notatka konwers

Co to jest „rynek finansowy”?

Prof. Piotr Chrzan

„Rynek finansowy (Financial Market) – Rynek finansowy jest to rynek, na którym dokonuje się transakcji instrumentami finansowymi.”

Wypych M.; Finanse i instrumenty finansowe, Absolwent, Łódź 1997, str.15

„Rynek finansowy jest to miejsce zawierania transakcji mający za przedmiot szeroko rozumiany kapitał finansowy”

Kaźmierczak A.; Pieniądz i bank w kapitalizmie, PWN, Warszawa 1993, str.50

„Rynek finansowy można określić jako ogół transakcji papierami wartościowymi będącymi instrumentami udzielania kredytów krótko-średnio i długo terminowych”

http://www.kms.ue.katowice.pl/PL/dydaktyka/pchrzan/pliki/Rynki%20Finansowe%201.pdf

Witold M. Orłowski

„Rynki finansowe, a w gruncie rzeczy jeden rynek podzielony na różne segmenty (w zależności od tego, jakiego rodzaju aktywa są przedmiotem obrotu – np. rynek akcji, obligacji, pieniężny, walutowy itd.), to po prostu ekonomiczny mechanizm sprzedaży i zakupu papierów wartościowych przez miliony niezależnie podejmujących swoje decyzje podmiotów. Albo, innymi słowy, to ogół podmiotów aktywnych na rynku i zawieranych przez nie transakcji.”

http://www.polityka.pl/rynek/edukatorekonomiczny/1518788,1,rynki-finansowe---jak-to-dziala.read

Dr Andrzej Dębowski

„Rynki finansowe to miejsce, gdzie pieniądz przechodzi z rąk do rąk, aż trafi we właściwe ręce…”

Czym są instrumenty finansowe?

Prof. Piotr Chrzan

„Instrument finansowy – to kontrakt (umowa) między dwoma stronami – kapitałodawcą i kapitałobiorcą, regulujący zależność finansową między tymi stronami.”

http://www.kms.ue.katowice.pl/PL/dydaktyka/pchrzan/pliki/Rynki%20Finansowe%201.pdf

Mishkin F.S.; Ekonomika pieniądza, bankowości i rynków finansowych

„Papier wartościowy (nazywany również instrumentem finansowym) jest to prawo do przyszłych dochodów lub aktywów (dowolnych praw finansowych lub dóbr, które mogą być przedmiotem własności) jego wystawcy”.

Rys. Schemat funkcjonowania rynku finansowego

Gospodarka jest układem komplementarnych, wzajemnie ze sobą powiązanych elementów, które można podzielić na rynek towarów i usług, rynek środków produkcji, rynek pracy, rynek ziemi oraz rynek kapitału. Jedną z najważniejszych funkcji rynku finansowego uznaje się przepływ zasobów kapitałowych od podmiotów dysponujących kapitałem w nadmiarze do uczestników rynku zgłaszających zapotrzebowanie na ten kapitał. Pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w gospodarce (tj. przedsiębiorstwami, gospodarstwami domowymi, instytucjami finansowymi i uczestnikami sektora publicznego) występują przepływy kapitałów, które wspomagają prawidłowe funkcjonowanie gospodarki. Podmioty posiadające nadwyżki kapitałów (tj. gospodarstwa domowe, instytucje finansowe) dokonują inwestycji, przekazując w ten sposób zgromadzone środki przedsiębiorstwom potrzebującym środków na rozwój. Dzięki temu podmioty gospodarcze mogą rozwijać produkcję i uzyskiwać większe dochody, które mogą być wypłacane choćby w postaci dywidendy podmiotom finansującym.

Uczestnicy rynku finansowego

Kapitałodawcy (nabywcy instrumentów finansowych):

• Gospodarstwa domowe (np. zakup akcji, obligacji, lokata bankowa);

• Przedsiębiorstwa (np. zakup bonów skarbowych);

• Władze publiczne (np. lokowanie rezerw dewizowych).

Kapitałobiorcy (wystawcy instrumentów finansowych):

• Gospodarstwa domowe (np. kredyt hipoteczny);

• Przedsiębiorstwa (np. emisja akcji lub obligacji);

• Władze publiczne (np. emisja obligacji skarbowych lub komunalnych).

Pośrednicy:

• Banki

• Fundusze inwestycyjne

• Fundusze emerytalne

• Zakłady ubezpieczeń

• Firmy asset management

• Domy maklerskie

Rynek pieniężny:

czas realizacji praw: do 1 roku,
przeznaczenie:

zachowanie lub poprawa płynności finansowej (zdolność do regulowania bieżących zobowiązań),
ze środków pochodzących z rynku pieniężnego nie można finansować inwestycji,

instrumenty:

bony skarbowe:

emitowane przez Ministerstwo Finansów w imieniu Skarbu Państwa,
używane do „łatania” bieżących dziur w budżecie,

bony pieniężne:

emitowane przez NBP,

bony komercyjne:

bank pomaga firmie organizować emisję bonów i zarazem sam je kupuje,
adresowane do instytucji na rynku hurtowym.

Cechy wspólne bonów:

adresowane do instytucji,
wysoka wartość nominalna,
sprzedawane z dyskontem (poniżej wartości nominalnej, po której zostaną w przyszłości wykupione).

Bony skarbowe — krótkoterminowe, oprocentowane zobowiązanie pieniężne państwa emitowane w formie krótkoterminowej pożyczki w celu zasilenia budżetu; spełniają także funkcję instrumentu oddziaływania na rynek pieniężny; bilety skarbowe są wyposażone w przywileje: można nimi m.in. spłacać podatki lub składać je jako wadium lub kaucję.

http://biznes.pwn.pl/index.php?module=haslo&id=4007734

Bony skarbowe zalicza się do zerokuponowych papierów dłużnych – sprzedawane są podczas aukcji bonów skarbowych z dyskontem wobec ceny nominalnej. W określonym terminie bony odkupywane są po cenie nominalnej. Zapadalność bonów skarbowych w Polsce to najczęściej 13,26 lub 52 tygodnie. Wartość nominalna to 10 tys. zł. Są to najbardziej płynne papiery dłużne.

http://finansopedia.forsal.pl/wiki/Bony_skarbowe

Bon pieniężny - to papier wartościowy emitowany przez bank centralny. Jest emitowany przez NBP w celu realizacji zamierzeń polityki pieniężnej. Termin zapadalności w dniach to: 1-7, 14, 28, 91, 182, 364. Bon pieniężny jest dokumentem na okaziciela lub, na żądanie nabywcy, imiennym. Sprzedaż bonów organizowana jest formie organizowanych cotygodniowych przetargów, w których nabywcy określają cenę zakupu, a bank wybiera oferty zawierające propozycje najwyższej ceny.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Bon_pieniężny

Bon komercyjny - druga oprócz weksla komercyjnego postać krótkoterminowych komercyjnych papierów dłużnych występująca na polskim rynku kapitałowym. Bon jest zobowiązaniem emitenta do zwrotu jego aktualnemu posiadaczowi w terminie wykupu bonu nominalnej kwoty, na którą bon został wystawiony. Reprezentantami bonów komercyjnych na polskim rynku kapitałowym są m.in.: Bony Komercyjne, Bony Handlowe, Bony Dłużne.

http://www.expander.pl/warto-wiedziec/slownik,litera,B

Certyfikaty depozytowe to dokumenty wystawiane przez banki komercyjne na okaziciela. Potwierdzają złożenie depozytu o określonej wielkości i na określony czas w banku. Po tym czasie właściciel certyfikatu otrzymuje kwotę na jaką opiewa certyfikat z należnymi mu odsetkami.

http://www.comperia.pl/rynek-pieniezny.html

Rynek kapitałowy:

czas realizacji praw: rok, powyżej roku lub nieoznaczony,
przeznaczenie: finansowanie inwestycji,
instrumenty:

akcje,
obligacje,

obligacje zero kuponowe – obligacje bez prawa do odsetek,

listy zastawne:

emitentem listów zastawnych są banki hipoteczne,
listy zastawne są zabezpieczone kredytami zabezpieczonymi hipoteką, która nie traci na wartości,
ryzykiem są zbliżone do papierów skarbowych,

certyfikaty inwestycyjne:

emitowane przez fundusze inwestycyjne zamknięte,
odzwierciedlają prawo do udziału w majątku funduszu,

kwity depozytowe:

ADR (amerykańskie kwity depozytowe),
GDR (globalne kwity depozytowe),
obecność na zagranicznej giełdzie pod postacią kwitów jest tańsza i wiąże się z mniejszymi wymogami formalno-prawnymi aniżeli w formie akcji,
rodzaje emisji kwitów: sponsorowana i niesponsorowana (bez wiedzy, zgody i udziału finansowego spółki).

AKCJA – papier wartościowy o charakterze własności, poświadczający udział w danym podmiocie. Akcja posiada zmienne oprocentowanie. Akcja daje jej posiadaczowi (akcjonariuszowi) prawa z nią związane (prawo własności, do udziału w zyskach spółki, do zakupu akcji nowej emisji, do głosu na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy, do informacji, do udziału w masie upadłościowej spółki).

http://rynek-kapitalowy.wiedza.diaboli.pl/charakterystyka-rynku-kapitalowego/

Obligacja – papier wartościowy emitowany w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem obligotariusza i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Są to papiery masowego obrotu, występują więc w seriach. W przeciwieństwie do akcji, obligacje nie dają posiadaczowi żadnych uprawnień względem emitenta typu współwłasność, dywidenda czy też uczestnictwo w walnych zgromadzeniach. Obligacje reprezentują prawa majątkowe podzielone na określoną liczbę równych jednostek, co oznacza, iż przyznają identyczne uprawnienia.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Obligacja

Listy zastawne są to dłużne papiery wartościowe, do emitowania ich uprawnione są tylko banki hipoteczne, obrót nimi reguluje ustawa o listach zastawnych i bankach hipotecznych[1]

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2003 r. Nr 99, poz. 919)

http://pl.wikipedia.org/wiki/List_zastawny

List zastawny, rodzaj listu kredytowego, papier wartościowy o stałym oprocentowaniu, emitowany przez instytucje kredytowe i lokowany przez nie na rynkach pieniężnych w celu zdobycia środków na działalność kredytową.

List zastawny podlega wykupowi przez emitenta na ustalonych warunkach, za kwotę powiększoną o odsetki; spłatę listu zastawnego zabezpieczają hipoteki majątków należących do instytucji kredytowych; w polskim systemie prawnym list zastawny jest papierem wartościowym emitowanym wyłącznie przez banki hipoteczne; podstawą emisji są wierzytelności banku hipotecznego, zabezpieczone hipotekami na majątku kredytobiorców (hipoteczny list zastawny) albo gwarancjami (poręczeniami) Skarbu Państwa, NBP, zagranicznych lub międzynarodowych publicznych instytucji finansowych lub wierzytelnościami banku hipotecznego z tytułu kredytów udzielonych tym podmiotom (publiczny list zastawny).

http://biznes.pwn.pl/haslo/3933120/list-zastawny.html

Certyfikat inwestycyjny - papier wartościowe emitowany przez zamknięte Fundusze Inwestycyjne. Certyfikaty są potwierdzeniem uczestnictwa w Funduszu Inwestycyjnym i pozwalają na ustalenie wielkości należności, jaka z tytułu uczestnictwa przysługuje Uczestnikowi Funduszu w danym momencie. Certyfikaty Inwestycyjne reprezentują jednakowe prawa majątkowe i są niepodzielne. Certyfikaty są przedmiotem obrotu na rynku giełdowym lub regulowanym rynku pozagiełdowym.

http://www.expander.pl/warto-wiedziec/slownik,litera,C

Kwit depozytowy jest papierem wartościowym inkorporującym prawo własności do jednej lub wielu akcji spółki, która podlega zdeponowaniu. Kwity te są emitowane i stanowią przedmiot obrotu na zagranicznych rynkach kapitałowych.

Jest to zbywalny dokument reprezentujący prawo własności papierów wartościowych, w szczególności akcji, ale też obligacji przedsiębiorstw i obligacji skarbowych, dopuszczonych do publicznego obrotu na zagranicznym rynku kapitałowym. Kwity depozytowe są emitowane przez bank będący depozytariuszem tych papierów wartościowych. Kwity depozytowe mogą być wystawiane jako amerykańskie kwity depozytowe ADR lub globalne kwity depozytowe GDR. ADR są wystawiane i notowane w USD a ich remitentem jest bank depozytariusz amerykański. GDR są emitowane jednocześnie na dwóch rynkach obcych.

http://mfiles.pl/pl/index.php/Kwit_depozytowy

Rynek Instrumentów Pochodnych:

cechą charakterystyczną instrumentów pochodnych jest to, że dotyczą przyszłej daty i przyszłej ceny, ponieważ zawierane są wcześniej,
przeznaczenie: zabezpieczenie inwestora przed różnymi rodzajami ryzyka, jakie mogą pojawić się na rynku finansowym,
instrumenty (można podzielić na dwie grupy):

o ryzyku symetrycznym kontrakty terminowe,

kontrakty terminowe, mogą to być kontrakty typu forward i futures oraz swapy,

o ryzyku niesymetrycznym:

opcje, warranty, obligacje zamienne,

http://pl.wikipedia.org/wiki/Instrument_pochodny

miesiące cyklu kwartalnego H – marzec M – czerwiec U - wrzesień Z - grudzień

FW20Z10 skrót ten oznacza kontrakt futures na WIG20, który wygasł w grudniu 2010

FUSDM11 futures na dolara (10.000 sztuk), który wygasł w czerwcu 2011

FPEOU12 futures na akcje (100 sztuk) Banku Pekao, który wygaśnie we wrześniu 2012

Okres wygaśnięcia kontraktu futures to zwykle trzeci piątek miesiąca wygaśnięcia.

Rynek walutowy – instrumenty rynku walutowego charakteryzują się tym, że są wyrażone (denominowane) w innej walucie niż waluta, w której podana jest cena tego instrumentu.

CIEKAWOSTKA:

Na całym świecie używa się ponad 170 walut posiadających różne, często bardzo oryginalne, „lokalne” nazwy. Praktyka wymiany walutowej byłaby niezmiernie utrudniona bez zintegrowanego systemu nazewnictwa walutowego. W celu usystematyzowania nazw i standaryzacji oznaczeń na rynku Forex do identyfikacji poszczególnych walut używa się zbioru trzyliterowych kodów ISO 4217 (International Organization for Standardization).

Kody tworzone są według standardowego klucza: dwie pierwsze litery kodu waluty to kod państwa, ostatnia – trzecia litera – to kod waluty. W ten sposób oznaczenie polskiego złotego PLN rozbić można na: oznaczenie państwa (PL) oraz waluty (N – nowy złoty dla odróżnienia od złotego przed denominacją z 1995 roku). Analogicznie dolar amerykański USD to: US – oznaczenie państwa oraz D – oznaczenie waluty.

Poza trzyliterowymi kodami, bardzo powszechne jest używanie symboli graficznych, jako wizualnej reprezentacji walut, towarzyszącej nam w życiu codziennym. Do najbardziej znanych symboli graficznych walut zaliczyć można:

Symbol dolara amerykańskiego ($),

Symbol euro (€),

Symbol funta brytyjskiego (£)

Symbol japońskiego jena (¥)

Symboli tych jednak, jak można się spodziewać, w praktyce gospodarczej występuje znacznie więcej.

Rynek depozytowo–kredytowy – lokowanie w bankach zasobów pieniężnych przez podmioty niebankowe oraz udostępnienie im kapitału przeznaczonego w sektorze bankowym na działalność kredytową.

Kontrakt forward występuje poza giełdą, zawierają go dwie strony (długa i krótka). Zazwyczaj jedną ze stron jest bank, który oferuje różne kontrakty forward. Wynika stąd, że kontrakty te nie są standaryzowane i cechuje je większa dowolność konstrukcji instrumentu pochodnego. Realizacja kontraktu forward i jego rozliczenie mają miejsce w terminie realizacji, nie występują żadne inne przepływy pieniężne. Przykładem takiego kontraktu forward jest zabezpieczenie kursu walutowego w transakcjach eksportowych, kiedy to przedsiębiorstwo zawiera kontrakt z bankiem na wymianę sumy płatności faktur eksportowych na krajową walutę, po określonym w kontrakcie kursie. Dzięki temu przedsiębiorstwo ogranicza ryzyko kursowe transakcji eksportowej, natomiast bank zarabia pieniądze na spreadzie walutowym.

Kontrakt futures natomiast, zawarty zostaje na giełdzie pomiędzy dwiema stronami. Giełda określa termin realizacji kontraktu i jego wielkość, natomiast cena kontraktu jest ustalana na podstawie liczby ofert kupna oraz liczby ofert sprzedaży. Rozliczenie kontraktu futures odbywa się w każdym dniu roboczym. Przykładem takiego kontraktu jest kontrakt futures na indeks giełdowy WIG 20 oraz kontrakty na akcje PKN ORLEN i innych spółek.

Reasumując, kontrakt terminowy futures jest notowany na giełdzie, dlatego cechuje się dużą standaryzacją. Wszyscy, którzy chcą zakupić kontrakt futures, muszą wpłacić depozyt do biura maklerskiego. Jest to związane z dużą dźwignią finansową, która umożliwia zakupienie kilkakrotnie większej ilości kontraktów niż wpłacony depozyt. Transakcje na kontrakty futures są codziennie rozliczane, a wykonanie transakcji w zasadzie nie występuje. Pomyśl, co by było, gdybyś zakupił 100 ton miedzi i w dniu wygaśnięcia kontraktu otrzymał ją w dostawie? Kontrakty futures cechują głównie rozliczenia finansowe, bez fizycznej dostawy przedmiotu kontraktu.

Kontrakt forward zaś jest niestandaryzowany, ponieważ nie występuje na rynku giełdowym. W zasadzie nie jest wymagane wpłacenie depozytu. Wykonanie transakcji występuje, a rozliczenie kontraktu odbywa się w momencie dostawy przedmiotu kontraktu.

http://www.teoria-inwestowania.pl/index.php/czym-sie-rozni-kontrakt-futures-od-kontraktu-forward

Cechy kontraktu forward:

brak standaryzacji,
rynek pozagiełdowy,
strony transakcji znają się,
depozyt zabezpieczający nie jest obowiązkowy,
transakcje mają charakter zabezpieczający,
wykonanie transakcji najczęściej poprzez fizyczne dostarczenie instrumentu bazowego

Cechy futures:

standaryzacja,
obrót giełdowy,
anonimowi uczestnicy,
depozyt zabezpieczający obowiązkowy,
codzienne rozliczenia transakcji (marking to market),
większość transakcji ma charakter spekulacyjny,
wykonywanie transakcji najczęściej poprzez rozliczenie różnicy.

Depozyt zabezpieczający:

wnoszony przy przystąpieniu do kontraktu futures,
są to zablokowane środki, które mogą posłużyć jako wypłata należności dla strony zyskującej w kontrakcie,
może być w formie pieniężnej lub pod postacią papierów wartościowych,
wyróżniamy:

depozyt wstępny (np. 10% wartości kontraktu) - obowiązuje w momencie rozpoczęcia transakcji,
depozyt właściwy (np. 5% wartości kontraktu) – poziom min. niezbędny do utrzymania danego kontraktu,

wysokość depozytu pobieranego jak procent od wartości kontraktu, zależy od ryzyka inwestycji w instrument bazowy:

najmniejsze depozyty są na walutach, potem przy indeksach i na końcu dla akcji, bo te są najbardziej chwiejne (ryzykowne).

Kontrakt swap stanowi rodzaj umowy zawieranej pomiędzy dwoma lub więcej stronami, które zobowiązują się, że w określonym punkcie przyszłości wymienią się pewnymi płatnościami wedle reguł zdefiniowanych w kontrakcie swapowym.

definicja jest na tyle ogólna, że na jej podstawie trudno jest dokładnie uzyskać wyobrażenie na temat tego czym jest kontrakt swapowy, a stworzenie innej definicji, która byłaby jednocześnie treściwa i syntetyczna jest o tyle utrudnione, że pod pojęciem "swapu" kryje się bardzo szeroka gama różnych kontraktów, począwszy od takich, które zabezpieczają strony przed ryzykiem kursowym, a skończywszy na swapach uzależnionych np. od wielkości opadów deszczu na danym obszarze (choć z pozoru wydaje się to zaskakujące to tego rodzaju kontrakty również mają zastosowanie praktyczne np. przy zabezpieczaniu kontraktacji płodów rolnych, która zależna jest w pewnej mierze od czynników klimatycznych).

Dlatego dużo łatwiej jest w praktyce wyjaśnić naturę swapów przez wskazanie poszczególnych ich rodzajów. Poniższe definicje przedstawiamy za opracowaniem Ewy Leszczyńskiej "Rynek kontraktów swap w Polsce".

http://www.skarbiec.biz/haslo/122/

Opcje - dają jednej stronie prawo, a drugiej zobowiązanie do zawarcia transakcji w przyszłości na z góry określonych warunkach.

Cechy opcji:

instrument bazowy,
cena wykonania,
termin wygaśnięcia,
premia.

Wyróżniamy dwa typy opcji:

zakupu (call) – daje prawo do zakupu określonej ilości instrumentu bazowego po ustalonej cenie w określonym terminie w przyszłości,
sprzedaży (put) - jest to prawo sprzedaży określonej ilości instrumentu bazowego po ustalonej cenie w określonym terminie w przyszłości.

W przypadku każdej opcji występuje:

posiadacz opcji (pozycja długa, long)- nabywa prawo do kupna lub prawo do sprzedaży,
wystawca opcji (pozycja krótka, short)- zobowiązuje się do zrealizowania kontraktu, czyli do sprzedaży lub zakupu.

Z uwagi na to, że posiadacz opcji ma prawo, zaś wystawca opcji przyjmuje zobowiązanie, za opcję posiadacz musi zapłacić wystawcy. Cena opcji nazywana jest premią.

Wyróżniamy opcje:

typu europejskiego - mogą być wykonane tylko w dniu wygaśnięcia,
typu amerykańskiego - możliwe do zrealizowania w całym terminie aż do wygaśnięcia.

Warrant jest uproszczoną opcją. Posiadacz warrantu ma prawo do uzyskania, zaś wystawca warrantu obowiązek do realizacji zobowiązania w określonym terminie i na określonych warunkach, wyznaczanych w odniesieniu do z góry ustalonej ceny umownej instrumentu, na którym został oparty warrant (tzw. aktyw bazowy). Od opcji warrant odróżnia się tym, że jego emitentem (wystawcą) jest jedna określona osoba prawna (czyli inwestor nie może zajmować pozycji krótkiej), a liczba emitowanych sztuk jest ściśle określona. Posiadacz warrantu może wykonać warrant, tj. otrzymać świadczenie (co skutkuje umorzeniem warrantu).

http://www.moneyexpert.pl/index.php?id=slownik_o_kredytach&type=0&uid=64&cHash=d6d9029e7a&PHPSESSID=7atmtralci1ce1gumg4ggor5l3

Funkcje rynku finansowego:

• umożliwienie lokowania i pozyskiwania środków finansowych;

• tworzenie mechanizmu wyceny aktywów finansowych;

• koncentracja obrotu aktywami finansowymi;

• dywersyfikacja ryzyka inwestycyjnego;

• utrzymanie płynności inwestycji.

http://www.predkiewicz.republika.pl/Rynek%20Finansowy.pdf

Podmioty organizujące obrót instrumentami finansowymi:

• Giełdy;

• Brokerzy (np. obligacji skarbowych);

• Domy maklerskie;