braków w tym terminie powoduje, ze pismo wywołuje skutki od dnia jego wniesienia. W razie nieusunięcia braków pismo uznaje się za bezskuteczne.

Interwenient w procesie KS ma ograniczone uprawnienia. Może on podejmować wszystkie czynności przewidziane dla stron, ale jedynie w granicach interwencji.

Oznacza to, że Interwenient nie może się wypowiadać np. w kwestii winy oskarżonego. Wziąwszy pod uwagę, że orzeczenie przepadku jest uzależnione od kwalifikacji prawnej przypisanego oskarżonemu czynu, przyjąć należy, że interwenient ma prawo wypowiadania się w przedmiocie tej kwalifikacji. Od tego bowiem w dużym stopniu jest uzależniona możliwość przepadku oraz możliwość (skuteczność) interwencji.

Organy procesowe są zobowiązane niezwłocznie poinformować uprawniony podmiot o możliwości wystąpienia z interwencją.

Brak informacji w tym zakresie nie może skutkować negatywnymi następstwami w stosunku do uprawnionego.

Interwenient może występować, jako świadek ale nie jako biegły.

Interwencja ma duże znaczenie praktyczne w procesie KS ale nie jest doceniana przez sąd i organy prowadzące postepowanie i postepowanie przygotowawcze.

Jest stroną czynną procesu. Jest nim podmiot, który nie będąc podejrzanym lyb oskarżonym zgłosił w tym procesie roszczenie do przedmiotów podlegających przepadkowi.

Roszczenie interwenienta może wynikać z prawa własności lub innego prawa, np. ograniczonego prawa rzeczowego. Nie działa ona przeciwko oskarżonemu. Zgłoszenie interwencji może być ustne lub pisemne do czasu rozpoczęcia procesu sądowego I instancji. Skuteczne zgłoszenie interwencji ma charakter konstytucyjny. Do chwili zgłoszenia interwencji w procesie karnym skarbowym występuje interwenient. Uprawnienia interwenienta są ograniczone, przysługują jedynie w sprawach interwencji. Może wystąpić więcej niż jeden interwenient. Może wystąpić kumulacja ról procesowych, gdy interwenient jest przesłuchiwany w charakterze świadka.

Interwenient jest to podmiot, który nie będąc podejrzanym lub oskarżonym w procesie karnym skarbowy, zgłosił w tym procesie roszczenie do przedmiotów podlegających przepadkowi.

Roszczenie może wynikać z prawa własności albo innego prawa. Może to być osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka nie posiadająca osobowości prawnej.

Interes prywatny interwenienta wyraża się w dążeniu do zapobieżenia orzeczeniu przepadku przedmiotów na rzecz Skarbu Państwa.

Zgłoszenie interwencji może być ustnie lub pisemnie do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego w I instancji. Do wywołania skutków zgłoszenie musi zawierać prawdziwe dane dotyczące miejsca pobytu, zamieszkania lub siedziby. Uprawnienia w procesie ograniczone -Interwenientowi w toku całego postępowania przysługują uprawnienia w granicach interwencji.

11) Podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej

Podmiot ten pojawia się w dwóch odsłonach: materialno prawnej i procesowej(sytuacja jego w procesie KS).

Podmiotem tym jest osoba fizyczna, prawna oraz jednostka organizacyjna, której odrębne przepisy nadają osobowość prawną, wezwana w tym charakterze do udziału w postępowaniu karnym skarbowym przez organ procesowy, którą należy uczynić odpowiedzialną posiłkowo za grzywnę lub ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów orzeczone wobec sprawcy działającego w imieniu wskazanych podmiotów, jako zarządca, prawnik, pełnomocnik lub w innym charakterze, a podmiot reprezentowany odniósł lub mógł odnieść korzyść majątkową z przestępstwa skarbowego.

Podmiot wezwany do udziału w tym postępowaniu we wskazanym charakterze jest określony jako pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej, natomiast ten, wobec którego taką odpowiedzialność już orzeczono jest nazywany odpowiedzialnym posiłkowo.

Pociągnięcie do odpowiedzialności posiłkowej, równoznaczne z wykreowaniem szczególnej strony biernej procesu karnego skarbowego następuje w drodze postanowienia, które może być wydane w postępowaniu głównym i przygotowawczym.

Postanowienie to można przyrównać do postanowienia o postawieniu zarzutów, które prowadzi do wykreowania głównej strony biernej procesu karnego skarbowego.

Postanowienie o pociągnięciu do odpowiedzialności posiłkowej może ulec modyfikacji w toku postępowania.

Ma ona charakter pierwotny wtedy gdy nie jest poprzedzona wcześniejszą modyfikacją przedstawienia zarzutów, a wynika np. z konieczności podmiotowego rozszerzenia zakresu odpowiedzialności posiłkowej innego jeszcze podmiotu.

Może ona mieć charakter wtórny i obejmować zmianę lub uzupełnienie postanowienia o pociągnięciu do odpowiedzialności posiłkowej w konsekwencji zmiany lub uzupełnienia zarzutów zawartych w postanowieniu o przedstawieniu zarzutów.

Jeżeli w toku postępowania odpadną przesłanki o odpowiedzialności posiłkowej, modyfikacja postanowienia polega na uchyleniu postanowienia o pociągnięciu do odpowiedzialności posiłkowej.

Jeżeli nastąpi kumulacja RÓL procesowych, wówczas Odpowiedzialny posiłkowo nie może być świadkiem w żadnym wypadku.

W procesie karnym skarbowym przysługują mu uprawnienia i spoczywają obowiązki, które są zbliżone do uprawnień i obowiązków oskarżonego w procesie karnym skarbowym.

To pozwala przyjąć, że podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej ma specyficzne prawo do obrony w procesie karnym skarbowym, które wyraża się w działalności zmierzającej do uwolnienia się od odpowiedzialności posiłkowej lub jej złagodzenia, jak:

Ma tu też zastosowanie konstrukcja specyficzna dla systemu prawa karnego procesowego, zakładająca możliwość kumulacji przeciwstawnych ról procesowych, mianowicie strony biernej jaką jest pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej i strony czynnej jaką jest interwenient.

Interwenient może być świadkiem ale nie może być biegłym.

Jest szczególną stroną bierną procesu, występuje tylko w postępowaniu karnym skarbowym. Jest nim osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, wezwana do udziału w procesie karnym skarbowym , na którą nakłada się odpowiedzialność w całości lub części za karę grzywny lub srodek karny ściągnięcia równowartości pieniężnej przepadku przedmiotu orzeczonego wobec sprawcy, jeżeli sprawca i ten podmiot byli w szczególnym stosunku polegającym na tym, że sprawca był zastępcą tego podmiotu, prowadząc jego sprawę jako pełnomocnik, zarządca, pracownik, a podmiot odniósł lub mógł odnieść korzyść majątkową z popełnionego przestępstwa.

Pociągnięcie do odpowiedzialności posiłkowej następuje w drodze postanowienia wydanego przez organ prowadzący postępowanie.

Szczególna strona bierna występująca tylko w sprawach o przestępstwa skarbowe. Ma obligatoryjny charakter. Osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej. Pociągnięty do odpowiedzialności jeżeli między sprawcą a tym podmiotem zachodzi szczególny stosunek polegający na tym, że sprawca był zastępcą tego podmiotu prowadzącym jego sprawy jako pełnomocnik, zarządca pracownik, a zastępowany podmiot odniósł lub mógł odnieść z popełnionego przestępstwa skarbowego jakąkolwiek korzyść majątkową.

12) Obrońca w procesie karnym skarbowym

Podmiot zawodowo przygotowany do udzielenia pomocy prawnej oskarżonemu. Działa wyłącznie na korzyść oskarżonego.

Kiedy oskarżony musi mieć obronę w procesie karnym skarbowym:

Obrońca może być z wyboru lub z urzędu. Obrońca z urzędu:

W przypadku obrońcy z wyboru do zawiązania stosunku obrończego dochodzi w drodze udzielenia przez oskarżonego upoważnienia do obrony adwokatowi lub radcy prawnemu.

Obrońcą jest podmiot zawodowo przygotowany do udzielania pomocy prawnej. Obrońca jest procesowym przedstawicielem oskarżonego. Działa obok oskarżonego, wyłącznie na jego korzyść.

W procesie karnym skarbowym obrońcą może być:

  1. adwokat, a w określonym zakresie również aplikant adwokacki,

  2. radca prawny oraz aplikant radcowski – w sprawach o wykroczenia skarbowe.

W procesie karnym skarbowym oskarżony musi mieć obrońcę w sytuacjach:

  1. jeżeli jest głuchy, niemy lub niewidomy,

  2. jeżeli zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności,

  3. jeżeli sąd uzna to za niezbędne ze względu na okoliczności utrudniające obronę,

  4. w postępowaniu przed sądem okręgowym jako sądem I instancji, jeżeli oskarżony jest pozbawiony wolności,

  5. w procesie karnym skarbowym przed sądem wojskowym, jeżeli odbywa zasadniczą służbę wojskową albo pełni służbę w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego.

Obowiązek posiadania obrońcy przez oskarżonego może być wypełniony przez obrońcę z urzędu lub obrońcę z wyboru.

Z pomocy obrońcy czyli podmiotu zawodowo przygotowanego do udzielania pomocy prawnej może korzystać w procesie wyłącznie oskarżony. Obrońca jest procesowym przedstawicielem oskarżonego. W procesie karnym – adwokat, w sprawach o wykroczenia poszerzenie o radcę prawnego.

Obligatoryjnie obrońca :

• Jeżeli jest głuchy, niemy, niewidomy – także upośledzenie tych zmysłów

• Jeżeli zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności

• Jeżeli sąd uzna to za niezbędne ze względu na okoliczności utrudniające obronę ( nieporadność, wiek, stan zdrowia)

• W postępowaniu przed sądem okręgowym jako sądem I instancji jeżeli oskarżony jest pozbawiony wolności

• W procesie karnym skarbowym przed sądem wojskowym, jeżeli odbywa zasadniczą służbę wojskową albo pełni służbę w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego.

Obowiązek posiadania obrońcy przez oskarżonego może być wypełniony przez obrońcę z urzędu lub obrońcę z wyboru.

13) Pełnomocnik w procesie karnym skarbowym

Możliwość korzystania z pomocy pełnomocnika posiadają strony szczególne, czyli interwenient oraz podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej, a także osoba niebędąca stroną , jeżeli wymagają tego jej interesy w toczącym się postępowaniu.

W roli pełnomocnika może występować adwokat oraz radca prawny.

Źródłem umocowania do działania pełnomocnika jest najczęściej pisemne lub ustne, jednostronne oświadczenie woli podmiotu, który ma być reprezentowany.

Zawiązanie stosunku pełnomocnictwa może również nastąpić na podstawie zarządzenia prezesa sądu właściwego do rozpoznania sprawy (pełnomocnictwo z urzędu).

Wyznaczenie pełnomocnika z urzędu dotyczy sytuacji:

  1. podmiot uprawniony do korzystania z pomocy pełnomocnika, zwróci się do organu procesowego o jego wyznaczenie z urzędu, wykazując iż nie jest w stanie ponieść kosztów pełnomocnictwa.

  2. Podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej nie posiada pełnomocnika z wyboru a ustawa tego wymaga (pełnomocnictwo obligatoryjne).

Podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej musi mieć pełnomocnika w całym procesie karnym skarbowym, jeżeli:

  1. jest nieletni,

  2. jeżeli jest głuchy, niemy lub niewidomy,

  3. jeżeli zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności,

  4. w ocenie sądu zachodzą okoliczności utrudniające temu podmiotowi samodzielne reprezentowanie swoich interesów.

Zakres działania pełnomocnika obejmuje czynności, do których dokonania uprawniony jest podmiot reprezentowany.

Ograniczenia mogą wynikać z :

  1. zarządzenia prezesa sądu o wyznaczeniu pełnomocnika,

  2. z aktu pełnomocnictwa,

  3. z charakteru danej czynności np. skorzystania z prawa odmowy składania wyjaśnień czy zeznań interwenienta.

Z pomocy pełnomocnika może korzystać interwenient i podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej lub osoba nie będąca stroną, a wymagają tego jej interesy. Jako pełnomocnik może występować adwokat lub radca prawny. Przez radcę prawnego mogą być reprezentowane instytucje państwowe, społeczne lub samorządowe instytucje, osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.

Mogą korzystać strony szczególne tj. interwenient oraz podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej. Także osoba nie będąca stroną jeżeli wymagają tego jej interesy.

Uprawnienie do występowania w tym charakterze ma adwokat i radca prawny.

Umocowanie do działania przez jednostronne oświadczenie na woli lub ustnie do protokołu.

Są sytuacje kiedy jest pełnomocnictwo z urzędu przez zarządzenie prezesa sądu właściwego do rozpoznania sprawy.

Podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej musi mieć pełnomocnika gdy:

- jest nieletni (nie ukończył 17 lat)

- jest głuchy, niemy lub niewidomy

- zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności

- w ocenie sądu zachodzą okoliczności utrudniające temu podmiotowi samodzielne reprezentowanie swoich interesów.

Udział pełnomocnika nie wyłącza udziału samego mocodawcy.

14) Decyzje procesowe (forma decyzji, podział orzeczeń)

Decyzje procesowe- są to imperatywne oświadczenia wolni organów procesowych, które odnoszą się do przedmiotu procesu.

DECYZJE PROCESOWE

ORZECZENIA ZARZĄDZENIA

WYROKI POSTANOWIENIA

WYROKI-orzeczenia wydawane w imieniu RP przez sądy i trybunały. Kiedy orzeczenie przyjmuje formę wyroku:

Wyroki zapadają przeważnie po przeprowadzeniu rozprawy, lecz jest kilka wyjątków:

POTANOWIENIA- są drugą formą orzeczeń. Wydawane są gdy z przepisów ustawy wynika obowiązek rozstrzygnięcia określonej kwestii w drodze orzeczenia, a jednocześnie nie jest wymagane wydanie wyroku. Wydawane przez sąd orzekając na rozprawie lub posiedzeniu. W postępowaniu przygotowawczym postanowienia wydaje prokurator lub organ prowadzący postępowanie.

ORZECZENIA ORZECZENIA

ODWOŁALNE NIEODWOŁALNE ZASKARŻALNE NIEZASKARŻALNE

-postanowienia -wyroki -wyroki I instancji

-postanowienia dot. Środków zabezpiecz.

-postanowienia

ORZECZENIA ORZECZENIA

KONCZĄCE NIEKOŃCZĄCE MERYTORYCZNE FORMALNE

POSTĘOWANIE POSTĘPOWANIA -rozstrzygnięcia -orzeczenia

o głównym przedm. umarzające proces

procesu

ORZECZENIA

PRAWMOCNE NIEPRAWOMOCNE

ZARZĄDZENIA-decyzje procesowe nie stanowiące orzeczeń, wydawane w procesie karnym skarbowym w kwestiach nie wymagających postanowienia. Zarządzenie podlega zażaleniu.

15) Prawomocność orzeczeń

PRAWOMOCNOŚĆ ORZECZEŃ

PRAWOMOCNOŚĆ FORMALNA PRAWOMOCOŚĆ MATERIALNA

Niepodważalność orzeczenia za pomocą nie można podwójnie sądzić tej

Zwyczajnych środków odwoławczych. samej osoby o ten sam czyn.

Stan prawomocności formalnej powstaje: Stan prawomocności materialnej

-kiedy upłynie termin do złożenia wniosku trwa tak długo jak długo obowiązuje

o sporządzenie uzasadnienia wyroku na prawomocne orzeczenie.

piśmie, zakaz Ne bis In idem.

-gdy upłynie termin do wniesienia odwołania

- gdy Prezes sądu I instancji odmówi przyjęcia

wniesionego środka odwoławczego,

- gdy sąd pozostawi bez rozpoznania środek odw.

-gdy zwyczajny środek odwoławczy nie przysługuje

w skutek wyczerpania toku instancji.

16) Śledztwo w procesie karnym skarbowym (ogóle założenia tej formy postępowania – przesłanki, śledztwo prokuratorskie i nieprokuratorskie, śledztwo obligatoryjne i fakultatywne)

Czynności,( śledztwo) o których mowa w art. 75 § 2 oraz art. 285 § 2 Kodeksu postępowania karnego, są dokonywane przez Policję, Straż Graniczną, Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralne Biuro Antykorupcyjne lub Żandarmerię Wojskową, a gdy postępowanie przygotowawcze prowadzone jest przez finansowy organ postępowania przygotowawczego - przez Policję na żądanie tego organu.

§ 4. Oprócz Policji czynność, o której mowa w art. 244 § 1 Kodeksu postępowania karnego, może być dokonana także przez Straż Graniczną, Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralne Biuro Antykorupcyjne lub Żandarmerię Wojskową.

Postępowanie przygotowawcze - cechy:

jego tajność - jest co do zasady postępowaniem tajnym, a tylko wyjątkowo jest jawne,

brak zasady kontradyktoryjności, równości broni - organ finansowy nie jest stroną postępowania, a gospodarzem, decyduje o poszczególnych etapach i czynnościach oraz wydaje postanowienie o rozpoczęciu i zakończeniu postepowania.

Dwie formy postępowania przygotowawczego: w formie śledztwa i w formie dochodzenia.

W przypadku wykroczeń skarbowych - dochodzenie, a w przypadku przestępstw skarbowych różnie.

Różnice:

formalność - śledztwo jest bardzo sformalizowane, wynika to z wagi czynu, które jest zakresem śledztwa.

Zakres przedmiotowy śledztwa w procesie karnym skarbowym obejmuje wyłącznie sprawy o przestępstwa skarbowe.

Jeżeli śledztwa nie prowadzi prokurator, prowadzi je właściwy finansowy organ postępowania przygotowawczego.

Można wyodrębnić śledztwa:

  1. obligatoryjne – ma miejsce wówczas gdy obowiązujące przepisy wymagają bezwzględnie przeprowadzenia postępowania przygotowawczego w tej formie,

  2. fakultatywne – w sprawach o przestępstwa skarbowe, w których ze względu na wagę lub zawiłość sprawy prokurator lub finansowy organ postępowania przygotowawczego zarządzi przeprowadzenie postępowania przygotowawczego w tej formie, pomimo że w sprawie dopuszczalne jest dochodzenie.

Przesłanki decydujące o prowadzeniu postępowania przygotowawczego w formie śledztwa mają ścisły związek z osobą podejrzanego lub oskarżonym.

Obligatoryjnie należy prowadzić śledztwo w sprawach o przestępstwo skarbowe m.in. jeżeli osobą podejrzaną jest:

  1. sędzia,

  2. prokurator

  3. funkcjonariusz finansowego lub niefinansowego organu postępowania przygotowawczego lub

  4. funkcjonariusz organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego

  5. jeżeli oskarżony lub osoba podejrzana jest pozbawiona wolności.

  6. Jeżeli podejrzany jest nieletni, głuchy, niemy , niewidomy lub zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności.

Istnieją również przesłanka o charakterze przedmiotowym, tj. popełnienie przestępstwa skarbowego w warunkach uzasadniających nadzwyczajne obostrzenie kart.

Przepisy procesowego prawa karnego skarbowego przewidują tzw. obligatoryjne śledztwo prokuratorskie, wynikające z zastrzeżenia prowadzenia śledztwa wyłącznie przez organ prokuratorski.

Czas trwania postępowania przygotowawczego jest jednolity zarówno dla postępowania prowadzonego w formie śledztwa jak i w formie dochodzenia. Podstawowy termin śledztwa lub dochodzenia w sprawach o przestępstwa skarbowe wynosi 3 miesiące. Termin ten może zostać przedłużony na okres do 6 miesięcy, a zatem maksymalnie o dalsze 3 miesiące.

finansowy organ postępowania przygotowawczego może odmówić wszczęcia postępowania przygotowawczego, a wszczęte już umorzyć, jeżeli sprawca dopuścił się jednym, czynem zarówno wykroczenia skarbowego i przestępstwa, a za to przestępstwo został prawomocnie skazany, a czyn osoby został już osądzony. Gdy sprawa się toczy jt przestępstwo ścigane z urzędu.

FORMY POSTĘPOWANIA PRZYGOTOWAWCZEGO (prawie identyczne)

ŚLEDZTWO DOCHODZENIE

Śledztwo i dochodzenie wypełniają I fazę postępowania przygotowawczego.

Wyróżniamy dwa etapy:

  1. Postępowanie In rem (ściganie anonimowe) od chwili wszczęcia postępowania przygotowawczego do chwili przedstawienia zarzutów określonej osobie.

  2. Postępowanie In presonam (ścianie imienne) ściganie oznaczonej osoby, od chwili przestawienia zarzutów do czasu zakończenia śledztwa lub dochodzenia.

ŚLEDZTWO

OBLIATORYJNE FAKULTATYWNE

Gdy przepisy wymagają bezwzględnie w sprawie o przestępstwa skarbowe,

Przeprowadzenia post. Przygot. W tej w których ze względu na wagę lub

formie: zawiłość sprawy prokurator lub

-jeżeli podejrzanym jest sędzia, prokurator, finansowy org. Post. Przyg. tak

Policjant, funkcjonariusze ABW, CBA, Agencji zarządzi.

Wywiadu, Straży Granicznej, Żandarmerii Wojskowej,

Finansowego organu post. Przygot.

-jeżeli oskarżony/podejrzany jest pozbawiony wolności

w innej sprawie.

Śledztwo obligatoryjne prokuratorskie – śledztwo może prowadzić tylko prokurator. Decydują o tym przesłanki o charakterze podmiotowym. Jeżeli śledztwa nie prowadzi prokurator to prowadzi je finansowy organ postępowania przygotowawczego. Prokurator może powierzyć w części lub w całości śledztwo Urzędowi Skarbowemu, Inspektorowi Kontroli skarbowej, Urzędowi Celnemu, Straży Granicznej, Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, CBA.

Podstawowy termin śledztwa/dochodzenia w sprawach o przestępstwa skarbowe to 3 miesiące, od dnia wydania postanowienia o wszczęciu śledztwa/dochodzenia. Można go przedłużyć do 6 miesięcy, a w szczególnym wypadku można go jeszcze wydłużyć.

Obejmuje wyłącznie sprawy o przestępstwo skarbowe, generalną właściwość do jego oprowadzenia ma prokurator i finansowe organy postępowanie przygotowawczego.

Śledztwo obligatoryjne – ma miejsce, gdy obowiązujące przepisy wymagają bezwzględnie przeprowadzenia postępowania przygotowawczego w tej formie:

1. Popełnione w warunkach określonych w art. 37 § 1 lub art. 38 § 2 (nadzwyczajne obostrzenie kary);

2. Jeżeli osoba podejrzaną jest sędzia, prokurator, funkcjonariusz Policji, ABW, AW, CBA, SG, ŻW, finansowego organu postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad nim;

3. Jeżeli oskarżony lub osoba podejrzana jest pozbawiona wolności w tej lub innej sprawie, chyba ze zastosowano zatrzymanie lub tymczasowe aresztowanie wobec sprawcy ujętego na gorącym uczynku lub bezpośrednio potem;

4. Jeśli zachodzą okoliczności określone w art. 79 § 1 KPK, chyba że zaistnieją przesłanki z art. 79 § 4 KPK.

Śledztwo fakultatywne – w sprawach o przestępstwo skarbowe, w których ze względu na wagę lub zawiłość sprawy prokurator lub finansowy organ postępowania przygotowawczego zarządzi przeprowadzenie postępowania w tej formie, pomimo ze w sprawie dopuszczone jest dochodzenie.

Obligatoryjne śledztwo prokuratorskie – zastrzeżenie prowadzenia śledztw tylko przez organy prokuratorskie – (patrz punkt 2 wyliczenia).

Czas trwania śledztwa – podstawowy termin śledztwa (dochodzenia) to 3 miesiące i liczony jest od dnia wydania postanowienia o wszczęciu śledztwa/dochodzenia, albo od faktycznego jego wszczęcia. Termin może zostać przedłużony (przez organy nadrzędne) na okres do 6 miesięcy, czyli max. o dalsze 3 miesiące (ustawa przewiduje dalsze przedłużenie w sytuacjach wyjątkowych). Są to terminy instrukcyjne – czynność dokonana po ich przekroczeniu jest skuteczna.

17) Dochodzenie w procesie karnym skarbowym ( ogólne założenia dotyczące tej formy postępowania przygotowawczego w procesie karnym skarbowym – przesłanki)

Dochodzenie jest drugą z form postępowania przygotowawczego. W porównaniu ze śledztwem cechuje go redukcja formalizmu procesowego. W sprawach o przestępstwa skarbowe dochodzenie jest dopuszczalne, jeżeli ustawa nie wymaga przeprowadzenia śledztwa. W sprawach o wykroczenia skarbowe dochodzenia stanowi wyłączną formę postępowania przygotowawczego.

Do wszczęcia i prowadzenia dochodzenia uprawnione są zarówno finansowe jak i niefinansowe organy postępowania przygotowawczego w zakresie spraw należących do właściwości tych organów.

Prokurator jest uprawniony do wszczęcia dochodzenia w każdej sprawie oraz przejęcia do osobistego prowadzenia dochodzenia wszczętego przez inny organ.

Podstawowy termin śledztwa lub dochodzenia w sprawach o przestępstwa skarbowe wynosi 3 miesiące. Termin ten może zostać przedłużony na okres do 6 miesięcy, a zatem maksymalnie o dalsze 3 miesiące.

W sprawach o wykroczenia skarbowe podstawowy czas trwania dochodzenia wynosi 2 miesiące i jest limitowany jedynie terminem przedawnienia karalności wykroczenia skarbowego.

W odniesieniu do dochodzenia w sprawach o wykroczenie skarbowe obowiązuje reguła zakładająca ograniczenie jego przebiegu do przesłuchania podejrzanego oraz w razie potrzeby do dokonania innych czynności w zakresie niezbędnym do wniesienia aktu oskarżenia lub innego zakończenia postępowania.

W ciągu 14 dni od zamknięcia dochodzenia finansowy organ postępowania przygotowawczego sporządza akt oskarżenia i wnosi do sądu, jest także zobligowany do popierania tego aktu oskarżenia przed sądem, ale zamknięcie dochodzenia to nie tylko umorzenie postępowania, zawieszenie postępowania, może się zdarzyć, że po zamknięciu dochodzenia może się pojawić konieczność jego uzupełnienia.

Jest możliwe gdy ustawa nie wymaga przeprowadzenia śledztwa. Do wszczęcia uprawnione są organy finansowe i niefinansowe postępowania przygotowawczego. Prokurator może wszcząć dochodzenie w każdej sprawie, może przejąć dochodzenie lub je osobiście poprowadzić. Trwa 2 miesiące, można je przedłużyć, ustawa nie przewiduje maksymalnego czasu trwania dochodzenia, jest jedynie ograniczony terminem przedawnienia. Jego przebieg jest ograniczony do przesłuchania podejrzanego oraz dochodzenia innych czynności aby postawić akt oskarżenia lub umorzyć postępowanie.

Druga forma postępowania przygotowawczego. Cechą charakterystyczną jest zredukowanie formalizmu (W sprawach o wykroczenia dochodzenia składa się przede wszystkim z fazy przesłuchania podejrzanego (innych podmiotów w razie konieczności)

procesowego w porównaniu ze śledztwem. W przestępstwach skarbowych dochodzenie przeprowadza się tam, gdzie nie ma zastrzeżenia dla przeprowadzenia śledztwa, w sprawach o wykroczenia dochodzenie jest jedyną formą postępowania przygotowawczego. Do wszczęcia i prowadzenia dochodzenia uprawnione są organy finansowe/Niefinansowe postępowania przygotowawczego, prokurator jest uprawniony do wszczęcia dochodzenia w każdej sprawie oraz przejęcia do osobistego prowadzenia dochodzenia wszczętego przez inny organ.

Czas trwania dochodzenia w sprawach o wykroczenia skarbowe – termin podstawowy to 2 miesiące, istnieje możliwość jego przedłużenia, natomiast ustawa nie określa max czasu przedłużenia (przyjmuje się, że do czasu przedawnienia się karalności wykroczenia).

18) Charakterystyka organów prowadzących postępowanie przygotowawcze w sprawach karnych skarbowych

ORGANY POSTĘPOWANIA PRZYGOTOWAWCZEGO

ORGAN PROWADZĄCY ORGAN NADZORU (prokurator,

ŚLEDZTWO/DOCHODZENIE organ nadrzędny nad finansowym

Organem postępowania przygot.

PROKURATOR – podstawowy organ do prowadzenia post. przygot., jest nadrzędny, nieograniczony przepisami, może prowadzić każdą sprawę, wykonuje nadzór na innymi organami

Organ procesowy w procesie karnym skarbowym – prokuratura złożona z prokuratorów. Na czele stoi Prokurator Generalny, podlegają mu inni prokuratorzy powszechni i wojskowych jednostek.

Zasady dotyczące sfery działania prokuratury:

  1. Zasada substytucji – prokurator wyższego szczebla może zlecić czynności prokuratorowi niższego szczebla, jeżeli przepisy na to pozwalają

  2. Zasada dewolucji – prokurator wyższego szczebla może przejąc czynnośći do osobistego wykonania.

  3. Zasada idyferencji – skuteczność czynności procesowych nie ma znaczenia, który prokurator je wykonuje.

Organy postępowania przygotowawczego dzieli się na:

  1. organy prowadzące śledztwo lub dochodzenie,

  2. organy nadzoru np.

W procesie karnym skarbowym organem procesowym jest prokurator.

Organ procesowy – organ państwowy powołany z mocy przepisów prawa do występowania w oznaczonej roli w procesie karnym skarbowym.

Finansowe organy postępowania przygotowawczego:

  1. urząd skarbowy,

  2. urząd celny,

  3. inspektor kontroli skarbowej,

  4. inspektor inspekcji celnej

Niefinansowe organy postępowania przygotowawczego:

  1. ABW,

  2. CBA,

  3. Policja,

  4. Straż Graniczna,

  5. Żandarmeria Wojskowa,

Organami postępowania przygotowawczego w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe są:

1) urząd skarbowy;

2) inspektor kontroli skarbowej;

3) urząd celny;

4) Straż Graniczna;

5) Policja;

6) Żandarmeria Wojskowa.

7) Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego

8) Centralne Biuro Antykorupcyjne.

Czynności procesowe tych organów wykonują upoważnieni przedstawiciele tych organów.

W granicach koniecznych do zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, niezbędnych czynności procesowych mogą dokonywać także upoważnieni przez urząd celny funkcjonariusze celni pełniący służbę w izbie celnej. Po dokonaniu tych czynności przekazuje się sprawę urzędowi celnemu do dalszego prowadzenia, chyba że za wykroczenie skarbowe nałożono karę grzywny w drodze mandatu karnego, a nie zachodzi potrzeba złożenia do sądu wniosku o orzeczenie przepadku przedmiotów tytułem środka zabezpieczającego.

W razie potrzeby dokonania czynności procesowej poza siedzibą organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze można zwrócić się do innego organu postępowania przygotowawczego o udzielenie pomocy prawnej.

We wniosku o udzielenie pomocy prawnej należy określić czynności, jakie mają być dokonane, oraz wskazać okoliczności wymagające wyjaśnienia. Do wniosku powinny być dołączone niezbędne odpisy akt sprawy. Akta lub odpowiednią ich część przesyła się tylko w razie istotnej potrzeby.

Organ postępowania przygotowawczego wezwany do udzielenia pomocy prawnej powinien niezwłocznie dokonać czynności tak, aby nie zachodziła konieczność ich powtarzania lub uzupełnienia, a także z własnej inicjatywy wykonać inne niezbędne czynności.

Jeżeli zleconych czynności nie można wykonać w ciągu 30 dni, należy niezwłocznie zawiadomić organ wzywający do udzielenia pomocy prawnej o przyczynie zwłoki, z podaniem terminu wykonania czynności.

19) Instytucja przedstawienia zarzutów

Skierowanie postępowania przeciwko określonej osobie oznacza wejscie procesu karnego skarbowego w fazę In presonam. Przestawienie zarzutów nie może być przedwczesne ani spóźnione. Zarzuty można przestawić, gdy jest wielkie prawdopodobieństwo, że dana osoba popełniła przestępstwo/wykroczenie skarbowe.

Instytucja przestawienia zarzutów stanowi zespół czynności:

  1. Czynności zasadnicze –

    1. Sporządzenie postanowienia o przedstawienie zarzutów

    2. Niezwłoczne ogłoszenie jego treści podejrzanemu

    3. Przesłuchanie podejrzanego

  2. Czynności uzupełniające-

    1. Pouczenie podejrzanego i prawie żądania podania mu ustnie podstaw zarzutu i uzasadnienia na piśmie

    2. Sporządzenie uzasadnienia postępowania o przedstawienie zarzutów i doręczenia go podejrzanemu w ciągu 14 dni.

20) Nadzór nad śledztwem lub dochodzeniem

W odniesieniu do dochodzeń prowadzonych przez finansowe organy postępowania przygotowawczego uprawnienia nadzorcze przysługują organom nadrzędnym, którymi są:

  1. właściwa miejscowo izba celna,

  2. właściwa miejscowo izba skarbowa,

  3. minister właściwy do spraw finansów publicznych.

W odniesieniu do śledztw prowadzonych przez finansowe organy postępowania przygotowawczego oraz dochodzeń prowadzonych przez organy niefinansowe nadzór przysługuje prokuratorowi.

W ramach sprawowanego nadzoru prokurator lub organ nadrzędny nad finansowym organem postępowania przygotowawczego są zobowiązani do czuwania nad prawidłowym przebiegiem całego postępowania przygotowawczego.

Prokurator oraz organ nadrzędny nad finansowym organem postępowania przygotowawczego w ramach sprawowanego nadzoru mogą w szczególności:

  1. zaznajamiać się z zamierzeniami prowadzącego postępowanie przygotowawcze,

  2. wskazywać kierunki postępowania oraz wydawać co do tego zarządzenia,

  3. żądać przedstawienia sobie materiałów zgromadzonych w postępowaniu,

  4. uczestniczyć w czynnościach dokonywanych przez prowadzących, wykonywać je osobiście, przy czym tylko prokurator może przejąć sprawę do swojego prowadzenia,

  5. wydawać postanowienia, zarządzenia lub polecenia oraz zmieniać i uchylać postanowienia lub zarządzenia wydawane przez prowadzącego postępowanie.,

  6. zatwierdzać postanowienia kończące postępowanie przygotowawcze.

Śledztwo prowadzone przez finansowe i niefinansowe organy postępowania przygotowawczego podlega nadzorowi prokuratora lub organów nadrzędnych nad nimi.

PROKURATOR – DOMINUS LITIS (pan procesu)

Prokurator i nadrzędny organ nad finansowym organem postępowania przygotowawczego mogą:

21) Postępowanie mandatowe (przesłanki postępowania mandatowego, jego przebieg, rodzaje mandatów karnych, uchylenie prawomocnego mandatu karnego)

Postępowanie mandatowe cechuje najdalej idąca redukcja formalizmu w stosunku do postępowania zwyczajnego w procesie karnym skarbowym. Ma charakter fakultatywny.

Sprowadza się ono w zasadzie do dwóch czynności urzędu skarbowego

- wezwania sprawcy oraz wymierzenia mu grzywny w drodze mandatu.

Aby jednak można było w ogóle ukarać kogoś grzywna w drodze mandatu, musi być stwierdzonych kilka warunków zastosowania postępowania mandatowego, powszechnie zwanych jego przesłankami:

Przesłanki postępowania mandatowego.

  1. Szczególne przesłanki pozytywne – są konieczne aby postępowanie mogło być prowadzone w postępowaniu mandatowym:

  1. sprawa dotyczy czynu stanowiącego wykroczenie skarbowe,

  2. brak jest wątpliwości co do osoby sprawcy i okoliczności popełnienia wykroczenia skarbowego,

  3. według organu postępowania przygotowawczego nie zachodzi potrzeba wymierzenia kary surowszej niż kara grzywny w rozmiarze podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. Dolną granicę tej kary stanowi 1/10 wysokości minimalnego wynagrodzenia,

  4. sprawca wyraża zgodę na przyjęcie mandatu karnego.- Zgoda taka wyrażana jest na piśmie poprzez złożenie podpisu na mandacie – na tym jego odcinku, który pozostaje w urzędzie.

  1. Szczególne przesłanki negatywne – ich wystąpienie wyklucza możliwość prowadzenia postępowania mandatowego:

  1. uszczuplenie należności publicznoprawnej w związku z wykroczeniem skarbowym, chyba że do chwili przyjęcia mandatu karnego wymagana należność została uiszczona w całości,

  2. wystąpienie zbiegu przepisów określonego w art. 7 §1, gdy ten sam czyn sprawcy wykroczenia skarbowego wyczerpuje zarazem znamiona przestępstwa skarbowego,

  3. za wykroczenie skarbowe należałoby orzec przepadek przedmiotów.

Przebieg postępowania mandatowego.

Postępowanie mandatowe stosuje się wyłącznie do czynów określanych mianem wykroczeń skarbowych.

Przy czynach związanych z uszczupleniami granica między wykroczeniami a przestępstwami skarbowymi przebiega na 5-krotnosci minimalnego wynagrodzenia. Jeżeli uszczuplenie nie przekracza tej kwoty, mamy do czynienia z wykroczeniem; jeżeli przekracza, mówić będziemy o przestępstwie skarbowym.

Do końca 2010 r. równowartością 5-krotnosci minim-go wynagrodzenia jest kwota 6.585 zł.

Poza tym czynami określanymi jako wykroczenia skarbowe są wszystkie te czyny, gdzie w sankcji podaje się, że sprawca „podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe”. Mandatem karnym można wymierzyć grzywnę w maksymalnej wysokości do 2-krotnosci minimalnego wynagrodzenia, co do końca 2010 r. daje kwotę 2.634 zł

Postępowanie mandatowe może prowadzić:

  1. finansowy organ postępowania przygotowawczego lub jego upoważniony przedstawiciel,

  2. upoważniony przez urząd celny funkcjonariusz celny pełniący służbę w izbie celnej,

  3. niefinansowy organ postępowania przygotowawczego – tylko na podstawie przepisu szczególnego.

Na mocy rozporządzenia nakładanie grzywny za wykroczenie skarbowe w drodze mandatu karnego przysługuje:

  1. finansowym organom postępowania przygotowawczego,

  2. upoważnionym funkcjonariuszom Policji, Straży Granicznej i Żandarmerii wojskowej.

Rodzaje mandatów karnych:

  1. mandat karny – gotówkowy- bezpośredni- wydawany ukaranemu po uiszczeniu kary grzywny bezpośrednio na ręce organu, który ją nałożył,

  2. mandat karny kredytowany, wydawany za potwierdzeniem odbioru ukaranemu (termin płatności - 7 dni)

Uchylenie prawomocnego mandatu karnego=postepowanie nadzwyczajne.

Wzruszenie prawomocnego mandatu karnego wydanego w sprawie o wykroczenie skarbowe może nastąpić w drodze jego uchylenia przez sąd, na wniosek ukaranego lub z urzędu.

Przyczynę uchylenia stanowi uchybienie polegające na nałożeniu kary grzywny w drodze mandatu karnego za czyn niebędący czynem zabronionym, jako wykroczenie skarbowe.

Sprawę rozpatruje sąd rejonowy, w którego okręgu mandat został wydany i wydaje rozstrzygnięcie w formie postanowienia.

Postępowanie mandatowe redukuje formalizm w procesie karnym skarbowym.

Dopuszczalność postępowania mandatowego i nałożenia kary grzywny w drodze mandatu zależy od zachowania oraz od przesłanek. Dopuszczalność postępowania mandatowego warunkują przesłanki pozytywne:

  1. Sprawa dotyczy czynu stanowiącego wykroczenie skarbowe

  2. Nie ma wątpliwości co do sprawcy i okoliczności popełnionego wykroczenia

  3. Według organu postępowania przygotowawczego nie ma potrzeby wymierzenia surowszej kary niż grzywna w rozmiarze do podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, dolną granicą jest 1/10 minimalnego wynagrodzenia

  4. Sprawca wyraża zgodę, oświadczenie jest dobrowolne i wolne od wad.

Przesłanki negatywne postępowania mandatowego:

  1. Uszczuplenie należności publiczno-prawnej w związku z wykroczeniem skarbowym , chyba że mandat pokrywa całą należność

  2. Wystąpienie zbiegu przepisów, gdy ten sam czyn jest przestępstwem skarbowym

  3. Za wykroczenie można orzec przepadek przedmiotów

Postępowanie mandatowe ma charakter fakultatywny, kiedy są przesłanki pozytywne i bark jest przesłanek negatywnych to nałożenie mandatu karnego jest w sferze uprawnień organów postępowania przygotowawczego, można nadać sprawie bieg i poprowadzić ją na zasadach ogólnych lub w trybie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności.

Według kodeksu uprawnienia do prowadzenia postępowania mandatowego przysługuje głównie wszystkim organom finansowym postępowania przygotowawczego lub ich upoważnionemu przedstawicielowi albo upoważnionemu przez Urząd Celny funkcjonariuszowi celnemu. Uprawnienia do prowadzenia postępowania mandatowego przez organy niefinansowe postępowania przygotowawczego musi wynikać z przepisu szczególnego.

MANDATY KARNE

MANDAT KARNY GOTÓWKOWY MANDAT KARNY KREDYTOWY

Wydawany ukaranemu po uiszczeniu kary za potwierdzeniem odbioru

grzywny bezpośrednio na ręce organu, ukaranemu obowiązek zapłaty

który nałożył mandat. Przewiduje się go grzywny w ciągu 7 dni z chwilą

dla osób czasowo przebywających na pokwitowania jego odbioru

terytorium RP lub nie mających stałego staje się prawomocny. Jeżeli

miejsca zameldowania lub pobytu lub nie zostanie zapłacony zostanie

dla osób mających stałe zameldowanie wszczęta egzekucja administracyjna.

w RP ale czasowo opuszczających RP.

Mandat jest prawomocny gdy zostaje

uiszczona grzywna organowi postęp.

przyg., który ją nałożył.

UCHYLENIE PRAWOMOCNEGO MADATU KARNEGO - uchylić go może tylko sąd.

Przyczyną uchylenia stanowi uchybienie polegające na nałożeniu kary grzywny w drodze mandatu karnego za czyn nie będący czynem zabronionym. Uchybienie może wynikać z pociągnięcia do odpowiedzialności za czyn, który jest prawie taki sam z punktu widzenia norm jak wykroczenie, lub wypełnia znamiona przestępstwa pospolitego, przestępstwa lub przestępstwa skarbowego – wtedy można uchylić prawomocny mandat karny.

Kiedy grzywna jest za wysoka nie można uchylić mandatu karnego – trzeba zapłacić , a później dochodzić roszczeń przeciwko Skarbowi Państwa o bezpodstawne wzbogacenie.

Postanowienie o uchyleniu lub odmowa nie podlega zaskarżeniu.

Przesłanki:

• pozytywne

- sprawa dotyczy czynu stanowiącego wykroczenie skarbowe

- brak jest wątpliwości co do osoby sprawcy i okoliczności wykroczenia skarbowego

- według organu postępowania przygotowawczego nie zachodzi potrzeba wymierzenia kary surowszej niż kara grzywny w rozmiarze do podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, dolna granica to 1/10 minimalnego wynagrodzenia

- sprawca wyraża zgodę na przyjęcie mandatu karnego

• negatywne

- uszczuplenie należności publicznoprawnej w związku z wykroczeniem skarbowym

- wystąpienie zbiegu przepisów określonych w kks, gdy ten sam czyn sprawcy wykroczenia skarbowego wyczerpuje znamiona przestępstwa skarbowego

- za wykroczenie skarbowe należy orzec przepadek przedmiotów

Postępowanie mandatowe ma charakter fakultatywny.

Przebieg postępowania

Postępowanie mandatowe nie wymaga wszczęcia procesu karnego skarbowego. Legitymacja do nakładania grzywny przysługuje: finansowym organom postępowania przygotowawczego, upoważnionym funkcjonariuszom Policji, Straży Granicznej, Żandarmerii Wojskowej.

Rodzaje mandatów

• mandat karny wydawany ukaranemu po uiszczeniu kary grzywny bezpośrednio na ręce organu, który ją nałożył

• mandat karny kredytowany, wydawany za potwierdzeniem odbioru ukaranemu

Uchylenie prawomocnego mandatu karnego

Przyczyną uchylenia prawomocnego mandatu karnego stanowi uchybienie polegające na nałożeniu kary grzywny w drodze mandatu karnego za czyn niebędący czynem zabronionym, jako wykroczenie skarbowe. Postępowanie w przedmiocie uchylenia prawomocnego mandatu jest inaugurowane na wniosek ukaranego lub z urzędu. Uprawnienie ukaranego podlega ograniczeniu w drodze zakreślenia siedmiodniowego terminu zawitego, w którym wniosek może zostać złożony.

22) Postępowanie w przedmiocie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności (faza negocjacyjna postępowania w przedmiocie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności, faza sądowa postępowania w przedmiocie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności)

  1. Faza negocjacyjna dobrowolnego poddania się odpowiedzialności.

Rozpoczyna ją wystąpienie przez sprawcę z wnioskiem o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, które może nastąpić do czasu wniesienia aktu oskarżenia.

Złożenie takiego wniosku jest dopuszczalne zarówno w postępowaniu przed finansowym organem postępowania przygotowawczego jak i w postępowaniu przed innymi organami, przy czym w tej drugiej sytuacji konieczne jest przekazanie wniosku do rozpoznania o przeprowadzenie tym samym fazy negocjacyjnej finansowemu organowi postępowania przygotowawczego.

Jeżeli sprawca jest osobą, która nie ukończyła 18 roku życia, a ukończyła 17 lat to wniosek o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności składa jego przedstawiciel ustawowy.

Do sprawcy w postępowaniu w przedmiocie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności stosuje się przepisy o podejrzanym. Wraz ze złożeniem wniosku sprawca powinien zrealizować pewne warunki brzegowe, od których zależy skuteczność wniosku.

Do warunków brzegowych należą:

  1. uiszczenie w całości należności publicznoprawnej, która została uszczuplona czynem zabronionym,

  2. uiszczenie tytułem kary grzywny jednej trzeciej minimalnego wynagrodzenia jeżeli chodzi o przestępstwo skarbowe i 1/10 jeżeli chodzi o wykroczenie skarbowe,

  3. uiścić zryczałtowaną równowartość kosztów postępowania.

Ponadto w sprawach, których orzeczenie przepadku jest obligatoryjne, sprawca musi wyrazić zgodę na orzeczenie przepadku tych przedmiotów, a w sprawie niemożności ich złożenia uiścić ich równowartość pieniężną.

Wniosek taki może być złożony przez sprawcę na piśmie lub ustnie do protokołu. Jeśli nie odpowiada on wymaganiom formalnym pisma procesowego, to należy wezwać sprawcę do usunięcia braków w terminie 7 dni. W razie usunięcia braków w terminie pismo wywołuje skutki procesowe od chwili jego wniesienia.

Natomiast jeśli braków nie usunięto to uznaje się je za bezskuteczne.

Wniosek może być cofnięty, lecz nie wcześniej niż przed upływem miesiąca od jego wniesienia i nie później niż z chwilą wystąpienia przez finansowy organ postępowania przygotowawczego do sądu.

Finansowy organ postępowania przygotowawczego może uzależnić wystąpienie do sądu z wnioskiem o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności od spełnienia przez sprawcę dodatkowych warunków:

  1. uiszczenie tytułem kary grzywny dodatkowej kwoty, która wraz z kwotą już uiszczoną pod tym tytułem nie może przekroczyć połowy górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za dany czyn,

  2. uiszczenie pozostałych kosztów postępowania,

  3. wyrażenie zgody na orzeczenie przepadku innych przedmiotów aniżeli te, których przepadek jest obligatoryjny lub ściągnięcie ich równowartości pieniężnej tych rzeczy.

W celu realizacji tych warunków finansowy organ postępowania przygotowawczego powinien zakreślić pewien termin, w którym miałby on możliwość jego urzeczywistnienia.

Jeżeli finansowy organ postępowania przygotowawczego odmawia wystąpienia z wnioskiem do sądu o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności to wydaje w tym przedmiocie postanowienie, na które przysługuje sprawcy zażalenie do organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego.

Wniosek finansowego organu o udzielenie zezwolenia dobrowolnego poddania się odpowiedzialności odpowiada w zasadzie treści aktu oskarżenia. Jego uzasadnienie można ograniczyć do wykazania podstaw uwzględnienia wniosku.

Wniosek taki jest surogatem aktu oskarżenia ,czyli czynnością zastępującą ten akt. Stanowi podstawę do zainicjowania postępowania przed sądem, jednocześnie zakreśla program rozpoznania sprawy przez sąd oraz pełni funkcję informacyjną, co do tego, jaki czyn , jakiej osoby podlega rozpoznaniu.

  1. Faza sądowa. Sąd rozpoznaje wniosek o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności na posiedzeniu.

W posiedzeniu ma prawo wziąć udział sprawca, jego obrońca, a także przedstawiciel.

Udział finansowego organu postępowania przygotowawczego jest obowiązkowy, gdy sąd uzna to za konieczne.

Sąd udzielając zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności wydaje wyrok.

Sąd nie ma prawa ingerowania w treść porozumienia zawartego między finansowym organem postępowania przygotowawczego, a sprawcą. Może albo wyrazić na nie zgodę wydając wyrok, albo odmówić udzielenia zezwolenia wydając postanowienie.

Jest to postanowienie o przekazaniu sprawy finansowemu organowi postępowania przygotowawczego.

Takie postanowienie zapada nie tylko wtedy gdy sąd nie zgadza się z postanowieniem ale także gdy uzna, że brak jest pozytywnych lub istnieją negatywne przesłanki dobrowolnego poddania się odpowiedzialności przewidziane w przepisach części materialno-prawnej KKS.

Wydany wyrok podlega zaskarżeniu na zasadach ogólnych – apelacją. Przy czym na skutek jej wniesienia do uchylenia zaskarżonego wyroku może dojść tylko wtedy, gdy sąd orzekł tytułem kary grzywny kwotę inną niż uiszczona przez sprawcę lub przepadek przedmiotów, co do którego brak było zgody sprawcy.

Wskazane ograniczenie stanowi uregulowanie szczególne, które można odnieść tylko do względnych przyczyn odwoławczych określonych w artykule 438 KPK w związku z 113§1 KKS.

Nie odnosi się ono i nie wyklucza tym samym uchylenia lub zmiany zaskarżonego orzeczenia z powodu bezwzględnych przyczyn odwoławczych określonych w artykule 439, 440 i 455 KPK w związku z 113§1 KKS.

Pierwszy raz wprowadzona do procedury karno skarbowej w drodze ustawy Karnej Skarbowej z 2.08.1926r. Jest to forma odciążenia wymiaru sprawiedliwości od sprawy drobniejszych.

Struktura składa się z dwóch faz:

  1. Faza negocjacyjna – negocjacje przeprowadzone ze sprawcą przez finansowy organ postępowania przygotowawczego, których skutkiem może być wystąpienie do sądu z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.

  2. Faza sądowa – postępowanie przed sądem aby zweryfikować porozumienie. W I instancji wniosek o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności rozpoznaje sad rejonowy lub wojskowe sady garnizonowe. Sąd rozpoznaje wniosek na posiedzeniu w składzie jednoosobowym, sprawca i obrońca, mogą być obecni na posiedzeniu.

Organy prowadzące postępowanie mają obowiązek pouczenia sprawcy o uprawnieniu do złożenia wniosku o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności – jeżeli jest to możliwe.

Musi to nastąpić przed pierwszym przesłuchaniem. Wniesienie wniosku może nastąpić do momentu wniesienia aktu oskarżenia do sądu. Można pisemnie lub ustnie do protokołu, osobiście przez sprawcę. Organ składa wniosek gdy osoba jest małoletnia lub ubezwłasnowolniona.

Warunki brzegowe (muszą być spełnione aby wniosek był skuteczny):

  1. Uiszczenie należności publicznoprawnej

  2. Wpłacenie grzywny, która odpowiada co najmniej 1/3 minimalnego wynagrodzenia, a za wykroczenie skarbowe 1/10 minimalnego wynagrodzenia.

  3. Uiszczenie co najmniej zryczałtowanej równowartości kosztów postępowania.

  4. Wyrażenie zgody na przepadek przedmiotów, a w razie niemożliwości złożenia tych przedmiotów kwotę równowartości

Organem kontrolującym wymagania formalne jest finansowy organ postępowania przygotowawczego.

• Faza negocjacyjna postępowania w przedmiocie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności

1. Wniosek sprawcy o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności

Pierwsza faza tego postępowania następuje na podstawie wniosku sprawcy przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego na zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.

Na organach prowadzących postępowanie przygotowawcze spoczywa obowiązek pouczenia sprawcy o uprawnieniu do złożenia wniosku o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.

Złożenie wniosku o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności może nastąpić jedynie do moment wniesienia aktu oskarżenia do sądu. Wniosek złożony z naruszeniem terminów nie wywołuje skutków procesowych. Wniosek na piśmie lub ustnie do protokołu.

Do wniosku o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności sprawca jest zobowiązany dołączyć dowody wykonania czynności określonych w kks stanowiących warunki brzegowe (wstępne) tj.:

- uiszczenie należności publiczno prawnej (jeżeli takie wystąpiło)

- wpłacenie tytułem kary grzywny kwoty odpowiadającej co najmniej 1/3 minimalnego wynagrodzenia, a za wykroczenie skarbowe – kwoty odpowiadającej co najmniej 1/10 tego wynagrodzenia

- uiszczenie co najmniej zryczałtowanej wartości kosztów postępowania

- wyrażenie zgody na przepadek przedmiotów

Wniosek sprawcy o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności podlega kontroli finansowego organu postępowania przygotowawczego pod kątem spełnienia wymagań formalnych.

Wniosek może zostać cofnięty przez sprawcę.

2. Rozpoznanie wniosku sprawcy o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.

Finansowy organ postępowania przygotowawczego może zamiast wniesienia aktu oskarżenia wystąpić niezwłoczni do sądu z wnioskiem o udzielenie takiego zezwolenia albo odmówić wystąpienia z takim wnioskiem. Organ może wskazać dodatkowe warunki jakie musi spełnić sprawca oprócz warunków brzegowych i mogą to być:

- uiszczenie tytułem kary grzywny dodatkowej kwoty

- wyrażenie zgody na przepadek przedmiotów nieobjętych wnioskiem sprawcy o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności

- uiszczenia pozostałych kosztów postępowania.

Uznając w wyniku przeprowadzonych negocjacji, że zachodzą podstawy do złożenia do sądu wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności finansowy organ postępowania przygotowawczego przystępuje niezwłocznie do jego sporządzenia.

Organ może też wydać postanowienie o odmowie wystąpienia do sądu z wnioskiem o udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Na takie postanowienie przysługuje zażalenie do organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego o czym należy sprawcę pouczyć.

• Faza sądowa postępowania w przedmiocie dobrowolnego poddanie się odpowiedzialności

W I instancji wniosek o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności rozpatruje sąd rejonowy albo wojskowy sąd garnizonowy, a w sprawach o przestępstwa skarbowe popełnione przez żołnierzy posiadających stopień majora i wyższy wojskowy sąd okręgowy.

Sąd rozpatruje analizowany wniosek na posiedzeniu w składzie jednoosobowym.

W konsekwencji merytorycznego rozpoznania wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności sąd wydaje jedno z alternatywnych rozstrzygnięć:

- udziela zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności (forma wyroku)

- zwraca sprawę finansowego organowi postępowania przygotowawczego (forma postanowienia)

Sąd odwoławczy przeprowadzający kontrole wyroku o udzielaniu zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności może rozstrzygnąć:

- utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok

- zmienia zaskarżony wyrok

- uchyla zaskarżony wyrok.

23) Postępowanie w stosunku do nieobecnych (przesłanki, przebieg, kontrola wyroku wydanego w postępowaniu do nieobecnych)

Przesłanki postępowania w stosunku do nieobecnych

Postępowanie w stosunku do nieobecnych tworzy się poprzez modyfikacje nakładające się na postępowanie zwyczajne lub uproszczone.

Dopuszczalność zależy zarówno od zachowania przesłanek szczególnych znamionujących ten tryb, jak i spełnienia przesłanek postępowania bazowego (zwyczajnego lub uproszczonego).

• Przesłanki dodatnie

- sprawca przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego labo podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej przebywa stale za granicą

- nie jest możliwe ustalenie miejsca zamieszkania lub pobytu w kraju sprawcy lub podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej (stwierdzenie powinno być poprzedzone czynnościami sprawdzającymi i poszukiwawczymi)

• Przesłanki negatywne

Czyli wykluczają możliwość prowadzenia postępowania

- wina sprawcy lub okoliczność popełnienia czynu zabronionego albo istnienie podstaw odpowiedzialności posiłkowej budzą wątpliwości

- oskarżony o przestępstwo skarbowe lub podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej ukrył się po wniesieniu do sądu aktu oskarżenia, a także wówczas, gdy w toku postępowania przed sądem ustalono miejsce zamieszkania lub pobytu w kraju danego podmiotu

Przebieg postępowania

Zainaugurowanie procedowania w trybie dla nieobecnych następuje na podstawie postanowienia wydawanego przez organ prowadzący postępowanie (postanowienie wydaje sąd). Postanowienie organu nieprokuratorskiego wymaga zatwierdzenia przez prokuratora. W razie braku zatwierdzenia postanowienie nie wywołuje skutków procesowych, co oznacza prowadzenie postępowania na zasadach ogólnych. Dla zabezpieczenia interesów procesowych oskarżonego lub podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej w kwestii rozstrzygnięcia odpowiedzialności prawnej podczas ich nieobecności jest obowiązek wyznaczenia przez prezesa sądu właściwego do rozpoznania sprawy odpowiednio obrońcy lub pełnomocnika z urzędu dla nieobecnej strony biernej. Dotyczy zarówno przestępstw skarbowych (wyłącznie adwokat) jak i wykroczeń (radca prawny).

Kontrola wyroku wydanego w postępowaniu w stosunku do nieobecnych

Wyrok może być zaskarżony przez wszystkie strony, w tym nieobecną stronę bierną, na zasadach ogólnych w drodze wniesienia apelacji.

Specyficznym środkiem zaskarżenia jest wniosek o wyznaczenie rozprawy, który przysługuje wyłącznie skazanemu (nie można jednak wykluczyć wniesienia przez obrońcę).

Skuteczność wniosku o wyznaczenie rozprawy zależy od zachowania 40 dniowego terminu biegnącego od doręczenia skazanemu prawomocnego wyroku. Termin zawity.

Złożenie wniosku o wyznaczenie rozprawy nie przesądza o utracie mocy prawnej wyroku wydanego w postępowaniu w stosunku do nieobecnych. Dla wywołania takiego skutku prawnego koniecznej jest dodatkowo stawienie się skazanego na rozprawie wyznaczonej w następstwie wniesienia wniosku.

Jak się nie stawi wyrok jest w mocy.

Obowiązek wyznaczenia rozprawy spoczywa na sądzie, którego wyrok się uprawomocnił (sąd I instancji jak nie było apelacji, sąd odwoławczy jak wyczerpano tok instancji).

Przesłanki pozytywne:

  1. sprawca przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego albo podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej przebywa stale za granicą,

  2. nie jest możliwe ustalenie miejsca zamieszkania lub pobytu w kraju sprawcy lub podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej

Przesłanki negatywne wykluczające możliwość prowadzenia postępowania w stosunku do nieobecnych:

  1. wina sprawcy lub okoliczności popełnienia czynu zabronionego albo istnienie podstaw odpowiedzialności posiłkowej budzą wątpliwości,

  2. oskarżony lub podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej ukrył się po wniesieniu do sądu aktu oskarżenia, a także wówczas gdy w toku postępowania przed sądem ustalono miejsce zamieszkania lub pobytu w kraju danego podmiotu.

Przebieg postępowania w stosunku do nieobecnych.

Zainaugurowanie procedowania w trybie dla nieobecnych następuje na podstawie postanowienia wydawanego przez organ prowadzący postępowanie.

Uprawnionym do wydania takiego postanowienia jest:

  1. w pierwszym stadium procesu karnego skarbowego - każdy organ prowadzący to postępowanie,

  2. w postępowaniu jurysdykcyjnym - sąd

W tym postępowaniu obowiązuje zasada, że nie stosuje się w jego ramach przepisów wymagających obecności oskarżonego lub podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej.

Kontrola wyroku wydanego w stosunku do nieobecnych.

Wyrok taki może być zaskarżony przez wszystkie strony, w tym nieobecną stronę bierną, na zasadach ogólnych w drodze wniesienia apelacji.

Specyficznym środkiem zaskarżenia prawomocnego wyroku jest wniosek o wyznaczenie rozprawy, który przysługuje wyłącznie skazanemu w terminie 14 dni od doręczenia tego wyroku.

Wzruszenie prawomocnego wyroku wydanego w postępowaniu w stosunku do nieobecnych może nastąpić w drodze nadzwyczajnych środków zaskarżenia w postaci kasacji lub wniosku o wznowienie postępowania.

Przebieg postępowania

Art. 174. W postępowaniu w stosunku do nieobecnych nie stosuje się przepisów, których stosowanie wymaga obecności oskarżonego lub podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej.

Art. 175.§ 1. O zastosowaniu postępowania w stosunku do nieobecnych organ prowadzący postępowanie wydaje postanowienie, które wymaga zatwierdzenia przez prokuratora., nie potrzeby ogłaszać go stronie nieobecnej.

Art. 176.§ 1. Prezes sądu właściwego do rozpoznania sprawy wyznacza nieobecnemu oskarżonemu obrońcę z urzędu. Udział obrońcy jest obowiązkowy także w postępowaniu odwoławczym.

24) System środków zaskarżenia w procesie karnym skarbowym i ich ogólna charakterystyka

Środek zaskarżenia stanowi skargę skierowaną do organu procesowego, zawierającą żądanie przeprowadzenia kontroli określonej czynności procesowej. W tym świetle ukazuje się zasadnicza cecha środków zaskarżenia, którą jest ich skargowy charakter. Wniesienie odpowiedniego środka zaskarżenia uruchamia odpowiadający mu środek kontroli procesowej. W systemie środków zaskarżenia możemy dokonać następującego podziału:

- środki odwoławcze

- sprzeciwy i quasi-sprzeciwy

- odwołanie do składu sądzącego

- wniosek o uchylenie prawomocnego mandatu karnego.

Środki odwoławcze stanowią kluczową kategorię środków kontroli w systemie środków zaskarżenia. Oprócz skargowości środki odwoławcze charakteryzuje dewolutywność oznaczająca przesunięcie sprawy, na skutek ich złożenia do rozpoznania przez wyższą instancję. Dewolutywność ma charakter bezwzględny , jeżeli wniesienie środka odwoławczego wymaga przeniesienia rozpoznania sprawy do wyższej instancji. Względna dewolutywność wyraża się poprzez możliwość uwzględnienia środka odwoławczego w instancji, w której dokonano zaskarżonej czynności. Kolejną cechą znamionującą środki odwoławcze jest suspensywność polegająca na powstrzymaniu prawomocności i wykonalności zaskarżonego orzeczenia. Ostatnią z cech jest reformacyjny charakter o którym przesądza możliwość zmiany zaskarżonego orzeczenia w wyniku przeprowadzenia jego merytorycznej kontroli zainicjowanej za pomocą środka odwoławczego. W grupie środków odwoławczych można wyodrębnić:

- zwyczajne środki odwoławcze- umożliwiające zaskarżenie i kontrolę decyzji nieprawomocnych oraz innych czynności procesowych, a nawet bezczynność organów, do tej grupy należą apelacja i zażalenie

- nadzwyczajne środki odwoławcze- uruchamiają kontrolę prawomocnych orzeczeń sądu kończących postępowanie, należy tutaj kasacja i wniosek o wznowienie prawomocnie zakończonego postępowania sądowego.

Do swoistych cech sprzeciwów i quasi-sprzeciwów należą brak dewolutywności oraz kasacyjności. Wniesienie tego środka prowadzi czasem- pod warunkiem spełnienia dodatkowych przesłanek- do utraty mocy prawnej przez zaskarżone za ich pomocą orzeczenie i kontynuowania sprawy w postępowaniu pierwszoistancyjnym przed organem, którego decyzja została „skasowana”, wyróżniamy sprzeciwy:

- sprzeciw od wyroku zaocznego

- sprzeciw od wyroku nakazowego

- quasi-sprzeciw np. wniosek o wyznaczenie rozprawy złożony w postępowaniu w stosunku do nieobecnych

Odwołanie stanowi środek zaskarżenia przysługujący od zarządzeń wydawanych przez przewodniczącego składu sądzącego na rozprawie głównej. Rozpoznaje je cały skład sądzący, który wydaje w danej kwestii postanowienie.

Wniosek o uchylenie prawomocnego mandatu karnego należy uznać za nadzwyczajny środek zaskarżenie, służy bowiem do wyznaczania prawomocnej decyzji rozstrzygającej odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe, tyle że wydane przez organ niesądowy w postępowaniu mandatowym.

WARUNKI FORMALNE ŚRODKA ODWOŁAWCZEGO

* środek musi być dopuszczalny przez prawo

* musi być wniesiony przez osobę uprawnioną

* musi być złożony w odpowiednim terminie

* musi być sporządzony na piśmie, przy zachowaniu wymogu pisma procesowego

* ponadto musi zawierać określenie, czego domaga się skarżący

Zwyczajne środki odwoławcze

1) środki odwoławcze :

* zażalenie

* apelacja

2) sprzeciwy :

* sprzeciw od nakazu karnego

* sprzeciw od wyroku zaocznego

* wniosek lub żądanie rozpoznania sprawy mimo objęcia jej przepisem abolicyjnym

* wniosek ukaranego karą pieniężnego o jej uchylenie

* quasi sprzeciw - wniosek o przywrócenie terminu zawitego

3) odwołania :

* odwołanie od zarządzeń przewodniczącego do składu orzekającego

* odwołanie do sądu od orzeczenia kolegium ds. wykroczeń

NADZWYCZAJNE ŚRODKI ZASKARŻENIA

1) kasacja

2) wniosek o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem sądowym

3) wniosek o stwierdzenie nieważności orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego

Są to:

• Środki odwoławcze – charakteryzuje je: dewolutywność (bezwzględna – wniesienie środka powoduje przeniesienie sprawy do wyższej instancji; względna- możliwość rozpoznania w dotychczasowej instancji; spłaszczona – rozpoznanie przez inny równorzędny organ sądu, który dokonał zaskarżonej czynności); suspensywność – wstrzymanie prawomocności i wykonalności określonego orzeczenia (może mieć charakter bezwzględny lub zależeć od wydania decyzji w tej sprawie; reformacyjny charakter – możliwość zmiany zaskarżonego orzeczenia w wyniku przeprowadzenia jego merytorycznej kontroli. Można wyodrębnić zwyczajne środki odwoławcze – umożliwiają zaskarżenie i kontrolę decyzji nieprawomocnych oraz innych czynności procesowych i bezczynności organów – apelacja i zażalenie; nadzwyczajne środki odwoławcze – uruchamiają kontrolę prawomocnych orzeczeń sądu kończących postępowanie – kasacja i wniosek o wznowienie prawomocnie zakończonego postępowania sadowego.

• Sprzeciwy i quasi-sprzeciwy – brak dewolutywności oraz kasacyjność. Wniesienie sprzeciwu/quasi-sprzeciwów może czasami powodować utratę mocy prawnej przez zaskarżone za ich pomocą orzeczenie i kontynuowanie sprawy w postępowaniu pierwszoinstancyjnym przed organem, którego decyzja została „skasowana”.

• Odwołanie – od zarządzeń wydawanych przed przewodniczącego składu sądzącego na rozprawie głównej. Rozpatruje je cały skał sędziowski i wydaje postanowienie.

• Wniosek o uchylenie prawomocnego mandatu karnego – wzrusza prawomocną decyzję rozstrzygającą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe, wydanej przez organ sądowy w postępowaniu mandatowym.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Rozkład autobusów PKS, informatyka, klasa 2, edytor tekstu, ćwiczenia z podręcznika
Rozkład autobusów PKS, informatyka, klasa 2, edytor tekstu, ćwiczenia z podręcznika
3 ćwiczenia BADANIE asfaltów
Ćwiczenie7
Cwiczenia 2
Ćwiczenia V
metody redukcji odpadów miejskich ćwiczenia
Ćwiczenia1 Elektroforeza
cwiczenia 9 kryzys
Ćwiczenia 1, cz 1
Ćwiczenie 8
9 ćwiczenie 2014
Cwiczenie 1
Ćwiczenie 2 Polska w europejskim systemie bezpieczeństwa

więcej podobnych podstron