Platon 427-347. Ok. 400 zakłada Akademię, która zostaje rozwiązana dekretem cesarza Justyniana w 529 r.
Każdy Grek współczesny Platonowi mówił o nim z wielkim uznaniem. Nie można tego powiedzieć o Arystotelesie. Wszystkie dialogi Platońskie przetrwały do naszych czasów, natomiast pisma Arystotelesa ginęły już niedługo po jego śmierci.
Platon o idei mówi: idea lub eidos. W VII ks. Państwa podczas rozmowy Sokratesa z Glaukonem Platon pokazuje metaforę jaskini. W podziemnej grocie od dziecięcych lat siedzą "kajdaniarze", z kajdanymi przymocowanymi w wewnętrznej stronie jaskini. U wyjścia jaskini jest murek (taki jak w teatrze lalek), przed którym zwierzęta przenoszą amfory i inne przedmioty wykonane z kamienia, gliny itp., których cienie odbijają się na tle ognia. Jeśli któryś z kajdaniarzy zerwałby kajdany i wyszedł na powierzchnię, to oślepnie.
Czy pojęciom ogólnym odpowiadają przedmioty jednostkowe, czy przedmioty ogólne? Arystoteles odpowiada - przedmio jednostkowe, Platon - przedmioty ogólne.
VII List Platona: Koło. "Koło należy rozróżniać pomiędzy:"
1) Nazwa koło.
2) Definicja koła. "Taka figura, której wszystkie punkty są jednakowo oddalone od środka".
3) Wizerunek koła. Takie koło jak jest u wozu, czy takie, jakie sporządził tokarz.
4) Umysłowa wiedza o kole.
5) To, co poznawalne i naprawdę istniejące.
I tak samo rzecz ma się z barwą, z pięknem, sprawiedliwością.
Platon wymienia 3 liczby (arthmos):
- liczba idealna - arthmos eidetikos. Czyli istnieje idea dwójność, trójności, czwórności itd. Przysługują im te własności, które przysługują ideom. Nie składają się z części, jak liczby matematyczne, ale każda jest całością. Działania matematyczne obowiązują jedynie w obrębie liczb matematycznych, podobnie stosunek większości i mniejszości. Nauka, która się zajmuje tą dziedziną, to dialektyka.
- liczba matematyczna - to określona wielkość monad. Liczba n składa się z n monad itd. Dowolna liczba powstaje przez dodanie monady do liczby ją poprzedzającej. Monad jest nieskończenie wiele. Liczbą matematyczną zajmuje się arytmetyką.
- liczba zmysłowa - ma odpowiednik w rzeczy zmysłowej, np. 3 główki kapusty.
Idee to byty, które nigdy się nie rodzą i są wieczne, w przeciwieństwie do reszty rzeczy, które wiecznie się rodzą i nigdy nie są.
Platona interesuje to, dzięki czemu piękne rzeczy są piękne.
Uczta - "kochanie pięknych ciał" to w oryginale "kochanie pięknych chłopców". Od kochania ciał przechodzi się do kochania uczynków, a potem do kochania praw, aż w końcu kocha się w rzeczach piękno samo w sobie, nieskażone.
Poznawalne Zmysłowo: rośliny, zwierzęta, przedmioty materialne - odbicie świata idei, poznajemy te rzeczy przez mniemania; obrazy, cienie, odbicia lustrzane - odbicie odbicia, sztuka mimetyczna - kopia kopii, które znajduje się jeszcze dalej od prawdziwej rzeczywistości. Poznajemy je przez domniemanie.
Poznawalne Umysłowo: liczby, figury geometryczne - zbliżone najbardziej do idei, które poznajemy przez rozum - dianoia; idee - najwyższy rodzaj poznania, episteme.
Wg Platona kajdaniarz wyzwolony zacząłby się uczyć, patrząc na światło słońca w odbiciach rzek itp., aż w końcu popatrzyłby w samo słońce. Gdyby zaś wrócił i opowiadał o swoich odkryciach eks-współkajdaniarzom, to by mu nie uwierzyli lub go zabili .
Rzeczy, które muszą przysługiwać idei:
1) Idea jest bytem idealnym, a nie materialnym.
2) Idea jest jednością.
3) Idea jest bytem poznawalnym umysłowo.
4) Idea jest bytem transcendentnym.
Idee są ułożone hierarchicznie.
Idea trzeciego człowieka.
Najpierw Platon określa relację miedzy ideami a przedmiotami jako mimezis: istnieją przez podobieństwo. W miejsce tego potem Platon używa: metexis, czyli łac. participacio - partycypacja. Pars - część
Wiedza u Platona jest wrodzona - natywizm. A jest taka, bo dusza przebywała kiedyś w świecie idei. Dziecko, które widzi dwa kije, jest w stanie powiedzieć, który jest dłuższy, a który krótszy, bo ma wiedzę wrodzoną, wrodzoną ideę równości.
3 kategorie bytów wg Ingardena:
1) Samoistny przedmiot indywidualny
2) Przedmioty intencjonalne - Wokulski, jednorożec
3) Idee
Teoria prywacyjna (privacio - brak) - zło jest brakiem dobra.
"Listy" Platona.
Postmodernizm.
"Człowiek to nie abstrakcja pojedynczego człowieka, ale całokształt stosunków społecznych"