CHOROBY CYWILIZACYJNE :
Choroby cywilizacyjne to schorzenia związane z ujemnymi skutkami życia w warunkach wysoko rozwiniętej cywilizacji (sytuacjach stresowych, napięciu nerwowym, małej ruchliwości mięśniowej, oddziaływaniu skażeń środowiska i hałasu, nieracjonalnym odżywianiu).

Obecnie uważa się, że rozwój cywilizacji odpowiada za powstanie następujących grup chorób:

1. spowodowane obniżeniem aktywności fizycznej oraz nieprawidłową dietą:

a. miażdżyca

b. otyłość

c. cukrzyca

d. choroba wieńcowa

2. wywołane działaniem stresu:

a. nadciśnienie tętnicze

b. choroba wrzodowa

c. nerwice

3. wywołane wpływem niekorzystnych warunków środowiska (zanieczyszczenie wody, ziemi i powietrza):

a. choroby nowotworowe

b. przewlekłe choroby układu oddechowego

4. wywołane niekorzystnymi warunkami pracy (zawodowe):

a. pylice płuc

b. choroba wibracyjna

c. zawodowe uszkodzenia słuchu

d. ostre i przewlekłe zatrucia

5. wywołane urazami (wypadki)

6. których podłożem są choroby wywołane nieprawidłowym stylem życia:

a. alkoholizm

b. nikotynizm

c. narkomania

d. lekomania

5. nieprawidłowe żywienie

Pośrednie przyczyny chorób cywilizacyjnych to postępujące uprzemysłowienie, urbanizacja, wzrost napięcia nerwowego i sytuacji stresowych, skażenie środowiska i hałas oraz promieniowanie (głównie jonizujące). zachorowanie na jedną z chorób cywilizacyjnych znacznie podnosi ryzyko zachorowania na następną. Tak tworzy się błędne koło. Ważna jest polityka prozdrowotna, promocja prawidłowego stylu życia oraz profilaktyka

EPIDEMIOLOGIA CHORÓB ZAKAŹNYCH

Choroby zakaźne ( infekcyjne ) - są to stany kliniczne (choroby) i objawy wywołane przez biologiczny czynnik zakaźny.

Dzielą się one na :

zaraźliwe np. : grypa , odra , czerwonka itp.

niezaraźliwe np. : tężec

1. Zarazek = drobnoustrój chorobotwórczy – czynnik etiologiczny choroby zakaźnej – szerokie pojęcie – obejmuje bakterie, wirusy, pierwotniaki i grzyby. Zarazki są pasożytami przystosowanymi do życia w organizmie człowieka lub zwierzęcia.

Źródło zakażenia (pierwotne) –organizm ludzki lub zwierzęcy w którym występują i rozmnażają się drobnoustroje chorobotwórcze i które przedostając do otaczającego środowiska mogą zakażać dalsze wrażliwe organizmy. Źródłem zakażenia mogą być :

1. chorzy ludzie i chore zwierzęta,

2. nosiciele (zdrowi i ozdrowieńcy),

3. zwłoki ludzi lub zwierząt przez krótki czas po śmierci,

4. zwierzęta poddane ubojowi.

Źródło zakażenia wtórne, okresowe, krótkotrwale to mikrośrodowisko wodne i glebowe lub pokarmowe (lody, mleko, produkty mięsne) w którym drobnoustroje chorobotwórcze (dostające się ze źródeł pierwotnych) rozmnażają się w chwilowo dogodnych dla nich warunkach (ciepło, lato). Źródła te ulegają zwykle naturalnej likwidacji po wyczerpaniu pożywienia, zmianie temperatury lub wilgotności powietrza.

Nosicielstwo – stan równowagi immunobiologicznej wytwarzającej się między drobnoustrojem a zakażonym organizmem. Osobę bez objawów chorobowych, ale wydalającą zarazki z kałem, moczem, plwociną lub złuszczającą się skórą nazywamy nosicielem.

Podział nosicieli:

1. Nosiciele zdrowi - nie chorowali – typowy obraz zakażenia bezobjawowego.

2. Nosicielstwo przedchorobowe – przed ujawnieniem się choroby (wzw B, AIDS ).

3. Nosicielstwo ozdrowieńców – po przebytej chorobie – stałe lub okresowe.

Drogi szerzenia się zarazków i drobnoustrojów:

Drogi bezpośrednie:

1. Droga łożyskowa w czasie ciąży

2. Droga pochwowa w czasie porodu

3. Kontakty bezpośrednie- pocałunki, stosunki płciowe, podawanie ręki

4. Ukąszenia i zadrapania przez zwierzęta

5. Kontakty bezpośrednie z chorym podczas badań
   i zabiegów lekarsko – pielęgniarskich

Drogi pośrednie :

1. Droga powietrzno – kropelkowa i powietrzno – pyłowa

2. Droga pokarmowo – wodna, lub tylko pokarmowa lub wodna

3. Przedmioty codziennego użytku w tym droga jatrogenna ( niezamierzone przenoszenie przez narzędzia używane podczas rozpoznawania i leczenia chorób - igły, strzykawki, instrumenty skopowe)

4. Gleba – laseczki beztlenowe

5. Owady – muchy, kleszcze, wszy, pchły, komary, pluskwy, stawonogi,

1. Epidemia – nadmierna zapadalność na określoną chorobę w określonej czasowo i terytorialnie populacji.

2. Endemia – występowanie choroby wśród ludności na określonym terenie w natężeniu utrzymującym się przez wiele lat na podobnym poziomie.

3. Pandemia – epidemie szybko rozprzestrzeniających się chorób zakaźnych, obejmujących swoim zasięgiem kilka państw, jeden
   z kontynentów lub cały świat.

1. Dezynfekcja czyli odkażanie – zespół czynności zmierzających do zabicia zarazków chorobotwórczych

2. Dezynsekcja - niszczenie szkodliwych dla człowieka owadów, pajęczaków, skorupiaków – drogi przenoszenia zarazków. Najczęściej jest to odwszawianie, walka
   z muchami, pchłami, komarami i kleszczami.

3. Kordon sanitarny – przymusowe i całkowite przerwanie wszelkiej łączności z obszarem objętym epidemią określonej, ostrej i niebezpiecznej choroby zakaźnej – cholera, dżuma, żółta gorączka, dur plamisty; dawniej ospa prawdziwa.

4. Kwarantanna – odosobnienie i poddanie obowiązkowej obserwacji lekarskiej zdrowych ludzi ( i zwierząt ), którzy zetknęli się z chorymi lub przyjechali z terenów endemicznych, gdzie panują choroby wysoko zakaźne.

5. Postępowanie lecznicze i profilaktyczne dzieli się na :

6. a. Swoiste :

7. czynne - stosowanie szczepionek z odpowiednimi antygenami

8. bierne - stosowanie surowic odpornościowych

9. b. Nieswoiste :

10. ogólnie wzmacniające organizm - hartujące

11. c. Leczenie farmakologiczne :

12. - antybiotykoterapia

13. - łagodzenie i hamowanie odczynów zapalnych itp. (leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe itd.).

14. d. Leczenie niefarmakologiczne :

15. - odpowiednia dieta - np. antyoksydacyjna

16. - fizykoterapia itd.