Choroby cywilizacyjne

Choroby cywilizacyjne

Globalnie szerzące się, powszechnie znane
choroby, spowodowane rozwojem cywilizacji.

Do chorób cywilizacyjnych zaliczamy:
• cukrzycę

• nadciśnienie tętnicze

• chorobę wieńcową

• anoreksję

• bulimię

• POChP

• choroby alergiczne

• karōshi

Przewlekła choroba, przyczyna: zaburzenie
wydzielania insuliny. Niedobór insuliny - zaburzenia
w zakresie wykorzystania glukozy przez komórki
organizmu, co powoduje: zwiększenie stężenia
glukozy we krwi (hiperglikemię), wydalanie glukozy
wraz z moczem.

Cukrzyca charakteryzuje się także: zaburzeniami
metabolizmu węglowodanów, tłuszczów i białek.

Wyróżniamy dwa typy cukrzycy:

• cukrzyca typu 1 występuje u ludzi młodych i
spowodowana jest zniszczeniem lub niewydolnością
komórek trzustki, odpowiedzialnych za produkcję i
wydzielanie insuliny;

• cukrzyca typu 2 występuje u ludzi starszych, na
ogół otyłych i z nadciśnieniem tętniczym, wywołuje
ją oporność na działanie insuliny.

Cukrzyca

Cukrzyca

Objawy cukrzycy:
• znaczne zmniejszenie
masy ciała w krótkim
czasie
• częste oddawanie
moczu
• wzmożone pragnienie
• problemy ze wzrokiem
• ogólne osłabienie
• pojawienie się zmian
ropnych na skórze oraz
stanów zapalnych
narządów moczowo-
płciowych
• cukier w moczu

Leczenie cukrzycy typu 1: jedno- lub częściej
dwukrotne wstrzyknięcie insuliny w ciągu doby.
Stosuje się insulinę o przedłużonym okresie działania,
podając ją 1 raz w godzinach wieczornych lub
rannych i wieczornych.

Ten sposób insulinoterapii wymaga zachowania
stałych godzin spożywania posiłków, ale pomimo tego
i tak nie zapobiega poposiłkowym wzrostom stężenia
glukozy.

Przewlekła choroba układu krążenia, w naczyniach
tętniczych panuje zwiększone ciśnienie krwi.
O nadciśnieniu tętniczym mówimy, gdy podczas
kilkakrotnych pomiarów, dokonywanych w spoczynku,
ciśnienie przekracza wartości graniczne uznane za
prawidłowe. Za wartość graniczną uznaje się ciśnienie
140/90 mm Hg.
Wyróżniamy dwie formy nadciśnienia:
• nadciśnienie tętnicze pierwotne – jego przyczyna jak
dotąd nie została dokładnie poznana. Cierpi na nie mniej
więcej 95% osób z podwyższonym ciśnieniem krwi.
Występuje ono szczególnie często przy towarzyszącej
nadwadze i gdy inni członkowie rodziny cierpią na to
schorzenie. Wpływ na jego wystąpienie ma również
nadużywanie soli kuchennej, regularne spożywanie
alkoholu i przyjmowanie niektórych leków;
• nadciśnienie tętnicze wtórne – jest ono spowodowane
schorzeniem organicznym, np. niektórymi chorobami
nerek i nadnerczy.

Nadciśnienie tętnicze

Leczenie nadciśnienienia tętniczego odbywa się
na dwa sposoby, czyli tzw. metodami
niefarmakologicznymi i farmakologicznymi.

• Leczenie
farmakologiczne
polega na regularnym
przyjmowaniu leków
pod kontrolą lekarza.
• Do metod
niefarmakologicznych
należy zmniejszenie
ilości soli w diecie,
większa aktywność
fizyczna, ograniczenie
alkoholu, zrzucenie
nadwagi i
zaprzestanie palenia.

Zespół chorobowy charakteryzujący się niedostatecznym
ukrwieniem (i co za tym idzie niedostatecznym zaopatrzeniem
w tlen) serca, spowodowanym znaczącym zwężeniem światła
tętnic wieńcowych, odżywiających mięsień serca.
Czynniki ryzyka choroby wieńcowej możemy podzielić na te,
na które mamy wpływ i możemy je ograniczyć i te na które nie
mamy wpływu.
Czynniki niezależne od człowieka:
- wiek
- dziedziczność
- płeć
- pochodzenie etniczne.
Czynniki zależne od człowieka:
- palenie tytoniu
- siedzący tryb życia
- podniesiony poziom cholesterolu
- nadciśnienie tętnicze
- cukrzyca

Choroba wieńcowa

Fałszywą oceną własnego ciała, prowadzącą do
głodzenia się. Chorują na nią osoby w różnym wieku i z
różnych środowisk, ale najczęściej dotyka ona
dziewczęta między 12 a 21 rokiem życia. Chłopcy
zapadają na tę chorobę 10 razy rzadziej. Chore
cierpiące na anoreksje nieustannie się głodzą, co
powoduje spadek masy ich ciała. Mimo znacznego
wyniszczenie niektóre nadal są przekonane o własnej
nadwadze.

Anoreksja (jadłowstręt psychiczny)

Chory spożywa skrajne ilości pokarmów, a potem
wymiotuje oraz przyjmuje środki farmakologiczne, aby
pozbyć się jedzenia z organizmu. Ludzie z tym
schorzeniem nie mają żadnego poczucia kontroli, gdy
jedzą w nadmiarze. Choroba ta rozpoczyna się często w
późniejszych nastoletnich latach lub we wczesnej
dorosłości. Wielu ludzi z bulimią obżera się i oczyszcza
organizm z pożywienia w tajemnicy oraz wciąż utrzymuje
normalną wagę ciała.

Skutki:

• zmniejszenie się ilości potasu
(przyczyna uszkodzenia mięśnia
sercowego, zwiększenia ryzyka
wystąpienia zawału serca)

• zaognienia przełyku i
uszkodzenia zębów (z powodu
częstych wymiotów)

Bulimia

POChP - nieuleczalna choroba układu oddechowego
(przewlekły bronchit, rozedma)

Powoduje: zwężenie oskrzeli i w ten sposób trudności w
przepływie powietrza, a w efekcie w oddychaniu.
Schorzenie ma charakter postępujący, a
zmiany w płucach, jakie powoduje są tylko częściowo
odwracalne.

Główna przyczyna - palenie tytoniu. Dotyczy to zarówno
długoletnich palaczy, jak i palaczy biernych. Wdychany
dym tytoniowy zapoczątkowuje złożony ciąg reakcji,
które w końcowym efekcie powodują rozedmę płuc oraz
przerost gruczołów śluzowych oskrzeli.

Leczenie objawów: leki rozszerzające oskrzela (np. beta2-
mimetyki), a u pacjentów z ciężką postacią choroby - tzw.
kortykosteroidy wziewne poprawiające jakość życia. W
bardzo ciężkich etapach choroby niezbędna jest
tlenoterapia. Istotnym elementem leczenia jest również
regularny trening fizyczny.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc

Mają charakter przewlekły, wymagają systematycznego
leczenia. Przyczyna: nieprawidłowa reakcja układu
odpornościowego na pewne czynniki tzw. alergeny.

Alergen - każda substancja,
z którą organizm ma
kontakt (substancje
wdychane, dotykane,
połykane czy
wstrzykiwane). Przy
pierwszym kontakcie z daną
substancją układ
odpornościowy organizmu
reaguje wytwarzaniem
odpowiednich dla tej
substancji przeciwciał. Nie
dochodzi wtedy do żadnych
reakcji.

Przy kolejnym spotkaniu alergeny mogą wywołać
patologiczne reakcje alergiczne.
Znanych jest kilkadziesiąt tysięcy związków mogących
wywołać u osób z odpowiednimi predyspozycjami
alergię.

Choroby alergiczne

Zjawisko nagłej śmierci w wyniku przepracowania i
stresu. Pierwszy przypadek karōshi odnotowano w
Japonii w 1969. Dotyka nagle ludzi w pełnym
zdrowiu, w okresie wielkiej aktywności.

W chorobie tej praktycznie brak symptomów. Osoby,
które dotyka karōshi, czują się świetnie, mają plany,
podejmują wyzwania, nie wykazują objawów
drastycznego przepracowania (gdyż skrywają je
przed samymi sobą). Zjawisko to jest trudno
wykrywalne, wiadomo jednak, że dotyka
pracoholików - tj. osoby zwykle pilne, perfekcyjne,
ale i niepewne swego, nieśmiałe,
niedowartościowane, bojące się otoczenia,
podchodzące z obawą do swojego talentu,
spontaniczności, czy fantazji.

Karōshi

Różnego typu schorzenia przewlekłe, szeroko
rozpowszechnione w społeczności. Ograniczają
możliwość wykonywania podstawowych zadań
życiowych np. pracy. Wymagają długiej
regularnej opieki lekarskiej, są trudno
wyleczalne, stanowią problem dla całego
społeczeństwa.

Do chorób społecznych należą:

• alkoholizm
• nikotynizm
• zespół nabytego niedoboru odporności (AIDS)
• gruźlica

Choroby społeczne

Choroba polegająca na utracie kontroli nad ilością
wypijanego alkoholu. Spożywanie zazwyczaj dużych
ilości alkoholu przez alkoholika jest spowodowane
przymusem o charakterze psychicznym i somatycznym i
nie podlega jego woli. Kluczowymi objawami w
diagnozowaniu choroby alkoholowej są utrata kontroli
nad ilością wypijanego alkoholu oraz objawy
abstynencyjne.

Z choroby alkoholowej nie można
się wyleczyć. Nawet po
wieloletniej abstynencji próby
kontrolowanego picia często
kończą się powrotem do nałogu.
Fundamentalnym warunkiem
zdrowienia jest abstynencja,
wspomagana m.in. przez terapię
uzależnień. Proces zdrowienia z
choroby alkoholowej jest
uzależniony przede wszystkim od
chęci i dobrej woli
zainteresowanego.

Alkoholizm

Jest to farmakologiczne uzależnienie od nikotyny.

Zdrowotne powikłania wynikające z palenia papierosów
to nowotwory złośliwe płuc, jamy ustnej, gardła,
przełyku oraz krtani, choroba wieńcowa serca, zawał
serca, tętniak aorty, nadciśnienie tętnicze, schorzenia
degenaracyjne mięśnia sercowego, schorzenia naczyń
mózgowych, schorzemia naczyń obwodowych, krwotok
mózgowy, zwiększenie zawartości cholesterolu, rozwój
blaszek miażdzycowych, POChP.

Nikotynizm

Jest to końcowe stadium zakażenia HIV charakteryzujące
się bardzo niskim poziomem limfocytów, a więc
wyniszczeniem układu immunologicznego, co skutkuje
zapadalnością na tzw. choroby wskaźnikowe (niektóre
formy nowotworów, grzybic, nietypowe zapalenia płuc)
mogące spowodować śmierć.

Wirus HIV przenosi się poprzez krew
i produkty krwiopochodne, spermę,
mleko matki, przeniesienie z matki
na dziecko.

Do organizmu wirus może dostać się
podczas stosunku płciowego.
Możliwe jest także zakażenie przez
transfuzję krwi, podczas dializ,
przeszczepów, zabiegów
chirurgicznych i przyjmowanie
preparatów krwiopochodnych.
Bardzo duże ryzyko stanowi
używanie wspólnych żyletek, igieł i
strzykawek.

Zespół nabytego niedoboru (upośledzenia)

odporności (AIDS)

W chwili obecnej nie są znane metody wyleczenia
zarażenia HIV. Naukowcy opracowali dotąd preparaty,
które zapobiegają namnażaniu się wirusa oraz
utrudniające wnikanie mu do komórek.

Najpopularniejszą stosowaną dziś
metodą leczenia jest intensywna
terapia antyretrowirusowa (HAART)
charakteryzująca się tym, iż
pacjentowi podaje się kilka różnych
leków mających zaatakować różne
etapy rozwoju wirusa. Leczenie to
może wywoływać uciążliwe objawy
uboczne (wymioty, biegunka, anemia,
zapalenie wątroby). Efektem terapii
nie jest całkowite zniszczenie wirusa
w organizmie człowieka, a
sprowadzenie liczby jego cząstek we
krwi do bardzo niskiego poziomu.

Unikanie sytuacji w których będzie możliwe
przeniesienie wirusa jest najskuteczniejszą metodą
zabezpieczenia.

Choroba zakaźna, wywoływana u człowieka przez prątki
ludzkie, zwane prątkami Kocha. Do zakażenia dochodzi
przez układ oddechowy, rzadziej innymi drogami.
Odporność organizmu na zachorowanie zależy od
zastosowanych szczepień przeciwgruźliczych, ogólnego
stanu zdrowia, odżywiania, stosowanych leków czy chorób
współistniejących.
Gruźlica początkowo przebiega
bezobjawowo, jednak z czasem
pojawiają się symptomy, takie jak
brak apetytu, kaszel, nocne poty,
stany gorączkowe, osłabienie,
szybkie męczenie, ból w klatce
piersiowej czy duszności.
Leczenie gruźlicy polega na przyjmowaniu odpowiednich
preparatów. Terapia trwa zwykle około 6 miesięcy, chory
przyjmuje kombinacje różnych, zazwyczaj dwóch lub
trzech leków przeciwprątkowych. Niekiedy kuracja niesie
ze sobą skutki uboczne.

Gruźlica