Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego
OBCIĄŻENIA PODATKOWE I UBEZPIECZENIOWE
Opłata produktowa i inne opłaty związane z zanieczyszczaniem środowiska
WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH
Kierunek Zarządzanie
Studia stacjonarne
III rok, semestr 6
Aleksandra Białas (150494)
Ilona Jankowska (150528)
Warszawa 2013
Każdego roku na całym świecie powstają miliony ton odpadów, które zanieczyszczają środowisko. Przedsiębiorstwa, które chcą zajmować się zbieraniem, transportem, usuwaniem i odzyskiwaniem z odpadów materiałów oraz energii, muszą posiadać specjalne pozwolenie na prowadzenie takiej działalności. Działalność ta jest ściśle kontrolowana, gdyż wiele odpadów jest szczególnie szkodliwych dla środowiska. Bardzo ważną kwestią jest zastępowanie składowania odpadów działaniami pozwalającymi uzyskać z nich materiały, surowce lub energię.
Odzysk i recykling są to główne sposoby uzyskiwania z odpadów różnych materiałów i surowców. Odzysk to działania, które nie stwarzają zagrożenia dla życia, zdrowia i środowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania. Recykling natomiast jest to odzysk, prowadzący do powtórnego przetwarzania substancji materiałów zawartych w odpadach w celu uzyskania materiałów o przeznaczeniu pierwotnym lub innym, w tym też recykling organiczny, z wyjątkiem odzysku energii. W dyrektywach unijnych zobowiązano państwa członkowskie do osiągania docelowych poziomów odzysku i recyklingu dla poszczególnych rodzajów odpadów opakowań i poużytkowych, niektórych produktów, jak również sprzętu elektrycznego i elektronicznego i samochodów osobowych, które zostały wycofane z eksploatacji.
W Polsce przepisy o ograniczaniu odpadów opakowaniowych przeznaczonych do składowania oraz mające na celu upowszechnianie ich selektywnej zbiórki wprowadzono 1 stycznia 2002 roku. Wobec podmiotów, które nie wywiązują się z obowiązku odzysku i recyklingu, stosowana jest kara finansowa w formie opłaty produktowej.1
Polityka Ekologiczna Państwa podaje następującą definicję opłat produktowych: „są to obciążenia nakładane na produkty szkodliwe dla środowiska w fazie produkcji, konsumpcji lub składowania, charakteryzujące się rozproszonym sposobem konsumpcji (np. gospodarstwa domowe), powodujące relatywnie niewielkie szkody środowiskowe w skali pojedynczego aktu zużycia – konsumpcyjnego i/lub produkcyjnego – lecz wywołujące istotne zagrożenia dla środowiska jeśli chodzi o zużycie jako całość”.2
Obowiązek uiszczania opłaty produktowej zależy przede wszystkim od tego, czy przedsiębiorca wprowadza na teren kraju produkty w opakowaniach. Ważny jest tez rodzaj opakowania, rodzaje produktów wprowadzanych na rynek oraz powierzchnia handlowa sprzedającego produkty w opakowaniach.
Przepisy ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz. U. z 2007 r., Nr 90, poz. 607 z późn. zm.) obejmują przedsiębiorców, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej:
wprowadzających na rynek krajowy (zarówno wytwarzających, jak i importujących) wymienione w załącznikach do ww. ustawy produkty w opakowaniach oraz produkty uciążliwe dla środowiska;
pakujących produkty wytwarzane przez innego przedsiębiorcę i wprowadzających je na rynek;
przedsiębiorców, którzy zlecili jedynie wytworzenie produktu lub produktu w opakowaniu;
prowadzących jednostkę lub jednostki handlu detalicznego, o powierzchni handlowej powyżej 500 m2, sprzedających produkty tam pakowane;
prowadzących więcej niż jedną jednostkę handlu detalicznego o łącznej powierzchni 5000 m2, bez względu na powierzchnię pojedynczej jednostki,
sprzedających produkty tam pakowane;
importerów towarów, których częściami składowymi lub przynależnościami są produkty wymienione w ustawie;
przedsiębiorców wprowadzających na terytorium kraju produkty lub produkty w opakowaniach w drodze importu lub wewnątrz wspólnotowego nabycia, na potrzeby własne.
Przedsiębiorca ma obowiązek zapewnienia odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych od 1 stycznia 2006 r. odpadów opakowaniowych z:
tworzyw sztucznych;
aluminium;
stali, w tym z blachy stalowej;
papieru i tektury;
opakowań ze szkła gospodarczego poza ampułkami;
opakowań z materiałów naturalnych np. drewna i tekstyliów;
opakowań z drewna;3
Opłata produktowa nie dotyczy przedsiębiorcy, który eksportuje lub dokonuje wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów w opakowaniach uprzednio wprowadzonych na terytorium kraju, jak również przedsiębiorcy, zajmujący się produkcją lub obrotem opakowaniami. Lecz jeśli wyprodukowane opakowania opakują do wysyłki lub sprzedaży, to dane opakowanie podlega rozliczeniu z odzysku lub recyklingu.
Obowiązkiem przedsiębiorcy, który rozpoczyna działalność gospodarczą, polegającą na wytwarzaniu, imporcie lub wewnątrzwspólnotowym nabywaniu towarów w opakowaniach oraz produktów podlegających obowiązkowo procesom odzysku bądź recyklingu jest złożenie zawiadomienia o tym fakcie marszałkowi województwa w terminie 14 dni.
Od 2002 roku zakres przedmiotowy opłaty produktowej zwiększa się systematycznie. W pierwszych latach obowiązywania przepisów ustawy obowiązek odzysku lub recyklingu odpadów opakowaniowych dotyczył głównie opakowań, które były oznaczone symbolem PKWiU (Polska Klasyfikacja Wyrobów i Uczniów).Od 2004 roku do opłaty zaliczamy również produkty nieoznaczone tymże symbolem, np. taśma klejąca, tuleje, folie.
Przedsiębiorcy, którzy wprowadzają odpady opakowaniowe oraz niektóre wyroby powinni osiągnąć odpowiedni poziom odzysku i recyklingu tych odpadów i produktów. Według dyrektyw unijnych, na konkretne okresy ustalane są docelowe poziomy odzysku i recyklingu. Poszczególne rodzaje odpadów opakowaniowych, mają zróżnicowany poziom recyklingu. Najniższy jest dla opakowań z naturalnych materiałów (drewno – 15%), a najwyższy dla opakowań z papieru i tektury oraz ze szkła gospodarczego – 60%. Docelowy poziom odzysku dla opon wynosi 75% i recyklingu – 15%, a dla olejów smarowych –odpowiednio 50% i 35% ogólnej masy produktów wprowadzonych na rynek krajowy.
Obowiązek zapewnienia odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych może być realizowany przez przedsiębiorcę samodzielnie albo za pośrednictwem organizacji odzysku. Musi on prowadzić ewidencję masy i ilości opakowań, które wprowadza z towarami na rynek oraz produktów podlegających odzyskowi i recyklingowi, a także ewidencję masy odpadów opakowaniowych i produktów poddanych odzyskowi lub recyklingowi.
Przedsiębiorca uiszcza opłatę tylko wtedy, gdy nie osiągnie odpowiedniego poziomu odzysku i/lub recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych. Potwierdzeniem wykonania obowiązku zapewnienia odzysku i recyklingu są dokumenty potwierdzające odrębnie odzysk i odrębnie recykling – zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z 19 grudnia 2006 r. (Dz. U. Nr 247, poz.1816).
Ponadto przedsiębiorcy, którzy przekroczyli wymagane w danym roku sprawozdawczym poziomy odzysku i/lub recyklingu, mogą przenieść tę nadwyżkę na rok następny.
Opłatę produktową ustala się indywidualnie dla każdego rodzaju opakowań lub produktów, których dotyczy odzysk i recykling, jednak ustalając jej wysokość stosujemy wzór będący iloczynem stawki kwotowej opłaty i różnicy między wymaganym a osiągniętym poziomem odzysku/recyklingu:
$$N = W\ x\ \frac{p - o}{100\ }\text{x\ s}$$
gdzie:
N – wysokość należnej opłaty produktowej w złotych,
W – liczba sztuk lub masa w kg opakowań lub produktów wprowadzonych przez przedsiębiorcę w roku sprawozdawczym na terytorium kraju,
p – poziom odzysku, recyklingu (w procentach, ustalony w rozporządzeniu Rady Ministrów),
o – osiągnięty poziom odzysku, recyklingu odpadów opakowaniowych stanowiący iloraz wielkości odpadów faktycznie poddanych odzyskowi/recyklingowi i wielkości opakowań lub produktów wprowadzonych na rynek ( w procentach),
s – stawka jednostkowa opłaty produktowej w zł za sztukę lub za kg.
Przykład:
W 2013 r. przedsiębiorstwo wprowadziło na rynek opakowania z papieru i tektury o masie 20 000 kg. Procentowy poziom recyklingu dla tych odpadów wynosi 50%. Przedsiębiorstwo oddało do recyklingu 3000 kg opakowań, zatem:
W = 20 000 kg, o = 38%, s = 0,65 zł, p = 50%. Opłata produktowa wyniesie więc:
$$N = 20000 \times \frac{50 - 38}{100} \times 0,65 = 1560,00\ zl.$$
Przedsiębiorca powinien wpłacić opłatę produktową w kwocie 1560,00 zł do 31 marca 2014 roku.
Szczególnym rodzajem opłaty jest opłata depozytowa. Pobierana jest przy sprzedaży akumulatora kwasowo – ołowiowego, jeżeli kupujący nie przekaże zużytego akumulatora. Opłata ta wynosi 30 zł i pobiera ją sprzedawca detaliczny, potwierdzając to w fakturze VAT. Jeśli w ciągu 30 dni kupujący dostarczy zużyty akumulator, sprzedawca zwraca mu opłatę depozytową. Akumulatory od sprzedawcy na własny koszt odbiera wytwórca, importer i przekazuje je do recyklingu.
Podobnie jak w przypadku odpadów opakowaniowych i poużytkowych, po zużyciu sprzętu elektrycznego i elektronicznego powstaje również wiele odpadów, które są bardzo szkodliwe dla środowiska i zdrowia ludzi. Ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym określa dokładne wymagania dotyczące sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz jego wprowadzania do obrotu ze względu na późniejsze prawidłowe zagospodarowanie odpadów powstających z tego sprzętu oraz wymogi postępowania ze zużytym sprzętem, który jest odpadem. Jest to regulacja, która wprowadza rozszerzoną odpowiedzialność producenta sprzętu (również innego wprowadzającego sprzęt), zatem na tę grupę podmiotów ustawa nakłada szczególnie liczne obowiązki, zarówno związane ze sprzętem wprowadzanym do obrotu, jak i wymagania związane z zagospodarowaniem odpadów powstałych z tego sprzętu.
Według definicji z art. 3 ust. 1 pkt 13 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz. 1495, z późn. zm.), wprowadzający sprzęt jest to przedsiębiorca, który:
a) produkuje i wprowadza sprzęt do obrotu pod własnym oznaczeniem,
b) wprowadza sprzęt do obrotu pod własnym oznaczeniem wyprodukowany przez innego przedsiębiorcę,
c) importuje sprzęt - z wyjątkiem przedsiębiorcy, który zapewnia wyłącznie finansowanie zgodne z warunkami określonymi w umowie finansowania.4
Należy przy tym zauważyć, że wprowadzającymi są nie tylko te firmy, które umieszczają sprzęt na polskim rynku. Są to również te, które nie sprzedają towarów w Polsce, tylko w innych krajach Unii. Jest to ważne dla prowadzących sprzedaż przez Internet lub telewizję, może się zdarzyć, że wprowadzają sprzęt wyłącznie do innych krajów niż Polska. Ustawa nie zwalnia też z obowiązków tych firm, które przywożą urządzenia z zagranicy tylko na potrzeby własnego przedsiębiorstwa.
Na wprowadzającego sprzęt ustawa nakłada szereg obowiązków. Jednocześnie wskazuje, kto jest odpowiedzialny za realizację niektórych obowiązków w przypadku gdy podmiot wprowadzający sprzęt na rynek unijny, ale nie bezpośrednio na terytorium Polski, nie realizuje tych obowiązków. W takim przypadku, gdy wprowadzający sprzęt nie jest wpisany do rejestru prowadzonego przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, albo będąc wpisanym do rejestru nie realizuje zgodnie z ustawą obowiązków obciążających wprowadzającego sprzęt, niektóre obowiązki przejmuje przedsiębiorca dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia jego sprzętu.5
Ogólnie wprowadzający sprzęt jest zobowiązany do zorganizowania i sfinansowania odbierania od zbierających zużytego sprzętu, przetwarzania, odzysku, w tym recyklingu i unieszkodliwiania zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych.6 Przed rozpoczęciem działalności polegającej na wprowadzeniu sprzętu na terytorium kraju, przedsiębiorca posiada następujące obowiązki, wynikające z ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym:
1. art. 7 - wniosek do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska o wpis do rejestru (podlega opłacie rejestrowej oraz opłacie rocznej, a ich wysokość zależy od obrotu netto ze sprzedaży sprzętu elektrycznego i elektronicznego w poprzednim roku obrotowym),
2. art. 13 – wniosek o wykreślenie z rejestru,
3. art. 18 – wniesienie zabezpieczenia finansowego (w przypadku: niezawarcia umowy z organizacją odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego, wygaśnięcia lub rozwiązania umowy z taką organizacją, otwarcia likwidacji lub ogłoszenia upadłości organizacji odzysku; może być przeznaczone na sfinansowanie zbierania, przetwarzania, odzysku, w tym recyklingu i unieszkodliwiania zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych),
4. art. 19 – formy zabezpieczenia finansowego (może być m.in. w formie depozytu wpłaconego na odrębny rachunek GIOŚ, gwarancji bankowej złożonej do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej),
5. art. 21 – umieszczanie numeru rejestrowego na dokumentach,
6. art. 24 – sprawozdanie o wprowadzonym sprzęcie,
7. art. 25 – informacja o kosztach gospodarowania odpadami,
8. art. 27-34:
– zorganizowanie i sfinansowanie odbierania od zbierających i dalszego gospodarowanie sprzętem pochodzącym z gospodarstw domowych,
– minimalne roczne poziomy zbierania sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych (gdy łączna masa metali, minerałów, szkła lub drewna przekracza 90% masy wyrobu, wprowadzający sprzęt musi prowadzić dodatkową ewidencję dotyczącą ilości i masy wprowadzanego sprzętu),
– odpowiedzialność za „stary” i „nowy” sprzęt,
– zorganizowanie i sfinansowanie zbierania i gospodarowania sprzętem pochodzącym od innych użytkowników niż gospodarstwa domowe,
– poziomy odzysku i recyklingu (w 10 grupach uwzględniono 102 rodzaje sprzętu; poziomy te należy ustalać odrębnie dla każdej grupy sprzętu, z wyjątkiem grupy 5, gdzie w odniesieniu do zużytego sprzętu oświetleniowego ustala się poziom recyklingu i odzysku łącznie dla rodzajów sprzętu 2-5 oraz 1 i 6; minimalne roczne poziomy zbierania zużytego sprzętu to 24%, a dla sprzętu oświetleniowego 40%),
– sprawozdana o zebranym sprzęcie i o osiągniętych poziomach odzysku i recyklingu,
– ewidencja ilości i masy sprzętu,
– umowa z zakładami przetwarzania i składanie wykazu zakładów przetwarzania,
– obligatoryjne przekazanie organizacji odzysku obowiązków dot. sprzętu oświetleniowego,
9. art. 64 – opłata produktowa w przypadku nieosiągnięcia wymaganych poziomów zbierania, odzysku i recykling,
10. art. 67 – roczne sprawozdanie o wysokości należnej opłaty produktowej.
Jeśli chodzi o obowiązek rozliczania się z osiągnięcia wymaganego poziomu odzysku i recyklingu zużytego sprzętu, przy braku uzyskania minimalnego poziomu zbierania wprowadzający sprzęt powinien ponieść opłatę produktową. Podstawę ustalenia opłaty stanowi masa w kilogramach zużytego sprzętu, zebranego i przekazanego do prowadzącego zakład przetwarzania. Ustalając ilość i masę sprzętu wprowadzającego na terytorium danego kraju, nie uwzględnia się sprzętu, który został wyeksportowany lub był przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy dokonanej przez wprowadzającego sprzęt. Kwota opłaty produktowej jest to iloczyn stawki kwotowej opłaty produktowej i różnicy między wymaganym a osiągniętym poziomem odpowiednio zbierania, odzysku albo recyklingu zużytego sprzętu. Szczegółowe stawki opłat są okreslane przez Ministra właściwego do spraw środowiska w porozumieniu z właściwym ministrem do spraw finansów w drodze rozporządzenia.
| Numer i nazwa grupy sprzętu | Numer i nazwa rodzaju sprzętu | Szczegółowa stawka w zł za 1 kg wprowadzonego sprzętu |
|---|---|---|
| 1. Wielkogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego | 1. Wielkogabarytowe urządzenia chłodzące | 1,80 |
| 2. Chłodziarki | 1,80 | |
| 3. Zamrażarki | 1,80 | |
| 4. Pozostałe wielkogabarytowe urządzenia używane do chłodzenia, konserwowania i przechowywania żywności | 1,80 | |
| 5. Pralki | 1,80 | |
| 6. Suszarki do ubrań | 1,80 | |
| 7. Zmywarki | 1,80 | |
| 8. Urządzenia kuchenne, w tym kuchenki | 1,80 | |
| 9. Piece elektryczne | 1,80 | |
| 10. Elektryczne płyty grzejne | 1,80 | |
| 11. Mikrofalówki | 1,80 | |
| 12. Pozostałe wielkogabarytowe urządzenia używane do gotowania i innego typu przetwarzania żywności | 1,80 | |
| 13. Elektryczne urządzenia grzejne | 1,80 | |
| 14. Grzejniki elektryczne | 1,80 | |
| 15. Pozostałe wielkogabarytowe urządzenia używane do ogrzewania pomieszczeń, łóżek, mebli wypoczynkowych | 1,80 | |
| 16. Wentylatory elektryczne | 1,80 | |
| 17. Urządzenia klimatyzacyjne | 1,80 | |
| 18. Pozostały sprzęt wentylujący, wyciągi wentylacyjne i sprzęt konfekcjonujący | 1,80 | |
| 2. Małogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego | 1. Odkurzacze | 1,80 |
| 2. Zamiatacze do dywanów | 1,80 | |
| 3. Pozostałe urządzenia czyszczące | 1,80 | |
| 4. Urządzenia używane do szycia, dziania, tkania i innego typu przetwarzania wyrobów włókienniczych | 1,80 | |
| 5. Żelazka i pozostałe urządzenia do prasowania, maglowania i pozostałe urządzenia służące do pielęgnacji ubrań | 1,80 | |
| 6. Tostery | 1,80 | |
| 7. Frytownice | 1,80 | |
| 8. Rozdrabniacze, młynki do kawy oraz urządzenia do otwierania i zamykania pojemników i opakowań | 1,80 | |
| 9. Noże elektryczne | 1,80 | |
| 10. Urządzenia do strzyżenia włosów, suszenia włosów, szczotkowania zębów, golenia, masażu oraz pozostałe urządzenia do pielęgnacji ciała | 1,80 | |
| 11. Zegary, zegarki oraz urządzenia do celów odmierzania, wskazywania lub rejestrowania czasu | 1,80 | |
| 12. Wagi | 1,80 | |
| 13. Pozostałe małogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego | 1,80 | |
| 3. Sprzęt teleinformatyczny i telekomunikacyjny | A. Scentralizowane przetwarzanie danych: | |
| 1. Komputery duże | 1,80 | |
| 2. Stacje robocze | 1,80 | |
| 3. Jednostki drukujące | 1,80 | |
| B. Komputery osobiste: | ||
| 1. Komputery osobiste stacjonarne, w tym procesor, mysz, monitor i klawiatura | 1,80 | |
| 2. Laptopy, w tym procesor, mysz, monitor i klawiatura | 1,80 | |
| 3. Notebooki | 1,80 | |
| 4. Notepady | 1,80 | |
| 5. Drukarki | 1,80 | |
| 6. Sprzęt kopiujący | 1,80 | |
| 7. Elektryczne i elektroniczne maszyny do pisania | 1,80 | |
| 8. Kalkulatory kieszonkowe i biurowe | 1,80 | |
| 9. Pozostały sprzęt do zbierania, przechowywania, przetwarzania, prezentowania lub przekazywania informacji drogą elektroniczną | 1,80 | |
| 10. Terminale i systemy użytkownika | 1,80 | |
| 11. Faksy | 1,80 | |
| 12. Teleksy | 1,80 | |
| 13. Telefony | 1,80 | |
| 14. Automaty telefoniczne | 1,80 | |
| 15. Telefony bezprzewodowe | 1,80 | |
| 16. Telefony komórkowe | 1,80 | |
| 17. Systemy zgłoszeniowe/sekretarki automatyczne | 1,80 | |
| 18. Pozostałe produkty lub sprzęt służący do transmisji głosu, obrazu lub innych informacji za pomocą technologii telekomunikacyjnej | 1,80 | |
| 4. Sprzęt audiowizualny | 1. Odbiorniki radiowe | 1,80 |
| 2. Odbiorniki telewizyjne | 1,80 | |
| 3. Kamery video | 1,80 | |
| 4. Sprzęt video | 1,80 | |
| 5. Sprzęt hi-fi | 1,80 | |
| 6. Wzmacniacze dźwięku | 1,80 | |
| 7. Instrumenty muzyczne | 1,80 | |
| 8. Pozostałe produkty lub sprzęt do celów nagrywania lub odtwarzania dźwięku lub obrazów, w tym sygnałów lub innych technologii, dystrybucji dźwięku i obrazu za pomocą technologii telekomunikacyjnych | 1,80 | |
| 5. Sprzęt oświetleniowy | 1. Oprawy oświetleniowe do lamp fluorescencyjnych, z wyjątkiem opraw oświetleniowych stosowanych w gospodarstwach domowych | 1,80 |
| 2. Liniowe lampy fluorescencyjne | 18,00 | |
| 3. Kompaktowe lampy fluorescencyjne | 18,00 | |
| 4. Wysokoprężne lampy wyładowcze, w tym ciśnieniowe lampy sodowe oraz lampy metalohalogenkowe | 18,00 | |
| 5. Niskoprężne lampy sodowe | 18,00 | |
| 6. Pozostałe urządzenia oświetleniowe służące do celów rozpraszania i kontroli światła, z wyjątkiem żarówek | 1,80 | |
| 6. Narzędzia elektryczne i elektroniczne, z wyjątkiem wielkogabarytowych, stacjonarnych narzędzi przemysłowych | 1. Wiertarki | 1,80 |
| 2. Piły | 1,80 | |
| 3. Maszyny do szycia | 1,80 | |
| 4. Urządzenia do skręcania, mielenia, piaskowania, przemiału, piłowania, cięcia, nawiercania, robienia otworów, nabijania, składania, gięcia lub podobnych metod przetwarzania drewna, metalu i innych materiałów | 1,80 | |
| 5. Narzędzia do nitowania, przybijania lub przyśrubowania lub usuwania nitów, gwoździ, śrub lub podobnych zastosowań | 1,80 | |
| 6. Narzędzia do spawania, lutowania lub podobnych zastosowań | 1,80 | |
| 7. Urządzenia do rozpylania, rozprowadzania, rozpraszania lub innego typu nanoszenia cieczy lub substancji gazowych innymi metodami | 1,80 | |
| 8. Narzędzia do koszenia trawy lub innych prac ogrodniczych | 1,80 | |
| 9. Pozostałe narzędzia elektryczne i elektroniczne | 1,80 | |
| 7. Zabawki, sprzęt rekreacyjny i sportowy | 1. Kolejki elektryczne lub tory wyścigowe | 1,80 |
| 2. Kieszonkowe konsole do gier video | 1,80 | |
| 3. Gry video | 1,80 | |
| 4. Komputerowo sterowane urządzenia do uprawiania sportów rowerowych, nurkowania, biegania, wiosłowania | 1,80 | |
| 5. Sprzęt sportowy z elektrycznymi lub elektronicznymi składowymi | 1,80 | |
| 6. Automaty uruchamiane monetą, banknotem (pieniądzem papierowym), żetonem lub innym podobnym artykułem | 1,80 | |
| 7. Pozostałe zabawki, sprzęt rekreacyjny i sportowy | 1,80 | |
| 8. Przyrządy medyczne, z wyjątkiem wszystkich wszczepianych i skażonych produktów | 1. Sprzęt do radioterapii | 1,80 |
| 2. Sprzęt do badań kardiologicznych | 1,80 | |
| 3. Sprzęt do dializoterapii | 1,80 | |
| 4. Sprzęt do wentylacji płuc | 1,80 | |
| 5. Urządzenia medyczne wykorzystujące technikę nuklearną | 1,80 | |
| 6. Sprzęt laboratoryjny do diagnozowania in vitro | 1,80 | |
| 7. Analizatory | 1,80 | |
| 8. Zamrażarki laboratoryjne | 1,80 | |
| 9. Testy płodności | 1,80 | |
| 10. Pozostałe urządzenia do wykrywania, zapobiegania, monitorowania, leczenia, łagodzenia choroby, urazów lub niepełnosprawności | 1,80 | |
| 9. Przyrządy do nadzoru i kontroli | 1. Czujniki dymu | 1,80 |
| 2. Regulatory ciepła | 1,80 | |
| 3. Termostaty | 1,80 | |
| 4. Urządzenia pomiarowe ważące lub do nastawu używane w gospodarstwie domowym lub jako sprzęt laboratoryjny | 1,80 | |
| 5. Pozostałe przyrządy nadzoru i kontroli używane w obiektach i instalacjach przemysłowych (np. w panelach sterowniczych) | 1,80 | |
| 10. Automaty do wydawania | 1. Automaty do wydawania napojów gorących | 1,80 |
| 2. Automaty do wydawania butelek lub puszek z zimnymi i gorącymi napojami | 1,80 | |
| 3. Automaty do wydawania produktów stałych | 1,80 | |
| 4. Automaty do wydawania pieniędzy - bankomaty | 1,80 | |
| 5. Inne wydające wszelkiego rodzaju produkty | 1,80 |
Tabela 1. Podstawa prawna: rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 25 stycznia 2006 r. w sprawie szczegółowych stawek opłat produktowych dla sprzętu (Dz.U. Nr 19, poz. 152).
W przypadku nieosiągnięcia wymaganego poziomu odzysku recyklingu, stawka opłaty produktowej wynosi 1,80 zł za 1 kg niewykonanego poziomu odzysku i recyklingu dla wszystkich rodzajów zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (tabela 1). Przykładowo, jeśli sprzedawca sprzeda lodówkę, a nie uzyska zużytej, zapłaci od 80 zł do 150zł w zależności od jej gabarytu. Użytkownicy (nabywcy) sprzętu gospodarstw domowych są zobowiązani do oddania zużytego sprzętu zbierającemu taki sprzęt. Przy sprzedaży takiego sprzętu, zarówno sprzedawca detaliczny, jak i hurtowy mają obowiązek nieodpłatnego przyjęcia zużytego sprzętu w ilości i rodzaju zakupywanego sprzętu.
Ze względu na to, iż na wprowadzającym sprzęt obowiązek osiągnięcia wyznaczonego poziomu odzysku i recyklingu, jak również sfinansowania zbierania, przetwarzania, odzysku i recyklingu i unieszkodliwiania zużytego sprzętu, nasuwa się pytanie, kto w rzeczywistości poniesie te wydatki. Z pewnością większą część tych kosztów poniesie ostateczny klient, gdyż im większy jest popyt na sprzęt, tym łatwiej przerzucić koszta finansowe związane z ekologią na ostatecznych nabywców.7
Bardzo specyficznym rodzajem obciążeń finansowych, które dotyczą niektórych przedsiębiorców są wpłaty na rzecz Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. W zależności od rodzaju prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej zmienia się zakres podmiotowy tego obciążenia. Generalnie wpłata na rzecz kinematografii dotyczy tych podmiotów, których przedmiotem działania są następujące kategorie:
dystrybucja filmów,
rozpowszechnianie filmów,
emisja reklam,
udostępnianie programów telewizyjnych itp.
Tego rodzaju wpłatą obciążone są podmioty, które:
prowadzą kino - z tytułu wyświetlania filmów i reklam,
prowadzą dystrybucję i wynajem nośników z nagranymi na nich filmami - z tytułu sprzedaży oraz wynajmu nośników z nagranymi filmami,
nadają programy telewizyjne opłat za dostęp do nadawanych programów,
reemitują programy telewizyjne lub świadczą usługi reemisji,
udostępniają programy telewizyjne nadawane lub reemitowane na platformie cyfrowej.
Zgodnie z zgodnie z art. 19 ustawy z 30 czerwca 2005 r. o kinematografii (Dz.U. nr 132, poz. 1111):
Podmiot prowadzący kino dokonuje wpłaty na rzecz Instytutu w wysokości 1,5% przychodu uzyskanego z tytułu wyświetlania filmów i reklam w kinie, przed po-działem z podmiotem prowadzącym dystrybucję.
Podmiot prowadzący dystrybucję dokonuje wpłaty na rzecz Instytutu w wysokości 1,5% przychodu uzyskanego ze sprzedaży oraz wynajmu nośników z nagranymi na nich filmami oraz z umów upoważniających inne podmioty do takiej sprzedaży lub wynajmu.
Nadawca programu telewizyjnego dokonuje wpłaty na rzecz Instytutu w wysokości 1,5% przychodu uzyskanego z tytułu emisji reklam, telesprzedaży i audycji sponsorowanych albo przychodu pochodzącego z pobranych bezpośrednio od abonentów opłat za dostęp do nadawanych programów, jeżeli przychód ten w danym okresie rozliczeniowym jest wyższy.
Operator platformy cyfrowej dokonuje wpłaty na rzecz Instytutu w wysokości 1,5% przychodu uzyskanego z tytułu przychodów pochodzących z opłat za do-stęp do programów telewizyjnych nadawanych lub reemitowanych na platformie cyfrowej.
Operator telewizji kablowej dokonuje wpłaty na rzecz Instytutu w wysokości 1,5% przychodu uzyskanego z tytułu przychodów pochodzących z opłat za do-stęp do reemitowanych programów telewizyjnych oraz świadczenia usług reemisji.
Podmiot kontrolowany w ramach grupy kapitałowej w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów przez podmiot, o którym mowa w ust. 1-5, dokonuje wpłaty na rzecz Instytutu w wysokości 1,5 % przychodu uzyskanego z tytułów, o których mowa w ust. 1-5. W takim przypadku podmiot kontrolujący może od kwoty należnej Instytutowi z tytułu, o którym mowa w ust. 1-5, odliczyć, w danym okresie rozliczeniowym, kwoty faktycznie wpłacone na rzecz Instytutu z tego tytułu, w tym samym okresie rozliczeniowym, przez podmiot kontrolowany w ramach grupy kapitałowej.
Publiczny nadawca telewizyjny jest zobowiązany przeznaczyć na produkcję fil-mów nie mniej niż 1,5% rocznych wpływów z abonamentu za posiadanie odbiorników telewizyjnych. Z wykonania tego obowiązku nadawca przekazuje Dyrektorowi roczne sprawozdanie w terminie do końca pierwszego kwartału roku kalendarzowego. W przypadku gdy kwota, o której mowa w zdaniu pierwszym, nie zostanie w całości wydatkowana na produkcję filmów, nadawca przekazuje Instytutowi różnicę wynikającą z rozliczenia w terminie 1 miesiąca po upływie pierwszego kwartału roku kalendarzowego.
Wpłaty, o których mowa w ust. 1-5 i 6, są przekazywane w okresach kwartalnych, w terminie 30 dni po upływie kwartału.
Do należności z tytułu wpłat, o których mowa w ust. 1-5, 6 i 7, stosuje się odpowiednio przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, Nr 85, poz. 727 i Nr 86, poz. 732), z tym, że uprawnienia organu podatkowego przysługują Dyrektorowi, a uprawnienia organu odwoławczego - ministrowi.
Wpłaty, o których mowa w ust. 1-5, 6 i 7, stanowią koszty uzyskania przy-chodów, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, w dacie ich poniesienia.8
Obowiązek dokonywania wpłat nałożony przez ww. ustawę na określone podmioty w określonej procentowo wysokości ma charakter publicznoprawnego, przymusowego oraz bezzwrotnego świadczenia na rzecz Państwa. Jest więc daniną publiczną (podatkiem) mającą służyć realizacji określonych zadań Państwa.
Od połowy roku 1996 producenci i importerzy urządzeń i nośników służących do utrwalania utworów są zobowiązani do wnoszenia specjalnej opłaty za rzecz organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi. 9
Opłaty od sprzedaży urządzeń i nośników służących do utrwalania utworów kryją się pod różnymi nazwami - copyright levies, opłata reprograficzna czy opłata produkcyjno-importowa.
Opłaty od sprzedaży urządzeń i nośników służących do utrwalania utworów uiszczają producenci i importerzy od sprzedaży:
magnetofonów i innych podobnych urządzeń oraz związanych z nimi czystych nośników,
magnetowidów i innych urządzeń oraz związanych z nimi czystych nośników,
kserokopiarek, skanerów i innych podobnych urządzeń reprograficznych oraz związanych z nimi czystych nośników.
Zgodnie z art. 20 Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 nr 24 poz. 83). podstawą naliczania opłaty jest przychód ze sprzedaży urządzeń.
Dla poszczególnych urządzeń przyjęto procentowe stawki do ustalania kwoty opłaty. Stawki są zróżnicowane w zależności od urządzenia i wahają się w przedziale od 1 do 3%. Jednak największa liczba urządzeń jest objęta najwyższą, czyli 3% stawką.
Regulacja prawna dotycząca omawianych opłat nie jest zbyt obszerna. Oprócz przywołanego art. 20 ustawy do dyspozycji mamy jeszcze tylko rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 2 czerwca 2003 r. w sprawie określenia kategorii urządzeń i nośników służących do utrwalania utworów oraz opłat od tych urządzeń i nośników z tytułu ich sprzedaży przez producentów i importerów (znowelizowane w 2011 roku), które w szczególności określa wysokość opłat od poszczególnych rodzajów urządzeń i nośników.
WYKAZ MAGNETOFONÓW I INNYCH PODOBNYCH URZĄDZEŃ ORAZ ZWIĄZANYCH Z NIMI CZYSTYCH NOŚNIKÓW ORAZ WYSOKOŚC POBIERANYCH OD NICH OPŁAT
| Lp. | Typ urządzenia lub nośnika | Wysokość opłaty w % liczona od ceny sprzedaży urządzenia lub nośnika |
|---|---|---|
| 1 | Zestaw wieżowy z magnetofonem i odtwarzaczem płyt CD z funkcją nagrywania |
2 |
| 2 | Zestaw wieżowy z magnetofonem i odtwarzaczem płyt CD | 1,5 |
| 3 | Radio z magnetofonem i odtwarzaczem płyt CD z funkcją nagrywania | 2 |
| 4 | Radio z magnetofonem i odtwarzaczem płyt CD | 1,5 |
| 5 | Radio z magnetofonem | 1,5 |
| 6 | Radio z odtwarzaczem MD z funkcją nagrywania | 1,5 |
| 7 | Radio z odtwarzaczem CD z funkcją nagrywania | 1,5 |
| 8 | Odtwarzacz CD z funkcją nagrywania | 3 |
| 9 | Odtwarzacz MD z funkcją nagrywania | 3 |
| 10 | Komputerowy dysk twardy | 1 |
| 11 | Nagrywarka komputerowa CD | 2 |
| 12 | 12 Nagrywarka CD | 3 |
| 13 | Magnetofon | 3 |
| 14 | Zestaw wieżowy bez CD | 1,5 |
| 15 | Płyta CD/R | 3 |
| 16 | Płyta CD/RW | 3 |
| 17 | Płyta CD/DAT | 3 |
| 18 | Płyta MD | 3 |
| 19 | Kaseta magnetofonowa | 3 |
| 20 | Karta pamięci | 1 |
| 21 | Odtwarzacze formatu mp3 | 3 |
Tabela 2. Podstawa prawna: ROZPORZĄDZENIE MINISTRA KULTURY z dnia 2 czerwca 2003 r. w sprawie określenia kategorii urządzeń i nośników służących do utrwalania utworów oraz opłat od tych urządzeń i nośników z tytułu ich sprzedaży przez producentów i importerów.
WYKAZ MAGNETOWIDÓW I INNYCH PODOBNYCH URZĄDZEŃ ORAZ ZWIĄZANYCH Z NIMI CZYSTYCHNOŚNIKÓW ORAZ WYSOKOŚĆ POBIERANYCH OD NICH OPŁAT
| Lp. | Typ urządzenia lub nośnika | Wysokość opłaty w % liczona od ceny sprzedaży urządzenia lub nośnika |
|---|---|---|
| 1 | Magnetowid | 3 |
| 2 | Odtwarzacz kaset video z funkcją nagrywania | 3 |
| 3 | Odtwarzacz systemu DVD z funkcją nagrywania | 3 |
| 4 | Zestaw telewizor z magnetowidem | 2 |
| 5 | Zestaw telewizor z odtwarzaczem systemu DVD z funkcją nagrywania | 2 |
| 6 | Kamera filmowa nieprofesjonalna osobistego użytku | 1 |
| 7 | Płyta DVD/R | 3 |
| 8 | Kaseta formatu VHS | 3 |
| 9 | Kaseta formatu VHS/D | 3 |
| 10 | Kaseta do kamery filmowej nieprofesjonalnej osobistego użytku, inna niż kaseta formatu VHS lub VHS/D | 1 |
Tabela 3. Podstawa prawna: ROZPORZĄDZENIE MINISTRA KULTURY z dnia 2 czerwca 2003 r. w sprawie określenia kategorii urządzeń i nośników służących do utrwalania utworów oraz opłat od tych urządzeń i nośników z tytułu ich sprzedaży przez producentów i importerów.
WYKAZ KSEROKOPIAREK, SKANERÓW I INNYCH PODOBNYCH URZĄDZEŃ REPROGRAFICZNYCH ORAZ ZWIĄZANYCH Z NIMI CZYSTYCH NOŚNIKÓW I WYSOKOŚĆ POBIERANYCH OD NICH OPŁAT
| Lp. | Typ urządzenia lub nośnika | Wysokość opłaty w % liczona od ceny sprzedaży urządzenia lub nośnika |
|---|---|---|
| 1 | Kopiarka, w tym atramentowa, laserowa, analogowa i termosublimacyjna | 3 |
| 2 | Skaner płaski | 3 |
| 3 | Skaner innego typu, w tym ręczny i szczelinowy | 2 |
| 4 | Faks termiczny | 1 |
| 5 | Faks na papier zwykły ze skanerem szczelinowym | 1,5 |
| 6 | Faks na papier zwykły ze skanerem płaskim | 2 |
| 7 | Drukarka atramentowa i drukarka laserowa | 1,5 |
| 8 | Papier formatu A3 i A4 | 1,25 |
| 9 | Urządzenie wielofunkcyjne zawierające skaner i kopiarkę, bez innych funkcji | 3 |
| 10 | Urządzenie wielofunkcyjne zawierające skaner lub kopiarkę oraz zawierające inne funkcje | 2,8 |
| 11 | Urządzenie wielofunkcyjne zawierające skaner lub kopiarkę, z zablokowanymi innymi funkcjami – udostępnianymi na żądanie | 2,9 |
| 12 | Kopiarka, drukarka lub urządzenie wielofunkcyjne – zdolne do wykonywania kopii utworów także na arkuszach papieru formatu powyżej A3 (urządzenia wielkoformatowe) | 1 ale nie więcej niż 100 zł |
Tabela 4. Podstawa prawna: Załącznik do rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 12 maja 2011 r. (poz. 616)
Stan otaczającego nas środowiska wymusza podejmowania działań ograniczających nie tylko dalsze jego zanieczyszczenie, ale przede wszystkim znaczne zmniejszenie emisji do środowiska substancji szkodliwych.10 Zanieczyszczenia mogą być powodowane różnego rodzaju działaniami, aby im zapobiec państwo narzuca na obywateli obowiązki, które mają je ograniczać. Wobec przedsiębiorstw nie przestrzegających przepisów związanych z ochroną środowiska stosowane są np. opłaty produktowe, recyklingowe, czy kary pieniężne. Kary pieniężne są szczególnie wysokie w przypadku nie przestrzegania przepisów ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Najniższa kara wynosi 2 000 zł, a najwyższa 5 000 000 zł. Opłaty przedsiębiorców za niewywiązywanie się w pełni z obowiązku odzysku, recyklingu oraz opłat związanych z zanieczyszczeniem środowiska gromadzone są w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Istnieje jednak możliwość uniknięcia opłaty produktowej i recyklingowej. Przedsiębiorca w tym kierunku ma do wyboru dwie ścieżki: współprace z agencją odzysku lub samodzielną realizację. Najkorzystniejszym i najprostszym rozwiązaniem zarówno pod kątem finansowym, jak i pod kątem prowadzenia dokumentacji wydaje się współpraca z organizacją odzysku.
Podsumowując opłata produktowa ma na celu zmotywowanie przedsiębiorców do poszukiwania innych rozwiązań realizacji obowiązku – korzystniejszych dla środowiska, ale także bardziej opłacalnych finansowo dla przedsiębiorcy.
J. Ickiewicz, Obciążenia fiskalne przedsiębiorstw, PWE, Warszawa 2009.
Opłaty środowiskowe, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie, Departament Opłat Środowiskowych, Warszawa 2012.
Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 2 czerwca 2003 r. w sprawie określenia kategorii urządzeń i nośników służących do utrwalania utworów oraz opłat od tych urządzeń i nośników z tytułu ich sprzedaży przez producentów i importerów.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 25 stycznia 2006 r. w sprawie szczegółowych stawek opłat produktowych dla sprzętu (Dz.U. Nr 19, poz. 152).
Rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 12 maja 2011 r.
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz. 1495, z późn. zm.), art. 3 ust. 1 pkt 13.
Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o kinematografii (Dz.U. 2005 nr 132 poz. 111).
http://www.srodowisko.abc.com.pl.
http://www.podatki.abc.com.pl
J. Ickiewicz, Obciążenia fiskalne przedsiębiorstw, PWE, Warszawa 2009.↩
http://www.podatki.abc.com.pl↩
Opłaty środowiskowe, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie, Departament Opłat Środowiskowych, Warszawa 2012.↩
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz. 1495, z późn. zm.), art. 3 ust. 1 pkt 13.↩
http://www.srodowisko.abc.com.pl.↩
J. Ickiewicz, Obciążenia fiskalne przedsiębiorstw, PWE, Warszawa 2009.↩
J. Ickiewicz, Obciążenia fiskalne przedsiębiorstw, PWE, Warszawa 2009.↩
art. 19 Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o kinematografii (Dz.U. 2005 nr 132 poz. 111)↩
J. Ickiewicz, Obciążenia fiskalne przedsiębiorstw, PWE, Warszawa 2009.↩
J. Ickiewicz, Obciążenia fiskalne przedsiębiorstw, str. 383, PWE, Warszawa 2009.↩