EMPIRIOKRYTYCYZM (drugi pozytywizm)

Pozytywistyczny nurt filozoficzny z przełomu XIX i XX wieku. Jego najważniejszymi przedstawicielami byli Richard Avenarius i Ernst Mach. Bronili oni głównie tezy „czystego” doświadczenia, jako przedmiotu badań naukowych. Avenarius koncentrował się głównie na przezwyciężeniu dualizmu świata psychicznego i świata fizycznego, a Mach koncentrował się na przezwyciężeniu dualizmu podmiotu i przedmiotu poznania. Łączyło ich przekonanie, że jedynym wartościowym źródłem wiedzy może być obserwacja empiryczna, a nauka jest opisem świata doświadczanego. Zmierzali oni do uwolnienia nauki od "wtrętów", w postaci różnych wartościowań estetycznych i etycznych, oraz do uwolnienia nauki od "wtrętów" właściwych poznaniu potocznemu(naiwnemu).

NEOPOZYTYWIZM (logiczny pozytywizm, trzeci pozytywizm)

-Neopozytywizm zwany także logicznym pozytywizmem, stanowi ostatnia fazę pozytywistycznego myślenia o nauce. Jego dokonania związane są z seminarium Moritza Schlicka. Zamordowanie Schlicka (przez jego studenta) oraz zagrożenie represjami nazistowskiego reżimu spowodowało, że ojczyzną neopozytywizmu stały się Stany Zjednoczone. Czołową postacią tej formacji intelektualnej był Rudolf Carnap. W Polsce tendencje bliskie empiryzmowi logicznemu prezentowała szkoła lwowsko-warszawska, której założycielem był Kazimierz Twardowski. Trzeci pozytywizm, jako cały pozytywizm głosił kult nauki, opisu i doświadczenia, zwalczał wszelką metafizykę. Różnił się natomiast innym pojmowaniem filozofii, inaczej zakreślał granice poznania i wprowadził nowy system pojęciowy.

Stosunek do innych kierunków pedagogicznych – przejście od „pedagogii” do „pedagogiki”
Za twórcę pedagogiki naukowej uznaje się Johana Fredricha Herbarta. Jego zasługą jest zbudowanie instytucjonalnych podstaw uprawiania pedagogiki, jako dyscypliny wytwarzającej wiedzę, która spełniałaby standardy wiedzy naukowej. Herbartowski system pedagogiczny „nauczania wychowującego” oferował „wiedzę pozytywną” w postaci całościowego programu pedagogicznego (pedagogii).
Jak wiadomo zasługą Herbarta jest wykreowanie dyscypliny naukowej nazwanej pedagogiką, w której pojawiły się dwie konkurencyjne względem siebie unaukowienia myślenia o edukacji i oświacie poprzez wykorzystanie dorobku teoretycznego dwóch innych dyscyplin naukowych: psychologii i socjologii.

Scjentyzm

Rozwinął się w drugiej połowie XIX wieku z empiryzmu i pozytywizmu. Za jego twórcę uważa się Augusta Comte. Scjentyzm to zespół poglądów filozoficznych głoszących, że prawdziwą i w pełni uzasadnioną wiedzę o rzeczywistości dostarczają jedynie nauki przyrodnicze.

Standardy wiedzy naukowej. Wymagania:
1) swoisty przedmiot badań;
2) system kategorialny i struktura dyscypliny naukowej;
3) określona metodologia badań;
4) instytucjonalna struktura wytwarzania i dystrybucji wiedzy naukowej i dysponowanie kapitałem wynikającym z autorytetu nauki.