Etat loch na fermie :

E= R_p / F*P*W_p

R_p- roczna produkcja fermy

F- frekwencja oproszeń

P- płodność loch na fermie (technologiczna)

W_p- współczynnik przeżywalności w okresie odchowu i tuczu

Liczba grup technologicznych = długość cyklu rozrodczego/ rytm produkcyjny

Liczebność grupy loch= etat/ liczba grup technologicznych

Obrót stada w obrębie grupy loch przedstawia się następująco : Z 42 loch odłączono od prosiąt brakujemy 10% tj. 4 sztuki z pozostałych 38 szt. Ruje wykazuje 70 % tj 27 loch.

Grupa loch = czas trwania/ rytm

Lochy w fazie = lochy w grupie * grupa loch

Określenie minimalnej liczby stanowisk dla stada świń na fermie przemysłowej?

1 przed wprowadzeniem na odział kolejnej grupy zwierząt wykonuje się dezynfekcje stanowisk w czasie 5 dni.

2 grupę loch prośnych przemieszcza się do porodówki na 8 dni przed przewidywanym oproszeniem

3 po oproszeniu loch warchlaki pozostają w kojcach porodowych ( okres odchowu warchlaków 34 dni )

4 w fazie tuczu (od 20 do 110 kg) uzyskuje się średnio 580 g przyrostu masy ciała na dobę

Minimalna liczba stanowisk i ilość oddziałów w sektorze loch luźnych i prośnych

Czas zajmowania stanowisk w jednym cyklu rozrodczym wynosi 23 dni (lochy luźne ) + 106 dni (lochy prośne) + 5 dni (dezynfekcja )= 134 dni

Minimalna liczba stanowisk = liczba loch w sektorze/ rotacja

Liczba oddziałów w sektorze oblicza się dzieląc czas zajmowania stanowiska przez przyjęty rytm produkcji.

Minimalna liczba stanowisk i ilość oddziałów w sektorze karmienia i odchowu warchlaków

Czas zajmowania stanowiska: 8 dni (lochy wysoko prośne)+ 33 dni (lochy karmiące z prosiętami) + 34 dni( warchlaki ) + 5 dni (dezynfekcja )= 80 dni

Metody poprawy cech użytkowości rzeźnej

Genetyczne: Wartość Genet knurów warunkowana ostrością selekcji hodowlanej lub ogólną mięsnością rasy użytej do krzyżowania

Selekcja:

1 pośrdnia na podstawie wartości poubojowej potomstwa lub rodzeństwa (indeks selekcyjny knura lub kojarzenia)

2 bezpośrednia na podstawie oceny wartości własnej (ocena przyżyciowa)

Na remont stada powinno się pozostawiać zwierzęta najlepsze tj. takeie którew zakresie selekcjonowanych cech znacznie przewyższają średnia osobników spośród których dokonywano wyboru (1-2 SD odchylenie standardowe) bowiem jedynie takie postępowanie gwarantuje uzyskanie w tych cechach postępu w następnym pokoleniu. W praktyce określa się to jako różnice selekcyjną czyli różnicę pomiędzy średnią stada z którego dokonujemy wyboru a średnia zwierząt wybranych na remont.

Współczynnik odziedziczalności h²= zmienność genetyczna/ zmienność fenotypowa

Ponieważ zmienność fenotypowa zawsze jest wyższa od zmienności genetycznej (składa się z zmienności genetycznej i środowiskowej) współczynnik odziedziczalności będzie przyjmował wartości od 0-1

Odziedziczalność jest to ta część zmienności która jest zależna od genotypu zwierzęcia i może być przekazywana na potomstwo.

ΔG= h² *Rs

ΔG- postęp hodowlany

h²- współczynnik odziedziczalności

Rs- różnica selekcyjna

Wskaźnik odziedziczalności dla wybranych cech u świni :

1 Wiek wystąpienia pierwszej rui

2 powtarzanie rui

3 liczba prosiąt żywo urodzonych w miocie 0,1

4 przeżywalność prosiąt 0,1

Współczynnik odziedziczalności charakteryzuje zwykle jedną cechę- informując o możliwości jej poprawy na drodze selekcji. W pracach hodowlanych zwraca się jednak uwagę na kilka cech równocześnie wpływających na wartość produkcji starając się uzyskać możliwie duża poprawę we wszystkich

Korelacja – związek pomiędzy dwoma cechami które możemy bezpośrednio obserwować. Zależna jest od związków zachodzących pomiędzy wartością genetyczna cech jak również środowiska. Główna przyczyna korelacji genet jest plejotropowe działanie genów czyli

poszczególne geny mają bezpośredni wpływ na więcej niż jedną cechę. Korelacja przyjmuje wartości bezwzględne od 0-1 i informują o nasileniu związku genetycznego pomiędzy cechami a wartość dodatnia lub ujemna informuje o kierunku zmian cechy pierwszej gdy zmienia się skorelowana z nią druga cecha.

Miedzy rasowe krzyżowanie towarowe

1 wykonanie addytywnego efektu oddziaływania genów w postaci dziedziczenia cech umięśnienia i otłuszczenia tuszy

Podstawowym celem oceny przyżyciowej jest określenie wartości hodowlanej zwierząt pod względem cech tucznych i rzeźnych określonych przez przyrosty dzienne oraz procentową zawartość mięsa w tuszy

Ocenie przyżyciowej podlegają knurki i loszki u których wiek w dniu oceny powinien się mieścić w przedziale 150- 210 dni

Dopuszczalny minimalny ciężar zwierzęcia w dniu oceny nie może wynosić mniej niż 70 kg a przyrost dzienny nie może być niższy niż 400 g

Ocena prowadzona jest przy pomocy aparatu ultradźwiękowego PIGLOG 105

-opiera się na wyliczeniu standaryzowanego na wiek 180 dni

- przyrosty dzienne (w oparciu o pomiar masy ciała zwierzęcia w dniu oceny)

- procentowej zawartości tuszy (oszacowanej w dniu oceny na podstawie grubości słoniny i mięsa polędwicy zestandaryzowanych na 110 kg masy ciała)

Pomiary:

P₂- za ostatnim żebrem (na granicy kręgów piersiowych i lędźwiowych) 3 cm od linii środkowej grzbietu (dotychczasowy S₂)

P₄- za ostatnim żebrem (na granicy kręgów piersiowych i lędźwiowych) 8 cm od linii środkowej grzbietu (dotychczasowy S4)

Pomiar wysokości „oka” polędwicy P₄M dokonywany jest w punkcie P₄

indeksy selekcyjne oceny przyżyciowej do szacowania wartości hodowlanej

podstawa wprowadzenia indeksu selekcyjnego była definicja hazela który mówi że zbiorcza wartość hodowlana przyrostów dziennych i % zawartość mięsa (H) równa się sumie wartości hodowlanych tj przyrostów dziennych (G₁) % zawartość mięsa (G₂) pomnożone przez ich wartość ekonomiczną (a_i) czyli H= a₁ *G₁+a₂*G₂

wzór na indeks dla tych cech jest następujący I= b₁x₁+b₂x₂

b₁- współczynnik regresji zbiorczej wartości hodowlanej (H) na wartość fenotypową przyrostów dziennych (x₁)

b₂- współczynnik regresji zbiorczej wartości hodowlanej (H) na wartość fenotypową % zawartość mięsa (x₂)

Wprowadzono oddzielne indeksy dla ras stanowiące komponent mateczny (wbp, pbz) i oddzielne dla ras ojcowskich (diuroc hampshire, pietrain, belgijska zwisłoucha, linia 990) w obrębie każdej z płci:

1 dla knurów linii matecznych

I_NK=0,1556X₁+3,1023X₂- 179,4935

2 dla loszek linii matecznych

I_NL=0,1556X₁+3,1023X₂- 167,8359

3 dla knurków linii ojcowskich

I_OK=0,1364X₁+4,7820X₂- 275,5944

4 dla loszek linii ojcowskich

I_OL= 0,1364X₁+ 4,7820X₂- 268,0839

X₁- przyrost dzienny standaryzowany na wiek 180 dni

X₂- % zawartość mięsa oszacowana na podstawie standaryzowanych pomiarów grubości słoniny i mięśnia na 110 kg masy ciała a następnie standaryzowana na 180 dzień życia.

Opracowany indeks został tak skonstruowany aby jego średnia dla ocenianej populacji wynosiła 100ptk a odchylenie standardowe 15 ptk

Opracowany indeks daje możliwość oszacowania wartości hodowlanej zwierząt pod względem cech tucznych i rzeźnych

Ocena knurów na podstawie potomstwa (SKURTCH)

- stacja kontroli użytkowości rzeźnej trzody chlewnej utworzono w następujących miejscowościach

Chorzów

Kołduna wielka

Pawłowice

Pozwalało to na ocenę 60 knurów rocznie Ze względu na ograniczenia odnośnie liczby ocenianych zwierząt w ciągu roku zbudowano 2 nowe stacje :

Mełno

Rossocha

Każda ze stacji posiadała po 400 indywidualnych razem 1600 stanowisk

Ocenie w stacjach kontroli podlegają zwierzęta z chlewni zarodowych wszystkich ras dla których prowadzone są księgi hodowlane. Pierwszeństwo mają te hodowle dysponują odpowiednią liczbą loch zapewniając możliwość właściwego prowadzenia prac hodowlanych

Do określenia wartości hodowlanych knura wybiera się loszki z 5 różnych miotów pochodzących po badanym knurze którego kojarzono z poszczególnymi lochami a więc łącznie 10 sztuk potomstwa. Aby uniknąć zmienności wychodzić pomiędzy poszczególnymi latami oceniane potomstwo (10szt) musi być zbadane w ciągu 1 roku. Czas ten liczy się od przyjęcia do stacji pierwszej loszki do ukończenia tuczu ostatniej 10 loszki Na stacjach badane jest tępo przyrostu ocenianego potomstwa zużycie paszy a po uboju wartość rzeźna tuszy W ten sposób z 50 % prawdopodobieństwem stacje oceniają wartość użytkową kojarzeń Ocena jest wyrażona jedną cyfrą wynikająca z wyliczenia indeksu selekcyjnego.

Do kontroli wybiera się 2 zdrowe i normalnie rozwinięte loszki o masie ciała zbliżonej do średniej dla całego miotu nie starsze niż 10 tygodni o masie ciała 17-22 kg

Poraz pierwsz waży się zwierzęta w dniu przybycia do stacji kontroli a następnie co 7 dni do dnia gdy przekroczą masę ciała 25 kg. Kontrole masy ciała zwierzą wznawia się gdy osiągną 10 tydzień tuczu właściwego. Ważenia powtaża się co 7 dni do dnia przekroczenia wagi 94 kg masy ciała a następnie w dniu uboju. Ważenie odbywa się przed odpasem z dokładnością do 0,1 kg zapisuje się masę każdego zwierzęcia w indywidualnych kartach kontroli.

Właściwy tucz kontrolny przeprowadza się do masy 25 kg do uboju przy masie 100 kg

Dni osiągnięcia przez zwierzę wymaganej masy określa się w następujący sposób :

1 ustalenie dnia rozpoczęcia tuczu właściwego

Po stwierdzeniu że masa prosięta przekroczyła 25 kg ilość nadwyżki ponad 25 kg dzieli się przez średni przyrost dzienny za ostatnie 7 dni a otrzymany wynik odejmuje się od daty ważenia

2 wyznaczenia dnia uboju

Po stwierdzeniu że masa tucznika przekroczyła 94 kg oblicza się najpierw różnice w porównaniu z założoną masą końcową 100 kg a następnie dzieli się tę różnice przez ustalony już poprzednio średni przyrost dzienny za ostatnie 14 dni otrzymany wynik oddaje się do daty ważenia W wyznaczonym dniu uboju rano należy tucznika zważyć niezależnie od masy przeznaczyć do uboju.

Żywienie

Od dnia przybycia do dnia uboju zwierzęta są żywione taką samą paszą granulowaną mieszanką o następującym składzie:

- koncentrat B-20 firmy UNA- HAKRA18

-jęczmień 52

- pszenica 30

Wartość pokarmowa mieszanki

EM MJ/kg 12,85

B o %17,3

Lizyna %0,95

Wapń % 0,87

Fosfor %0,76

Sód %0,18

W stosunku do prosiąt przyjętych do stacji ustala się następujący tok postępowania

-przez pierwsze tygodnie pobytu zwierzęta są utrzymywane w kojcu grupowym po 2 sztuki

- od 15 dnia prosięta są utrzymywane i żywione indywidualnie nie zależnie od osiągniętej masy ciała

- w okresie wstępnym (do dnia osiągnięcia masy ciała 25 kg ) prosięta są żywione mieszanką suchą zadawaną jeden raz dziennie w ilościach ściśle dostosowanych do masy ciała jaką miały w dniu przybycia do stacji.

- w przypadku systematycznego niewyjadania trzeba dokładnie wyczyścić koryta i zastosować całodniową głodówkę

Prawidłowo przygotowane prosięta powinny osiągnąć masę ciała 25 kg i rozpocząć tucz właściwy w dniu nie przekraczającym 90 dni Począwszy od dnia w którym zwierzęta osiągnęły masę 25 kg żywione są do woli z automatów.

Po osiągnięciu wymaganej masy ubojowej zwierzęta ubija się a po wytrzewieniu i umyciu oraz po badaniu lekarsko- weterynaryjnym półtusze zawiesza się w chłodni w temp 2-4 *C na ok. 24 godz po 24 godz chłodzeniu półtusze waży się a następnie dalszej wycenie poddaje się półtusze prawą

- długość tuszy – od krawędzi połączenia pierwszego żebra z mostkiem do przedniej krawędzi spojenia łonowego

- grubość słoniny w 5 ptk

1 w najgrubszym miejscu nad łopatka

2 na grzbiecie między ostatnim kręgiem piersiowym i pierwszym lędźwiowym

3 w trzech punktach na krzyżu

- nad dogłowową krawędzią (1 krzyż)

-środkiem (2krzyż)

-doogonową (3 krzyż)

Przekroju mięśnia pośladkowego

Z 5 pomiarów grubości słoniny wylicza się średnią arytmetyczną która jest wskaźnikiem wysoko skorelowanym ze stopniem umięśnienia tuszy

Po pomiarach liniowych wycina się i waży polędwiczkę a następnie dokonuje się rozbioru tuszy na wyręby podstawowe prowadząc cięcia według następujących linii podziału

- od dolnej krawędzi szyjnego łuku kręgosłupa do dolnej krawędzi spojenia łonowego (PLP)

- prosta prostopadła do PLP biegnąca pomiędzy 4 i 5 kręgiem piersiowym

- prosta prostopadła biegnąca do PLP pomiędzy 2 i 3 kręgiem krzyżowym

- odcinamy głowę w stawie szczytowo potylicznym

- odcina się nogę przednia w stawie nadgarstkowym oraz tylną nogę nieco poniżej stawu skokowego

Otrzymujemy 5 podstawowych wyrębów

1 Karkówkę

2 łopatkę

3 polędwicę

4 boczek

5 szynkę

Dalszej wycenie poddaje się 2 wyręby : Polędwice i szynkę

Polędwice przecina się wzdłuż pomiędzy ostatnim kręgiem piersiowym i pierwszym lędźwiowym p czym na płaszczyźnie dogłowowej dokonuje się pełnego obrysu przekroju. Na obrysie zaznacza się i mierzy wysokość i szerokość mięśnia oraz grubość słoniny w punkcie C₁ ( na przedłużeniu pomiaru wysokości mięśnia ) i K (nad boczną krawędź mięśnia najdłuższego grzbietu ) Po wykonaniu obrysu i pomiarów polędwicy pomiaru pH₂₄ i barwy mięsa zdejmuje się i waży się słoninę ze skórą oraz pobiera próbki mięśnia do oznaczenia zawartości tłuszczu

Od szynki oddziela się golonkę w stawie kolanowym i otrzymuje się szynkę właściwą. Z szynki i golonki zdejmuje się i waży słoninę ze skórą.

Zawartość mięsa w wyrębach podstawowych oblicza się według wzoru :

Y= 1,745x₁+0,836x₂+0,157 x₃- 1,884

Y obliczona zawartość mięsa

X₁- szynka zadnia bez skóry i słoniny kg

X₂ polędwica bez słoniny + polędwiczka

X₃ podwójna szerokość +wysokość oka polędwicy (2A +B cm )

Po zakończeniu oceny grupy (2 szt) pełnego rodzeństwa hodowcy obok indeksu selekcyjnego podaje się średnie innych cech charakteryzujących:

A wartość tuczną

- wiek w dniu uboju

- masa ciała w dniu uboju

- średni przyrost dzienny w zakresie masy 25- 100 kg

-zużycie paszy na 1 kg przyrostu

B wartość rzeźną i jakość mięsa

- długość środkowa tuszy

- grubość słoniny nad łopatką

-Średnia grubość słoniny x 5 pomiarów

- grubość słoniny w punkcie C₁

- powierzchnia oka polędwicy

- masę mięsa w szynce właściwej

- masę mięsa w wyrębach podstawowych

-% mięsa w tuszy

- pH mięsa

- barwę mięsa

Wartość indeksu może być wysoka zaś w zakresie jednej z cech wchodzących w skład indeksu zwierze może reprezentować niski poziom zaś być wybitne w zakresie pozostałych cech

Jeśli selekcja w danej hodowli jest ukierunkowana na poprawę określonej cechy to powinno się ją uwzględnić w selekcji wybierając na remont zwierzęta dla których indeks pełnego rodzeństwa jest niższy natomiast wartość cechy na którą doskonalimy wysoka.

Ostateczna ocena knura na podstawie potomstwa oraz ocenę pełnego rodzeństwa oparta jest na porównaniu ich wartości średnich ze średnimi rówieśników wycenionych w tym samym okresie i w tej samej stacji. Ten sposób oceny eliminuje wpływ pory roku i warunków stacji kontroli na wyniki oceny Średnia rówieśników stanowi średnią która jest oszacowana na podstawie wyników skontrolowanych sztuk danej rasy w okresie ostatnich 2 lat w danej stacji

Ocena kończy się wyznaczeniem indeksu selekcyjnego knura oraz poszczególnych kojarzeń

Użytkowość rozpłodowa

O możliwości uzyskania postępu genet na drodze selekcji informują odpowiednie parametry

-powtarzalność

- odziedziczalność

- korelacja Genet

Powtarzalność –daje ogólne rozeznanie w jakim stopniu można na podstawie wcześniejszej użytkowości przewidzieć przyszłą użytkowość

Odziedziczalność –to część zmienności cechy która wynika z sumującego działania genów (addytywnego ) a więc jest zależna od genotypu i może być przekazywana na potomstwo Całkowita zmienność cechy jaką się obserwuje (fenotypowa) zależy od zmienności genetycznej i środowiskowej

Korelacje- to związki zachodzące pomiędzy cechami Na korelacje mają wpływ: korelacje Genet i środowiskowe główną przyczyną wystąpienia jest plejotropowe działanie genów polegające na bezpośrednim wpływie określonych genów na kilka cech Najważniejszym czynnikiem charakteryzującym użytkowość rozpłodową loch jest liczba prosiąt odchowanych w miocie zależy ona od szeregu czynników: liczba prosiąt urodzonych w miocie , żywotność prosiąt, mleczność lochy. W wyniku heterozji można uzyskać poprawę we wszystkich wymienionych cechach ale zależeć to będzie od wybranego systemu krzyżowania gdyż efekty wynikają z :

- Heterozji potomka (powstałego w wyniku krzyżowania) objawiającej się wyższą jego żywotnością co powoduje mniejsze jego straty w czasie odchowu a tym samym większą liczbę odchowanych prosiąt w miocie

-Heterozja matki- gdy matka osobnika powstałego z krzyżowania sama jest mieszańcem Locha taka w miocie rodzi więcej prosiąt w porównaniu do czystorasowych loch i cechuje się lepszą mlecznością

-Heterozji ojca – gdy ojciec osobnika powstałego z krzyżowania jest mieszańcem . zwiększona heterozygotyczność knurów mieszańców objawia się lepszą jakością ich nasienia co ma wpływ na większą ilość komórek jajowych zapłodnionych a tym samym zwiększenie ilości prosiąt urodzonych w miocie

Przyjmuje się że efekt heterozji potomka zwiększa liczbę prosiąt odchowanych w miocie o 5 % w porównaniu do zwierząt cysto rasowych efekt heterozji matki o 6% a ojca o 3%

Ocena użytkowości rozpłodowej

Użytkowość rozrodcza określa się na podstawie danych o ich płodności i troskliwości macierzyńskiej Ocena użytkowości rozpłodowej ma na celu ustalenie liczby

-żywo i martwo urodzonych prosiąt ( w dniu zakończenia porodu)

-prosiąt w 21 dniu po urodzeniu

- sutków po prawej i lewej stronie u poszczególnych prosiąt

- knurków i loszek w miocie

Ocenie podlegają wszystkie lochy wpisane do ksiąg zarodowych oraz przeznaczone na remont lub powiększenie stada bądź na utworzenie nowego stada hodowlanego Za lochę objętą oceną uważa się lochę od dnia urodzenia pierwszego miotu do dnia jej wybrakowania ze stada . ocenę te przeprowadza zootechnik

Ustalenie cech użytkowości rozpłodowej w stadach hodowlanych jest wymagane ustawowo Kontrola terminów krycia i oproszeń pozwala na określenie w stadzie

- liczby prosiąt żywo urodzonych

- liczby prosiąt w 21 dniu życia

- % upadków do 21 dnia życia

- długość okresu między miotami

- częstotliwość oproszeń

W stadach hodowlanych w styczniu każdego roku zootechnik oceny sporządza roczne zestawienie wyników użytkowości rozrodczej loch

W zestawieniu tym ujmuje się wszystkie mioty które ukończyły 21 dni życia w okresie roku kalendarzowym stanowiący okres sprawozdawczy

1 Średnia liczbę prosiąt urodzonych w miocie ustala się dzieląc liczbę urodzonych prosiąt przez liczbę miotów

2 Średnią liczbę prosiąt odchowanych do 21 dnia oblicza się dzieląc sumę prosiąt odchowanych przez liczbę miotów

3 % strat oblicza się mnożąc liczbę upadłych zwierząt przez 100 i dzieląc uzyskany iloczyn przez sumę prosiąt żywo urodzonych

4 średnia częstość oproszeń można obliczyć po ustaleniu średniego stanu loch w stadzie Średni stan loch w stadzie ustala się dzieląc sumę dni żywienia loch przez 365 dni

Ocena pokroju

Ogólna ocena wyrażona jest w skali 100 ptk jest sumą 5 ocen cząstkowych (za każde z 5 grup cech przyznaje się max 20 ptk )

1 przód (klatka piersiowa, łopatka, kłąb)

2 długość boku

3 grzbiet lędźwie krzyż

4 szynka zad

5 typ i wygląd ogólny zwierzęcia

Powyżej 81 ptk ocena bdb

73-80 ptk db

65-72 ptk dost