Działania polityczne
Pojęcie i cechy działań politycznych
Pojęcie działań politycznych według M. Chmaja: Podejmowanie i realizacja
decyzji politycznych poprzez zorganizowane podmioty, których wynikiem jest powstanie określonych faktów politycznych i kształtowanie się określonych procesów politycznych.
Pojęcie działań politycznych według Sylwestra Wróbla: Świadoma
czynność zmierzająca do realizacji celów kolektywnych oraz mobilizacji zasobów służących zaspokajaniu potrzeb i interesów zbiorowości oraz grup społecznych.
Cechy działań politycznych
celowy ukierunkowany charakter jest wyrazem świadomego wyboru
podmiotów
są podejmowane z zamiarem wywołania określonych skutków politycznych
są zazwyczaj podejmowane w interesie wielkich grup społecznych
charakteryzują się dużym stopniem instytucjonalizacji
cechuje je zwykle duży poziom zorganizowania uczestniczących w nim grup
posiadają konfliktowy charakter
Typologia działań politycznych
Stopień złożoności działania politycznego: proste ; złożone, mają charakter
wieloczynnościowy, wieloskładnikowy, wieloetapowy i wielopodmiotowy
Rodzaj podmiotów podejmujących działanie:
działania organów władzy i administracji państwowej mające postać pełnienia
władzy państwowej, rządzenia i zarządzania
działania pozostałych podmiotów wchodzących w skład danego systemu
politycznego, polegające na realizacji współuczestnictwa we władzy politycznej
działania podmiotów pozostających poza systemem politycznym, w celu
zdobycia władzy i wywierania wpływu na nią
działania grup niesformalizowanych wyrażające polityczne postawy
środowisk, które powstały ze struktur instytucjonalnych
Liczna podmiotów uczestniczących w działaniu: jednostkowe, zbiorowe,
grupowe, totalne
Stopień instytucjonalizacji: zinstytucjonalizowane, niezinstytucjonalizowane
Zakres swobody podmiotu wykonującego działanie:
suwerenne, których cel jest zgodny z dążeniami wykonawcy oraz jego
subiektywnym interesem
niesuwerenne, kiedy podmiot ma niewielki wpływ na ostateczny cel działania
Stopień przymusowości działań: przymusowe, narzucone, dobrowolne
Skutki do systemu politycznego: twórcze, wzmacniające istniejący stan
rzeczy, sprzyjające utrzymującej się sytuacji, destrukcyjne
Stopień jawności działań:
jawne, prowadzone otwarcie i pod kontrolą opinii publicznej
ukryte, prowadzone w tajemnicy i bez kontroli społecznej
zamaskowane, których założenia są znane, ale cele szczegółowe są
pozostawione w tajemnicy
Typologia dwuwymiarowa: jednostka – grupa
Kierunek działań: do wewnątrz na zewnątrz:
intrapersonalne (kształtowane przez jednostkę własnych preferencji politycznych)
interpersonalne (rywalizacja dwu polityków)
intragrupowe (wyłanianie władz partii politycznej)
intergrupowe (rywalizacja wyborcza ugrupowań politycznych)
Typologia dwuwymiarowa:
wewnętrzny lub zewnętrzny charakter działań
Stopień formalizacji działań:
wewnętrzne formalne (stosunki między politykiem a podległym mu aparatem
urzędniczym)
wewnętrzne nieformalne (rywalizacja frakcji w partii politycznej)
zewnętrzne formalne (propozycja zawarcie koalicji wyborczej)
zewnętrzne nieformalne (poufna misja przedstawiciela państwa, ułatwiająca
rozejm między dwoma krajami)